24
«Qiraƣdan» wǝ «tǝⱪdim nan xirǝsi toƣrisidiki bǝlgilimilǝr
1 Pǝrwǝrdigar Musaƣa sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi: —
2 Israillarƣa qiraƣ ⱨǝmixǝ yeniⱪ turuxi üqün zǝytundin soⱪup qiⱪirilƣan sap mayni sanga elip kelixkǝ buyruƣin. 3 Ⱨarun jamaǝt qedirining iqidǝ, ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪining udulidiki pǝrdining sirtida ⱨǝr keqisi ǝtigǝngiqǝ Pǝrwǝrdigarning aldida qiraƣlarni xundaⱪ pǝrlǝp tursun. Bu dǝwrdin-dǝwrgiqǝ silǝr üqün ǝbǝdiy bir bǝlgilimǝ bolidu. □«ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi» — muxu yǝrdǝ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ» Hudaning Israilƣa bolƣan tüp ǝmrlirini, xundaⱪla uning Israil bilǝn bolƣan ǝⱨdisini kɵrsitidu; Hudaning muⱪǝddǝs maⱨiyiti wǝ harakteri xu ǝmrlǝrdǝ ayan ⱪilinƣaqⱪa, «ⱨɵküm-guwaⱨ» dǝpmu atilidu. Oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, xu ǝmrlǝr ǝⱨdǝ sanduⱪi iqidǝ saⱪlaⱪliⱪ tax tahtaylar üstidǝ pütüklük idi. Xunga bǝzidǝ sanduⱪ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi», ibadǝt qediri bolsa, «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ qediri» dǝp atilidu. 4 Ⱨarun ⱨǝmixǝ Pǝrwǝrdigarning aldida bu qiraƣlarni pak qiraƣdanning üstigǝ tizip ⱪoysun.□«pak qiraƣdan» — yaki «sap altun qiraƣdan».
5 Sǝn yǝnǝ esil buƣday unidin on ikki toⱪaqni ǝtkin. Ⱨǝrbir toⱪaq bir ǝfaⱨning ondin ikkisigǝ barawǝr bolsun. 6 Andin sǝn Pǝrwǝrdigarning aldidiki pak xirǝning üstigǝ altidin ikki ⱪatar ⱪilip tizƣin. □«pak xirǝ» — yaki «sap altun xirǝ». 7 Ⱨǝrbir ⱪatarning üstigǝ sap mǝstiki ⱪoyƣin; xuning bilǝn ular Pǝrwǝrdigarƣa atap otta sunulidiƣan ⱨǝdiyǝ, ǝslǝtmǝ nan bolidu.
8 Bularni u Israillarƣa wakalitǝn ⱨǝrbir xabat küni Pǝrwǝrdigarning aldida tizsun; bu ǝbǝdiy bir ǝⱨdidur. 9 Nanlar Ⱨarun bilǝn uning oƣulliriƣa tǝwǝ bolidu; ular ularni muⱪǝddǝs jayda yesun; qünki bu nǝrsilǝr Pǝrwǝrdigarƣa atap otta sunulƣan nǝrsilǝr iqidǝ «ǝng muⱪǝddǝslǝrning biri» dǝp sanilip, Ⱨarunƣa tǝwǝ bolidu; bu ǝbǝdiy bir bǝlgilimidur.■Mis. 29:32; Law. 8:31; 1Sam. 21:6; Mat. 12:4
Hudaning namiƣa kupurluⱪ ⱪilix gunaⱨining jazasi
10 Anisi Israiliy, atisi Misirliⱪ bir oƣul bar idi. U Israillarning arisiƣa bardi; u qedirgaⱨta bir Israiliy bilǝn uruxup ⱪaldi. 11 Ular soⱪuxⱪanda Israiliy ayalning oƣli kupurluⱪ ⱪilip, Pǝrwǝrdigarning namini bulƣap ⱪarƣidi. Hǝlⱪ uni Musaning aldiƣa elip bardi. U kixining anisining ismi Xelomit bolup, u Dan ⱪǝbilisidin bolƣan Dibrining ⱪizi idi. □«muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «muⱪǝddǝs nam» ǝmǝs, pǝⱪǝt «Nam» deyilidu. Demǝk, Pǝrwǝrdigarning nami (16-ayǝtni kɵrüng). 12 Xuning bilǝn ular Pǝrwǝrdigarning ⱨɵküm buyruⱪi qiⱪⱪuqǝ u kixini solap ⱪoydi.□«...Pǝrwǝrdigarning ⱨɵküm buyruⱪi qiⱪⱪuqǝ,...» — ibraniy tilida «...Pǝrwǝrdigarning aƣziƣa ⱪarap, u ⱨɵküm qiⱪarƣuqǝ,...».
13 Andin Pǝrwǝrdigar Musaƣa sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi: —
14 Ⱪarƣiƣuqini qedirgaⱨning taxⱪiriƣa elip qiⱪinglar. Uning eytⱪinini angliƣanlarning ⱨǝmmisi ⱪollirini uning bexiƣa ⱪoysun, andin pütkül jamaǝt bir bolup uni qalma-kesǝk ⱪilsun.
15 Ⱨǝmdǝ sǝn Israillarƣa mundaⱪ degin: — Əgǝr birkim ɵz Hudasini ⱨaⱪarǝtlǝp ⱪarƣisa ɵz gunaⱨini tartidu. 16 Pǝrwǝrdigarning namiƣa kupurluⱪ ⱪilƣan ⱨǝrⱪandaⱪ kixi ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun; pütkül jamaǝt qoⱪum bir bolup uni qalma-kesǝk ⱪilsun; mǝyli u musapir bolsun yaki yǝrlik bolsun, muⱪǝddǝs namƣa kupurluⱪ ⱪilsa ɵltürülsun.□«muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida pǝⱪǝt «Nam» deyilidu.
17 Əgǝr birsi baxⱪa birsini urup ɵltürsǝ, u ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun.
18 Birsi bir qarpayni ɵltürsǝ, uning üqün ⱨaywanni tɵlǝp, janƣa-jan tɵlǝp bǝrsun.
19 Birkim ɵz ⱪoxnisini meyip ⱪilsa, u ɵzgigǝ ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsa, uning ɵzigimu xundaⱪ ⱪilinsun. 20 Birǝr ǝzasi sunduruwetilgǝn bolsa, uningmu sundurulsun; kɵzigǝ-kɵz, qixiƣa-qix nakar ⱪilinsun; baxⱪa kixini ⱪandaⱪ zǝhimlǝndürgǝn bolsa umu ⱨǝm xundaⱪ ⱪilinsun.■Mis. 21:24; Ⱪan. 19:21; Mat. 5:38
21 Kimdǝkim bir qarpayni ɵltürsǝ, qarpay tɵlǝp bǝrsun; adǝmni urup ɵltürgǝn kixi bolsa, ɵlüm jazasiƣa mǝⱨkum ⱪilinsun.
22 Silǝrdǝ birla ⱪanun bolsun. musapir yaki yǝrlik bolsun, barawǝr muamilǝ ⱪilinsun; qünki Mǝn Hudayinglar Pǝrwǝrdigardurmǝn.
23 Musa Israillarƣa xularni dedi; xuning bilǝn ular xu ⱪarƣiƣuqini qedirgaⱨning taxⱪiriƣa elip qiⱪip, qalma-kesǝk ⱪildi. Xundaⱪ ⱪilip, Israillar Pǝrwǝrdigarning Musaƣa ǝmr ⱪilƣinidǝk ⱪildi.
□24:3 «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi» — muxu yǝrdǝ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ» Hudaning Israilƣa bolƣan tüp ǝmrlirini, xundaⱪla uning Israil bilǝn bolƣan ǝⱨdisini kɵrsitidu; Hudaning muⱪǝddǝs maⱨiyiti wǝ harakteri xu ǝmrlǝrdǝ ayan ⱪilinƣaqⱪa, «ⱨɵküm-guwaⱨ» dǝpmu atilidu. Oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, xu ǝmrlǝr ǝⱨdǝ sanduⱪi iqidǝ saⱪlaⱪliⱪ tax tahtaylar üstidǝ pütüklük idi. Xunga bǝzidǝ sanduⱪ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi», ibadǝt qediri bolsa, «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ qediri» dǝp atilidu.
□24:4 «pak qiraƣdan» — yaki «sap altun qiraƣdan».
□24:6 «pak xirǝ» — yaki «sap altun xirǝ».
■24:9 Mis. 29:32; Law. 8:31; 1Sam. 21:6; Mat. 12:4
□24:11 «muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «muⱪǝddǝs nam» ǝmǝs, pǝⱪǝt «Nam» deyilidu. Demǝk, Pǝrwǝrdigarning nami (16-ayǝtni kɵrüng).
□24:12 «...Pǝrwǝrdigarning ⱨɵküm buyruⱪi qiⱪⱪuqǝ,...» — ibraniy tilida «...Pǝrwǝrdigarning aƣziƣa ⱪarap, u ⱨɵküm qiⱪarƣuqǝ,...».
□24:16 «muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida pǝⱪǝt «Nam» deyilidu.
■24:20 Mis. 21:24; Ⱪan. 19:21; Mat. 5:38