(1) insan emes, belki ershtiki bir xil zatlar, perishtiler yaki rohlardin ibarettur.
(2) insan emes, belki jinlar yaki yaman rohlardin ibarettur.
(3) her jehettin adettiki insanlardin yuqiri ademler, padishah yaki hökümdar.
(4) Qabilning xudasiz ewladliridek emes, belki Xuda yolida mangidighan shétning ixlasmen ewladliridur.
Biz birinchi közqarashta bolimiz; «Ayup» 1:6, 2:1, 38:7ni körüng. Buning sewebini «qoshumche söz»imizde bérimiz. ■Yeh. 6-7
Oqurmenler shuni bayqayduki, Nuhtin ilgiri ademler birnechche yüz yil yashaytti.
«Kelgüside ularning ömri peqet bir yüz yigirme yashtin ashmisun» dégenning bashqa birxil chüshenchisi: «Biraq ulargha yenila bir yüz yigirme yil (topan kelgüche) ömür bérimen».
Bezi waqitlarda «et igiliri» (mesilen, 19-ayette) haywanlarni öz ichige alidu (6:4ni körüng).
«Barliq et igilirining ... qiliwatqini yuzuqchiliq idi» — ibraniy tilida «barliq et igiliri... öz yolini buzghanidi». 13 Shuning bilen Xuda Nuhqa: —
Bezi waqitlarda «et igiliri» (mesilen, 7:15de) haywanlarni öz ichige alidu. 20 Tirik qélish üchün qushlarning herbir türliridin, mal-charwilarning herbir türliridin we yerde ömiligüchi janiwarlarning herbir türliridin bir jüpi qéshinggha kiridu. 21 Özüng we ularning ozuqluqi üchün herxil yémekliklerdin élip, yéninggha ghemligin, — dédi.
□6:2 «Xudaning oghulliri» — bu toghruluq töt xil chüshenche bar: — (1) insan emes, belki ershtiki bir xil zatlar, perishtiler yaki rohlardin ibarettur. (2) insan emes, belki jinlar yaki yaman rohlardin ibarettur. (3) her jehettin adettiki insanlardin yuqiri ademler, padishah yaki hökümdar. (4) Qabilning xudasiz ewladliridek emes, belki Xuda yolida mangidighan shétning ixlasmen ewladliridur. Biz birinchi közqarashta bolimiz; «Ayup» 1:6, 2:1, 38:7ni körüng. Buning sewebini «qoshumche söz»imizde bérimiz.
□6:3 «Insan ettur» — «et» dégen ibare (we uninggha oxshap kétidighan bashqa ibariler) insanlarning gunahliri bilen munasiwetlik halda tilgha élin’ghanda, daim dégüdek insanlarning gunahqa esir bolup qélishini, yeni öz étidiki hewes-ishtiyaqlirigha esir bolup qélishini tekitleydu. «Et» dégen söz muqeddes kitabta mushu yerde birinchi qétim insanning tebiitini körsetken. «Rimliqlargha»diki kirish söznimu körüng. «Méning Rohim insanlar bilen menggü küresh qiliwermeydu» — bu jümlining bashqa birxil terjimisi: «Méning Rohim insanlar bilen menggü yashawermeydu». Lékin bizningche Xuda bu ayette Öz Rohining ademning gunahini cheklesh üchün uning wijdanida küresh qilidighanliqini körsetken bolushi kérek; bu terjimini aldi-keynidiki bayanlargha eng muwapiq terjime dep qaraymiz. Xuda ademning gunahlirigha chek qoyush üchün uning ömrige chek (120 yash) qoyidu («Tésalonikaliqlargha (2)»)diki «qoshumche söz»imiznimu körüng. Oqurmenler shuni bayqayduki, Nuhtin ilgiri ademler birnechche yüz yil yashaytti. «Kelgüside ularning ömri peqet bir yüz yigirme yashtin ashmisun» dégenning bashqa birxil chüshenchisi: «Biraq ulargha yenila bir yüz yigirme yil (topan kelgüche) ömür bérimen».
□6:4 «gigantlar» — ibraniy tilida «nefilim» dégen söz bilen ipadilinidu. «Nefilim» dégenning eslidiki menisi «yiqilghanlar» bolushi mumkin. «dangliq palwan-baturlar» — ular gerche «palwan-baturlar» bolsimu, ular Xudaning neziride intayin rezil idi (5-ayetni körüng).
□6:5 «herqachan» — ibraniy tilida «pütkül künide».
■6:5 Yar. 8:21; Ayup 15:16; Pend. 6:14; Yer. 17:9; Mat. 15:19; Rim. 3:10,11,12; 8:6.
□6:9 «Nuh we uning ish-izliri töwendikiche: —» — mushu jümle bilen «Alemning Yaritilishi»ning üchinchi «tolidot»i («tarixi»), yeni «Nuhning tarixi» yaki «nuhning tolidoti» (6:9-9:29) bashlinidu («tolidot» toghruluq «kirish söz»ni körüng).
□6:12 «et igiliri» — bu ibare muqeddes kitabta adette insanlarni körsitidu (6:3ning izahatinimu körüng). Bezi waqitlarda «et igiliri» (mesilen, 19-ayette) haywanlarni öz ichige alidu (6:4ni körüng). «Barliq et igilirining ... qiliwatqini yuzuqchiliq idi» — ibraniy tilida «barliq et igiliri... öz yolini buzghanidi».
□6:14 «gofer yaghichi» — yaki «archa yaghichi». «kéme» — mushu yerde «sanduq» dégen söz bilen ipadilinidu. Uzunluqi, kengliki we égizliki we bularning bir-birige bolghan nisbiti hazirqi zamandiki eng chong kémilerningkige oxshap kétidu. Lékin shekli peqet sanduqtek idi. Sewebi, shu kémining meqsiti déngizda méngish emes, peqet leylep yüreshtin ibaret idi.
□6:15 «gez» — muqeddes kitabta ishlitilgen «gez» ademning qolning jeynektin barmaqning uchighiche bolghan ariliqi (texminen 45 santimétr) idi.
□6:16 «Kémining péshaywini astigha bir ochuqchiliq yasa» — bu jümlining köp xil terjimiliri bar, lékin asasiy menisi oxshash.
□6:19 «barliq jandarlar» — ibraniy tilida «et igiliridin». Bezi waqitlarda «et igiliri» (mesilen, 7:15de) haywanlarni öz ichige alidu.