105
105-küy •••• Xuda Israil xelqige körsetken möjize hem shapaetlerning tarixi
Perwerdigargha teshekkür éytinglar,
Uning namini chaqirip iltija qilinglar,
Uning qilghanlirini xelqler arisida ayan qilinglar! «Uning (Perwerdigarning) qilghanlirini xelqler arisida ayan qilinglar!» — bu ulugh küyde «Yar.» 12-41 bablar, «Mis.» 1-24 bablardiki tarix közde tutulidu.   1Tar. 16:8-22
Uninggha naxshilar éytip, Uni küylenglar;
Uning pütkül karamet möjiziliri üstide séghinip oylininglar.
Muqeddes namidin pexirlinip danglanglar,
Perwerdigarni izdigüchilerning köngli shadlansun! Zeb. 34:2-3
Perwerdigarni hemde Uning küchini izdenglar,
Didar-huzurini toxtimay izdenglar.
Uning yaratqan möjizilirini,
Karamet-alametlirini hem aghzidin chiqqan hökümlirini este tutunglar,
I Uning quli Ibrahim nesli,
Özi tallighanliri, Yaqupning oghulliri!
U, Perwerdigar — Xudayimiz,
Uning hökümliri pütkül yer yüzididur.
Özi tüzgen ehdisini ebediy yadida tutidu —
— Bu Uning ming ewladqiche wedishleshken sözidur, —
Yeni Ibrahim bilen tüzgen ehdisi,
Ishaqqa ichken qesimidur.
10 U buni Yaqupqimu nizam dep jezmleshtürdi,
Israilgha ebediy ehde qilip bérip: — «U buni Yaqupqimu nizam dep jezmleshtürdi...» — bu yerde «Yaqup» Yaqupning özini (Israil xelqi emes) körsitidu.   Yar. 28:13; 35:11; 1Tar. 16:17
11 «Sanga Qanaan zéminini bérimen,
Uni mirasing bolghan nésiweng qilimen», — dédi, Yar. 13:15; 15:18
12 — Gerche shu chaghda ularning sani az,
Étiwargha élinmighan, shu yerdiki musapirlar bolsimu. 1Tar. 16:19
13 Ular u yurttin bu yurtqa,
Bu eldin u qebilige kézip yürdi;
14 U héchkimning ularni ézishige yol qoymidi,
Ularni dep padishahlarghimu tenbih bérip: — Yar. 35:5
15 Men mesih qilghanlirimgha tegme,
Peyghemberlirimge yaman ish qilma! — dédi. «Men mesih qilghanlirimgha tegme, peyghemberlirimge yaman ish qilma!» — mesilen, «Yar.» 20:3-7.
16 U ashu yurtqa acharchiliqni buyrudi,
Tirek bolghan ash-nanni qurutuwetti. «U... tirek bolghan ash-nanni qurutuwetti» — sözmusöz terjime qilghanda «U pütün nan (nanni kötüridighan) hasisini sunduriwetti». Mumkinchiliki barki, qedimki zamanlarda Yehudiy xelqi öz nanlirini bir hasida (zixta tizilghandek) kötürüp mangatti. Herhalda omumiy menisi terjime qilghinimizdek bolsa kérek.
17 U ulardin burun bir ademni ewetkenidi,
Yüsüp qul qilip sétilghanidi. «U ulardin burun bir ademni ewetkenidi» — Xuda Yüsüpni ewetti. Emeliyette Yüsüpning aka-ukilirining özini Misirliqlargha qul bolushqa sétiwétishi del Xudaning pilani idi; shunga «Xuda Yüsüpni ewetti» dégili bolidu.   Yar. 37:28,36; 45:5
18 Uning putliri zenjirde aghridi,
Uning jéni tömürge kirip qisildi;
19 Shundaqla ta özige éytilghan wehiy emelge ashurulghuche,
Perwerdigarning söz-kalami uni sinap tawlidi;
20 Pirewn ademlirini ewetip uni boshatquzdi,
Qowmlarning hökümdari uni hörlükke chiqardi.
21 Uni öz ordisigha ghojidar qilip qoydi,
Pütün mal-mülkige bashliq qilip teyinlep, Yar. 41:40
22 Öz wezirlirini uning ixtiyarida bolup terbiyilinishke,
Aqsaqallirigha danaliq ögitishke tapshurdi.
23 Shuning bilen Israil Misirgha keldi,
Yaquplar Hamning zéminida musapir bolup yashidi. «Shuning bilen Israil Misirgha keldi, Yaquplar Hamning zéminida musapir bolup yashidi» — bu ayette «Israil» hem «Yaquplar» hezriti Yaqup we uning ailisidikilirini (shu chaghda 70che adem) körsitidu.
24  Perwerdigar Öz xelqini köp nesillik qilip,
Ezgüchiliridin küchlük qildi. Mis. 1:7, 9
25 U Misirliqlarning qelbide Öz xelqige nepret hasil qildi,
Ularni Öz qullirigha hiyle-mikirlik bolushqa mayil qildi. Mis. 1:9,10,12
26 U Öz quli bolghan Musani,
Özining tallighini Harunni yollidi. Mis. 3:10; 4:12
27 Ular Misirda ilahiy alametlerni ayan qilip,
Ham zéminida uning möjizilirini ornatti. Mis. 7:9
28 Perwerdigar qarangghuluqni ewetip,
Zéminni zulmetke qaplitiwetti;
Misirliqlar Uning emrige qarshi turghan emesmu? «Perwerdigar qarangghuluqni ewetip, zéminni zulmetke qaplitiwetti; Misirliqlar Uning emrige qarshi turghan emesmu?» — bashqa birxil terjimisi: «Perwerdigar qarangghuluqni ewetip, qarangghuluqlar bolsa Uning buyruqigha qarshiliq körsetmidi».
29 U ularning sulirini qan’gha aylandurdi,
Béliqlirini qurutiwetti.
30 Ularning yerlirini mizh-mizh paqilar basti,
Shah-emirlirining hujrilirighimu ular tolup ketti.
31 U bir söz bilenla, ghuzh-ghuzh chiwinlar bésip keldi;
Hemme bulung-puchqaqlarda ghing-ghing uchar chümüliler.
32 U yamghurning ornigha möldür yaghdurup,
Bu zémin’gha yalqunluq ot chüshürdi.
33 U üzüm tallirini, enjur derexlirini urdi,
Zémindiki derexlerni sunduruwetti.
34 U bir söz qilishi bilenla, chéketkiler keldi,
Sansiz yutqur hasharetler mizhildap,
35 Zéminida bar bolghan giyahlarni yutuwetti,
Étizlarning barliq hosullirini yep tügetti.
36  Axirda zéminidiki barliq tunji tughulghanlarni,
Ularning ghururi bolghan birinchi oghul balilirini qiriwetti. Zeb.78:51
37 Öz xelqini bolsa, altun-kümüshlerni kötürgüzüp chiqardi,
Qebililiride birsimu yiqilip chüshüp qalghini yoq.
38 Ularning chiqqinigha Misir xushal boldi,
Chünki ularning wehimisi Misirliqlargha chüshti. Mis. 12:33
39 U ulargha bulutni sayiwen bolushqa,
Otni tünde nur bolushqa berdi.
40 Ular soridi, U bödinilerni chiqardi,
Ularni samawiy nan bilen qandurdi.
41 U tashni yardi, sular bulduqlap chiqti;
Qaqasliqta deryadek aqti.
42 Chünki U bergen muqeddes sözini,
Öz quli Ibrahimni este tutti. Yar. 15:14
43 U xelqini shad-xuramliq bilen,
Öz tallighinini shadiyane tenteniler bilen azadliqqa chiqardi. Mis. 14:8; Chöl. 33:3
44 U ulargha ellerning zéminlirini bérip,
Ularni xelqlerning ejir-méhnetlirige muyesser qildi,
45 Bu, ularning Uning belgilimilirini tutup,
Qanunlirigha itaet qilishi üchün idi!
Hemdusana! Mis. 19:4, 5, 6; Qan. 4:1, 40; 6:21, 22, 23, 24, 25
 
 

105:1 «Uning (Perwerdigarning) qilghanlirini xelqler arisida ayan qilinglar!» — bu ulugh küyde «Yar.» 12-41 bablar, «Mis.» 1-24 bablardiki tarix közde tutulidu.

105:1 1Tar. 16:8-22

105:3 Zeb. 34:2-3

105:10 «U buni Yaqupqimu nizam dep jezmleshtürdi...» — bu yerde «Yaqup» Yaqupning özini (Israil xelqi emes) körsitidu.

105:10 Yar. 28:13; 35:11; 1Tar. 16:17

105:11 Yar. 13:15; 15:18

105:12 1Tar. 16:19

105:14 Yar. 35:5

105:15 «Men mesih qilghanlirimgha tegme, peyghemberlirimge yaman ish qilma!» — mesilen, «Yar.» 20:3-7.

105:16 «U... tirek bolghan ash-nanni qurutuwetti» — sözmusöz terjime qilghanda «U pütün nan (nanni kötüridighan) hasisini sunduriwetti». Mumkinchiliki barki, qedimki zamanlarda Yehudiy xelqi öz nanlirini bir hasida (zixta tizilghandek) kötürüp mangatti. Herhalda omumiy menisi terjime qilghinimizdek bolsa kérek.

105:17 «U ulardin burun bir ademni ewetkenidi» — Xuda Yüsüpni ewetti. Emeliyette Yüsüpning aka-ukilirining özini Misirliqlargha qul bolushqa sétiwétishi del Xudaning pilani idi; shunga «Xuda Yüsüpni ewetti» dégili bolidu.

105:17 Yar. 37:28,36; 45:5

105:21 Yar. 41:40

105:23 «Shuning bilen Israil Misirgha keldi, Yaquplar Hamning zéminida musapir bolup yashidi» — bu ayette «Israil» hem «Yaquplar» hezriti Yaqup we uning ailisidikilirini (shu chaghda 70che adem) körsitidu.

105:24 Mis. 1:7, 9

105:25 Mis. 1:9,10,12

105:26 Mis. 3:10; 4:12

105:27 Mis. 7:9

105:28 «Perwerdigar qarangghuluqni ewetip, zéminni zulmetke qaplitiwetti; Misirliqlar Uning emrige qarshi turghan emesmu?» — bashqa birxil terjimisi: «Perwerdigar qarangghuluqni ewetip, qarangghuluqlar bolsa Uning buyruqigha qarshiliq körsetmidi».

105:36 Zeb.78:51

105:38 Mis. 12:33

105:42 Yar. 15:14

105:43 Mis. 14:8; Chöl. 33:3

105:45 Mis. 19:4, 5, 6; Qan. 4:1, 40; 6:21, 22, 23, 24, 25