5
Étiqad «bu dunya»ning üstidin ghelibe qilidu
Eysaning Mesih ikenlikige ishen’gen herbir kishi Xudadin tughulghan bolidu; we tughdurghuchi Atini söyidighan herbir kishi Uningdin tughulghuchinimu söyidu.«...we tughdurghuchi (Ata)ni söyidighan herbir kishi uningdin tughulghuchinimu söyidu» — bu söz belkim shu dewrdiki bir temsil bolushi mumkin idi. «Uningdin tughulghuchi»lar étiqadchi qérindashlarni körsitidu.  Yuh. 1:12. Biz özimizning Xudaning balilirini söyidighanliqimizni shuningdin bilimizki, Xudani söyüp, Uning emrlirige emel qilishimizdindur. Xudani söyüsh Uning emrlirige emel qilish démektur; we Uning emrliride turmaq éghir ish emestur.Mat. 11:29,30; Yuh. 14:15; 15:10. Chünki Xudadin tughulghanlarning hemmisi bu dunya üstidin ghelibe qilidu; we dunyaning üstidin ghelibe qilghuchi küch — del bizning étiqadimizdur.«Chünki Xudadin tughulghanlarning hemmisi bu dunya üstidin ghelibe qilidu; we dunyaning üstidin ghelibe qilghuchi küch — del bizning étiqadimizdur» — «bu dunya» mushu yerde Xudagha qarshi chiqidighan pütkül dunyadiki étiqadsizlarni körsitidu, elwette. Chünki emeliyette «bu dunyadikiler» Sheytanning ilkide merkezleshken, Xudagha qarshi bir tüzümdur.  Yuh. 16:33. Bu dunyaning üstidin ghelibe qilghuchi zadi kimler? Peqet Eysani Xudaning Oghli dep étiqad qilghuchilar emesmu?1Kor. 15:57; 1Yuh. 4:15.
U bolsa su we qan arqiliq kelgen zat, yeni Eysa Mesihdur; Uning kélishi peqet su bilenla emes, belki qan bilenmu idi. We bu ishlargha guwahliq bergüchi bolsa Rohtur, chünki Roh Özi heqiqettur.«U bolsa su we qan arqiliq kelgen zat, yeni Eysa Mesihdur; Uning kélishi peqet su bilenla emes, belki qan bilenmu idi. We bu ishlargha guwahliq bergüchi bolsa Rohtur, chünki Roh Özi heqiqettur» — «Roh» — Xudaning Muqeddes Rohini körsitidu.
Bu ayetning mezmuni birnechche saxta telimge qarita reddiye bérishtur. Muellip qet’iylik bilen shuni ispatlimaqchiki: (1) Eysa Mesih heqiqiy insan bolup tughuldi; (2) heqiqiy insan bolup, Yehya peyghember teripidin suda chömüldürüldi; (3) heqiqiy insan bolup kréstte öldi. Bu reddiyining tepsilatliri üstide «qoshumche söz»imizde sel toxtilimiz.
Chünki Uning toghruluq üch guwahliq bergüchi bar: —«Chünki Uning toghruluq üch guwahliq bergüchi bar...» — «Uning toghruluq» — Mesih toghruluq. bular Roh, su we qandin ibarettur. Bu üchining guwahliqi birdur. «bular Roh, su we qandin ibarettur. Bu üchining guwahliqi birdur» — bu ayet toghruluq we 6-7-ayetler üstide «qoshumche söz»imizde toxtilimiz. Bir’az kona köchürülmilerde: — «Chünki U toghruluq ershte üch guwahliq bergüchi bar: Bular Ata, Kalam we Muqeddes Rohtur; bu üchi birdur. (8) Yer yüzide üch guwahliq bergüchi bar: Bular Roh, su we qandin ibarettur. Bu üchining guwahliqi oxshashtur» déyilidu. Eger biz insanlarning guwahliqini qobul qilsaq, Xudaning guwahliqi bularningkidin üstündur. Xuda Öz Oghli toghrisida shundaq guwahliq bergen — 10 (Xudaning Oghligha étiqad qilghan kishining ichide shu guwahliq bardur; biraq Xudagha ishenmigen kishi Uni yalghanchi qilghan bolidu, chünki U Xudaning Öz Oghlini testiqlighan guwahliqigha ishenmigen) Yuh. 3:36; Rim. 8:16; Gal. 4:6. 11 guwahliq del shudurki, Xuda bizge menggülük hayatni ata qildi we bu hayatliq Uning Oghlididur. Yuh. 1:4. 12 Shunga Oghulgha ige bolghan kishi hayatliqqa ige bolghan bolidu; Xudaning Oghligha ige bolmighan kishi hayatliqqa ige bolmighan bolidu.
 
Menggülük hayat
13 Men bularni Xudaning Oghlining namigha étiqad qilghan silerge silerning menggülük hayatqa ige bolghanliqinglarni bilishinglar üchün yazdim. Yuh. 20:31. 14 We bizning Uninggha bolghan toluq ishench-xatirjemlikimiz shundaqki, Uning iradisige muwapiq herqandaq bir ishni tilisek, U bizni anglaydu. Yer. 29:12; Mat. 7:8; 21:22; Mar. 11:24; Luqa 11:9; Yuh. 14:13; 15:7; 16:24; Yaq. 1:5; 1Yuh. 3:2. 15 Uni hernéme tiliginimizni anglaydu dep bilgenikenmiz, duayimizda Uningdin tiliginimizge érishtuq, dep bilimiz.
16 Birsi qérindishining ölümge mehkum qilmaydighan bir gunah sadir qilghanliqini körse, uning üchün dua qilsun; we Xuda ölümge mehkum qilmaydighan gunah sadir qilghanlar üchün uninggha hayatliq ata qilidu. Ölümge mehkum gunahmu bardur. Uning toghrisidin tilisun, démeymen. «Birsi qérindishining ölümge mehkum qilmaydighan bir gunah sadir qilghanliqini körse, uning üchün dua qilsun; we Xuda ölümge mehkum qilmaydighan gunah sadir qilghanlar üchün uninggha hayatliq ata qilidu. Ölümge mehkum gunahmu bardur. Uning toghrisidin tilisun, démeymen» — «we Xuda ölümge mehkum qilmaydighan gunah sadir qilghanlar üchün uninggha hayatliq ata qilidu» yaki «we Xuda ulargha (yeni gunah sadir qilghanlargha) hayatliq ata qilidu».
«Ölümge mehkum gunah» toghruluq «Qoshumche söz»imizni körüng.
  Chöl. 15:30; 1Sam. 2:25; Mat. 12:31; Mar. 3:29; Luqa 12:10; Ibr. 6:4; 10:26; 2Pét. 2:2. 17 Hemme heqqaniyetsizlik gunahtur; we ölümge mehkum qilmaydighan gunahmu bar. 1Yuh. 3:4. 18 Xudadin tughulghuchining gunah sadir qilmaydighanliqini bilimiz; chünki eslide Xudadin tughulghan Zat bundaq kishini qoghdap qalidu we ashu rezil uninggha tégelmeydu. «Xudadin tughulghuchining gunah sadir qilmaydighanliqini bilimiz; chünki eslide Xudadin tughulghan Zat bundaq kishini qoghdap qalidu we ashu rezil uninggha tégelmeydu» — bizningche «eslide Xudadin tughulghan Zat» Eysa Mesihni körsitidu. Mushu yerde «tughulghan» belkim Mesihning insan bolushqa tughulushini körsitishi kérek. Bashqa ikki xil terjimisi bar: (1) «Xudadin tughulghuchi bolsa (yeni, étiqadchi), U (Xuda) uni qoghdap qalidu; (2) Xudadin tughulghuchi özini qoghdap qalidu».
«ashu rezil» — Iblisni körsitidu.
  1Yuh. 3:9. 19 Emdi özimizning Xudadin bolghanliqimiz özimizge melum; emma pütkül dunya bolsa u rezilning ilkididur. 20 Yene bizge melumki, Xudaning Oghli dunyagha keldi we Heqiqiy Bolghuchini tonushimiz üchün könglimizni yorutti; we biz Heqiqiy Bolghuchining Özide, yeni Uning Oghli Eysa Mesihde yashawatimiz. U bolsa heqiqiy Xuda we menggülük hayatliqtur!«we biz Heqiqiy Bolghuchining özide, yeni Uning Oghli Eysa Mesihde yashawatimiz» — «heqiqiy bolghuchi» Xudani körsitidu. «U bolsa heqiqiy Xuda we menggülük hayatliqtur!» — Eysa Mesihni körsitidu (muqeddes yazmilardiki héchqandaq yerlerde «Xuda hayatliq» déyilmeydu, lékin köp yerlerde «Eysa Mesih hayatliqtur», déyilidu. Mesilen «Yh.» 11:25, 14:6).  Yesh. 9:5; 44:6; 54:5; Luqa 24:45; Yuh. 20:28; Rim. 9:5; 1Tim. 3:16.
21 Eziz balilirim, özünglarni herqandaq butlardin saqlanglar.«Eziz balilirim, özünglarni herqandaq butlardin saqlanglar» — «butlar» shübhisizki, mushu yerde peqet oyma butlarni yaki quyma butlarnila emes, belki étiqadchilarning qelbide Xudaning ornini talishidighan herqandaq nerse yaki ishtur. Mesilen, «Kol.» 3:5ni körüng.

5:1 «...we tughdurghuchi (Ata)ni söyidighan herbir kishi uningdin tughulghuchinimu söyidu» — bu söz belkim shu dewrdiki bir temsil bolushi mumkin idi. «Uningdin tughulghuchi»lar étiqadchi qérindashlarni körsitidu.

5:1 Yuh. 1:12.

5:3 Mat. 11:29,30; Yuh. 14:15; 15:10.

5:4 «Chünki Xudadin tughulghanlarning hemmisi bu dunya üstidin ghelibe qilidu; we dunyaning üstidin ghelibe qilghuchi küch — del bizning étiqadimizdur» — «bu dunya» mushu yerde Xudagha qarshi chiqidighan pütkül dunyadiki étiqadsizlarni körsitidu, elwette. Chünki emeliyette «bu dunyadikiler» Sheytanning ilkide merkezleshken, Xudagha qarshi bir tüzümdur.

5:4 Yuh. 16:33.

5:5 1Kor. 15:57; 1Yuh. 4:15.

5:6 «U bolsa su we qan arqiliq kelgen zat, yeni Eysa Mesihdur; Uning kélishi peqet su bilenla emes, belki qan bilenmu idi. We bu ishlargha guwahliq bergüchi bolsa Rohtur, chünki Roh Özi heqiqettur» — «Roh» — Xudaning Muqeddes Rohini körsitidu. Bu ayetning mezmuni birnechche saxta telimge qarita reddiye bérishtur. Muellip qet’iylik bilen shuni ispatlimaqchiki: (1) Eysa Mesih heqiqiy insan bolup tughuldi; (2) heqiqiy insan bolup, Yehya peyghember teripidin suda chömüldürüldi; (3) heqiqiy insan bolup kréstte öldi. Bu reddiyining tepsilatliri üstide «qoshumche söz»imizde sel toxtilimiz.

5:7 «Chünki Uning toghruluq üch guwahliq bergüchi bar...» — «Uning toghruluq» — Mesih toghruluq.

5:8 «bular Roh, su we qandin ibarettur. Bu üchining guwahliqi birdur» — bu ayet toghruluq we 6-7-ayetler üstide «qoshumche söz»imizde toxtilimiz. Bir’az kona köchürülmilerde: — «Chünki U toghruluq ershte üch guwahliq bergüchi bar: Bular Ata, Kalam we Muqeddes Rohtur; bu üchi birdur. (8) Yer yüzide üch guwahliq bergüchi bar: Bular Roh, su we qandin ibarettur. Bu üchining guwahliqi oxshashtur» déyilidu.

5:10 Yuh. 3:36; Rim. 8:16; Gal. 4:6.

5:11 Yuh. 1:4.

5:13 Yuh. 20:31.

5:14 Yer. 29:12; Mat. 7:8; 21:22; Mar. 11:24; Luqa 11:9; Yuh. 14:13; 15:7; 16:24; Yaq. 1:5; 1Yuh. 3:2.

5:16 «Birsi qérindishining ölümge mehkum qilmaydighan bir gunah sadir qilghanliqini körse, uning üchün dua qilsun; we Xuda ölümge mehkum qilmaydighan gunah sadir qilghanlar üchün uninggha hayatliq ata qilidu. Ölümge mehkum gunahmu bardur. Uning toghrisidin tilisun, démeymen» — «we Xuda ölümge mehkum qilmaydighan gunah sadir qilghanlar üchün uninggha hayatliq ata qilidu» yaki «we Xuda ulargha (yeni gunah sadir qilghanlargha) hayatliq ata qilidu». «Ölümge mehkum gunah» toghruluq «Qoshumche söz»imizni körüng.

5:16 Chöl. 15:30; 1Sam. 2:25; Mat. 12:31; Mar. 3:29; Luqa 12:10; Ibr. 6:4; 10:26; 2Pét. 2:2.

5:17 1Yuh. 3:4.

5:18 «Xudadin tughulghuchining gunah sadir qilmaydighanliqini bilimiz; chünki eslide Xudadin tughulghan Zat bundaq kishini qoghdap qalidu we ashu rezil uninggha tégelmeydu» — bizningche «eslide Xudadin tughulghan Zat» Eysa Mesihni körsitidu. Mushu yerde «tughulghan» belkim Mesihning insan bolushqa tughulushini körsitishi kérek. Bashqa ikki xil terjimisi bar: (1) «Xudadin tughulghuchi bolsa (yeni, étiqadchi), U (Xuda) uni qoghdap qalidu; (2) Xudadin tughulghuchi özini qoghdap qalidu». «ashu rezil» — Iblisni körsitidu.

5:18 1Yuh. 3:9.

5:20 «we biz Heqiqiy Bolghuchining özide, yeni Uning Oghli Eysa Mesihde yashawatimiz» — «heqiqiy bolghuchi» Xudani körsitidu. «U bolsa heqiqiy Xuda we menggülük hayatliqtur!» — Eysa Mesihni körsitidu (muqeddes yazmilardiki héchqandaq yerlerde «Xuda hayatliq» déyilmeydu, lékin köp yerlerde «Eysa Mesih hayatliqtur», déyilidu. Mesilen «Yh.» 11:25, 14:6).

5:20 Yesh. 9:5; 44:6; 54:5; Luqa 24:45; Yuh. 20:28; Rim. 9:5; 1Tim. 3:16.

5:21 «Eziz balilirim, özünglarni herqandaq butlardin saqlanglar» — «butlar» shübhisizki, mushu yerde peqet oyma butlarni yaki quyma butlarnila emes, belki étiqadchilarning qelbide Xudaning ornini talishidighan herqandaq nerse yaki ishtur. Mesilen, «Kol.» 3:5ni körüng.