Démisekmu, Mesih bu sözlerni Özi dunyagha kélishidin 1000 yilche burun Öz Rohi arqiliq Zeburda Dawut peyghemberning aghzidin béxaret süpitide aldin’ala eytidu. ■Zeb. 40:7, 8
Démek, bu bashqa-bashqa közqarashlar arisidiki perqler anqe chong emes. 10 Xudaning bu iradisi boyiche Eysa Mesihning ténining bir yolila qurban qilinishi arqiliq biz gunahtin paklinip, Xudagha atalduq.□«Eysa Mesihning ténining bir yolila qurban qilinishi arqiliq biz gunahtin paklinip, Xudagha atalduq» — «gunahtin paklinip, Xudagha atalduq» grék tilida birla söz bilen ipadilinidu: «muqeddesleshtürülduq» yaki «pak-muqeddes qilinduq». Injil boyiche «muqeddes» dégen sözning ikki mezmuni bar: (1) gunahdin paklan’ghan; (2) Xudagha alahide atalghan. ■Ibr. 9:12.
Grék tilida 19-25-ayetler birla jümle bilen ipadilinidu.
■10:4 Law. 16:14; Chöl. 19:4; Ibr. 9:13.
□10:5 «Shuning üchün, U dunyagha kelgende mundaq dégen: —» — «U» — Mesihni körsitidu.
■10:5 Zeb. 40:6; Yesh. 1:11; Yer. 6:20; Am. 5:21.
□10:7 «....Shunga jawab berdimki — «Mana Men keldim! — qanun desturungda Men toghruluq pütülgendek — I Xuda, iradengni emelge ashurush üchün keldim»» — (5-7-ayet) «Zeb.» 40:6-8 (kona grék «Séptuagint» (LXX) terjimisidin). Bu ayetlerde Tewrattiki töt xil asasiy qurbanliq (inaqliq yaki teshekkür qurbanliqliri (rehmet qurbanliqliri), ashliq hediyeliri, köydürme we gunahni tiligüchi qurbanliqlar) tilgha élinidu. Démisekmu, Mesih bu sözlerni Özi dunyagha kélishidin 1000 yilche burun Öz Rohi arqiliq Zeburda Dawut peyghemberning aghzidin béxaret süpitide aldin’ala eytidu.
■10:7 Zeb. 40:7, 8
□10:9 «Démek, Xuda kéyinkisini küchke ige qilish üchün, aldinqisini emeldin qalduridu» — «aldinqisi» belkim (1) yuqirida tilgha élin’ghan kona ehdige munasiwetlik qurbanliqlarni yaki (2) kona ehdining özini körsitidu; «kéyinkisi» (yaki «ikkinchisi») bolsa (3) Eysa Mesihning birdinbir qurbanliqi yaki (4) 9-ayette körsitilgen «Xudaning iradisini emelge ashurush»ni körsitidu. Bizningche (1) we (4) aldi-keyni ayetlerge muwapiqtur. Yéngi ehdining tüp meqsiti we axirqi netijisi «Xudaning iradisige emel qilish»din ibarettur. Bu irade Mesihning bizni gunahdin qutquzidighan qurbanliq ölümini öz ichige alidu, elwette. Démek, bu bashqa-bashqa közqarashlar arisidiki perqler anqe chong emes.
□10:10 «Eysa Mesihning ténining bir yolila qurban qilinishi arqiliq biz gunahtin paklinip, Xudagha atalduq» — «gunahtin paklinip, Xudagha atalduq» grék tilida birla söz bilen ipadilinidu: «muqeddesleshtürülduq» yaki «pak-muqeddes qilinduq». Injil boyiche «muqeddes» dégen sözning ikki mezmuni bar: (1) gunahdin paklan’ghan; (2) Xudagha alahide atalghan.
□10:12 «Biraq, bu kahin bolsa gunahlar üchün birla qétimliq menggü inawetlik bir qurbanliqni sun’ghandin kéyin, Xudaning ong yénida olturdi» — oqurmenlerge ayan boliduki, kona ehde dewride kahinlarning xizmitining ayighi yoq idi, shuning bilen daim «turatti» (öre turatti, ibadet chédirida orunduq yoq idi). Lékin Eysa biz üchün özini birla qurbanliq sun’ghandin kéyin «olturdi».
■10:12 Zeb. 110:1; Ros. 2:34; 1Kor. 15:25; Ef. 1:20; Kol. 3:1; Ibr. 1:13.
□10:13 «U shu yerde «düshmenliri Öz ayighi astida textiper qilin’ghuche» kütidu» — 2:13 we «Zeb.» 110ni körüng.
■10:16 Yer. 31:31-34; Rim. 11:27; Ibr. 8:8.
□10:17 «...Ularning gunahliri we itaetsizlikirini menggüge ésimdin chiqiriwétimen» — (16-17-ayet) «Yer.» 31:31-34.
■10:19 Yuh. 10:9; 14:6; Rim. 5:2; Ef. 2:13; 3:12.
□10:21 «shundaqla Xudaning ailisini bashquridighan bizning ulugh kahinimiz bolghanliqi bilen, ...» — «Xudaning ailisi» étiqadchi jamaetni körsitidu.
□10:22 «dillirimiz wijdandiki bulghunushlardin sépilish bilen paklan’ghan» — mushu sözler yéngi ehde astidiki étiqadchilarning ehwali bilen kona ehde astidikilerning ehwalining sélishturmisini közde tutidu — kona ehde astidikiler kahin teripidin qurbanliq qanliri sépilishi arqiliq «gunahliri yépilghan» yaki «kafaret qilin’ghan». Emdi yéngi ehde astidikilerning dilliri Eysaning qurbanliq qéni sépilish bilen, wijdanida héchqandaq bulghinishlar qalmaydu. «bedinimiz sap su bilen yuyulghandek tazilan’ghan halda étiqadning toluq jezm-xatirjemliki we semimiy qelb bilen Xudagha yéqinlishayli!» — mushu ibariler toghruluq «qoshumche söz»imizde toxtilimiz.
□10:25 «bolupmu shu künining yéqinlashqanliqini bayqighininglarda, téximu shundaq qilayli» — «shu kün» Mesihning bu dunyagha qaytip kélidighan künini körsitidu, elwette. Injilni yazghuchilarning neziride peqet bir kün, yeni «shu kün»la közde tutulidu. Grék tilida 19-25-ayetler birla jümle bilen ipadilinidu.
■10:26 Chöl. 15:30; Mat. 12:31; Ibr. 6:4; 2Pét. 2:20; 1Yuh. 5:16.
□10:27 «belki bizge qalidighini peqet soraq, shundaqla Xuda bilen qarshilishidighanlarni yep tügitishke teyyar turidighan yalqunluq otni qorqunch ichide kütüshla, xalas» — bu muhim ayet üstide yene «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz.
■10:28 Chöl. 35:30; Qan. 17:6; 19:15; Mat. 18:16; 2Kor. 13:1.
□10:30 «Intiqam Méningkidur, kishining qilmishlirini öz béshigha özüm yandurimen, deydu Perwerdigar» ... «Perwerdigar Öz xelqini soraqqa tartidu»» — bu sözler «Qan.» 32:35 we 36din élin’ghan.
■10:30 Qan. 32:35, 36; Rim. 12:19.
□10:32 «Emdi siler yorutulushtin kéyin, azab-oqubetlik, qattiq küreshlerge berdashliq bergen ashu burunqi künlerni ésinglarda tutunglar» — mushu azab-oqubet chékishi étiqadta ching türghanliqi tüpeylidin, elwette.
□10:34 «chünki siler hem mehbuslarning derdige ortaq boldunglar» — bu mehbuslar étiqad üchün zindanda yatqan. «hem mal-mülkünglar bulan’ghandimu,... xushalliq bilen bu ishni qobul qildinglar» — «mal-mülkünglar bulan’ghanda» — mushu ishning tarixiy tepsilatliri toghruluq «qoshumche söz»imiznimu körüng.
□10:37 «Peqet azghine waqittin kéyinla»... Kelgüchi derweqe yétip kélidu, U kéchikmeydu» — «Yesh.» 26:20, «Hab.» 2:3.
■10:37 Hab. 2:2-3; Hag. 2:7; 1Pét. 1:6; 5:10.
□10:38 «Biraq heqqaniy bolghuchi étiqad bilen yashaydu» — bezi kona köchürmilerde: «Méning heqqaniy adimim étiqad bilen yashaydu» déyilidu. «Biraq heqqaniy bolghuchi étiqad bilen yashaydu; lékin u keynige chékinse, jénim uningdin söyünmeydu»» — «Hab.» 2:4.
■10:38 Hab. 2:4; Rim. 1:17; Gal. 3:11.
□10:39 «... Biz bolsaq keynige chékinip halak bolidighanlardin emes, belki étiqad bilen öz jénimizni igiligenlerdindurmiz» — mushu ayette «jan» jismaniy terep emes, belki rohiy tereptiki hayatni körsitidu.