Muqeddes Kalam (latin yéziq) Yeshaya 52

1 — Oyghan, oyghan, i Zion, küchüngni kiyiwal,

I Yérusalém, muqeddes sheher, güzel kiyim-kéchekliringni kiyiwal;

Chünki bundin bashlap sünnet qilinmighanlar yaki napaklar ichingge ikkinchi kirmeydu.□

2 Topa-changdin chiqip özüngni silkiwet;

Ornungdin tur, olturuwal, i Yérusalém;

Özüngni boynungdiki zenjirlerdin boshitiwetkin, i tutqun bolghan Zion qizi!□

3 Chünki Perwerdigar mundaq deydu: —

«Siler özünglarni pulsiz sétiwetkensiler;

Pulsiz qayturup sétiwélinisiler».□

4 Chünki mundaq deydu Reb Perwerdigar: —

Xelqim deslepte Misirgha musapir süpitide chüshkeniken,

Shundaqla yéqinda Asuriye ularni ezgen yerde,□ ■

5 (Emdi hazir xelqim pulsiz élip kélin’ginide, — deydu Perwerdigar)

Méning karim bolmamdiken?

Ular üstidin hökümranliq qilghuchilar ularni zar qaqshatqan, — deydu Perwerdigar, —

Shundaqla namim bolsa kün boyi toxtawsiz haqaretlen’gen tursa,

Méning karim bolmamdiken?!»□ ■

6 Shunga Öz xelqim Méning namimni bilidu;

Shunga shu küni ular Méning «U» ikenlikimni, shundaqla ulargha: «Kör, Méni!» deydighanliqimni bilidu.

Perwerdigar Zion’gha kélidu!

7 Taghlar üstide xush xewer élip kelgüchining ayaghliri némidégen güzel-he!

U aram-xatirjemlikni jakarlaydu,

Bextlik xush xewerni élip kélidu,

Nijat-qutulushni élan qilidu,

U Zion’gha: «Xudaying hemmige höküm süridu!»■

8 Közetchiliringning awazini angla!

Ular awazini kötüridu,

Naxshilarni yangritip towlaydu;

Chünki Perwerdigar Zionni élip qaytqanda, ular öz közi bilen köridu!□

9 I Yérusalémning xarabiliri, naxshilarni yangritip tentene qilinglar!

Chünki Perwerdigar Öz xelqige teselli bergen,

U Yérusalémni hemjemetlik qilip qutquzghan!

10 Perwerdigar ellerning hemmisining aldida Öz muqeddes Bilikini échip ayan qilghan;

Shuning bilen yer-zéminning barliq chet-yaqiliri Xudayimizning nijat-qutulushini köridu.□ ■

11 Chiqip kétinglar, chiqip kétinglar;

Héch napak nersige tegmey shu yerdin chiqip kétinglar;

Uning otturisidin chiqip kétinglar;

Perwerdigarning muqeddes qacha-quchilirini kötürgüchiler, özünglarni pak tutunglar;□ ■

12 Chünki siler aldirighan péti emes,

Patiparaq qachqan péti emes chiqip kétisiler;

Chünki Perwerdigar aldinglarda mangidu,

Israilning Xudasi arqa muhapizetchinglar bolidu.

Perwerdigarning qulining qurbanliqi — ölümi, depne qilinishi hem tirildürülüshi

13 « — Körünglarki, Méning qulum danaliq bilen ish köridu,

U alem aldida kötürülidu, yuqiri orun’gha chiqirilidu, nahayiti aliy orun’gha érishtürülidu.□ ■

14 Lékin nurghun kishiler séni körüp, intayin heyran qélishidu,

— Chünki uning chirayi bashqa herqandiqiningkidin köp zeximlen’gen,

Qulning qiyapiti shu derijide buzuwétilgenki, uningda hetta adem siyaqimu qalmighan!□ ■

15 U shu yol bilen nurghun ellerning üstige qan chachidu.

Hetta shah-padishahlarmu uning karamitidin aghzini tutupla qalidu;

Chünki özlirige ezeldin éytilmighanni ular köreleydu,

Ular ezeldin anglap baqmighanni chüshineleydu.□ ■

□52:1 «— Oyghan, oyghan, i Zion, küchüngni kiyiwal, i Yérusalém, muqeddes sheher, güzel kiyim-kéchekliringni kiyiwal» — bu ayetke qarighanda Xudaning ghezipi Ziondin ötti, méhir-shepqetlik küni keldi. Biraq qandaq sewebtin mundaq bolghanliqini Xuda peyghemberge téxi ayan qilmighan; töwende, 52:13-53:12de sewebi ayan qilinidu. «güzel kiyim» — ibraniy tilida ibadetxanida ishleydighan «qurbanliq qilghuchi» kahinlarning mexsus kiyim-kécheklirini körsitidu. Démek, Ziondikilerning hemmisi kahinlar bolup, ularning Xudagha yéqinliship, mexsus ibadet qilish hoquqi bar bolidu.

□52:2 «Topa-changdin chiqip özüngni silkiwet; ornungdin tur, olturuwal, i Yérusalém» — mushu ayetni 47-bab, 1-ayet bilen sélishtursaq, Yérusalémning ehwali Babilningkining eksiche bolidu. Shu yerde «I Babilning pak qizi, kélip topa-changgha oltur; i kaldiylerning qizi, texting yoq yerge oltur!» déyilidu. Shu ayetke qarighanda Yérusalémning olturghan orni bir text bolidighanliqi éhtimalgha yéqin.

□52:3 «pulsiz qayturup sétiwélinisiler» — «pulsiz» yaki «pul bilen emes» — démek, mushu hörlükning bir bahasi bar. Qandaq baha téxi ayan qilinmighan; 52:13-53:12-ayetlerge kelgendila zor qimmetlik baha ayan qilinidu.

□52:4 «Xelqim deslepte Misirgha musapir süpitide chüshkeniken, shundaqla yéqinda Asuriye ularni ezgen yerde,...» — mumkinchiliki barki, Misirdiki Israillargha zalim bolghan Pirewn eslide Asuriyelik idi (u «Hiskos»lardin chiqqan). Emma bizningche «Asuriyelik» mushu yerde Sennaxérib qatarliq Asuriye padishahlirini körsitidu.

■52:4 Yar. 46:6

□52:5 «... (emdi hazir xelqim pulsiz élip kélin’ginide, — deydu Perwerdigar) Méning karim bolmamdiken? Ular üstidin hökümranliq qilghuchilar ularni zar qaqshatqan, — deydu Perwerdigar, — shundaqla namim bolsa kün boyi toxtawsiz haqaretlen’gen tursa, Méning karim bolmamdiken?!» — 4- we 5-ayetning menisini birleshtürüp oylash kérek. Yaqupning jemeti Israil eslide Misir padishahining teklipi bilen shu yerge barghan; kéyinki dewrdiki Pirewn Israilgha asiyliq qilip ularni ézishke bashlighan. Xuda ularni karamet möjiziler bilen qutquzghan. «Yéqinda» (4-ayet) Asuriye Israilgha hujum qilghan (bu ish Xudaning terbiye jazasini qismen körsitishi üchün bolghan), biraq Xuda yenila ularni karamet yol bilen qutquzghan. «Emdi hazir...» Israillar (Xudaning jazasi ularning üstide ada qilin’ghandin kéyin) intayin biadil muamilige muptila bolsa, Xuda choqum téximu karamet ishlarni körsitip ularni qutquzidu, démekchi.

■52:5 Ez. 36:20,23; Rim. 2:24

■52:7 Nah. 2:1; Rim. 10:15

□52:8 «... Perwerdigar Zionni élip qaytqanda...» — démek, Perwerdigar Zionni (Öz xelqini) eslidiki jayigha qayturidu. Bashqa ikki xil terjimisi: «Perwerdigar Zionni eslige keltürginide...», «Perwerdigar Zion’gha qaytqanda...». Emeliyette bular bir gep — «Zek.» 1:16ni körüng.

□52:10 «Perwerdigar ellerning hemmisining aldida Öz muqeddes Bilikini échip ayan qilghan» — démek, Xuda karamet ish qilishqa teyyar turush üchün «yengni türgen»! «Yer-zéminning barliq chet-yaqiliri Xudayimizning nijat-qutulushini köridu» — mushu yerde «körüsh» belkim közi bilen körüshni hem öz béshidin ötküzüshnimu bildüridu.

■52:10 Zeb. 98:1-2; Luqa 3:6

□52:11 «muqeddes qacha-quchilar» — Xudaning ibadetxanisida ishlitilidu. Musa peyghemberge bérilgen qanun’gha asasen bu qacha-quchilarni peqet kahinlar we ularning hemjemettikiliri (pak halette bolsa) kötürse bolidu; biraq 1-ayetke qarighanda, Xudaning barliq xelqining mushu imtiyazi bar.

■52:11 2Kor. 6:17; Weh. 18:4

□52:13 «— Körünglarki, Méning qulum danaliq bilen ish köridu,..» — «Perwerdigarning quli» toghruluq «qul küylen’gen naxsha» dégen ataqliq töt shéir bar. Bu «naxshilar» 42:1-9-ayet, 49:1-13-ayet, 50:4-11-ayet hem 52:13-53:12-ayetkiche dawam qilidu. «Körünglarki... Méning qulum...» dégen sözler eng axirqi «qul küylen’gen naxsha»ning bashlinishidur. Mushu eng axirqi «naxsha» ilgiriki naxshilarning sirlirini yéship béridu.

■52:13 Yesh. 11:2, 3; Ef. 1:20, 21: Fil. 2:9-11

□52:14 «Lékin nurghun kishiler séni körüp, intayin heyran qélishidu» — «séni» shubhisizki «Perwerdigarning quli»ni körsitidu.

■52:14 Yesh. 53:3

□52:15 «U shu yol bilen nurghun ellerning üstige qan chachidu» — Tewratta, Musa peyghember arqiliq chüshürülgen qanun boyiche, qurbanliq qilin’ghan haywanning qéni arqiliq, kishilerning gunahliri «yépilatti» yaki «yuyilatti». Gahida, buni ipadilesh üchün, kahinlar (ibadetxanida haywanlarni qurbanliq qilghuchi mexsus xadimlar) qurbanliqning qénini kishilerning üstige chachatti we bu arqiliq kishilerning gunahliri yuyilatti. Biz terjimide chüshinishlik bolsun üchün «qan» dégen sözni qoshtuq. Bular ibraniy tilida bir söz bilen, yeni «chachidu» bilen ipadilinidu. Emdi mushu yerde zadi qandaq qurbanliqning qénini «chachidu»? Jawab kéyinki ayetlerde tépilidu.

■52:15 Mis. 24:6, 8; Rim. 15:21