Samuil «1»
1
Derd-elemdin bolghan tilek
Efraim taghliqidiki Ramataim-Zofimda Elkanah isimlik bir kishi bar idi. U Efraimliq bolup, Yerohamning oghli, Yeroham Élixuning oghli, Élixu Toxuning oghli, Toxu Zufning oghli idi. 1Tar. 6:11, 12 Uning ikki ayali bar idi. Birsining ismi Hannah, yene birsining ismi Peninnah idi. Peninnahning baliliri bar idi, lékin Hannahning balisi yoq idi. Bu adem her yili öz shehiridin samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigargha sejde qilip qurbanliq sun’ghili Shilohgha baratti. U yerde Elining Xofniy we Finihas dégen ikki oghli Perwerdigarning kahinliri bolup ishleytti. Mis. 23:14; Qan. 16:16. Her qétim Elkanah qurbanliq qilghan künide u qurbanliqtin ayali Peninnah we uning herbir oghul-qizlirigha öz ülüshini béretti. Emma Hannahgha bolsa u ikki hessilik ülüsh béretti; chünki u Hannahni tolimu söyetti. Lékin Perwerdigar uni tughmas qilghanidi. «Lékin Perwerdigar uni tughmas qilghanidi» — ibraniy tilida: «Lékin Perwerdigar uning baliyatqusini étiwetkenidi». Perwerdigarning uni tughmas qilghanliqidin uning kündesh reqibi Peninnah Hannahni azablash üchün uning bilen qattiq qérishatti. We her yili, Hannah her qétim Perwerdigarning öyige chiqqanda, Peninnah uninggha azar béretti. Peninnah shundaq qilghachqa, u yighlap héch néme yémeytti. «We her yili, Hannah her qétim Perwerdigarning öyige chiqqanda, Peninnah uninggha azar béretti» — némishqa ular her qétim «Perwerdigarning öyige chiqqanda» shundaq bolidu? — bizningche her qétim bir ibraniy aile Xudaning aldigha shundaq kelgende, ular barliq baliliri üchün alahide teshekkür éytishi mumkim. Shu chaghlarda Peninnah Hannahqa «Sen bir tughmas!» dep eslitetti.
Bezi terjimilerde mushu jümlining béshida: «U (Elkanah) her yili Perwerdigarning öyige chiqqanda, Hannah uninggha hemrah bolup barghanda...» déyilidu.
Axiri uning éri Elkanah uninggha: — I Hannah, némishqa yighlaysen? Némishqa birnerse yémeysen? Némishqa könglüng azar yeydu? Men özüm sanga on oghuldin ewzel emesmu?! — dédi. Rut 4:15.
Ular Shilohda yep-ichkendin kéyin (Eli dégen kahin shu chaghda Perwerdigarning ibadetxanisining ishiki yénidiki orunduqta olturatti) Hannah dastixandin turdi; 10  u qattiq azab ichide Perwerdigargha dua qilip zar-zar yighlaytti. 11 U qesem ichip: — I samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar, eger dédikingning derdige yétip, méni yad étip dédikingni untumay, belki dédikingge bir oghul bala ata qilsang, uni pütün ömrining künliride Sen Perwerdigargha béghishlaymen; uning béshigha ustira héchqachan sélinmaydu, dédi. «uning béshigha ustira héchqachan sélinmaydu» — Tewrat dewride bezi kishiler özlirini Xudaning ibaditige béghishlash meqsitide özlirini «nazariy» dep ataytti; «nazariy»lar (nazariy bolushqa qesem ichip békitilgen möhlette) haraq ichmeytti, chachlirini héch chüshürmeytti. «Chöl.» 6:1-22ni körüng.   Hak. 13:5.
12  U Perwerdigarning aldida duasini dawam qiliwatqanda, Eli uning aghzigha qarap turdi; 13  chünki Hannah duani ichide qilghachqa lewliri midirlawatqini bilen awazi anglanmaytti. Shunga Eli uni mest bolup qaptu, dep oylidi. 14  Eli uninggha: — Qachan’ghiche mest yürisen? Sharabingni özüngdin néri qil, dédi.
15  Lékin Hannah jawaben: — Undaq emes, i ghojam! Köngli sunuq bir mezlummen. Men sharabmu, haraqmu ichmidim, belki jénim derdini Perwerdigarning aldida töktüm; Zeb. 62:8; 142:2 16  dédeklirini yaman xotun dep bilmigeyla. Chünki méning zor derdim we azablirimdin bu kün’giche shundaq nida qiliwatimen, dédi. «dédeklirini yaman xotun dep bilmigeyla...» — ibraniy tilida «dédeklirini «Bélialning qizi» dep bilmigeyla» déyilidu. «Bélial»ning menisi «erzimes» dégenlik bolup, belkim Iblisni körsitidu.
17  Eli uninggha jawab bérip: — Tinch-aman qaytqin; Israilning Xudasi Özidin tiligen iltijayingni ijabet qilghay, dédi.
18  Hannah: — Dédekliri köz aldilirida iltipat tapqay, dédi. U shularni dep chiqip, ghiza yédi we shuningdin kéyin chirayida ilgirikidek ghemkinlik körünmidi.
19  Ular etisi tang seherde ornidin turup Perwerdigarning huzurida sejde qilip bolup, Ramahdiki öyige yénip keldi. Elkanah ayali Hannahgha yéqinchiliq qildi; Perwerdigar uni esligenidi. 20  Hannah hamilidar bolup, waqti-saiti toshup, bir oghul tughdi. U: «Men uni Perwerdigardin tilep aldim» dep, ismini Samuil qoydi. ««Men uni Perwerdigardin tilep aldim» dep, ismini Samuil qoydi» — ibraniy tilida «Samuil» dégenning menisi «Xuda anglidi» yaki «Xudadin tiligen» dégen’ge yéqin kélidu.
 
Hannah Samuilni Perwerdigargha ataydu
21  Uning éri Elkanah öyidiki hemmisi bilen Perwerdigargha atidighan her yilliq qurbanliqni qilghili we qilghan qesimini ada qilish üchün Shilohgha chiqti. 22  Lékin Hannah bille barmay érige: — Bala emchektin ayrilghandila andin men uning Perwerdigarning aldida hazir bolushi üchün uni élip barimen; shuning bilen u u yerde menggü turidu, dédi. 23  Éri Elkanah uninggha: — Özüngge néme yaxshi körünse, shuni qilghin. Uni emchektin ayrighuche turup turghin. Perwerdigar Öz söz-kalamigha emel qilghay, dédi. Ayali öyde qélip balisi emchektin ayrilghuche émitti. 24  Balisi emchektin ayrilghandin kéyin u uni élip, shundaqla üch buqa, bir efah un we bir tulum sharabni élip Perwerdigarning Shilohdiki öyige apardi. Bala bolsa téxi kichik idi. «bir efah un» — «efah» ashliq-danlarning ölchem birliki idi, texminen 27 litr. Buqa qurbanliq qilin’ghanda, uninggha qoshup undin «qoshumche ashliq hediye» qilinishimu kérek idi.   Luqa 2:41. 25  Ular bir buqini soyup balini elining qéshigha élip keldi. «Ular bir buqini soyup balini elining qéshigha élip keldi» — qalghan ikki buqa belkim éligha Samuilni béqish üchün bergen «béqish heqqi» bolushi mumkin. Bashqa bir éhtimalliq barki, 24-ayetning menisi: «...üch buqa» emes, belki «....üch yashliq bir buqa» bolushi mumkin. Biraq bu ayetni shundaq chüshen’gen alimlar az. 26 Shuning bilen Hannah uninggha: — I ghojam, özliride hayat rast bolghinidek, bu yerde silining qashlirida turup Perwerdigargha nida qilghan mezlum men bolimen, dédi. 27 Men mushu oghul bala üchün dua qildim we mana, Perwerdigar méning tiligen iltijayimni ijabet qildi. 28  Emdi hazir men uni Perwerdigargha tapshurup berdim. Ömrining hemme künliride u Perwerdigargha béghishlan’ghan bolidu, dédi. Shuning bilen ular u yerde Perwerdigargha sejde qildi. «...ular u yerde Perwerdigargha sejde qildi»«ular» bezi kona köchürmilerde «u u yerde Perwerdigargha sejde qildi» déyilidu (démek, Samuilni körsitidu).
 
 

1:1 1Tar. 6:11, 12

1:3 Mis. 23:14; Qan. 16:16.

1:5 «Lékin Perwerdigar uni tughmas qilghanidi» — ibraniy tilida: «Lékin Perwerdigar uning baliyatqusini étiwetkenidi».

1:7 «We her yili, Hannah her qétim Perwerdigarning öyige chiqqanda, Peninnah uninggha azar béretti» — némishqa ular her qétim «Perwerdigarning öyige chiqqanda» shundaq bolidu? — bizningche her qétim bir ibraniy aile Xudaning aldigha shundaq kelgende, ular barliq baliliri üchün alahide teshekkür éytishi mumkim. Shu chaghlarda Peninnah Hannahqa «Sen bir tughmas!» dep eslitetti. Bezi terjimilerde mushu jümlining béshida: «U (Elkanah) her yili Perwerdigarning öyige chiqqanda, Hannah uninggha hemrah bolup barghanda...» déyilidu.

1:8 Rut 4:15.

1:11 «uning béshigha ustira héchqachan sélinmaydu» — Tewrat dewride bezi kishiler özlirini Xudaning ibaditige béghishlash meqsitide özlirini «nazariy» dep ataytti; «nazariy»lar (nazariy bolushqa qesem ichip békitilgen möhlette) haraq ichmeytti, chachlirini héch chüshürmeytti. «Chöl.» 6:1-22ni körüng.

1:11 Hak. 13:5.

1:15 Zeb. 62:8; 142:2

1:16 «dédeklirini yaman xotun dep bilmigeyla...» — ibraniy tilida «dédeklirini «Bélialning qizi» dep bilmigeyla» déyilidu. «Bélial»ning menisi «erzimes» dégenlik bolup, belkim Iblisni körsitidu.

1:20 ««Men uni Perwerdigardin tilep aldim» dep, ismini Samuil qoydi» — ibraniy tilida «Samuil» dégenning menisi «Xuda anglidi» yaki «Xudadin tiligen» dégen’ge yéqin kélidu.

1:24 «bir efah un» — «efah» ashliq-danlarning ölchem birliki idi, texminen 27 litr. Buqa qurbanliq qilin’ghanda, uninggha qoshup undin «qoshumche ashliq hediye» qilinishimu kérek idi.

1:24 Luqa 2:41.

1:25 «Ular bir buqini soyup balini elining qéshigha élip keldi» — qalghan ikki buqa belkim éligha Samuilni béqish üchün bergen «béqish heqqi» bolushi mumkin. Bashqa bir éhtimalliq barki, 24-ayetning menisi: «...üch buqa» emes, belki «....üch yashliq bir buqa» bolushi mumkin. Biraq bu ayetni shundaq chüshen’gen alimlar az.

1:28 «...ular u yerde Perwerdigargha sejde qildi» — «ular» bezi kona köchürmilerde «u u yerde Perwerdigargha sejde qildi» déyilidu (démek, Samuilni körsitidu).