Emeliyette Pawlusning bu sözliri 14-ayette dawamlishidu. 2-13-ayetlerning hemmisi «tirnaq ichige» élin’ghan. ■Ros. 21:33; Ef. 4:1; Fil. 1:7,13,14,16; Kol. 4:3; 2Tim. 1:8; Flm. 1. 2 (siler belkim manga tapshurulghan, silerge Xudaning shepqitini élip baridighan ghojidarliqim toghruluq,■Ros. 13:2; Rim. 1:5; Ef. 3:8. 3 yeni Uning manga wehiy bilen sirni ayan qilghanliqi toghruluq xewerdar bolushunglar mumkin (men bu toghrisida ilgiri az-paz yazghanidim;□«yeni Uning manga wehiy bilen sirni ayan qilghanliqi toghruluq xewerdar bolushunglar mumkin (men bu toghrisida ilgiri az-paz yazghanidim...» — mumkinchiliki barki, «men yene bu toghrisida ilgiri az-paz yazghanidim» dégen söz bolsa uning mezkur mektuptiki 1-bab 9-ayette «Mesihning siri» toghruluq yazghan sözlirini körsitidu; bizningche u uning Efesusluqlargha ilgiri yazghan bir xétini körsitidu. ■Ros. 22:17,21; 26:16,17; Rim. 16:25; Gal. 1:11,12. 4 siler uni oqughininglarda, Mesihning siri toghruluq yorutulghanliqimni bilip yétisiler) 5 ilgiriki dewrlerde bu sir insan balilirigha Uning muqeddes rosulliri we peyghemberlirige Roh arqiliq hazirqidek éniq wehiy qilin’ghandek, ayan qilin’ghan emes.□«... rosulliri we peyghemberlirige Roh arqiliq hazirqidek éniq wehiy qilin’ghandek...» — «Roh» — Xudaning Rohi, Muqeddes Roh. «ilgiriki dewrlerde bu sir insan balilirigha uning muqeddes rosulliri we peyghemberlirige Roh arqiliq hazirqidek éniq wehiy qilin’ghandek, ayan qilin’ghan emes» — rosulning sözliri intayin zildur. U Mesih we jamaet toghruluq bu sir ilgiriki dewrlerde qet’iy ayan qilinmay qalghan emes, dep puritidu; emeliyette bolsa Tewrattiki peyghemberlerning bezi bésharetliride hem Tewratta xatirilen’gen bezi weqelerde bu sir puritilip ghil-pal körünidu. ■Ros. 10:28. 6 Démek, xush xewer arqiliq «yat eldikiler»din bolghanlarmu ortaq mirasxorlar, tendiki ortaq ezalar, Mesih Eysada bolghan wedidin ortaq behrimen bolghuchilar bolidu;□«démek, xush xewer arqiliq...» — «xush xewer» — oqurmenlerning éside bolush kérekki, «Injil» dégen söz del «xush xewer» dégen menide. «démek, xush xewer arqiliq «yat eldikiler»din bolghanlarmu ortaq mirasxorlar, tendiki ortaq ezalar, Mesih Eysada bolghan wedidin ortaq behrimen bolghuchilar bolidu» — Yehudiy emeslerning «ortaq mirasxor» bolghanliqi «ishen’güchi Israil bilen ortaq mirasxor» bolghanliqini körsitidu; «ten» mushu yerde Mesihning téni, yeni jamaetni körsitidu. 7 Xudaning shepqiti manga élip kelgen iltipat bilen, Uning küch-qudritining yürgüzülüshi bilen, men bu ishqa xizmetkar qilip teyinlendim;■Ef. 1:19; Kol. 2:12. 8 manga — muqeddes bendiliri ichidiki eng töwinidinmu töwen bolghan manga mushu iltipat, yeni eller arisida Mesihning mölcherligüsiz bayliqliri toghruluq xush xewer jakarlash□«eller arisida Mesihning mölcherligüsiz bayliqliri toghruluq xush xewer jakarlash» — «eller» muqeddes kitabta daim déyilgendek, «Yehudiy emesler», «yat ellikler»ni körsitidu. ■Ros. 9:15; 13:2; 22:21; 1Kor. 15:9; Gal. 1:16; 2:8; 1Tim. 2:7; 2Tim. 1:11,15. 9 we shundaqla hemmini yaratqan Xudada yoshurun bolup kelgen bu sirning qandaq emelge ashurulushi toghruluq hemmeylenni yorutush xizmiti amanet qilindi. ■Yar. 1:3; Zeb. 33:6; Yuh. 1:3; Rim. 16:25; Ef. 1:9; Kol. 1:16, 26; 2Tim. 1:10; Tit. 1:2; Ibr. 1:2; 1Pét. 1:20. 10 Buning meqsiti ershlerde bolghan hökümranlargha hem hoquqlargha Xudaning köp tereplimilik danaliqi jamaet arqiliq hazir ashkare qilinishtin ibarettur. □«Buning meqsiti ershlerde bolghan hökümranlargha hem hoquqlargha Xudaning köp tereplimilik danaliqi jamaet arqiliq hazir ashkare qilinishtin ibarettur» — «ershlerde bolghan hokümranlar» hem hoquqlar belkim hem perishtiler we yene jin-sheytanlarni körsitidu (6:12ni körüng). ■1Pét. 1:12. 11 Bu ish bolsa, Uning Mesih Eysa Rebbimizde ijra qilin’ghan menggülük muddiasi boyichidur; □«Uning Mesih Eysa Rebbimizde ijra qilin’ghan menggülük muddiasi boyichidur» — bashqa birxil terjimisi bolsa «Uning Mesih Eysa Rebbimizde nishan qilin’ghan menggülük muddiasi boyichidur». 12 Uning ishench-sadiqliqi arqiliq biz jasaretke hem Xudaning aldigha xatirjemlik bilen kirish hoquqigha ige bolduq; ■Yuh. 10:9; 14:6; Rim. 5:2; Ef. 2:18; Ibr. 10:19. 13 shuning üchün silerdin ötünimenki, méning siler üchün tartqan japa-jebirlirim tüpeylidin perishan bolmanglar; chünki bu ish silerning shan-sheripinglar bolidu).□«shuning üchün silerdin ötünimenki, méning siler üchün tartqan japa-jebirlirim tüpeylidin perishan bolmanglar; chünki bu ish silerning shan-sheripinglar bolidu» — bu ayetning üch mumkinchiliki bar menisi toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng. ■Fil. 1:14; Kol. 1:24; 1Tés. 3:3.
□3:1 «Shu sewebtin siler «yat eldikiler» üchün Mesih Eysaning mehbusi bolghan menki Pawlus —....» — «Mesih Eysaning mehburi» — Pawlus bu mektupni yazghanda Rimdiki bir türmide yatatti. Shübhisizki, rimliqlar Pawlusni «bizning mehbusimiz» dep oylaytti — lékin Pawlus ishqa bashqiche qaraytti. Rimliqlarning uni qolgha élip türmige tashlighini Xudaning iradisi bolup, shu ish bilen yat ellerdin bolghan ishen’güchilerning köp payda köridighanliqigha Pawlusning közi yetken; shuning bilen Pawlus: «siler yat eldikiler üchün» éytqanda, men «rimliqlarning mehbusi» emes, belki «Mesihning mehbusi»men» deydu. Emeliyette Pawlusning bu sözliri 14-ayette dawamlishidu. 2-13-ayetlerning hemmisi «tirnaq ichige» élin’ghan.
■3:1 Ros. 21:33; Ef. 4:1; Fil. 1:7,13,14,16; Kol. 4:3; 2Tim. 1:8; Flm. 1.
■3:2 Ros. 13:2; Rim. 1:5; Ef. 3:8.
□3:3 «yeni Uning manga wehiy bilen sirni ayan qilghanliqi toghruluq xewerdar bolushunglar mumkin (men bu toghrisida ilgiri az-paz yazghanidim...» — mumkinchiliki barki, «men yene bu toghrisida ilgiri az-paz yazghanidim» dégen söz bolsa uning mezkur mektuptiki 1-bab 9-ayette «Mesihning siri» toghruluq yazghan sözlirini körsitidu; bizningche u uning Efesusluqlargha ilgiri yazghan bir xétini körsitidu.
■3:3 Ros. 22:17,21; 26:16,17; Rim. 16:25; Gal. 1:11,12.
□3:5 «... rosulliri we peyghemberlirige Roh arqiliq hazirqidek éniq wehiy qilin’ghandek...» — «Roh» — Xudaning Rohi, Muqeddes Roh. «ilgiriki dewrlerde bu sir insan balilirigha uning muqeddes rosulliri we peyghemberlirige Roh arqiliq hazirqidek éniq wehiy qilin’ghandek, ayan qilin’ghan emes» — rosulning sözliri intayin zildur. U Mesih we jamaet toghruluq bu sir ilgiriki dewrlerde qet’iy ayan qilinmay qalghan emes, dep puritidu; emeliyette bolsa Tewrattiki peyghemberlerning bezi bésharetliride hem Tewratta xatirilen’gen bezi weqelerde bu sir puritilip ghil-pal körünidu.
□3:6 «démek, xush xewer arqiliq...» — «xush xewer» — oqurmenlerning éside bolush kérekki, «Injil» dégen söz del «xush xewer» dégen menide. «démek, xush xewer arqiliq «yat eldikiler»din bolghanlarmu ortaq mirasxorlar, tendiki ortaq ezalar, Mesih Eysada bolghan wedidin ortaq behrimen bolghuchilar bolidu» — Yehudiy emeslerning «ortaq mirasxor» bolghanliqi «ishen’güchi Israil bilen ortaq mirasxor» bolghanliqini körsitidu; «ten» mushu yerde Mesihning téni, yeni jamaetni körsitidu.
□3:8 «eller arisida Mesihning mölcherligüsiz bayliqliri toghruluq xush xewer jakarlash» — «eller» muqeddes kitabta daim déyilgendek, «Yehudiy emesler», «yat ellikler»ni körsitidu.
■3:8 Ros. 9:15; 13:2; 22:21; 1Kor. 15:9; Gal. 1:16; 2:8; 1Tim. 2:7; 2Tim. 1:11,15.
■3:9 Yar. 1:3; Zeb. 33:6; Yuh. 1:3; Rim. 16:25; Ef. 1:9; Kol. 1:16, 26; 2Tim. 1:10; Tit. 1:2; Ibr. 1:2; 1Pét. 1:20.
□3:10 «Buning meqsiti ershlerde bolghan hökümranlargha hem hoquqlargha Xudaning köp tereplimilik danaliqi jamaet arqiliq hazir ashkare qilinishtin ibarettur» — «ershlerde bolghan hokümranlar» hem hoquqlar belkim hem perishtiler we yene jin-sheytanlarni körsitidu (6:12ni körüng).
□3:11 «Uning Mesih Eysa Rebbimizde ijra qilin’ghan menggülük muddiasi boyichidur» — bashqa birxil terjimisi bolsa «Uning Mesih Eysa Rebbimizde nishan qilin’ghan menggülük muddiasi boyichidur».
■3:12 Yuh. 10:9; 14:6; Rim. 5:2; Ef. 2:18; Ibr. 10:19.
□3:13 «shuning üchün silerdin ötünimenki, méning siler üchün tartqan japa-jebirlirim tüpeylidin perishan bolmanglar; chünki bu ish silerning shan-sheripinglar bolidu» — bu ayetning üch mumkinchiliki bar menisi toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.
■3:13 Fil. 1:14; Kol. 1:24; 1Tés. 3:3.
□3:14 «shu sewebtin ...» — 1-ayetning dawami. «men shu sewebtin tizlirimni Atigha pükimenki, ...» — «Ata» Xuda, elwette. Bezi kona köchürmilerde «Shu sewebtin tizlirimni Reb Eysa Mesihning Atisigha pükimenki,...» déyilidu.
□3:15 «asman-zémindiki barliq atiliq munasiwetler Uningdin «ata» namini alidu» — bu sözning ehmiyiti belkim shuki, Xuda «Ata» bolghandin kéyin, asman-zéminni «atiliq», yeni «ata-baliliq» (meyli insanlar arisida bolsun, haywanlar arisida bolsun yaki hetta ösümlükler arisida bolsun) munasiwetler bilen toldurghan. Pawlus, Xuda Özining atiliq muhebbitini mushu köpligen munasiwetler bilen ispatlimaqchi bolghan yerde, men Uning perzenti bolush süpitim bilen, Uningdin mushundaq büyük tilekni tolimu ishench bilen tileymen, démekchi.
□3:16 «U Öz shan-sheripidiki bayliqlar bilen, Rohi arqiliq silerni ichki dunyayinglarda küchlendürgey» — «ichki dunya» grék tilida «ichki adem» — bu ibare ademning rohini, qelbini, «ichki dunya»sini körsitidu.
□3:18-19 «barliq muqeddes bendiler bilen bille Mesihning muhebbitining kengliki, uzunluqi, chongqurluqi we égizlikini chüshinip igiliwalghaysiler; yeni ademning bilip yétishidin hessilep éship chüshidighan uning muhebbitini bilip yetkeysiler, shuningdek Xudaning mukemmel jewhiri bilen toldurulghaysiler» — oqurmenler diqqet qiliduki, bu ulugh ishlar üchün, bolupmu muhebbetni toluq igiliwélish üchün Xudaning Rohi arqiliq kelgen küch-qudret tolimu kérektur (16-ayetni körüng).