Muqeddes Kalam (latin yéziq) Yuhanna 5

Kölchek boyidiki palechning saqaytilishi

1 Bu ishlardin kéyin, Yehudiylarning bir héyti yétip keldi we Eysa Yérusalémgha chiqti.■ 2 Yérusalémdiki «Qoy derwazisi»ning yénida ibraniy tilida «Beyt-Esda» dep atilidighan bir kölchek bolup, uning etrapida besh péshaywan bar idi. 3 Bu péshaywanlar astida bir top bimarlar, yeni qarighu, tokur we palechler yétishatti. Ular u yerde yétip kölchekning süyining chayqilishini kütetti.□ 4 Chünki bir perishte melum waqitlarda kölchekke chüshüp suni urghutidiken; su urghughanda kölchekke birinchi bolup chüshken kishi özini basqan herqandaq késeldin saqiyidiken.□ 5 Emdi u yerde ottuz sekkiz yildin béri aghriq azabi tartqan bir bimar bar idi. 6 Eysa bu ademning shu yerde yatqinini kördi we uning uzundin shu halette ikenlikini bilip, uningdin:

— Saqiyishni xalamsen? — dep soridi.

7 Bimar uninggha jawaben:

— Teqsir, su chayqalghanda méni sugha chüshüridighan adimim yoq. Men chüshey dégüche, bashqilar méning aldimda chüshüwalidu, — dédi.

8 Eysa uninggha:

— Ornungdin tur, orun-körpengni yighishturup mangghin! — dédi.■

9 Héliqi adem shuan saqiyip, orun-körpisini yighishturup kötürüp mangdi. Shu küni shabat küni idi. □ ■ 10 Shunga bezi Yehudiylar saqayghan kishige:

— Bügün shabat küni tursa, orun-körpengni kötürüsh Tewratta sanga men’i qilin’ghan! — dédi.■

11 Lékin u ulargha jawaben:

— Méni saqaytqan kishi özi manga: «Orun-körpengni yighishturup mangghin» dégenidi! — dédi.

12 Ular uningdin: — Emdi sanga: «Orun-körpengni yighishturup mangghin» dégen kishi kim iken? — dep sorashti.

13 Biraq saqayghan adem uning kim ikenlikini bilmeytti. Chünki u yerde adem köp bolghanliqtin, Eysa özini daldigha élip, astighina kétip qaldi. 14 Bu ishlardin kéyin Eysa héliqi ademni ibadetxanida tépip uninggha:

— Mana, saqayding. Emdi qayta gunah sadir qilma, béshinggha téximu éghir külpet chüshüp qalmisun! — dédi.■

15 Héliqi adem Yehudiylarning qéshigha bérip, özini saqaytqan Eysa ikenlikini uqturdi. 16 Eysa bu ishlarni shabat küni qilghanliqi üchün, Yehudiylar uninggha ziyankeshlik qilishqa bashlidi. □ 17 Lékin Eysa ulargha:

— Atam ta hazirghiche toxtimastin ish qilip kelmekte, menmu ishleymen! — dédi.□ ■

18 Shu sewebtin Yehudiylar uni öltürüshke téximu urunatti; chünki u shabat künining qaidisini buzupla qalmastin, yene Xudani «Atam» dep chaqirip, özini Xudagha barawer qilghanidi.■

Eysaning hoquqi

19 Shunga Eysa ulargha jawaben mundaq dédi:

— Berheq, berheq, men silerge shuni éytip qoyayki, Oghul özlükidin héchnéme qilalmaydu, belki peqet Atining néme qiliwatqanliqini körüp, andin shu ishni qilidu. Ata néme ish qilsa, Oghulmu shu ishni oxshashla qilidu. ■ 20 Chünki Ata Oghulni söyidu we Özining qilidighan barliq ishlirini uninggha ayan qilidu hem silerni heyran qaldurushqa bulardin téximu zor we ulugh ishlarni uninggha ayan qilidu. □ ■ 21 Chünki ölgenlerni Ata qandaq tirildürüp, ulargha hayatliq ata qilghan bolsa, Oghulmu shuninggha oxshash özi xalighan kishilerge hayatliq ata qilidu. □ 22 Shuningdek, Ata Özi héchkimning üstidin höküm chiqarmaydu, belki barliq höküm ishlirini Oghulgha tapshurghan. ■ 23 Buningdin meqset, — insanlarning hemmisi Atigha hörmet qilghandek, Oghulghimu oxshashla hörmet qilishi üchündur. Kimki Oghulni hörmetlimise, uni ewetküchi Atinimu hörmetlimigenlerdin bolidu. ■ 24 — Berheq, berheq, men silerge shuni éytip qoyayki, sözümni anglap, méni Ewetküchige ishen’gen herkim menggülük hayatqa érishken bolidu; u adem soraqqa tartilmaydu, belki ölümdin hayatliqqa ötken bolidu.■

25 — Berheq, berheq, men silerge shuni éytip qoyayki, ölüklerning Xudaning Oghlining awazini anglaydighan waqit-saiti yétip kelmekte, shundaqla hazir keldiki, anglighanlar hayatliqqa ige bolidu. □ ■ 26 Chünki Ata Özide qandaq hayatliqqa ige bolsa, Oghulghimu özide shundaq hayatliqqa ige bolushni ata qildi □ 27 we yene uninggha soraq qilish hoquqinimu berdi, chünki u Insan’oghlidur. 28 Buninggha teejjüp qilmanglar; chünki barliq görde yatqanlar uning awazini anglaydighan waqit kélidu ■ 29 we ular shuan yerlikliridin chiqishidu, yaxshiliq qilghanlar hayatqa tirilidu, yamanliq qilghanlar soraqqa tartilishqa tirilidu. ■ 30 Men özlükümdin héchnéme qilalmaymen, peqet Atamdin anglighinim boyiche höküm qilimen; we méning hökümüm heqqaniydur, chünki méning izdiginim özümning iradisi emes, belki méni ewetküchining iradisini emelge ashurushtur.■

Eysaning Xuda ewetkini bolghinigha töt guwahliq

31 — Eger özüm üchün özüm guwahliq bersem guwahliqim heqiqet hésablanmaydu. □ ■ 32 Lékin men üchün guwahliq béridighan bashqa birsi bar. Uning manga béridighan guwahliqining rastliqini bilimen. □ ■ 33 Siler Yehyagha elchi ewetkininglarda, u heqiqetke guwahliq bergen ■ 34 (emeliyette, manga insanning guwahliqini qobul qilishimning kériki yoq; méning Yehya toghruluq shundaq éytiwaqinim peqetla silerning qutquzulushunglar üchündur). □ 35 Yehya bolsa köyüp nur chéchip turghan bir chiragh idi we siler uning yoruqida bir mezgil shadlinishqa razi boldunglar. 36 Lékin Yehyaning men üchün bergen guwahliqidinmu ulugh bir guwahliq bar. U bolsimu, ata manga ada qilishqa tapshurghan emeller, yeni men qiliwatqan emeller, bular méning toghramda Atining méni ewetkinige guwahliq béridu. □ ■ 37 We méni ewetken Ata Özimu men üchün guwahliq bergendur. Siler héchqachan uning awazini anglimidinglar, qiyapitini körmidinglar ■ 38 we uning söz-kalami silerning ichinglardin orun almidi; chünki Uning ewetkini bolsa, uninggha ishenmeysiler.

39 Muqeddes yazmilarni qétirqénip oqup olturisiler; chünki ulardin menggülük hayatqa ige bolduq, dep qaraysiler. Del bu yazmilar men üchün guwahliq bergüchidur. ■ 40 Shundaqtimu siler yenila hayatliqqa érishish üchün méning yénimgha kélishni xalimaysiler.

41 Men insanlarning maxtishini qobul qilmaymen; 42 lékin men silerni bilimenki, ichinglarda Xudaning muhebbiti yoq. □ 43 Men Atamning nami bilen kelgenmen, emma siler méni qobul qilmaysiler. Halbuki, bashqa birsi öz nami bilen kelse, siler uni qobul qilisiler. □ 44 Siler bir-biringlardin izzet-shöhret qobul qilisiler-yu, yégane Xudadin kelgen izzet-shöhretke intilmisengler, undaqta siler qandaqmu étiqad qilalaysiler?!■

45 Biraq méni üstimizdin Atigha shikayet qilidu, dep oylimanglar. Üstünglardin shikayet qilghuchi men emes, belki siler ümid baghlighan Musa peyghemberdur. 46 Chünki eger siler rasttin Musa peyghemberge ishen’gen bolsanglar, mangimu ishen’gen bolattinglar. Chünki u muqeddes yazmilarda men toghruluq pütkendur. ■ 47 Lékin uning pütkenlirige ishenmisenglar, méning sözlirimge qandaqmu ishinisiler?!

■5:1 Law. 23:2; Qan. 16:1.

□5:3 «palechler» — yaki «yigligenler».

□5:4 «chünki bir perishte melum waqitlarda kölchekke chüshüp suni urghutidiken; su urghughanda kölchekke birinchi bolup chüshken kishi özini basqan herqandaq késeldin saqiyidiken» — 3-ayettiki «ular yétip... 4-ayettiki «...özini basqan herqandaq késeldin saqiyidiken» dégen sözlergiche bezi köna köchürmilerde tépilmaydu. Emma bizningche, bu sözler 7-ayettiki sözlerni chüshendürgenliki üchün bu sözlerni choqum eslidiki tékistning bir qismi dep qaraymiz.

■5:8 Mat. 9:6; Mar. 2:11; Luqa 5:24.

□5:9 «shabat küni» — Yehudiylarning ibadet qilidighan, dem alidighan muqeddes künini körsitidu. U küni ishlesh qet’iy men’i qilin’ghan. «Tebirler»nimu körüng.

■5:9 Yuh. 9:14.

■5:10 Mis. 20:10; Qan. 5:13; Yer. 17:21; Mat. 12:2; Mar. 2:24; Luqa 6:2.

■5:14 Mat. 12:45; Yuh. 8:11.

□5:16 «Yehudiylar uninggha ziyankeshlik qilishqa bashlidi» — «Yehudiylar» mushu yerde belkim Yehudiy chonglar, hökümdarlarni körsitishi mumkin. Bezi kona köchürmilerde «we uni öltürüshni qestleshke bashlidi» dep qoshulidu.

□5:17 «Atam ta hazirghiche toxtimastin ish qilip kelmekte, menmu ishleymen!» — «Atam» — Xuda, elwette. Eysa Yehudiy hökumdarlarning «Néme üchün shabat küni ish qilisen» dégen soaligha bergen jawab qisqa bolghini bilen bu Yehudiy ölimalirigha töwendikidek menini bildüridu: — «Xuda Özi herdaim, jümlidin shabat künide ishlimemdu? U daim Öz qanuniyetliri boyiche pütkül alemni öz-özige tutashturup, hemme mewjudatlarni bir-birige baghlandurup turmamdu? U shabat künidimu bezi insanlarning jénini élip, bezilirini saqaytip, bezilirige hayat bermemdu? U méning Atam bolghaniken, men uninggha hemkarlashmisam bolmaydu!». Yehudiylar uning bu jawabidin uning Xuda bilen ata-oghulluq zich munasiwette déginini toghra chüshen’gini bilen, lékin bu sözini «kupurluq» dep qaridi (18-ayet).

■5:17 Yuh. 14:10.

■5:18 Yuh. 7:19.

■5:19 Yesh. 54:5; Yuh. 3:30; 8:38; 9:4; 10:30; 14:9; 17:5.

□5:20 «...hem silerni heyran qaldurushqa bulardin téximu zor we ulugh ishlarni uninggha ayan qilidu» — shübhisizki, «téximu zor we ulugh ishlar» Oghulgha ayan qilinidu we shundaqla uning arqiliq bashqilarghimu ayan qilinidu. Bu «ulugh we zor (grék tilida birla söz bilen ipadilinidu) ishlar» 21-22-ayetlerde bayan qilinidu; u Oghul süpitide bolghachqa, xalisa bu ishlarni (Xuda Özi qilidighandek) shabat künidimu qilish hoquqi bar.

■5:20 Yuh. 1:2; 3:35; 7:16; 8:28; 14:24.

□5:21 «Chünki ölgenlerni ata qandaq tirildürüp, ulargha hayatliq ata qilghan bolsa, Oghulmu shuninggha oxshash özi xalighan kishilerge hayatliq ata qilidu» — shübhisizki, bu sözler hem jismaniy hem rohiy menide éytilidu.

■5:22 Mat. 11:27; Yuh. 3:35.

■5:23 Yuh. 2:23.

■5:24 Luqa 23:43; Yuh. 3:18; 6:40, 47; 8:51.

□5:25 «... ölüklerning Xudaning Oghlining awazini anglaydighan waqit-saiti yétip kelmekte, shundaqla hazir keldiki, anglighanlar hayatliqqa ige bolidu» — bu sözler, shübhisiki, bolupmu rohiy jehettiki ölüklerni körsitidu («waqit-saiti yétip kelmekte, shundaqla hazir keldiki,...»). Chünki 28-ayette jismaniy ölükler ayrim körsitilidu.

■5:25 Ef. 2:1, 5; 1Tim. 5:6.

□5:26 «Chünki Ata Özide qandaq hayatliqqa ige bolsa, Oghulghimu özide shundaq hayatliqqa ige bolushni ata qildi» — bashqa birxil yaxshi terjimisi «Chünki Ata Özi qandaq hayatliq menbesi bolsa, Oghulnimu shundaq hayatliq menbesi qildi...».

■5:28 1Tés. 4:16.

■5:29 Dan. 12:2; Mat. 25:34,46.

■5:30 Yuh. 6:38.

□5:31 «Eger özüm üchün özüm guwahliq bersem guwahliqim heqiqet hésablanmaydu» — «heqiqet hésablanmaydu» grék tilida «heqiqet emes».

■5:31 Yuh. 8:14.

□5:32 «Lékin men üchün guwahliq béridighan bashqa birsi bar. Uning manga béridighan guwahliqining rastliqini bilimen» — Eysa éytqan bu muhim «guwahliq béridighan bashqa birsi» Yehya peyghember emes, belki Xuda’Atisi Özidur. 34-ayetni körüng («manga insanning guwahliqini qobul qilishimning kériki yoq»).

■5:32 Yesh. 42:1; Mat. 3:17; 17:5.

■5:33 Yuh. 1:15, 19, 27.

□5:34 «emeliyette, manga insanning guwahliqini qobul qilishimning kériki yoq» — Grék tilida «özüm toghruluq insanlarning guwaqliqini qobul qilmaymen» «méning Yehya toghruluq shundaq éytiwaqinim peqetla silerning qutquzulushunglar üchündu» — démek, siler Periysiler Yehya peyghemberning özüm toghruluq («mana Mesih-Qutquzghuchi!» dégen) guwahliqini qobul qilsanglar, nijat tapalaysiler.

□5:36 «men qiliwatqan emeller, bular méning toghramda Atining méni ewetkinige guwahliq béridu» — «men qiliwatqan emeller» — Eysa yaritiwatqan köp möjizilerdin ibaret.

■5:36 Yuh. 10:25; 1Yuh. 5:9.

■5:37 Mis. 33:20; Qan. 4:12; Mat. 3:17; 17:5; Mar. 1:11; 9:7; Luqa 3:22; 9:35; Yuh. 1:33; 6:27; 8:18; 1Tim. 6:16; 2Pét. 1:17; 1Yuh. 4:12.

■5:39 Qan. 18:18; Yesh. 34:16; Luqa 16:29; 24:27; Yuh. 1:46; Ros. 17:11.

□5:42 «ichinglarda Xudaning muhebbiti yoq» — yaki «Xudagha bolghan muhebbitinglar yoq».

□5:43 «Halbuki, bashqa birsi öz nami bilen kelse, siler uni qobul qilisiler» — «bashqa birsi» — shübhisizki, bu söz köp «saxta Mesih»lerni, bolupmu axirqi zamanda peyda bolghan dejjalni körsitidu. Buningdin bir misal, miladiye 135-yili özini «Mesih bolimen» dégen, «Bar-Qoqba» isimlik dejjaldek bir shexs Pelestinde peyda bolghan we nurghun Yehudiy xelqi uning teripidin aldan’ghan. Ular uninggha egiship, Rim impériyesi bilen qarshilishishqa chiqip, axir bérip Rimning qoshunliri teripidin yoqitilghan.

■5:44 Yuh. 12:43.

■5:46 Yar. 3:15; 22:18; 26:4; 28:14; Qan. 18:18.