6
(Dawami)
1-2 Shuning üchün, Mesih toghrisidiki deslepki asasiy telimde toxtap qalmay, — yeni qaytidin «ölük ishlar»din towa qilish we Xudagha étiqad baghlash, chömüldürülüshler, «qol tegküzüsh», ölgenlerning tirildürülüshi we menggülük höküm-soraq toghrisidiki telimlerdin ul salayli dep olturmay, mukemmellikke qarap mangayli.««ölük ishlar»din towa qilish» — «ölük ishlar» bolsa Xudaning nijatigha tayanmay qilghan barliq ishlar; mushu yerde muellip shübhisizki köp «diniy paaliyetler»ni «ölük ishlar, xalas» démekchi. ««ölük ishlar»din towa qilish we Xudagha étiqad baghlash, chömüldürülüshler, «qol tegküzüsh», ölgenlerning tirildürülüshi we menggülük höküm-soraq toghrisidiki telimler...» — bu alte «asasiy telim»ni sherhlesh üchün, birqanche ishlar üstide toxtilishimizgha toghra kélidu, «qoshumche söz»imizde bu heqte toxtilimiz. Xuda xalighaniken, biz shundaq qilimiz.«Xuda xalighaniken, biz shundaq qilimiz» — «Xuda xalighaniken» dégenlik grék tilida «Eger Xuda xalisa — we u derweqe shundaq xalaydu» dep bildüridu.  Ros. 18:21; 1Kor. 4:19; Yaq. 4:15. 4-6 Chünki eslide yorutulup, ershtiki iltipattin tétighan, Muqeddes Rohtin nésip bolghan, Xudaning söz-kalamining yaxshiliqini hem kelgüsi zamanda ayan qilinidighan qudretlerni hés qilip baqqanlar eger yoldin chetnigen bolsa, ularni qaytidin towa qildurush hergiz mumkin emes. Chünki ular öz-özige qilip Xudaning Oghlini qaytidin kréstlep reswa qilmaqta.«eger yoldin chetnigen bolsa, ularni qaytidin towa qildurush hergiz mumkin emes. Chünki ular öz-özige qilip Xudaning Oghlini qaytidin kréstlep reswa qilmaqta» — bashqa birxil terjimisi: «... ular eger yoldin chetnep, özliri üchün Xudaning Oghlini qaytidin kréstlep, shundaqla Uni reswa qiliwatqan bolsa, mushularni qaytidin towa qildurush hergiz mumkin emes». Bu muhim ayet toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.  Mat. 12:31; Ibr. 10:26; 1Yuh. 5:16.
Chünki köp qétimlap öz üstige yaghqan yamghur süyini ichken, özide térighuchilargha menpeetlik ziraetlerni östürüp bergen yer bolsa Xudadin beriket almaqta. Biraq tiken we qamghaq östürgen bolsa, u erzimes bolup, lenetke yéqin bolup, aqiwiti köydürülüshtin ibaret bolidu.
Lékin ey söyümlüklirim, gerche yuqiriqi ishlarni tilgha alghan bolsaqmu, silerde buningdinmu ewzel ishlar, shundaqla nijatliqning élip baridighan ishliri bar dep qayil bolduq. 10 Chünki Xuda qilghan emelliringlarni we Uning muqeddes bendilirige qilghan we hazirmu qiliwatqan xizmitinglar arqiliq Uning nami üchün körsetken méhir-muhebbitinglarni untup qalidighan adaletsizlerdin emes.Pend. 14:31; Mat. 10:42; 25:40; Mar. 9:41; Yuh. 13:20.
11 Emma silerning ümidinglarning toluq jezm-xatirjemlik bilen bolushi üchün, herbiringlarning axirghiche shundaq gheyret qilishinglargha intizarmiz; 12 shundaqla sörelmilerdin bolmay, belki étiqad we sewrchanliq arqiliq Xudaning wedilirige warisliq qilghanlarni ülge qilidighanlardin bolghaysiler.
 
Xudaning Ibrahimgha qilghan wediliri jezmen emelge ashidu
13 Chünki Xuda Ibrahimgha wede qilghanda, Özidin üstün turidighan héchkim bolmighachqa, Özi bilen qesem qilip: 14 «Sanga choqum bext ata qilimen, séni choqum köpeytip bérimen» — dédi. «Sanga choqum bext ata qilimen, séni choqum köpeytip bérimen» — oqurmenlerge ayanki, ibraniy tilida bu xil qesem ichish mundaq shekilde idi: «Séni beriketlep beriketleymen, séni köpeytip köpeytimen». Bu shekilde qesem ichküchi öz-özi bilen qesem qilghan dep hésablinatti. Bu wede-qesem Ibrahim Ishaqni qurban’gah üstige qoyghandin kéyin bérilgen («Yar.» 22:17de xatirilinidu).  Yar. 12:3; 17:4; 22:16-17; Zeb. 105:8-9; Luqa 1:73. 15 Shuning bilen, Ibrahim uzun waqit sewr-taqet bilen kütüp, Xudaning wedisige érishti.
16 Chünki insanlar özliridin üstün turidighan birini tilgha élip qesem qilidu; ularning arisida qesem ispat-testiq hésablinip, her xil talash-tartishlargha xatime béridu. Mis. 22:11. 17 Shuningdek Xuda, Öz wedisige warisliq qilghanlargha Öz nishan-meqsitining özgermeydighanliqini téximu ochuqraq bildürüsh üchün, qesem qilip wede berdi. 18 Shuning bilen qet’iy özgermes ikki ish arqiliq, köz aldimizda qoyulghan ümidni ching tutush üchün halakettin özimizni qachurup uni bashpanah qilghan bizler küchlük righbet-ilhamgha érisheleymiz (bu ikki ishta Xudaning yalghan éytishi qet’iy mumkin emes, elwette). «Shuning bilen qet’iy özgermes ikki ish arqiliq...» — bu «özgermes ikki ish» bolsa Xudaning wedisi we Uning qesimi bolsa kérek. «köz aldimizda qoyulghan ümidni ching tutush üchün halakettin özimizni qachurup uni bashpanah qilghan bizler küchlük righbet-ilhamgha érisheleymiz» — «özimizni qachurup» dégen ibare «mushu rezil dunyaning aqiwitidin özini qachurup», dégen menide. 19 Bu ümid jénimizgha ching baghlan’ghan kéme lenggiridek shübhisiz hem mustehkem bolup, ershtiki ibadetxanining ichki perdisidin ötüp bizni shu yerge tutashturidu. «ershtiki ibadetxanining ichki perdisidin ötüp bizni shu yerge tutashturidu» — «ershtiki ibadetxanining perdisi» dégen ibaride biz «ershtiki» dégen sözni qoshup kirgüzduq. Chünki «ibadetxanining perdisi» yer yüzidiki ibadetxanini körsetken emes, belki ershte bolghan ibadetxanini körsitidu (8:5ni körüng). Démek, étiqadchilar üchün éytqanda, ularning asmandiki ibadetxanidiki eng muqeddes jay bilen ching alaqisi bardur. 20 U yerge biz üchün yol échip mangghuchi Eysa bizdin awwal kirgen bolup, Melkizedekning kahinliq tüzümi tertipide menggülük teyinlen’gen Bash Kahin boldi.«Melkizedekning kahinliq tüzümi tertipide menggülük teyinlen’gen Bash Kahin boldi» — «Melkizedek» toghruluq 7-bab -1-2-ayetlerge qaralsun. Melkizedek «Yar.» 14-babta körünidu.  Ibr. 3:1; 4:14; 8:1; 9:11.
 
 

6:1-2 ««ölük ishlar»din towa qilish» — «ölük ishlar» bolsa Xudaning nijatigha tayanmay qilghan barliq ishlar; mushu yerde muellip shübhisizki köp «diniy paaliyetler»ni «ölük ishlar, xalas» démekchi. ««ölük ishlar»din towa qilish we Xudagha étiqad baghlash, chömüldürülüshler, «qol tegküzüsh», ölgenlerning tirildürülüshi we menggülük höküm-soraq toghrisidiki telimler...» — bu alte «asasiy telim»ni sherhlesh üchün, birqanche ishlar üstide toxtilishimizgha toghra kélidu, «qoshumche söz»imizde bu heqte toxtilimiz.

6:3 «Xuda xalighaniken, biz shundaq qilimiz» — «Xuda xalighaniken» dégenlik grék tilida «Eger Xuda xalisa — we u derweqe shundaq xalaydu» dep bildüridu.

6:3 Ros. 18:21; 1Kor. 4:19; Yaq. 4:15.

6:4-6 «eger yoldin chetnigen bolsa, ularni qaytidin towa qildurush hergiz mumkin emes. Chünki ular öz-özige qilip Xudaning Oghlini qaytidin kréstlep reswa qilmaqta» — bashqa birxil terjimisi: «... ular eger yoldin chetnep, özliri üchün Xudaning Oghlini qaytidin kréstlep, shundaqla Uni reswa qiliwatqan bolsa, mushularni qaytidin towa qildurush hergiz mumkin emes». Bu muhim ayet toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.

6:4-6 Mat. 12:31; Ibr. 10:26; 1Yuh. 5:16.

6:10 Pend. 14:31; Mat. 10:42; 25:40; Mar. 9:41; Yuh. 13:20.

6:14 «Sanga choqum bext ata qilimen, séni choqum köpeytip bérimen» — oqurmenlerge ayanki, ibraniy tilida bu xil qesem ichish mundaq shekilde idi: «Séni beriketlep beriketleymen, séni köpeytip köpeytimen». Bu shekilde qesem ichküchi öz-özi bilen qesem qilghan dep hésablinatti. Bu wede-qesem Ibrahim Ishaqni qurban’gah üstige qoyghandin kéyin bérilgen («Yar.» 22:17de xatirilinidu).

6:14 Yar. 12:3; 17:4; 22:16-17; Zeb. 105:8-9; Luqa 1:73.

6:16 Mis. 22:11.

6:18 «Shuning bilen qet’iy özgermes ikki ish arqiliq...» — bu «özgermes ikki ish» bolsa Xudaning wedisi we Uning qesimi bolsa kérek. «köz aldimizda qoyulghan ümidni ching tutush üchün halakettin özimizni qachurup uni bashpanah qilghan bizler küchlük righbet-ilhamgha érisheleymiz» — «özimizni qachurup» dégen ibare «mushu rezil dunyaning aqiwitidin özini qachurup», dégen menide.

6:19 «ershtiki ibadetxanining ichki perdisidin ötüp bizni shu yerge tutashturidu» — «ershtiki ibadetxanining perdisi» dégen ibaride biz «ershtiki» dégen sözni qoshup kirgüzduq. Chünki «ibadetxanining perdisi» yer yüzidiki ibadetxanini körsetken emes, belki ershte bolghan ibadetxanini körsitidu (8:5ni körüng). Démek, étiqadchilar üchün éytqanda, ularning asmandiki ibadetxanidiki eng muqeddes jay bilen ching alaqisi bardur.

6:20 «Melkizedekning kahinliq tüzümi tertipide menggülük teyinlen’gen Bash Kahin boldi» — «Melkizedek» toghruluq 7-bab -1-2-ayetlerge qaralsun. Melkizedek «Yar.» 14-babta körünidu.

6:20 Ibr. 3:1; 4:14; 8:1; 9:11.