3
Chömüldürgüchi Yehyaning telim bérishi
Mar. 1:1-8; Luqa 3:1-9; 15-17; Yh. 1:19-28
Shu chaghlarda, chömüldürgüchi Yehya Yehudiyediki chöl-bayawan’gha kélip«Shu chaghlarda, chömüldürgüchi Yehya Yehudiyediki chöl-bayawan’gha kélip...» — «Yehya» ibraniy we grék tillirida «Yuhanna» («Perwerdigarning shepqiti» dégen menide) bilen ipadilinidu. «Yehya» dégen isim oqurmenlerge mushu sheklide tonush bolghanliqi üchün uni mushu terjimide ishlettuq («Yehya» esli erebche söz idi).  Mar. 1:4; Luqa 3:3. kishilerge:
— Towa qilinglar! Chünki ersh padishaliqi yéqinliship qaldi! — dep jakarlashqa bashlidi.«... ersh padishaliqi yéqinliship qaldi!» — Injilda bashtin-axir «ersh padishaliqi» yaki «asmanning padishahliqi» dep tilgha élinidu. Grék tilida daim «asmanlarning padishahliqi» dégen sheklide élinidu. Chünki chömüldürgüchi Yehya bolsa ilgiri Yeshaya peyghember bésharitide körsetken kishining del özi bolup: —
«Bayawanda towlaydighan bir kishining:
Rebning yolini teyyarlanglar,
Uning chighir yollirini tüptüz qilinglar! — dégen awazi anglinidu».«Bayawanda towlaydighan bir kishining: Rebning yolini teyyarlanglar, uning chighir yollirini tüptüz qilinglar! — dégen awazi anglinidu» — «Yesh.» 40:3.  Yesh. 40:3; Mar. 1:3; Luqa 3:4; Yuh. 1:23.
 
Yehya peyghember töge yungidin qilin’ghan kiyim kiygen, bélige kön tasma baghlighanidi. Yeydighini bolsa chéketkiler bilen yawa here hesili idi.Mar. 1:6. Emdi Yérusalém shehiri, pütün Yehudiye ölkisi we pütkül Iordan derya wadisining etrapidiki kishiler uning aldigha kéliship, gunahlirini iqrar qilishti we uning özlirini Iordan deryasida chömüldürüshini qobul qilishti.«... Yehyaning özlirini Iordan deryasida chömüldürüshini qobul qilishti» — bu yerde éytilghan chömüldürüsh kishilerning: (1) öz gunahlirigha towa qilghanliqini; (2) Xudaning padishahliqining yéqinlashqanliqigha we shundaqla (3) Qutquzghuchi-Mesihning yéqinlashqanliqigha iman keltürüshini ipadileytti (axirqi nuqta Injildiki kéyinki mezmunda ispatlinidu).  Mar. 1:5.
Lékin Perisiy we Saduqiy mezhipidikilerdin köplirining uning chömüldürüshini qobul qilghili kelgenlikini körginide u ulargha:
— Ey yilanlarning baliliri! Kim silerni Xudaning chüshüsh aldida turghan ghezipidin qéchinglar dep agahlandurdi?!«Lékin Perisiy we Saduqiy mezhipidikilerdin köplirining uning chömüldürüshini qobul qilghili kelgen...» — «Perisiy» we «Saduqiy» toghruluq: — Yehudiylar arisidiki ikki mezhepning kishiliri. Tebirlerdiki «Perisiy» we «Saduqiy»gha qaralsun. «Kim silerni Xudaning chüshüsh aldida turghan ghezipidin qéchinglar dep agahlandurdi?!» — bu kinayilik, hejwiy gep, elwette; menisi belkim «Towa qilmay, Xudadin kélidighan ghezeptin qéchip qutulush üchün chömüldürüshni qobul qilayli dégininglar qandaq gep?!».  Mat. 12:34; 23:33; Luqa 3:7.
Emdi towigha layiq méwini keltürünglar!«Emdi towigha layiq méwini keltürünglar!» — «towigha layiq méwe» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.  Luqa 3:8. We öz ichinglarda: «Bizning atimiz bolsa Ibrahimdur!» dep xiyal qilip yürmenglar; chünki Men shuni silerge éytip qoyayki, Xuda Ibrahimgha mushu tashlardinmu perzentlerni apiride qilalaydu.«Öz ichinglarda: «Bizning atimiz bolsa Ibrahimdur!» dep xiyal qilip yürmenglar!» — «Atimiz Ibrahim bardur!» — démek, «Biz ulugh Ibrahimning ewladliri bolghan «ulugh Yehudiy milliti»», «Biz héchnéme qilmisaqmu Xuda aldida «Uninggha xas alahide helq» boliwérimiz» dégen pozitsiyini bildüridu.  Yuh. 8:39.
10 Palta alliqachan derexlerning yiltizigha tenglep qoyuldi; yaxshi méwe bermeydighan herqaysi derexler késilip otqa tashlinidu. «Palta alliqachan derexlerning yiltizigha tenglep qoyuldi» — Yehya peyghemberning bu ulugh sözi we 12-ayettiki kéyinki béshariti toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. Uning shu bayani «Xudaning ghezipi emdi silerge yétip kélish aldida» dégen asasiy menini bildüridu.  Mat. 7:19; Yuh. 15:6. 11 Men derweqe silerni towa qilishinglar üchün sugha chömüldürimen. Lékin mendin kéyin kelgüchi zat mendin qudretliktur. Men hetta uning keshini kötürüshkimu layiq emesmen; u silerni Muqeddes Rohqa hem otqa chömüldüridu. Mar. 1:7; Luqa 3:16; Yuh. 1:15,26; Ros. 1:5; 11:16; 19:4. 12 Uning sorughuchi küriki qolida turidu; u öz xaminini topa-samandin teltöküs tazilaydu, sap bughdayni ambargha yighidu, emma topa-samanni öchmes otta köydürüwétidu, — dédi.
 
Eysaning chömüldürülüshi
Mar. 1:9-11; Luqa 3:21-22
13 Shu waqitta, Eysa Yehyadin chömüldürülüshni qobul qilish üchün Galiliye ölkisidin Iordan deryasi boyigha, uning yénigha keldi. Mar. 1:9; Luqa 3:21. 14 Biraq Yehya chömüldürüshke unimay uni tosup:
— Esli chömüldürülüshni men sendin qobul qilishim kérek idi, biraq sen méning aldimgha kepsen’ghu? — dédi.
15 Lékin Eysa uninggha jawaben: — Hazirche shuninggha yol qoyghin; chünki heqqaniyliqning barliq teleplirini emelge ashurush üchün, shundaq qilishimizgha toghra kélidu, — dédi.
Shuning bilen, Yehya uninggha yol qoydi. 16 We Eysa chömüldürülüp bolupla, sudin chiqti; u sudin chiqishi bilen mana, ershler uninggha échilip, Xudaning Rohi kepter qiyapitide ershtin chüshüp, üstige qonuwatqanliqini kördi. «Eysa chömüldürülüp bolupla, sudin chiqti...» — némishqa Eysa Yehyaning chömüldürüshini qobul qildi? «Qoshumche söz»imizde bu toghruluq azraq toxtilimiz. «Xudaning Rohi kepter qiyapitide ershtin chüshüp..» — yaki «... paxtek qiyapitide chüshüp...». Grék tilida bu qush «péristéra» dep atilidu. «Péristéra» grék tilida hem kepterni hem paxteknimu körsitidu.  Yesh. 11:2; 42:1; Yuh. 1:32. 17 We mana, ershtin bir awaz: — «Bu Méning söyümlük oghlum, Men uningdin toluq xursenmen!» — dep anglandi.Yesh. 42:1; Mat. 12:18; 17:5; Mar. 1:11; Luqa 9:35; Kol. 1:13; 2Pét. 1:17.   


Xerite - Mesihning dewride, Qanaan (Israiliye) zémini
 
 

3:1 «Shu chaghlarda, chömüldürgüchi Yehya Yehudiyediki chöl-bayawan’gha kélip...» — «Yehya» ibraniy we grék tillirida «Yuhanna» («Perwerdigarning shepqiti» dégen menide) bilen ipadilinidu. «Yehya» dégen isim oqurmenlerge mushu sheklide tonush bolghanliqi üchün uni mushu terjimide ishlettuq («Yehya» esli erebche söz idi).

3:1 Mar. 1:4; Luqa 3:3.

3:2 «... ersh padishaliqi yéqinliship qaldi!» — Injilda bashtin-axir «ersh padishaliqi» yaki «asmanning padishahliqi» dep tilgha élinidu. Grék tilida daim «asmanlarning padishahliqi» dégen sheklide élinidu.

3:3 «Bayawanda towlaydighan bir kishining: Rebning yolini teyyarlanglar, uning chighir yollirini tüptüz qilinglar! — dégen awazi anglinidu» — «Yesh.» 40:3.

3:3 Yesh. 40:3; Mar. 1:3; Luqa 3:4; Yuh. 1:23.

3:4 Mar. 1:6.

3:6 «... Yehyaning özlirini Iordan deryasida chömüldürüshini qobul qilishti» — bu yerde éytilghan chömüldürüsh kishilerning: (1) öz gunahlirigha towa qilghanliqini; (2) Xudaning padishahliqining yéqinlashqanliqigha we shundaqla (3) Qutquzghuchi-Mesihning yéqinlashqanliqigha iman keltürüshini ipadileytti (axirqi nuqta Injildiki kéyinki mezmunda ispatlinidu).

3:6 Mar. 1:5.

3:7 «Lékin Perisiy we Saduqiy mezhipidikilerdin köplirining uning chömüldürüshini qobul qilghili kelgen...» — «Perisiy» we «Saduqiy» toghruluq: — Yehudiylar arisidiki ikki mezhepning kishiliri. Tebirlerdiki «Perisiy» we «Saduqiy»gha qaralsun. «Kim silerni Xudaning chüshüsh aldida turghan ghezipidin qéchinglar dep agahlandurdi?!» — bu kinayilik, hejwiy gep, elwette; menisi belkim «Towa qilmay, Xudadin kélidighan ghezeptin qéchip qutulush üchün chömüldürüshni qobul qilayli dégininglar qandaq gep?!».

3:7 Mat. 12:34; 23:33; Luqa 3:7.

3:8 «Emdi towigha layiq méwini keltürünglar!» — «towigha layiq méwe» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.

3:8 Luqa 3:8.

3:9 «Öz ichinglarda: «Bizning atimiz bolsa Ibrahimdur!» dep xiyal qilip yürmenglar!» — «Atimiz Ibrahim bardur!» — démek, «Biz ulugh Ibrahimning ewladliri bolghan «ulugh Yehudiy milliti»», «Biz héchnéme qilmisaqmu Xuda aldida «Uninggha xas alahide helq» boliwérimiz» dégen pozitsiyini bildüridu.

3:9 Yuh. 8:39.

3:10 «Palta alliqachan derexlerning yiltizigha tenglep qoyuldi» — Yehya peyghemberning bu ulugh sözi we 12-ayettiki kéyinki béshariti toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. Uning shu bayani «Xudaning ghezipi emdi silerge yétip kélish aldida» dégen asasiy menini bildüridu.

3:10 Mat. 7:19; Yuh. 15:6.

3:11 Mar. 1:7; Luqa 3:16; Yuh. 1:15,26; Ros. 1:5; 11:16; 19:4.

3:13 Mar. 1:9; Luqa 3:21.

3:16 «Eysa chömüldürülüp bolupla, sudin chiqti...» — némishqa Eysa Yehyaning chömüldürüshini qobul qildi? «Qoshumche söz»imizde bu toghruluq azraq toxtilimiz. «Xudaning Rohi kepter qiyapitide ershtin chüshüp..» — yaki «... paxtek qiyapitide chüshüp...». Grék tilida bu qush «péristéra» dep atilidu. «Péristéra» grék tilida hem kepterni hem paxteknimu körsitidu.

3:16 Yesh. 11:2; 42:1; Yuh. 1:32.

3:17 Yesh. 42:1; Mat. 12:18; 17:5; Mar. 1:11; Luqa 9:35; Kol. 1:13; 2Pét. 1:17.