4
Boazning Rutni nikahigha élishi, hemjemet-nijatkarliq burchini ada qilishi
Boaz sheher derwazisigha chiqip, shu yerde olturdi. Mana, u waqitta Boaz éytqan héliqi hemjemetlik hoquqigha ige kishi kéliwatatti. Boaz uninggha: — Ey burader, kélip bu yerde olturghin, déwidi, u kélip olturdi.«Ey burader!» - ibraniy tilida «Ey, palanchi-pokunchi!» déyilidu. Bu adem belkim Rut we Naomigha qarita hemjemetlik burchini öz üstige élishni ret qilghachqa, u bu bayanda namsiz qalghan bolsa kérek.
Andin Boaz sheherning aqsaqalliridin on ademni chaqirip, ularghimu: — Bu yerde olturunglar, dédi. Ular olturghanda u hemjemetlik hoquqigha ige kishige: — Moabning sehrasidin yénip kelgen Naomi qérindishimiz Elimelekke tewe shu zéminni satmaqchi boluwatidu. Shunga men mushu ishni sanga xewerlendürmekchi idim, shundaqla mushu yerde olturghanlarning aldida we xelqimning aqsaqallirining aldida «Buni sétiwalghin» démekchimen. Sen eger hemjemetlik hoquqigha asasen alay déseng, alghin; hemjemetlik qilmay, almaymen déseng, manga éytqin, men buni biley; chünki sendin awwal bashqisining hemjemetlik hoquqi bolmaydu; andin sendin kéyin méning hoququm bar, dédi.
U kishi: — Hemjemetlik qilip uni alimen, dédi.
Boaz uninggha: — Undaqta yerni Naomining qolidin alghan künide merhumning mirasigha uning nami bilen atalghan birer ewladi qaldurulushi üchün merhumning ayali, Moab qizi Rutnimu élishing kérek, — dédi.«Moab qizi Rutnimu élishing kérek» — «Law.» 25:25-34 we 47-55ge, we «Qan.» 25:5-10gha qarang. «Rut» 4:6-12-ayettiki ishlargha qarighanda, Beyt-Lehemde «perzentsiz qalghan qérindishining tul xotunini élish» toghrisidiki belgilime beja keltürülüwatqanda, qoshumche maddilar qoshulghan bolsa kérek (eslidiki qanun belgilimisi boyiche, birsi perzentsiz ölgen bolsa, uning akisi yaki ukisi uning mirasigha mirasxor qaldurush üchün tul xotunini élish kérek idi; Beyt-Lehemdikiler mushu belgilimige aka-ukisidin bashqa barliq uruq-tughqanlirinimu öz ichige alidu, dep qoshqan oxshaydu). «Yar.» 38:8-10nimu körüng.
Hemjemet kishi: — Undaq bolsa hemjemetlik hoququmni ishlitip étizni alsam bolmighudek; alsam öz mirasimgha ziyan yetküzgüdekmen. Hemjemetlik hoquqini sen özüng ishlitip, yerni sétiwalghin; men ishlitelmeymen, dédi.«men shu hoquqni ishlitelmeymen» - bu kishi belkim: «Eger Ruttin perzent körsem, ular méning balilirim hésablanmaydu; halbuki, ular bashqa ayalimdin bolghan perzentlirim bilen teng méning mirasimgha waris bolushi mumkin, shuning bilen öz perzentlirim érishidighan mirasining ülüshi eslidikidin azlap kétidu» dep oylisa kérek; shunga u «almaymen» dégen qarargha kelgen.
Qedimki waqitlarda Israilda hemjemetlik hoquqigha yaki almashturush-tégishish ishigha munasiwetlik mundaq bir resim-qaide bar idi: — ishni kesmek üchün bir terep öz keshini sélip, ikkinchi terepke béretti. Israilda soda-sétiqni békitishte mana mushundaq bir usul bar idi.Qan. 25:7 Shunga hemjemet hoquqigha ige kishi Boazgha: — Sen uni alghin, dep, öz keshini séliwetti.«Öz késhini séliwetti» - bu keshni Boaz élip kétidu. U mezkur soda-sétiqqa ispat bolidu. Kesh belkim bir parche yerning tewelikige simwol bolushi mumkin idi («Qan.» 11:24 we 25:7-10ni körüng). Boaz aqsaqallargha we köpchilikke: — Siler bügün méning Elimelek ke tewe bolghan hemmini, shundaqla Kilyon bilen Mahlon’gha tewe bolghan hemmini Naomining qolidin alghinimgha guwahtursiler. 10 Uning üstige merhumning nami qérindashliri arisidin we shehirining derwazisidin öchürülmesliki üchün merhumning mirasigha uning nami bolghan birer ewladi qaldurulsun üchün Mahlonning ayali, Moab qizi Rutni xotunluqqa aldim. Siler bügün buninggha guwahtursiler, dédi.«Sheherning derwazisi» - oqurmenlerning éside barki, «sheherning derwazisi» qedimki zamanlarda aqsaqallar we mötiwerler olturidighan jay idi.  


Boaz Rutni öz emrige ilishi arqiliq yerni qayturup sétiwalidu
11 Derwazida turghan hemme xelq bilen aqsaqallar: — Biz guwahturmiz. Perwerdigar séning öyüngge kirgen ayalni Israilning jemetini berpa qilghan Rahile bilen Léyah ikkisidek qilghay; sen özüng Efratah jemeti ichide bayashat bolup, Beyt-Lehemde nam-izziting ziyade bolghay; «Rahile we Léyah» - Yaqupning ikki ayali bolup, köp perzent körgen.  Yar. 29:32-35; 30:1-25; 35:17, 18 12 Perwerdigar sanga bu yash chokandin tapquzidighan nesling tüpeylidin séning jemeting Tamar Yehudagha tughup bergen Perezning jemetidek bolghay! — dédi.Yar. 38:29; 1Tar. 2:4; Mat. 1:3
 
Padishah Dawut Boaz bilen Rutning ewladidur
13 Andin Boaz Rutni emrige élip, uninggha yéqinliq qildi. Perwerdigar uninggha shapaet qilip, u hamilidar bolup bir oghul tughdi. 14 Qiz-ayallar Naomigha: — Israilning arisida sanga hemjemet-nijatkar neslini üzüp qoymighan Perwerdigargha teshekkür-medhiye qayturulsun! Shu neslingning nami Israilda izzet-abruyluq bolghay! «hemjemet-nijatkar» - shu «hemjemet-nijatkar» bolsa tughulghan bala özidur. 15-ayetni körüng. 15  U sanga jéningni yéngilighuchi hem qérighiningda séni ezizlighuchi bolidu; chünki séni söyidighan, sanga yette oghuldin ewzel bolghan kélining uni tughdi, — dédi. 16  Naomi balini élip, baghrigha basti we uninggha baqquchi ana boldi. «baqquchi ana» — belkim qanun jehettin balining ataq anisi bolghanliqini körsitishi mumkin. 17 Uninggha qoshna bolghan ayallar «Naomigha bir bala tughuldi» dep, uninggha isim qoydi. Ular uninggha «Obed» dep at qoydi. U Yessening atisi boldi, Yesse Dawutning atisi boldi. «Obed» — «qul», «xizmetkar» dégen menide. «Dawut» — Dawut padishah, Dawut peyghember.
 
Dawut padishah, yeni Dawut peyghemberning nesebnamisi
18 Perezning nesebnamisi töwendikidektur: — Perezdin Hezron töreldi, 1Tar. 2:5; Mat. 1:3 19 Hezrondin Ram töreldi, Ramdin Amminadab töreldi, 20 Amminadabtin Nahshon töreldi, Nahshondin Salmon töreldi, 21 Salmondin Boaz töreldi, Boazdin Obed töreldi, 22 Obedtin Yesse töreldi we Yessedin Dawut töreldi.

4:1 «Ey burader!» - ibraniy tilida «Ey, palanchi-pokunchi!» déyilidu. Bu adem belkim Rut we Naomigha qarita hemjemetlik burchini öz üstige élishni ret qilghachqa, u bu bayanda namsiz qalghan bolsa kérek.

4:5 «Moab qizi Rutnimu élishing kérek» — «Law.» 25:25-34 we 47-55ge, we «Qan.» 25:5-10gha qarang. «Rut» 4:6-12-ayettiki ishlargha qarighanda, Beyt-Lehemde «perzentsiz qalghan qérindishining tul xotunini élish» toghrisidiki belgilime beja keltürülüwatqanda, qoshumche maddilar qoshulghan bolsa kérek (eslidiki qanun belgilimisi boyiche, birsi perzentsiz ölgen bolsa, uning akisi yaki ukisi uning mirasigha mirasxor qaldurush üchün tul xotunini élish kérek idi; Beyt-Lehemdikiler mushu belgilimige aka-ukisidin bashqa barliq uruq-tughqanlirinimu öz ichige alidu, dep qoshqan oxshaydu). «Yar.» 38:8-10nimu körüng.

4:6 «men shu hoquqni ishlitelmeymen» - bu kishi belkim: «Eger Ruttin perzent körsem, ular méning balilirim hésablanmaydu; halbuki, ular bashqa ayalimdin bolghan perzentlirim bilen teng méning mirasimgha waris bolushi mumkin, shuning bilen öz perzentlirim érishidighan mirasining ülüshi eslidikidin azlap kétidu» dep oylisa kérek; shunga u «almaymen» dégen qarargha kelgen.

4:7 Qan. 25:7

4:8 «Öz késhini séliwetti» - bu keshni Boaz élip kétidu. U mezkur soda-sétiqqa ispat bolidu. Kesh belkim bir parche yerning tewelikige simwol bolushi mumkin idi («Qan.» 11:24 we 25:7-10ni körüng).

4:10 «Sheherning derwazisi» - oqurmenlerning éside barki, «sheherning derwazisi» qedimki zamanlarda aqsaqallar we mötiwerler olturidighan jay idi.

4:11 «Rahile we Léyah» - Yaqupning ikki ayali bolup, köp perzent körgen.

4:11 Yar. 29:32-35; 30:1-25; 35:17, 18

4:12 Yar. 38:29; 1Tar. 2:4; Mat. 1:3

4:14 «hemjemet-nijatkar» - shu «hemjemet-nijatkar» bolsa tughulghan bala özidur. 15-ayetni körüng.

4:16 «baqquchi ana» — belkim qanun jehettin balining ataq anisi bolghanliqini körsitishi mumkin.

4:17 «Obed» — «qul», «xizmetkar» dégen menide. «Dawut» — Dawut padishah, Dawut peyghember.

4:18 1Tar. 2:5; Mat. 1:3