6
Jesus te kutira e lima na togha
(Matthew 14:13-21; Mark 6:30-44; Luke 9:10-17)
Mi murina eni, Jesus te sogha halavu tana kolokama ni beti i Galilee, tara holoa nia ghua Tiberius. Me subo na vure tara tumuria na pukuna tara vaevanei nina lei butuli tana kisu utoadira tara vahaghi. Ma Jesus te dato tana ghotu me sopou kolura nina vaovarongo. Na bona ni Gougonu ni Lovovule te dutu tua.
Jesus te rei kolili me vaevanera na vure subo tara mai tatana, keri ge huatia Philip, “?Ivei ka va pelu vanga ge ke manadira na vure raini?” Jesus te bosa eni te tabotaboa Philip. Gaia te ghilala sokoa tua na hava ke gonia.
Philip te bosatughu vania, “Ke vagha sopa tinoni kara tangosakai pile ke, ma ka nighi pelu vanga mughua ke vulea alu na vula na peluna na tinoni lutu* Greek: erua hangalatu na denarius. Na matena na tinoni lutu te vagha sakai na denarius sakai na bongi. ge ke manadira!”
Ma sakai tadira nina vaovarongo Jesus, na ahana Andrew, a tahina Simon Peter, te bosa vania Jesus, “Na garimane pile eni te loghoi e lima na berete me rua na igha, hauva me ke mua ghoi tangomana na manadira na vure raini.”
10 Jesus te bosa vanira, “Bosa vanira ma kara sopou na vure subo.” E lodu gaa na buburu ge rana vure tara sopou igaa. Mi lokana na kokolu keri te manana ra lima na togha ni mane ghua. 11 Jesus te lavighi na berete, me holoutoa God, me tuvalighi vanira na vure tara sopou. Me vagha ghua te nei gaa na igha. Ma gaira udolu tara vanga polo ra mahu. 12 Tana bona tara vanga mahu soko tua Jesus te bosa vanira nina vaovarongo, “Kau vahikolui na pilepile vanga sasani, ge ka bei soni leaa gea na hava te au!” 13 Ma gaira tara vahikolui na lei pilepile vanga te au mara vonughighi e hangavulu rua na kei na vure tara ghani sanighi tana lima na berete.
14 Imurina na vure subo tara righia na vaughilala butuli te gonia Jesus eni, ge ra ghaghua, “E utuni sughua, gaia eni na Prophet ta pitudilaa ke mai tana maramana.” 15 Ma Jesus te ghilala agaira tara dutu ni lotiana, ge kara kurutia ma kara talua ge ke didira vunaghi haba. Na pukuna keri, Jesus te sakeraghi me dato heghena tana ghotu.
Jesus te sakutua vuvungana na kolokama ni beti
(Matthew 14:22-33; Mark 6:45-52)
16 Te nulavi ghana mai, nina lei vaovarongo Jesus tara horu tana kolokama. 17 Mete pungi tua, ma Jesus te mua mai mua, agaira tara haehaghe tana tiola ni Jew mara oli halavu tana kolokama va i Capernaum. 18 Mi taeni na ghuri sule te mai, me tipoa na beti me karaha. 19 Tana bona na lei vaovarongo tara voevohe halavu te dutuvia ra rua pe tolu na togho ni ghoto, rua pe tolu na togha ni ghoto Greek - erua hangavulu lima pe tolu hangavulu na stadia. tara righia Jesus te sakusakutua tana vuvungana na beti. Me mai lilighina na tioladira, ma gaira tara mataghu mate. 20 Ma Jesus te bosa vanira, “Kau bei mataghu! Inau so!” 21 Ma gaira tara lavihaghe togotogoa tana tiola. Me mina vaso me sara longa na tiola tana komu tara liona na va iga.
Jesus na berete ni vola
22 Te roropo ghana mai, na vure tara ghahara mai levuna na kolokama tara ghilala sakai vamua na tiola te ghaha iga. Agaira tara ghilala ghua Jesus te mua haehaghe kolura nina vaovarongo, me mua nira udukolu. 23 Na lei tiola keha tara va mai Tiberius, tara sara longa lilighina na bona na vure tara ghania iga na berete imurina te bosautoa na Lord. 24 Na bona na vure tara ghilala Jesus ma nina vaovarongo tara taghara iga, agaira tara haghelighi na lei tiola mara va kenea Capernaum. 25 Tana bona na vure tara sodoa Jesus i levu ni kolokama, agaira tara bosa vania, “?Tarai, te ghuanigha to sara mai iani?”
26 Jesus te bosa tughu vanira, “Inau tu bosa utuni vanighau, au keneu na pukuna tau vanga berete mau mahu, na mua pukuna tau ghilalai nigua na lei vaughilala butuli. 27 Kau bei lutu matena na vanga talutaghaa, ma mughua kau lutu laga vania na vanga ge ke heghau na vola kasila. Inau, na Dale Tinoni, ku vaheghau na vanga eni, na pukuna God na Mama te vaheu na maana ge ku nea.”
28 Ma gaira tara huatia, “?Na hava kai nea ge kai gonia na hava te liona God?”
29 Jesus te bosa tughu vanira, “Na hava te liona God ge kau gonia ke, kau taluutuniu agaia te niu vetena mai.”
30 Ma gaira tara huatia, “?Na hava na butuli ia ko gonia ma kai righia ge kai taluutunigho? ?Mana hava ko gonia vanighai? 31 Na lei kukuamami tara ghania na vanga, tara holoa nia ‘na manna’, tana bona mamaha taho igaa na beti mana ghai, te vagha na gegere tabu te bosa, “Agaia te vahera na berete ni kokou mara ghania.” Manna Tana bona na vure ni Jew tara ghahaa tana bona mamaha, God te nighi vetena vanira na vata ni Vanga tara holoa nia, ‘Na manna.” Manna na vanga te pile me pura me manilu. Tughu bongi na vure tara sodoi na manna tana pari, sakai vamua na Sabbath. Righia Buka Rughuhoru 16:4-18, 31-34; Buka Nehemiah 9:15; Buka Linge 78:24-25.
32 Jesus te bosa vanira, “Inau tu bosa utuni vanighau, Moses te mua hera na vanga te butu mai kokou, ma Tamagu vamua te vahera. Mi taeni, gaia te vaheghau na puku ni berete te butu mai kokou. 33 Na berete utuni nina God ke, gaia te butu mai kokou, me vahera na vola rana vure tana maramana.”
34 Agaira tara bosa vania, “Ighoe na haba, ko vaheghai haia na berete keri.”
35 Jesus te bosa vanira, “Inau na berete ni vola. Ahei ke mai tagua ke mua ghoi vitolo, ma hei ke taluutuniu ke mua ghoi haga inu ghua. 36 Mi nau tu bosa soko vanighau te vagha eni, “Mi ghau tau vaevaneu tua mau mua taluutuniu.” 37 Agaira te vaheu mai Tamagu kara mai tagua, mu ku mua ghoi soni kehara, 38 na pukuna inau tu horu mai kokou ge ku taonia na liona na Tamagu te niu vetena mai. Mu mua mai ge ku taonia na liogu. 39 Ma eni gaia na liona Tamagu, gaia te niu vetena mai ke, ge ku bei ghoi sivilaghinira rahei te vaheu mai tua, mi nau ku tughuruvaghini olira tana bongi sosoko. 40 Na Tamagu te liona ge agaira udolu tara righighilalau inau na Dale, mara taluutuniu, kara loghoa na vola kasila. Mi nau ku tughuruvaghini olira tana bongi sosoko.”
41 Na vure tara vuivuni ni pasapasaana na pukuna te bosa ke, “Inau na berete tu butu mai kokou.” 42 Keri ge ra bosa, “?Na tinoni eni a Jesus dalena Joseph, ina sughua? Ighita ta ghilalara so tamana ma tinana. ?E ghua ge bosa itaeni ke, ma gaia te butu mai kokou?”
43 Ma Jesus te bosa tughu vanira, “Kau bei pasapasaghau heghemiu. 44 Ke mua mai siki sakai tagua mana Mama mughua ke hulia mai tagua, mi nau ku tughuru vaghini olia tana vola tana bongi sosoko. 45 Sakai tadira rana prophet te gerea, ‘God ke taraira na lei tinoni soko.’ Isaiah 54:13 Arahei tara rongovia mara naunau itatana na Mama, kara mai tagua. 46 Taho siki sakai te righia tua na Mama, sakai vamua inau heghegu tu butu mai ta God. 47 Inau tu bosa utuni vanighau, ahei te taluutuniu te loghoa tua na vola kasila. 48 Inau na berete ni vola! 49 Rana lei kukuamiu tara ghania na vanga tara holoa nia ‘na manna’ tana bona mamaha, hauva ma gaira tara mate so. 50 Ma hei te ghania na berete te butu mai kokou, ke mua mate. 51 Inau na berete ni vola tu butu mai kokou. Ahei ke ghania na berete eni ke vola kasila. Na berete eni ke na huligu mu ku vahera rana vure tana maramana ge kara nia vola.”
52 Aeni te vuivunina na hughuhughu ighobudira, ge ra huahuati, “?Ivei ke nea na vaheada na hulina ge ka ghania?”
53 Ma Jesus te bosa vanira, “Inau tu bosa utuni vanighau, ma ge kau mua ghania na huligu ma kau mua inuvia na ghabugu inau, na Dale Tinoni ke, ma kau mua loghoa na vola ilokamiu. 54 Ahei tua ke ghania na huligu me ke inuvia na ghabugu ke loghoa na vola kasila, mi nau ku tughuruvaghinia tana bongi sosoko. 55 Na pukuna na huligu ke na puku ni vanga mana ghabugu na puku ni inu. 56 Ahei tua ke ghania na huligu me ke inuvia na ghabugu tara kabu itagua inau, mi nau itatana gaia. 57 A Tamagu te niu vetena mai, gaia na puku ni vola. Mi nau tu vola na pukuna gaia. Te vagha ghua, ahei ke ghaniu ke vola na pukuna inau. 58 Inau tu mua vagha na vanga tara ghania na lei kukuada mi murina mai mara mate soko tua. Inau na berete te butu mai kokou. Ahei ke ghania na berete eni ke vola kasila.” 59 Jesus te bosai na lei totobo raini tana bona te tarai tana Vale kokoeliulivuti ni Jew i Capernaum.
Balu na vaovarongo tara sania Jesus
60 Subo tara tumuria Jesus tara rongovia mara ghaghua, “E vahola ngangata na tarai vaghani raeni. ?Ahei ke holopangotighi?”
61 Ma Jesus te ghilala kalea tara nia bosa ngulungulu nina bosa ni tarai, ge ghaghua vanira, “?Ivei tea, e dikalaa na liomiu na lei totobo raeni ge au lioni saniagu? 62 ?Na hava kau ghanaghana, tana bona kau righiu inau na Dale Tinoni ku ghoi pulohi dato i kokou? 63 Na Tarunga Tabu te nia hevei na vola maurihali. Ma nina maana na tinoni ke mua vulea siki totobo. Na lei bosa tu bosai vanighau te nia hevei mai nina Tarunga God, mara vaheghau na vola. 64 Hauva mana balu itamiu tara mua taluutuniu.” (Jesus te ghilala tana vuivuni ahei tadira tara mua taluutuni ma hei tadira ke peroa.) 65 Ma gaia te bosa me ghaghua, “Aeni na puku ni ghanaghana iga ge u bosa vanighau ke mua mai ahei tagua, ge teke mua holaa mai na Mama itagua.”
66 Na pukuna eni subo tadira tara tumuria Jesus tara sania, mara hove na saritaoniana. 67 Keri ge huatira ra hangavulu rua nina manevetena, “?Mi vei tea ighau, au liona ghua na tona saniagu?”
68 Ma Simon Peter te bosa tughu vania, “?Lord, ta hei kai vaa, na pukuna ighoe vamua to loghoi na lei bosa ni vola kasila? Matthew 16:16; Mark 8:29; Luke 9:20 69 Ighai tai taluutuni, mi ghai tai ghilalaa ghua, ighoe na Tinoni Tabu to butu mai ta God.”
70 Ma Jesus te bosa tughu, “?Inau tu vilighau ighau hangavulu rua, hauva ma sakai tamiu na tidalo!” 71 Agaia te bosaa Judas na dalena Simon Iscariot. Sakai vamua gaia sakai tadira ra hangavulu rua manevetena, agaia igeva ke peroa.

*6:7 Greek: erua hangalatu na denarius. Na matena na tinoni lutu te vagha sakai na denarius sakai na bongi.

6:19 rua pe tolu na togha ni ghoto Greek - erua hangavulu lima pe tolu hangavulu na stadia.

6:31 Manna Tana bona na vure ni Jew tara ghahaa tana bona mamaha, God te nighi vetena vanira na vata ni Vanga tara holoa nia, ‘Na manna.” Manna na vanga te pile me pura me manilu. Tughu bongi na vure tara sodoi na manna tana pari, sakai vamua na Sabbath. Righia Buka Rughuhoru 16:4-18, 31-34; Buka Nehemiah 9:15; Buka Linge 78:24-25.

6:45 Isaiah 54:13

6:68 Matthew 16:16; Mark 8:29; Luke 9:20