35
Xudaning chöl-bayawanni güllendürüshi, •••• shundaqla Öz mömin-bendiliri üchün achqan yoli
— Dala hem qaghjirap ketken jaylar ular üchün xushal bolidu;
Chöl-bayawan shadlinip zepirandek chéchekleydu; «Dala ... ular üchün xushal bolidu» — Yeshaya deslepte «ular»ning kim ikenlikini démeydu. Bilish üchün bésharetni axirighiche (9-ayetkiche) oqush kérek! (bu sözler «Rim.» 8:19-22 bilen munasiwetlik).
U berq urup chéchekleydu,
Shadliqqa shadliq qoshulup tentene qilidu;
Liwanning shan-sheripi,
Karmel we Sharondiki güzellik we sür uninggha bérilidu;
Ular Perwerdigarning shan-sheripini,
Xudayimizning güzelliki we heywitini köridu. «Liwanning shan-sheripi, Karmel we Sharondiki güzellik we sür...» — Liwan, Karmel we Sharonlarning alahidilikliri yuqirida, 33-bab, 9-ayettiki izahatta teswirlinidu. «ular Perwerdigarning shan-sheripini... köridu» — «ular» — 1-ayettiki izahatqa qarang.
Ajiz qollarni küchlendürünglar,
Égilip mangidighan tizlarni chingitinglar, Ibr. 12:12
Yüriki aghqanlargha: — «Ching turunglar! Qorqmanglar!
Mana, Xudayinglargha qarap béqinglar;
Qisas kélidu — Xudaning hésab élish küni kélidu!
U Özi kélidu, silerni qutquzidu!» — deng!
Andin qarighuning közi échilidu,
Gasning qulaqliri ochuq qilinidu, Mat. 9:27; 11:5; 12:22; 20:30; 21:14; Yuh. 9:6
Andin aqsaq-tokurlar kéyiktek oynaqlap sekreydu;
Gachining tili naxsha éytidu;
Chünki dalada sular,
Chöl-bayawanlarda derya-éqinlar urghup tashidu; Mat. 9:32; 11:5; 15:30; 21:14; Yuh. 5:8, 9; 7:38, 39; Ros. 3:2; 8:7; 14:8
Pizhghirin chöl-jezire kölchekke,
Changqighan yerler bulaqlargha aylinidu;
Chilbörilerning makani — ular yatqan jay,
Qomush we yékenler ösüp, chimenlikke aylinidu.
Shu yerde égiz kötürülgen bir yol,
Tüptüz bir yol bolidu;
U «pak-muqeddeslikning yoli» dep atilidu;
Napaklar uningdin ötüshke bolmaydu,
Shu yol mexsus shular üchün békitilip yasalghanki, —
Hetta nadanlarmu uningda ézip ketmeydu; «Shu yerde égiz kötürülgen bir yol, tüptüz bir yol bolidu» — yolning nege baridighanliqini démeydu; bilish üchün 10-ayetkiche oqush kérek.
Shu yerde shir bolmaydu,
Uning üstige héch yirtquch haywan chiqmaydu;
(Ular shu yerde héch tépilmaydu)
— Nijat arqiliq hörlükke chiqqanlar shu yerde mangidu! «Nijat arqiliq hörlükke chiqqanlar» — bolsa ibraniy tilida birla söz («gaal») bilen ipadilinidu. Mushu sözni toluq chüshinish üchün 41:14-ayetning izahatini körüng.
10 Perwerdigarning bedel tölep qutquzghanliri qaytip kélidu,
Küylerni éytip Zion’gha yétip kélidu;
Ularning bashlirigha menggülük shad-xuramliq qonidu;
Ular xushalliq we shadliqqa chömgen bolidu;
Qayghu-hesret hem uh-nadametler beder qachidu. «Perwerdigarning bedel tölep qutquzghanliri qaytip kélidu... qayghu-hesret hem uh-nadametler beder qachidu» — bésharettiki weqeler Israilning Musa peyghember arqiliq qutquzulghanliqigha oxshaydu; shundaqla bu ishlarni yéngi bir «Misirdin chiqish» dégili bolidu. Oqurmenlerge Tewrattiki «Misirdin chiqish» dégen qisimni oqusa, shu chaghdiki weqelerni mushular bilen tepsiliy halda sélishturush nahayiti ehmiyetlik bolidu.
Mushu «chiqip-qutquzush» bolsa «Misirdin chiqish»tin nechche hesse ulugh, nechche hesse shereplik bolidu. Kéyin körimizki, Xuda qutquzghan xelq peqet Misirdin emes, belki pütkül dunyadin chiqip qutquzulidu. Ular qorqunchluq desht-bayawandin ötüshining ornida, özlirini qarshi alidighan, chimenbaghqa aylandurulghan zémindin ötidu; yol hemme adem üchün tüz, ongushluq, rawan hem xetersiz bolidu.
   Weh. 21:4
 
 

35:1 «Dala ... ular üchün xushal bolidu» — Yeshaya deslepte «ular»ning kim ikenlikini démeydu. Bilish üchün bésharetni axirighiche (9-ayetkiche) oqush kérek! (bu sözler «Rim.» 8:19-22 bilen munasiwetlik).

35:2 «Liwanning shan-sheripi, Karmel we Sharondiki güzellik we sür...» — Liwan, Karmel we Sharonlarning alahidilikliri yuqirida, 33-bab, 9-ayettiki izahatta teswirlinidu. «ular Perwerdigarning shan-sheripini... köridu» — «ular» — 1-ayettiki izahatqa qarang.

35:3 Ibr. 12:12

35:5 Mat. 9:27; 11:5; 12:22; 20:30; 21:14; Yuh. 9:6

35:6 Mat. 9:32; 11:5; 15:30; 21:14; Yuh. 5:8, 9; 7:38, 39; Ros. 3:2; 8:7; 14:8

35:8 «Shu yerde égiz kötürülgen bir yol, tüptüz bir yol bolidu» — yolning nege baridighanliqini démeydu; bilish üchün 10-ayetkiche oqush kérek.

35:9 «Nijat arqiliq hörlükke chiqqanlar» — bolsa ibraniy tilida birla söz («gaal») bilen ipadilinidu. Mushu sözni toluq chüshinish üchün 41:14-ayetning izahatini körüng.

35:10 «Perwerdigarning bedel tölep qutquzghanliri qaytip kélidu... qayghu-hesret hem uh-nadametler beder qachidu» — bésharettiki weqeler Israilning Musa peyghember arqiliq qutquzulghanliqigha oxshaydu; shundaqla bu ishlarni yéngi bir «Misirdin chiqish» dégili bolidu. Oqurmenlerge Tewrattiki «Misirdin chiqish» dégen qisimni oqusa, shu chaghdiki weqelerni mushular bilen tepsiliy halda sélishturush nahayiti ehmiyetlik bolidu. Mushu «chiqip-qutquzush» bolsa «Misirdin chiqish»tin nechche hesse ulugh, nechche hesse shereplik bolidu. Kéyin körimizki, Xuda qutquzghan xelq peqet Misirdin emes, belki pütkül dunyadin chiqip qutquzulidu. Ular qorqunchluq desht-bayawandin ötüshining ornida, özlirini qarshi alidighan, chimenbaghqa aylandurulghan zémindin ötidu; yol hemme adem üchün tüz, ongushluq, rawan hem xetersiz bolidu.

35:10 Weh. 21:4