40
Pǝrwǝrdigar Ayupⱪa yǝnǝ sɵz ⱪilidu
Pǝrwǝrdigar Ayupⱪa yǝnǝ jawabǝn: —
«Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir bilǝn dǝwalaxidiƣan kixi uningƣa tǝrbiyǝ ⱪilmaⱪqimu?
Tǝngrini ǝyibligüqi kixi jawab bǝrsun!» — dedi.«Tǝngrini ǝyibligüqi kixi jawab bǝrsun!» — Ayup Hudani ⱨǝⱪiⱪǝtǝn (Uning muⱨǝbbitidin gumanlinip) ǝyibligǝn. Biraⱪ Huda uning sǝmimiylikini üq dostning qirayliⱪ gepidin yahxi kɵridiƣandǝk ⱪilatti.
Ayup bolsa Pǝrwǝrdigarƣa jawabǝn: —
«Mana, mǝn ⱨeqnemigǝ yarimaymǝn;
Sanga ⱪandaⱪ jawab berǝlǝymǝn?
Ⱪolum bilǝn aƣzimni etip gǝptin ⱪalay;Zǝb. 39:9-10
Bir ⱪetim dedim, mǝn yǝnǝ jawab bǝrmǝymǝn;
Xundaⱪ, ikki ⱪetim desǝm mǝn ⱪayta sɵzlimǝymǝn» — dedi. «Bir ⱪetim dedim.... ikki ⱪetim desǝm...» — Ayupning bu kǝmtǝrlik sɵzi bǝlkim «Mening sɵzlirim kɵplikidin alliburun qǝktin exip kǝtti» degǝnlik boluxi mumkin.
 
Pǝrwǝrdigar kinayilik sɵz ⱪilidu
Andin Pǝrwǝrdigar ⱪara ⱪuyun iqidin Ayupⱪa jawab berip mundaⱪ dedi: —
«Ərkǝktǝk belingni qing baƣla,
Andin Mǝn sǝndin soray;
Sǝn Meni hǝwǝrdar ⱪilƣin.
Sǝn dǝrwǝⱪǝ Mening ⱨɵkümimni pütünlǝy bikarƣa kǝtküzmǝkqimusǝn?
Sǝn ɵzüngni ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilimǝn dǝp, Meni natoƣra dǝp ǝyiblimǝkqimusǝn?Zǝb. 51:4, 6; Rim. 3:4
Sening Tǝngrining bilikidǝk küqlük bir biliking barmu?
Sǝn Uningdǝk awaz bilǝn güldürliyǝlǝmsǝn?
10  Ⱪeni, ⱨazir ɵzüngni xan-xǝrǝp ⱨǝm salapǝt bilǝn beziwal!
Ⱨǝywǝt ⱨǝm kɵrkǝmlik bilǝn ɵzüngni kiyindürüp,
11  Ƣǝzipingning ⱪǝⱨrini qeqip taxliƣin,
Xuning bilǝn ⱨǝrbir tǝkǝbburning kɵzigǝ tikilip ⱪarap,
Andin uni pǝslǝxtürgin.«Ƣǝzipingning ⱪǝⱨrini qeqip taxliƣin, xuning bilǝn ⱨǝrbir tǝkǝbburning kɵzigǝ tikilip ⱪarap, andin uni pǝslǝxtürgin» — Hudaning küq-ⱪudriti ⱨǝm ƣǝzipi pǝⱪǝtla ⱨǝⱪⱪaniy mǝⱪsǝttǝ bolidu, ⱨǝrgiz haliƣanqǝ pǝⱪǝt insanlarning mǝjburiy «ibadǝt»iƣa erixix üqün ǝmǝs. Mǝsilǝn, muxu yǝrdǝ tǝkǝbburlarni dǝrⱨal ⱨalak ⱪilix ǝmǝs, ularƣa sǝwr-taⱪitini kɵrsitip, rǝⱨim-xǝpⱪǝtkǝ erixix pursitini yaritip awwal: «Tǝkǝbburlarni pǝslǝxtürüx»tǝ ixlitilidu.
12  Rast, ⱨǝrbir tǝkǝbburning kɵzigǝ tikilip ⱪarap,
Andin uni boysundurƣin,
Rǝzillǝrni ɵz ornida dǝssǝp yǝr bilǝn yǝksan ⱪil!«Rast, ⱨǝrbir tǝkǝbburning kɵzigǝ tikilip ⱪarap, andin uni boysundurƣin, rǝzillǝrni ɵz ornida dǝssǝp yǝr bilǝn yǝksan ⱪil!» — Huda Ayupni Ɵz alimining tǝhtigǝ olturuxⱪa tǝklip ⱪilidu. Ayup bu orunda olturƣinida toƣra ⱨɵküm qiⱪiralamdu, qiⱪiralmamdu? Bu ix pǝⱪǝtla küq-ⱪudrǝt mǝsilisi ǝmǝs. Adǝmdǝ «tǝkǝbburlar»ni pǝslǝxtürüp, «rǝzillǝrni ɵz ornida dǝssǝp yǝr bilǝn yǝksan ⱪilip» jazaliƣudǝk danaliⱪmu bolmisa, ⱨǝmmǝ ixni bilgǝn bolmisa wǝ pütünlǝy adil bolmisa bolmaydu. Hudaning rǝzillǝrning yǝr yüzigǝ ⱨɵküm sürüxidǝ Ɵz mǝⱪsiti ⱨǝm pilani bar. Əmdi uning bu pilanini qüxǝnmisǝ, ⱨǝrbir adǝmning ǝⱨwalini ǝtrapliⱪ bilmisǝ, hata ⱨɵküm qiⱪarmay ⱪalmaydu. Huda toƣruluⱪ Injilda deyilgǝndǝk: «Rǝbbimiz Ɵz wǝdisini (yǝni rǝzillikni jazalax, Ɵzining ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilƣan kixilirini Ɵz yeniƣa elixⱪa bolƣan wǝdisini) orundaxni (bǝzilǝrning «keqiktürdi» dǝp oyliƣinidǝk) keqiktürgini yoⱪ, bǝlki ⱨeqkimning ⱨalak boluxini halimay, ⱨǝmmǝ insanning towa ⱪilixiƣa kirixini arzulap, silǝrgǝ kǝngqilik ⱪilip waⱪitni sozmaⱪta» («2Pet.» 3:9). Yamanlarning keyinrǝk towa ⱪilixini kim bilǝlǝydu? Buni bilidiƣan pǝⱪǝt Hudadur. Ayupning ⱪiyamǝt künidin asasǝn hǝwiri yoⱪ, ⱨǝm Huda muxu yǝrdǝ uningƣa u toƣrisida ⱨeqnǝrsǝ demigǝn.
13  Ularni birgǝ topiƣa kɵmüp ⱪoy,
Yoxurun jayda ularning yüzlirini kepǝn bilǝn etip ⱪoyƣin;
14  Xundaⱪ ⱪilalisang, Mǝn seni etirap ⱪilip mahtaymǝnki,
«Ong ⱪolung ɵzüngni ⱪutⱪuzidu!».
 
Begemottin alƣan sawaⱪ
15  Mǝn sening bilǝn tǝng yaratⱪan begemotni kɵrüp ⱪoy;
U kalidǝk ot-qɵp yǝydu.«Begemot» — ibraniy tilidiki bir sɵz. Uyƣur tiliƣa bu sɵz ǝrǝbqidin ⱪobul ⱪilinƣan bolup, «su eti» degǝn ⱨaywanni kɵrsitidu. Biraⱪ muxu ayǝtlǝr tǝswir ⱪilƣan ⱨaywan «su eti» ǝmǝs. Mǝsilǝn, 16-ayǝttǝ uning ⱪuyruⱪining kedir dǝrihidǝk qong ⱨǝm uzun bolidiƣanliⱪi kɵrsitilidu. 19-ayǝttǝ uning ⱨaywanlar iqidǝ ǝng qongi ikǝnliki kɵrsitilidu — demǝk, u birhil intayin qong othor ⱨaywan. Uning toƣrisidiki ayǝtlǝrni yiƣip, yǝkün qiⱪarsaⱪ, ⱨazir nǝsli ⱪuriƣan «brontosawr»ni (dinozawrning bir türi) kɵrsitixi mumkin. Bu zor qong ⱨaywanning uzunluⱪi 20 metr, eƣirliⱪi 100 tonna qiⱪatti. Ⱨazirⱪi zamandiki alimlarning bolsa bǝlkim bu hulasigǝ ⱪarxi qiⱪix mumkinqiliki bolƣini bilǝn, bu tǝswir ɵzi Ayupning dǝwridǝ bu atalmix «tarihning ilgiri»diki ⱨaywanning uning bilǝn zamandax bolƣanliⱪiƣa ⱪaltis ispat kɵrsitidu.
16  Mana, uning belidiki küqini,
Ⱪorsaⱪ muskulliridiki ⱪudritini ⱨazir kɵrüp ⱪoy!
17  U ⱪuyruⱪini kedir dǝrihidǝk egidu,
Uning yotiliridiki singirliri bir-birigǝ qing toⱪup ⱪoyulƣan.
18  Uning sɵngǝkliri mis turubidǝktur,
Put-ⱪolliri tɵmür qoⱪmaⱪlarƣa ohxaydu.
19  U Tǝngri yaratⱪan janiwarlarning bexidur,
Pǝⱪǝt uning Yaratⱪuqisila uningƣa Ɵz ⱪiliqini yeⱪinlaxturalaydu.«Pǝⱪǝt uning Yaratⱪuqisila uningƣa Ɵz ⱪiliqini yeⱪinlaxturalaydu» — bu ayǝtning ikkinqi ⱪismini qünixix tǝs. Baxⱪa hil tǝrjimisimu uqrixi mumkin.
20  Taƣlar uningƣa yemǝklik tǝminlǝydu;
U yǝrdǝ uning yenida daladiki ⱨǝrbir ⱨaywanlar oynaydu.
21  U sǝdǝpgül dǝrǝhlikining astida yatidu,
Ⱪomuxluⱪ ⱨǝm sazliⱪning salⱪinida yatidu.
22  Sǝdǝpgüllüklǝr ɵz sayisi bilǝn uni yapidu;
Ɵstǝngdiki tallar uni orap turidu.
23  Ⱪara, dǝrya texip ketidu, biraⱪ u ⱨeq ⱨoduⱪmaydu;
Ⱨǝtta Iordandǝk bir dǝryamu uning aƣziƣa ɵrkǝxlǝp urulsimu, yǝnila hatirjǝm turiweridu.
24  Uning aldiƣa berip uni tutⱪili bolamdu?
Uni tutup, andin burnini texip qülük ɵtküzgili bolamdu? «...Uni tutup, andin burnini texip qülük ɵtküzgili bolamdu?» — begemotning ǝⱨmiyiti toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
 
 

40:2 «Tǝngrini ǝyibligüqi kixi jawab bǝrsun!» — Ayup Hudani ⱨǝⱪiⱪǝtǝn (Uning muⱨǝbbitidin gumanlinip) ǝyibligǝn. Biraⱪ Huda uning sǝmimiylikini üq dostning qirayliⱪ gepidin yahxi kɵridiƣandǝk ⱪilatti.

40:4 Zǝb. 39:9-10

40:5 «Bir ⱪetim dedim.... ikki ⱪetim desǝm...» — Ayupning bu kǝmtǝrlik sɵzi bǝlkim «Mening sɵzlirim kɵplikidin alliburun qǝktin exip kǝtti» degǝnlik boluxi mumkin.

40:8 Zǝb. 51:4, 6; Rim. 3:4

40:11 «Ƣǝzipingning ⱪǝⱨrini qeqip taxliƣin, xuning bilǝn ⱨǝrbir tǝkǝbburning kɵzigǝ tikilip ⱪarap, andin uni pǝslǝxtürgin» — Hudaning küq-ⱪudriti ⱨǝm ƣǝzipi pǝⱪǝtla ⱨǝⱪⱪaniy mǝⱪsǝttǝ bolidu, ⱨǝrgiz haliƣanqǝ pǝⱪǝt insanlarning mǝjburiy «ibadǝt»iƣa erixix üqün ǝmǝs. Mǝsilǝn, muxu yǝrdǝ tǝkǝbburlarni dǝrⱨal ⱨalak ⱪilix ǝmǝs, ularƣa sǝwr-taⱪitini kɵrsitip, rǝⱨim-xǝpⱪǝtkǝ erixix pursitini yaritip awwal: «Tǝkǝbburlarni pǝslǝxtürüx»tǝ ixlitilidu.

40:12 «Rast, ⱨǝrbir tǝkǝbburning kɵzigǝ tikilip ⱪarap, andin uni boysundurƣin, rǝzillǝrni ɵz ornida dǝssǝp yǝr bilǝn yǝksan ⱪil!» — Huda Ayupni Ɵz alimining tǝhtigǝ olturuxⱪa tǝklip ⱪilidu. Ayup bu orunda olturƣinida toƣra ⱨɵküm qiⱪiralamdu, qiⱪiralmamdu? Bu ix pǝⱪǝtla küq-ⱪudrǝt mǝsilisi ǝmǝs. Adǝmdǝ «tǝkǝbburlar»ni pǝslǝxtürüp, «rǝzillǝrni ɵz ornida dǝssǝp yǝr bilǝn yǝksan ⱪilip» jazaliƣudǝk danaliⱪmu bolmisa, ⱨǝmmǝ ixni bilgǝn bolmisa wǝ pütünlǝy adil bolmisa bolmaydu. Hudaning rǝzillǝrning yǝr yüzigǝ ⱨɵküm sürüxidǝ Ɵz mǝⱪsiti ⱨǝm pilani bar. Əmdi uning bu pilanini qüxǝnmisǝ, ⱨǝrbir adǝmning ǝⱨwalini ǝtrapliⱪ bilmisǝ, hata ⱨɵküm qiⱪarmay ⱪalmaydu. Huda toƣruluⱪ Injilda deyilgǝndǝk: «Rǝbbimiz Ɵz wǝdisini (yǝni rǝzillikni jazalax, Ɵzining ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilƣan kixilirini Ɵz yeniƣa elixⱪa bolƣan wǝdisini) orundaxni (bǝzilǝrning «keqiktürdi» dǝp oyliƣinidǝk) keqiktürgini yoⱪ, bǝlki ⱨeqkimning ⱨalak boluxini halimay, ⱨǝmmǝ insanning towa ⱪilixiƣa kirixini arzulap, silǝrgǝ kǝngqilik ⱪilip waⱪitni sozmaⱪta» («2Pet.» 3:9). Yamanlarning keyinrǝk towa ⱪilixini kim bilǝlǝydu? Buni bilidiƣan pǝⱪǝt Hudadur. Ayupning ⱪiyamǝt künidin asasǝn hǝwiri yoⱪ, ⱨǝm Huda muxu yǝrdǝ uningƣa u toƣrisida ⱨeqnǝrsǝ demigǝn.

40:15 «Begemot» — ibraniy tilidiki bir sɵz. Uyƣur tiliƣa bu sɵz ǝrǝbqidin ⱪobul ⱪilinƣan bolup, «su eti» degǝn ⱨaywanni kɵrsitidu. Biraⱪ muxu ayǝtlǝr tǝswir ⱪilƣan ⱨaywan «su eti» ǝmǝs. Mǝsilǝn, 16-ayǝttǝ uning ⱪuyruⱪining kedir dǝrihidǝk qong ⱨǝm uzun bolidiƣanliⱪi kɵrsitilidu. 19-ayǝttǝ uning ⱨaywanlar iqidǝ ǝng qongi ikǝnliki kɵrsitilidu — demǝk, u birhil intayin qong othor ⱨaywan. Uning toƣrisidiki ayǝtlǝrni yiƣip, yǝkün qiⱪarsaⱪ, ⱨazir nǝsli ⱪuriƣan «brontosawr»ni (dinozawrning bir türi) kɵrsitixi mumkin. Bu zor qong ⱨaywanning uzunluⱪi 20 metr, eƣirliⱪi 100 tonna qiⱪatti. Ⱨazirⱪi zamandiki alimlarning bolsa bǝlkim bu hulasigǝ ⱪarxi qiⱪix mumkinqiliki bolƣini bilǝn, bu tǝswir ɵzi Ayupning dǝwridǝ bu atalmix «tarihning ilgiri»diki ⱨaywanning uning bilǝn zamandax bolƣanliⱪiƣa ⱪaltis ispat kɵrsitidu.

40:19 «Pǝⱪǝt uning Yaratⱪuqisila uningƣa Ɵz ⱪiliqini yeⱪinlaxturalaydu» — bu ayǝtning ikkinqi ⱪismini qünixix tǝs. Baxⱪa hil tǝrjimisimu uqrixi mumkin.

40:24 «...Uni tutup, andin burnini texip qülük ɵtküzgili bolamdu?» — begemotning ǝⱨmiyiti toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.