47
Исраилни сүргүн қилған Бабил түгәшти!
«И Бабилниң пак қизи, келип топа-чаңға олтар;
И калдийләрниң қизи, тәхтсиз болуп йәргә олтар!
Чүнки сән «латапәтлик вә назук» дәп иккинчи аталмайсән.Йәш. 26:5
«Түгмән тешини чөрүп, ун тарт әнди,
Чүмпәрдәңни ечип ташла,
Көңлигиңни селивәт,
Пачиғиңни ялаңачла,
Дәриялардин су кечип өт; «Түгмән тешини чөрүп, ун тарт әнди, чүмпәрдәңни ечип ташла, көйнигиңни селивәт, пачиғиңни ялаңачла, ...» — демисәкму, мошу ишлар әсиргә чүшүштики аламәтләр. Һәм Бабиллиқлар, һәм Парслар өз әсирлиригә рәһимсизлик қилип уларни ялаңач меңишқа мәҗбурлайтти.
Уятлиғиң ечилиду;
Бәрһәқ, номусуңға тегилиду;
Мән интиқам алимән,
Һеч кимни аяп қоймаймән. Йәш. 3:17; Наһ. 3:5
Бизниң Һәмҗәмәт-Қутқузғучимиз болса,
«Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар» Униң нами;
У Исраилдики Муқәддәс Болғучидур.«Һәмҗәмәт-Қутқузғучи» — кона Исраилда «һәмҗәмәт-қутқузғучи» (гоел)ниң йәнә қилидиған бир иши өзиниң увал болған җәмәтидикиләр үчүн адаләтни жүргүзүш еди. Униң уруқ-туққанлиридин бириси қатиллиқ қәстигә учриған болса, «һәмҗәмәт-қутқузғучи»ниң қатилни өлтүрүш һоқуқи һәм вәзиписи бар еди.
И калдийләрниң қизи, сүкүт қелип җим олтар,
Қараңғулуққа кирип кәт;
Чүнки буниңдин кейин иккинчи «сәлтәнәтләрниң ханиши» дәп аталмайсән.«қараңғулуққа кирип кәт» — «қараңғулуқ» бәлким зиндандики қараңғулуқни билдүриду.
Мән Өз хәлқимдин ғәзәпләндим,
Шуңа Өзүмниң мирасимни булғивәттим,
Шуниң билән уларни қолуңға тапшуруп бәрдим;
Сән болсаң уларға һеч қандақ рәһим көрсәтмидиң;
Яшанғанларниң үстигиму боюнтуруқларни интайин еғир қилип салдиң;«Өзүмниң мирасим» — Худа Өзиниң хәлқини Өзи үчүн мирас дәп һесаплайду.
Шуниң билән сән: —
«Мән мәңгүгә ханиш болимән» дәп,
Мошу ишларни көңлүңдин һеч өткүзмидиң;
Уларниң ақивитини һеч ойлап бақмидиңсән.Вәһ. 18:7
Әнди һазир, и әндишисиз яшап кәлгүчи,
Өз-өзигә: «Мәнла бардурмән, мәндин башқа һеч ким йоқтур,
Мән һәргиз тул аялниң җапасини яки балилардин мәһрум болушниң җапасини тартмаймән» — дегүчи,
И сән әйш-ишрәткә берилгүчисән,
Шуни аңлап қой: —«Әнди һазир, и әндишисиз яшап кәлгүчи, өз-өзигә: «Мәнла бардурмән, мәндин башқа һеч ким йоқтур.. дегүчи, ... Шуни аңлап қой: —» — Худа Өз хәлқигә «тәрбийә җазаси»ни бәрмәкчи болуп, уларни Бабилниң рәһимсиз қолиға тапшуруши билән, Бабиллиқларму өз рәһимсизлиги түпәйлидин җазаға учримай қалмайду.
Бабилниң: «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» дегини, башқиларға пүтүнләй «пәрвайим пәләк» дегәнлик һәм «Мән аләмдә йәккә-йеганә» дегән тәкәббурлуқтур.
«Дәл мошу икки иш,
— Балилардин мәһрум болуш вә туллуқ —
Бир дәқиқидә, бир күн ичидила бешиңға тәң чүшиду;
Нурғунлиған җадугәрликлириң түпәйлидин,
Бәк көп әпсунлириң үчүн улар толуқ бешиңға келиду.Йәш. 51:19
10 Чүнки сән өзүңниң рәзиллигиңгә таянғансән,
Сән «Һеч ким мени көрмәйду» — дедиң;
Сениң даналиғиң вә билимиң өзүңни езиқтуруп,
Сән көңлүңдә: — «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» — дедиң.«Сениң даналиғиң вә билимиң өзүңни езиқтуруп, сән көңлүңдә: — «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» — дедиң» — жуқуриқи (8-айәттики) «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» дегән, башқиларға «пәрвайим пәләк» дегәнлик. Мошу йәрдә болса «Худағиму пәрвайим пәләк» дегәнлик.
11 Бирақ балаю-апәт сени бесип келиду;
Сән униң келип чиқишини билмәйсән;
Һалакәт бешиңға чүшиду;
Сән һеч қандақ «һамий пули» билән уни тосалмайсән;
Сән һеч күтмигән вәйранчилиқ туюқсиз сени бесип чүшиду.
12 Әнди қени, яшлиғиңдин тартип өзүңни упритип кәлгән әпсунлириңни,
Шундақла нурғунлиған җадугәрликлириңни һазир оқуп туривәр;
Ким билсун, сән улардин пайда көрүп қаламсән?
Бирәр немини тәвритип қояларсән һәр қачан?!
13 Сән алған мәслиһәтлириң билән һалсизлинип кәттиң;
Әнди асманларға қарап тәбир бәргүчиләр,
Юлтузларға қарап палчилиқ қилғучилар,
Йеңи айларни күзитип мунәҗҗимлик қилип ишларни «алдин-ала ейтқучилар» орнидин тәң туруп бешиңға чүшидиғанлардин сени қутқузсун!
14 Мана, улар пахалдәк болуп кетиду;
От уларни көйдүриветиду;
Улар өзлирини ялқунниң қолидин қутқузалмайду;
Бирақ уларда адәмни исситқидәк һеч көмүр,
Яки адәм иссинғидәк һеч гүлхан йоқтур!«Мана, улар пахалдәк болуп кетиду; от уларни көйдүриветиду; улар өзлирини ялқунниң қолидин қутқузалмайду; бирақ уларда адәмни исситқидәк һеч көмүр... йоқтур!» — бу сөзниң мәнаси бәлким, һәқиқий Худаниң ғәзиви күчлүк һәм отлуқ; аталмиш «бутларниң ғәзиви»ниң болса, адәмни исситқидәкму оти йоқ; башқа мәнаси бар дейилсә: — Мошу палчилар һеч немигә яримайдуки, һәтта (Худаниң җазаси билән) көйдүрүлгән вақиттиму адәмни исситқидәк һарарити болмайду.
15 Сени аварә қилған,
Яшлиғиңдин тартип сәндә сода қилғанлар саңа мошундақ пайдисиз болиду;
Һәр бири өз йолини издәп кетип қалиду;
Сени қутқузғидәк һеч ким йоқтур. «Сени аварә қилған, яшлиғиңдин тартип сәндә сода қилғанлар саңа мошундақ пайдисиз болиду; һәр бири өз йолини издәп кетип қалиду...» — Бабилда пал селиш, сеһиргәрлик қатарлиқ хурапийлиқлар бәлким «әң чоң сода» болуши мүмкин. Бирақ бешарәт бойичә палчилар херидарлиридин мәһрум болуп башқа жутларға йол алмақчи болиду.
Археологлар кона Бабил шәһиридин қазған асарәтиқиләр ичидин нурғун «палнамиләр» һәм «раммалнамиләр» тепилди. Бирақ булардин һеч қайсисидин «Бабил вәйран болиду» дегән бешарәтни тапқили болмайду; һәммиси «келәчикиң парлақ» дегәндәк сөзләрдур (әмәлийәттә барлиқ палчилиқ шундақ әмәсму?!).
  Вәһ. 17:16
 
 

47:1 Йәш. 26:5

47:2 «Түгмән тешини чөрүп, ун тарт әнди, чүмпәрдәңни ечип ташла, көйнигиңни селивәт, пачиғиңни ялаңачла, ...» — демисәкму, мошу ишлар әсиргә чүшүштики аламәтләр. Һәм Бабиллиқлар, һәм Парслар өз әсирлиригә рәһимсизлик қилип уларни ялаңач меңишқа мәҗбурлайтти.

47:3 Йәш. 3:17; Наһ. 3:5

47:4 «Һәмҗәмәт-Қутқузғучи» — кона Исраилда «һәмҗәмәт-қутқузғучи» (гоел)ниң йәнә қилидиған бир иши өзиниң увал болған җәмәтидикиләр үчүн адаләтни жүргүзүш еди. Униң уруқ-туққанлиридин бириси қатиллиқ қәстигә учриған болса, «һәмҗәмәт-қутқузғучи»ниң қатилни өлтүрүш һоқуқи һәм вәзиписи бар еди.

47:5 «қараңғулуққа кирип кәт» — «қараңғулуқ» бәлким зиндандики қараңғулуқни билдүриду.

47:6 «Өзүмниң мирасим» — Худа Өзиниң хәлқини Өзи үчүн мирас дәп һесаплайду.

47:7 Вәһ. 18:7

47:8 «Әнди һазир, и әндишисиз яшап кәлгүчи, өз-өзигә: «Мәнла бардурмән, мәндин башқа һеч ким йоқтур.. дегүчи, ... Шуни аңлап қой: —» — Худа Өз хәлқигә «тәрбийә җазаси»ни бәрмәкчи болуп, уларни Бабилниң рәһимсиз қолиға тапшуруши билән, Бабиллиқларму өз рәһимсизлиги түпәйлидин җазаға учримай қалмайду. Бабилниң: «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» дегини, башқиларға пүтүнләй «пәрвайим пәләк» дегәнлик һәм «Мән аләмдә йәккә-йеганә» дегән тәкәббурлуқтур.

47:9 Йәш. 51:19

47:10 «Сениң даналиғиң вә билимиң өзүңни езиқтуруп, сән көңлүңдә: — «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» — дедиң» — жуқуриқи (8-айәттики) «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» дегән, башқиларға «пәрвайим пәләк» дегәнлик. Мошу йәрдә болса «Худағиму пәрвайим пәләк» дегәнлик.

47:14 «Мана, улар пахалдәк болуп кетиду; от уларни көйдүриветиду; улар өзлирини ялқунниң қолидин қутқузалмайду; бирақ уларда адәмни исситқидәк һеч көмүр... йоқтур!» — бу сөзниң мәнаси бәлким, һәқиқий Худаниң ғәзиви күчлүк һәм отлуқ; аталмиш «бутларниң ғәзиви»ниң болса, адәмни исситқидәкму оти йоқ; башқа мәнаси бар дейилсә: — Мошу палчилар һеч немигә яримайдуки, һәтта (Худаниң җазаси билән) көйдүрүлгән вақиттиму адәмни исситқидәк һарарити болмайду.

47:15 «Сени аварә қилған, яшлиғиңдин тартип сәндә сода қилғанлар саңа мошундақ пайдисиз болиду; һәр бири өз йолини издәп кетип қалиду...» — Бабилда пал селиш, сеһиргәрлик қатарлиқ хурапийлиқлар бәлким «әң чоң сода» болуши мүмкин. Бирақ бешарәт бойичә палчилар херидарлиридин мәһрум болуп башқа жутларға йол алмақчи болиду. Археологлар кона Бабил шәһиридин қазған асарәтиқиләр ичидин нурғун «палнамиләр» һәм «раммалнамиләр» тепилди. Бирақ булардин һеч қайсисидин «Бабил вәйран болиду» дегән бешарәтни тапқили болмайду; һәммиси «келәчикиң парлақ» дегәндәк сөзләрдур (әмәлийәттә барлиқ палчилиқ шундақ әмәсму?!).

47:15 Вәһ. 17:16