Amos
1
Amos pǝyƣǝmbǝrning bexarǝtliri
Uzziya Yǝⱨudaƣa, Yoaxning oƣli Yǝroboam Israilƣa padixaⱨ bolƣan waⱪitlarda, yǝr tǝwrǝxtin ikki yil ilgiri, Tǝkoadiki qarwiqilar arisidiki Amosning Israil toƣruluⱪ eytⱪan sɵzliri: — «Amosning Israil toƣruluⱪ eytⱪan sɵzliri» — adǝttǝ bu kitabta «Israil» Israilning «ximaliy padixaⱨliⱪi»ni kɵrsitidu. Amos Yǝⱨudaning Tǝkoa yezisidin bolƣini bilǝn yǝtküzidiƣan bexarǝtlirining kɵpinqisi «ximaliy padixaⱨliⱪ» toƣruluⱪtur.   Zǝk. 14:5
U: «Pǝrwǝrdigar Zion teƣidin ⱨɵrkirǝydu,
Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu;
Padiqilarning otlaⱪliri matǝm tutidu,
Karmǝl qoⱪⱪisi ƣazanglixidu» — dedi. «Pǝrwǝrdigar Zion teƣidin ⱨɵrkirǝydu, Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu» — bu bexarǝt yǝr tǝwrǝxni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
«Karmǝl» bolsa Israilda ⱨɵl-yeƣin ǝng kɵp bolidiƣan jay; u «ƣazanglaxⱪan» bolsa, baxⱪa jaylar tehimu xundaⱪ bolatti.
   Yǝr. 25:30; Yo. 3:16
 
Hudaning Israilƣa ⱪoxna ⱪowmlar üstidin ⱨɵkümi •••• Suriyǝ ⱨǝⱪⱪidǝ
Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Dǝmǝxⱪning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular Gileadtikilǝrni tɵmür tirniliⱪ sɵrǝmlǝr bilǝn soⱪⱪanidi; «ular (Suriyǝliklǝr) Gileadtikilǝrni tɵmür tirniliⱪ sɵrǝmlǝr bilǝn soⱪⱪanidi» — «2Pad.» 10:32-33, 13:3-5-ayǝttǝ Gileadtikilǝrning Suriyǝ tǝripidin tartⱪan azab-oⱪubǝtliri hatirilǝngǝn; muxu ayǝttǝ tilƣa elinƣini xu bozǝk ⱪilinixni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
Xundaⱪla Ⱨazaǝlning ɵyigǝ bir ot ǝwǝtimǝn,
U Bǝn-Ⱨadadning ordilirini yutuwalidu. «Ⱨazaǝl» — Dǝmǝxⱪ padixaⱨi bolup, «Bǝn-Ⱨadad» uning oƣli idi.
Dǝmǝxⱪ dǝrwazisidiki tɵmür baldaⱪni sunduriwetimǝn,
Awǝn jilƣisida turƣuqini, Bǝyt-Edǝndǝ xaⱨanǝ ⱨasisini tutⱪuqini üzüp taxlaymǝn;
Suriyǝning hǝlⱪi ǝsirgǝ qüxüp kirƣa elip ketilidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar. «Awǝn jilƣisida turƣuqi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Rǝzillik jilƣisida turƣuqi» — demǝk, yǝni Dǝmǝxⱪning padixaⱨini ipadilǝydu. «Suriyǝning hǝlⱪi ǝsirgǝ qüxüp kirƣa elip ketilidu» — «Kir» Mesopotamiyǝ (ⱨazirⱪi iraⱪ)diki bir yurt. Suriyǝliklǝr ǝslidǝ xu jaydin qiⱪⱪanidi (9:7-ayǝtni kɵrüng).   2Pad. 16:9; Yǝx. 17:1-11; Yǝr. 49:23-27
 
Filistiyǝ ⱨǝⱪⱪidǝ
Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Gaza xǝⱨirining üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular Edomƣa tapxurup berixkǝ, barliⱪ tutⱪunlarni ǝsir ⱪilip elip kǝtti. «Qünki ular Edomƣa tapxurup berixkǝ, barliⱪ tutⱪunlarni ǝsir ⱪilip elip kǝtti» — «tutⱪunlar» Israildin yaki Yǝⱨudadin tutⱪun ⱪilinƣan bir türküm kixilǝr bolsa kerǝk. Ⱪariƣanda Gazaning (yǝni Filistiylǝrning) mǝⱪsiti Israillardin ɵq elix idi.   2Tar. 21:16, 17; 28:18
Ⱨǝm Mǝn Gazaning sepiliƣa ot ǝwǝtimǝn,
U uning ordilirini yutuwalidu;
Mǝn Axdodta turƣuqini, Axkelonda xaⱨanǝ ⱨasini tutⱪuqini üzüp taxlaymǝn,
Əkron xǝⱨirigǝ ⱪarxi ⱪol kɵtürimǝn;
Filistiylǝrning ⱪalduⱪi yoⱪilidu, — dǝydu Rǝb Pǝrwǝrdigar.
 
Tur xǝⱨiri ⱨǝⱪⱪidǝ
Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Turning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular barliⱪ tutⱪunlarni Edomƣa tapxuruwǝtti,
Xundaⱪla ⱪerindaxliⱪ ǝⱨdisini esigǝ almidi. «Qünki ular barliⱪ tutⱪunlarni Edomƣa tapxuruwǝtti, xundaⱪla ⱪerindaxliⱪ ǝⱨdisini esigǝ almidi» — bu «tutⱪunlar» bǝlkim yǝnǝ Israildin kǝlgǝn boluxi mumkin. «Əⱨdǝ» — Sulayman padixaⱨ ǝsli Turning padixaⱨi bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnidi. Biraⱪ tutⱪunlarning nǝdin kelixi, Turning kim bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnliki anqǝ muⱨim ǝmǝs; muⱨimi, Huda ularni wǝdisidǝ turmasliⱪtǝk wijdansizliⱪi üqün jazalaydu.
10 Ⱨǝm Mǝn Turning sepiliƣa ot ǝwǝtimǝn,
Ot uning ordilirini yutuwalidu.
 
Edom ⱨǝⱪⱪidǝ
11 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Edomning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki u barliⱪ rǝⱨim-xǝpⱪǝtni taxliwetip,
Ⱪiliq bilǝn ɵz ⱪerindixini ⱪoƣliƣan;
U yirilƣudǝk ƣǝzǝptǝ bolup,
Dǝrƣǝziptǝ bolƣan ⱨalitini ⱨǝmixǝ saⱪlaydu; «U yirilƣudǝk ƣǝzǝptǝ bolup,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U ƣǝzǝp bilǝn ⱨǝmixǝ adǝmlǝrni yirtiwetip,...».
12 Ⱨǝm Mǝn Teman xǝⱨirigǝ ot ǝwǝtimǝn,
Ot Bozraⱨning ordilirini yutuwalidu».
 
Ammoniylar ⱨǝⱪⱪidǝ
13 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —
«Ammonning üq gunaⱨi, bǝrⱨǝⱪ tɵt gunaⱨi üqün, uningƣa qüxidiƣan jazani yandurmaymǝn,
Qünki ular qegrimizni kengǝytimiz dǝp, Gileadtiki ⱨamilidar ayallarning ⱪorsaⱪlirini yeriwǝtti. «Qünki u qegrimizni kengǝytimiz dǝp, Gileadtiki ⱨamilidar ayallarning ⱪorsaⱪlirini yeriwǝtti» — ular Gileadta turuwatⱪan baxⱪilarnimu ɵltürgǝn, ǝlwǝttǝ. Biraⱪ ularning bu ajayib rǝⱨimsizlikning mǝⱪsiti, ularƣa ⱪayturma zǝrbǝ bǝrgüdǝk ⱨeq adǝm, ⱨǝtta bowaⱪlarningmu ⱪalmasliⱪi üqün idi. Babilning padixaⱨi Neboⱪadnǝsar miladiyǝdin ilgiriki 582-yili Rabbaⱨ xǝⱨirini wǝyran ⱪiliwǝtti.
14 Ⱨǝm Mǝn Rabbaⱨning sepiliƣa ot yaⱪimǝn,
Jǝng künidǝ ⱪiya-qiyalar iqidǝ,
Ⱪara ⱪuyunning künidǝ ⱪattiⱪ boran iqidǝ,
Ot uning ordilirini yutuwalidu;
15 Ⱨǝm ularning padixaⱨi ǝsirgǝ qüxidu,
— U ǝmirliri bilǝn billǝ ǝsirgǝ qüxidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.
 
 

1:1 «Amosning Israil toƣruluⱪ eytⱪan sɵzliri» — adǝttǝ bu kitabta «Israil» Israilning «ximaliy padixaⱨliⱪi»ni kɵrsitidu. Amos Yǝⱨudaning Tǝkoa yezisidin bolƣini bilǝn yǝtküzidiƣan bexarǝtlirining kɵpinqisi «ximaliy padixaⱨliⱪ» toƣruluⱪtur.

1:1 Zǝk. 14:5

1:2 «Pǝrwǝrdigar Zion teƣidin ⱨɵrkirǝydu, Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu» — bu bexarǝt yǝr tǝwrǝxni kɵrsǝtsǝ kerǝk. «Karmǝl» bolsa Israilda ⱨɵl-yeƣin ǝng kɵp bolidiƣan jay; u «ƣazanglaxⱪan» bolsa, baxⱪa jaylar tehimu xundaⱪ bolatti.

1:2 Yǝr. 25:30; Yo. 3:16

1:3 «ular (Suriyǝliklǝr) Gileadtikilǝrni tɵmür tirniliⱪ sɵrǝmlǝr bilǝn soⱪⱪanidi» — «2Pad.» 10:32-33, 13:3-5-ayǝttǝ Gileadtikilǝrning Suriyǝ tǝripidin tartⱪan azab-oⱪubǝtliri hatirilǝngǝn; muxu ayǝttǝ tilƣa elinƣini xu bozǝk ⱪilinixni kɵrsǝtsǝ kerǝk.

1:4 «Ⱨazaǝl» — Dǝmǝxⱪ padixaⱨi bolup, «Bǝn-Ⱨadad» uning oƣli idi.

1:5 «Awǝn jilƣisida turƣuqi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Rǝzillik jilƣisida turƣuqi» — demǝk, yǝni Dǝmǝxⱪning padixaⱨini ipadilǝydu. «Suriyǝning hǝlⱪi ǝsirgǝ qüxüp kirƣa elip ketilidu» — «Kir» Mesopotamiyǝ (ⱨazirⱪi iraⱪ)diki bir yurt. Suriyǝliklǝr ǝslidǝ xu jaydin qiⱪⱪanidi (9:7-ayǝtni kɵrüng).

1:5 2Pad. 16:9; Yǝx. 17:1-11; Yǝr. 49:23-27

1:6 «Qünki ular Edomƣa tapxurup berixkǝ, barliⱪ tutⱪunlarni ǝsir ⱪilip elip kǝtti» — «tutⱪunlar» Israildin yaki Yǝⱨudadin tutⱪun ⱪilinƣan bir türküm kixilǝr bolsa kerǝk. Ⱪariƣanda Gazaning (yǝni Filistiylǝrning) mǝⱪsiti Israillardin ɵq elix idi.

1:6 2Tar. 21:16, 17; 28:18

1:9 «Qünki ular barliⱪ tutⱪunlarni Edomƣa tapxuruwǝtti, xundaⱪla ⱪerindaxliⱪ ǝⱨdisini esigǝ almidi» — bu «tutⱪunlar» bǝlkim yǝnǝ Israildin kǝlgǝn boluxi mumkin. «Əⱨdǝ» — Sulayman padixaⱨ ǝsli Turning padixaⱨi bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnidi. Biraⱪ tutⱪunlarning nǝdin kelixi, Turning kim bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnliki anqǝ muⱨim ǝmǝs; muⱨimi, Huda ularni wǝdisidǝ turmasliⱪtǝk wijdansizliⱪi üqün jazalaydu.

1:11 «U yirilƣudǝk ƣǝzǝptǝ bolup,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U ƣǝzǝp bilǝn ⱨǝmixǝ adǝmlǝrni yirtiwetip,...».

1:13 «Qünki u qegrimizni kengǝytimiz dǝp, Gileadtiki ⱨamilidar ayallarning ⱪorsaⱪlirini yeriwǝtti» — ular Gileadta turuwatⱪan baxⱪilarnimu ɵltürgǝn, ǝlwǝttǝ. Biraⱪ ularning bu ajayib rǝⱨimsizlikning mǝⱪsiti, ularƣa ⱪayturma zǝrbǝ bǝrgüdǝk ⱨeq adǝm, ⱨǝtta bowaⱪlarningmu ⱪalmasliⱪi üqün idi. Babilning padixaⱨi Neboⱪadnǝsar miladiyǝdin ilgiriki 582-yili Rabbaⱨ xǝⱨirini wǝyran ⱪiliwǝtti.