36
Әсавниң әвлатлири
1Тар. 1:35-54
Төвәндикиләр Әсавниң әвлатлиридур (Әсав йәнә Едом дәпму атилиду): — «Төвәндикиләр Әсавниң әвлатлиридур» — мошу җүмлә билән «Аләмниң Яритилиши»ниң тоққузинчи «толидот»и («тарихи»), йәни «Әсав (Едом)ниң әвлатлириниң тарихи» («Әсавниң әвлатлириниң тарихи») (36:1-8) башлиниду. «Едом» — буниң мәнаси «қизил» болуп, Сеир районидики тупрақниң рәңгини көрситиду. Әсав өзиму «қизил адәм» болуп, «қизил бир зимин»да олтирақлашқан.   1Тар. 1:35.
Әсав аяллирини Ⱪананийларниң қизлиридин алди, йәни Һиттийлардин болған Елонниң қизи Адаһ билән һивийлардин болған Зибеонниң нәвриси, Анаһниң қизи Оһолибамаһни алди; униңдин башқа Исмаилниң қизи, Небайотниң сиңлиси Басиматниму алған еди. Адаһ Әсавға Елифазни туғуп бәрди; Басимат болса Реуәлни туғди. Оһолибамаһ Йәуш, Яалам вә Кораһни туғди; булар Қанаан зиминида Әсавға туғулған оғуллар еди.
Әсав аяллири, оғул-қизлири, өйидики һәммә кишилирини вә чарпайлирини, барлиқ улақлирини, шундақла Қанаан зиминида тапқан барлиқ тәәллуқатлирини елип, иниси Яқуптин айрилип, башқа бир жутқа көчүп кәтти. Чүнки һәр иккисиниң тәәллуқатлири интайин көп болғачқа, бир йәрдә биллә туралмайтти; мусапир болуп турған зимин уларниң мал-чарвилириниң көплүгидин уларни бақалмайтти. Яр. 13:6. Буниң билән Әсав (Әсав Едом дәпму атилиду) Сеир теғиға берип, олтирақлишип қалди. Йә. 24:4.
Төвәндикиләр тағлиқ район Сеирдики Едомийларниң ата-бовиси Әсавниң әвлатлиридур: — «Төвәндикиләр ... Едомийларниң ата-бовиси Әсавниң әвлатлиридур: —» — мошу җүмлә билән «Аләмниң Яритилиши»ниң онинчи «толидот»и («тарихи»), йәни «Әсавниң Сеирда олтирақлашқан әвлатлириниң толидоти» («Әсавниң Сеирда олтирақлашқан әвлатлириниң тарихи») (36:9-37:1) башлиниду. Әсав авал Қанаан зиминида туруп бир нәччә пәрзәнт көрди; булар 1-8-айәттә хатирилиниду. Андин у «Сеир тағлиқ райони»да туруп у йәрдә бир нәччә пәрзәнтлик болған; бу йәрдә дейиливатқини шуларниң әвлатлирини көрситиду (36:9-37:1).
Мәзкур тарих шу тағлиқ районлуқ «Һорийлар»ниң тарихини өз ичигә алиду. Қариғанда, Һорийлар авал Әсавларға бойсунуп, андин улар билән ассимилятсийилишип бир милләт, йәни «Едомлар» яки «Едомийлар» болуп қалған.
10-13 Әсавниң оғуллири: — Әсавниң аяли адаһниң оғли Елифаз; Әсавниң аяли Басиматниң оғли Реуәл. Елифазниң оғуллири: — Теман, Омар, Зәфо, Гатам вә Кәназ еди. Әсавниң оғли Елифазниң кичик хотуни Тимна еди; у Елифазға Амаләкни туғуп бәрди. Жуқирилар болса Әсавниң аяли адаһниң әвлатлири еди. Реуәлниң оғуллири: — Наһат, Зәраһ, Шаммаһ вә Миззаһ еди; булар Әсавниң аяли Басиматниң әвлатлири еди.
14 Әсавниң аяли, йәни Зибеонниң чоң қизи, Анаһниң қизи болған Оһолибамаһниң оғуллири: у Әсавға Йәуш, Яалам вә Кораһни туғуп бәрди.
15 Әсавниң әвлатлириниң ичидин төвәндики әмирләр чиққан: — Әсавниң тунҗа оғли Елифазниң оғуллиридин: — әмир Теман, әмир Омар, әмир Зәфо, әмир Кеназ, «әмирләр» — мошу йәрдә Әсавниң нәслидин чиққан қәбилиләрниң әмирлири (қәбилә башлиқлири)ни көрсәтсә керәк. 16 әмир Кораһ, әмир Гатам вә әмир Амаләк чиққан. Булар Едом зиминида Елифазниң нәслидин чиққан әмирләр болуп, Адаһниң әвлатлири еди.
17 Әсавниң оғли Реуәлниң оғуллиридин әмир Наһат, әмир Зәраһ, әмир Шаммаһ вә әмир Миззаһлар чиққан; булар Едом зиминида Реуәлниң нәслидин чиққан әмирләрдур; буларниң һәммиси Әсавниң аяли Басиматниң әвлатлири еди.
18 Әсавниң аяли Оһолибамаһниң оғуллиридин әмир Йәуш, әмир Яалам вә әмир Кораһлар чиққан. Булар Анаһниң қизи, Әсавниң аяли Оһолибамаһниң нәслидин чиққан әмирләр еди.
19 Булар Әсавниң, йәни Едомниң әвлатлири болуп, едомийларниң әмирлири еди.
 
Сеирниң әвлатлири — Һорийлар
20-21 Һорийлардин болған Сеирниң Едом зиминида олтарған әвлатлири: — Лотан, Шобал, Зибеон, Анаһ, Дишон, Езәр вә Дишан еди. Булар Сеирниң әвлатлири болуп, Едом зиминида Һорийларниң әмирлири еди. «Һорийлардин болған Сеирниң Едом зиминида олтарған әвлатлир» — Һорийлар Әсавлар «Сеир зимини»ға кириштин илгирила шу йәрдә олтирақлашқанлар еди. Сеир уларниң әҗдати болуп, зимин униң исми билән аталған еди.   1Тар. 1:38.
22 Лотанниң оғуллири Һори билән Һемам еди; Лотанниң сиңлиси Тимна еди. 23 Шобалниң оғуллири: Алван, Манаһат, Ебал, Шефо вә Онам еди.
24 Зибеонниң оғуллири: — Аяһ вә Анаһ еди. Бу Анаһ чөлдә атиси Зибеонниң ешәклирини беқиветип, аршаңларни тепивалған Анаһниң дәл өзи шу еди.
25 Анаһниң пәрзәнтлири: оғли Дишон; Анаһниң қизи Оһолибамаһ еди.
26 Дишонниң оғуллири: Һәмдан, Әшбан, Итран вә Керан еди.
 
27 Езәрниң оғуллири: Билһан, Зааван вә Акан еди.
28 Дишанниң оғуллири: Уз вә Аран еди.
29-30 Һорийларниң өзлириниң әмирлири: әмир Лотан, әмир Шобал, әмир Зибеон, әмир Анаһ, әмир Дишон, әмир Езәр вә әмир Дишан еди. Булар болса Һорийларниң Сеир зиминида өз намлири бойичә аталған қәбилиләрниң әмирлири еди.
 
Едомдики падишалар
31 Исраилларниң үстигә һеч падиша техи сәлтәнәт қилмаста Едом зиминида сәлтәнәт қилған падишалар төвәндикидәк: — 1Тар. 1:43.
32 Беорниң оғли Бела Едомда сәлтәнәт қилди; униң шәһириниң исми Динһабаһ еди.
33 Бела өлгәндин кейин, бозраһлиқ Зәраһниң оғли Йобаб униң орнида сәлтәнәт қилди.
34 Йобаб өлгәндин кейин, теманийларниң зиминидин кәлгән Һушам униң орнида сәлтәнәт қилди.
35 Һушам өлгәндин кейин, Бедадниң оғли Һадад униң орнида сәлтәнәт қилди. У Моабниң яйлақлирида мидиянийларға һуҗум қилип йәңгән еди. Униң шәһириниң исми Авит еди.
36 Һадад өлгәндин кейин, масрәкаһлиқ Самлаһ униң орнида сәлтәнәт қилди.
37 Самлаһ өлгәндин кейин, «Дәрияниң бойидики Рәһобот»тин кәлгән Саул униң орнида сәлтәнәт қилди. «Дәрия» — мошу йәрдә «Әфрат дәрияси»ни көрситиду.
38 Саул өлгәндин кейин, Акборниң оғли Баал-һанан униң орнида сәлтәнәт қилди.
39 Акборниң оғли Баал-һанан өлгәндин кейин, Һадар униң орнида сәлтәнәт қилди. Униң шәһириниң исми Пау еди. Униң аялиниң исми Мәһетабәл болуп, у Мәй-Заһабниң қизи болған Матрәдниң қизи еди. «Акборниң оғли ... өлгәндин кейин, Һадар униң орнида сәлтәнәт қилди» — қариғанда, Һорийларниң падишалири сулалә түзүми бойичә әмәс, мәлум сайлам йоли билән таллинатти.
40-43 Әсавниң нәслидин болған әмирләр уларниң ат-исимлири, җәмәтлири, нәсәбнамилири вә турған җайлири бойичә: әмир Тимна, әмир Алваһ, әмир Йәһәт, әмир Оһолибамаһ, әмир Елаһ, әмир Пинон, әмир Кеназ, әмир Теман вә әмир Мибзар, әмир Магдийәл вә әмир Ирамлар еди. Булар Едомийларниң әмирлири болуп, өзлири егиләп олтирақлашқан җайлар өз намлири билән аталған еди. Мана шу тәриқидә Әсав Едомийларниң ата-бовиси болди. «мана шу тәриқидә Әсав Едомийларниң ата-бовиси болди» — яки «булар болса Едомдики өзлири егиләп олтирақлашқан җайлардики әмирләр еди». «мана шу тәриқидә Әсав Едомийларниң ата-бовиси болди» — қизиқ бир иш шуки, Исраиллар техи мусапир болуп жүрүватқанда, Әсавлар аллиқачан муқим зиминлиқ болуп, падишалиқ түзүми болған, шундақла хеләла тәрәққий қилған болса керәк. Бирақ кейин Исраиллар улардин көп тәрәпләрдә ешип кәтти.   1Тар. 1:51.
 
 

36:1 «Төвәндикиләр Әсавниң әвлатлиридур» — мошу җүмлә билән «Аләмниң Яритилиши»ниң тоққузинчи «толидот»и («тарихи»), йәни «Әсав (Едом)ниң әвлатлириниң тарихи» («Әсавниң әвлатлириниң тарихи») (36:1-8) башлиниду. «Едом» — буниң мәнаси «қизил» болуп, Сеир районидики тупрақниң рәңгини көрситиду. Әсав өзиму «қизил адәм» болуп, «қизил бир зимин»да олтирақлашқан.

36:1 1Тар. 1:35.

36:7 Яр. 13:6.

36:8 Йә. 24:4.

36:9 «Төвәндикиләр ... Едомийларниң ата-бовиси Әсавниң әвлатлиридур: —» — мошу җүмлә билән «Аләмниң Яритилиши»ниң онинчи «толидот»и («тарихи»), йәни «Әсавниң Сеирда олтирақлашқан әвлатлириниң толидоти» («Әсавниң Сеирда олтирақлашқан әвлатлириниң тарихи») (36:9-37:1) башлиниду. Әсав авал Қанаан зиминида туруп бир нәччә пәрзәнт көрди; булар 1-8-айәттә хатирилиниду. Андин у «Сеир тағлиқ райони»да туруп у йәрдә бир нәччә пәрзәнтлик болған; бу йәрдә дейиливатқини шуларниң әвлатлирини көрситиду (36:9-37:1). Мәзкур тарих шу тағлиқ районлуқ «Һорийлар»ниң тарихини өз ичигә алиду. Қариғанда, Һорийлар авал Әсавларға бойсунуп, андин улар билән ассимилятсийилишип бир милләт, йәни «Едомлар» яки «Едомийлар» болуп қалған.

36:15 «әмирләр» — мошу йәрдә Әсавниң нәслидин чиққан қәбилиләрниң әмирлири (қәбилә башлиқлири)ни көрсәтсә керәк.

36:20-21 «Һорийлардин болған Сеирниң Едом зиминида олтарған әвлатлир» — Һорийлар Әсавлар «Сеир зимини»ға кириштин илгирила шу йәрдә олтирақлашқанлар еди. Сеир уларниң әҗдати болуп, зимин униң исми билән аталған еди.

36:20-21 1Тар. 1:38.

36:31 1Тар. 1:43.

36:37 «Дәрия» — мошу йәрдә «Әфрат дәрияси»ни көрситиду.

36:39 «Акборниң оғли ... өлгәндин кейин, Һадар униң орнида сәлтәнәт қилди» — қариғанда, Һорийларниң падишалири сулалә түзүми бойичә әмәс, мәлум сайлам йоли билән таллинатти.

36:40-43 «мана шу тәриқидә Әсав Едомийларниң ата-бовиси болди» — яки «булар болса Едомдики өзлири егиләп олтирақлашқан җайлардики әмирләр еди». «мана шу тәриқидә Әсав Едомийларниң ата-бовиси болди» — қизиқ бир иш шуки, Исраиллар техи мусапир болуп жүрүватқанда, Әсавлар аллиқачан муқим зиминлиқ болуп, падишалиқ түзүми болған, шундақла хеләла тәрәққий қилған болса керәк. Бирақ кейин Исраиллар улардин көп тәрәпләрдә ешип кәтти.

36:40-43 1Тар. 1:51.