24
«Qiraƣdan» wǝ «tǝⱪdim nan xirǝsi toƣrisidiki bǝlgilimilǝr
Pǝrwǝrdigar Musaƣa sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi: —
Israillarƣa qiraƣ ⱨǝmixǝ yeniⱪ turuxi üqün zǝytundin soⱪup qiⱪirilƣan sap mayni sanga elip kelixkǝ buyruƣin. Ⱨarun jamaǝt qedirining iqidǝ, ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪining udulidiki pǝrdining sirtida ⱨǝr keqisi ǝtigǝngiqǝ Pǝrwǝrdigarning aldida qiraƣlarni xundaⱪ pǝrlǝp tursun. Bu dǝwrdin-dǝwrgiqǝ silǝr üqün ǝbǝdiy bir bǝlgilimǝ bolidu. «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi» — muxu yǝrdǝ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ» Hudaning Israilƣa bolƣan tüp ǝmrlirini, xundaⱪla uning Israil bilǝn bolƣan ǝⱨdisini kɵrsitidu; Hudaning muⱪǝddǝs maⱨiyiti wǝ harakteri xu ǝmrlǝrdǝ ayan ⱪilinƣaqⱪa, «ⱨɵküm-guwaⱨ» dǝpmu atilidu. Oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, xu ǝmrlǝr ǝⱨdǝ sanduⱪi iqidǝ saⱪlaⱪliⱪ tax tahtaylar üstidǝ pütüklük idi. Xunga bǝzidǝ sanduⱪ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi», ibadǝt qediri bolsa, «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ qediri» dǝp atilidu. Ⱨarun ⱨǝmixǝ Pǝrwǝrdigarning aldida bu qiraƣlarni pak qiraƣdanning üstigǝ tizip ⱪoysun.«pak qiraƣdan» — yaki «sap altun qiraƣdan».
Sǝn yǝnǝ esil buƣday unidin on ikki toⱪaqni ǝtkin. Ⱨǝrbir toⱪaq bir ǝfaⱨning ondin ikkisigǝ barawǝr bolsun. Andin sǝn Pǝrwǝrdigarning aldidiki pak xirǝning üstigǝ altidin ikki ⱪatar ⱪilip tizƣin. «pak xirǝ» — yaki «sap altun xirǝ». Ⱨǝrbir ⱪatarning üstigǝ sap mǝstiki ⱪoyƣin; xuning bilǝn ular Pǝrwǝrdigarƣa atap otta sunulidiƣan ⱨǝdiyǝ, ǝslǝtmǝ nan bolidu.
 
Bularni u Israillarƣa wakalitǝn ⱨǝrbir xabat küni Pǝrwǝrdigarning aldida tizsun; bu ǝbǝdiy bir ǝⱨdidur. Nanlar Ⱨarun bilǝn uning oƣulliriƣa tǝwǝ bolidu; ular ularni muⱪǝddǝs jayda yesun; qünki bu nǝrsilǝr Pǝrwǝrdigarƣa atap otta sunulƣan nǝrsilǝr iqidǝ «ǝng muⱪǝddǝslǝrning biri» dǝp sanilip, Ⱨarunƣa tǝwǝ bolidu; bu ǝbǝdiy bir bǝlgilimidur.Mis. 29:32; Law. 8:31; 1Sam. 21:6; Mat. 12:4
 
Hudaning namiƣa kupurluⱪ ⱪilix gunaⱨining jazasi
10 Anisi Israiliy, atisi Misirliⱪ bir oƣul bar idi. U Israillarning arisiƣa bardi; u qedirgaⱨta bir Israiliy bilǝn uruxup ⱪaldi. 11 Ular soⱪuxⱪanda Israiliy ayalning oƣli kupurluⱪ ⱪilip, Pǝrwǝrdigarning namini bulƣap ⱪarƣidi. Hǝlⱪ uni Musaning aldiƣa elip bardi. U kixining anisining ismi Xelomit bolup, u Dan ⱪǝbilisidin bolƣan Dibrining ⱪizi idi. «muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «muⱪǝddǝs nam» ǝmǝs, pǝⱪǝt «Nam» deyilidu. Demǝk, Pǝrwǝrdigarning nami (16-ayǝtni kɵrüng). 12 Xuning bilǝn ular Pǝrwǝrdigarning ⱨɵküm buyruⱪi qiⱪⱪuqǝ u kixini solap ⱪoydi.«...Pǝrwǝrdigarning ⱨɵküm buyruⱪi qiⱪⱪuqǝ,...» — ibraniy tilida «...Pǝrwǝrdigarning aƣziƣa ⱪarap, u ⱨɵküm qiⱪarƣuqǝ,...».
13 Andin Pǝrwǝrdigar Musaƣa sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi: —
14 Ⱪarƣiƣuqini qedirgaⱨning taxⱪiriƣa elip qiⱪinglar. Uning eytⱪinini angliƣanlarning ⱨǝmmisi ⱪollirini uning bexiƣa ⱪoysun, andin pütkül jamaǝt bir bolup uni qalma-kesǝk ⱪilsun.
15 Ⱨǝmdǝ sǝn Israillarƣa mundaⱪ degin: — Əgǝr birkim ɵz Hudasini ⱨaⱪarǝtlǝp ⱪarƣisa ɵz gunaⱨini tartidu. 16 Pǝrwǝrdigarning namiƣa kupurluⱪ ⱪilƣan ⱨǝrⱪandaⱪ kixi ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun; pütkül jamaǝt qoⱪum bir bolup uni qalma-kesǝk ⱪilsun; mǝyli u musapir bolsun yaki yǝrlik bolsun, muⱪǝddǝs namƣa kupurluⱪ ⱪilsa ɵltürülsun.«muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida pǝⱪǝt «Nam» deyilidu.
17 Əgǝr birsi baxⱪa birsini urup ɵltürsǝ, u ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun.
18 Birsi bir qarpayni ɵltürsǝ, uning üqün ⱨaywanni tɵlǝp, janƣa-jan tɵlǝp bǝrsun.
19 Birkim ɵz ⱪoxnisini meyip ⱪilsa, u ɵzgigǝ ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsa, uning ɵzigimu xundaⱪ ⱪilinsun. 20 Birǝr ǝzasi sunduruwetilgǝn bolsa, uningmu sundurulsun; kɵzigǝ-kɵz, qixiƣa-qix nakar ⱪilinsun; baxⱪa kixini ⱪandaⱪ zǝhimlǝndürgǝn bolsa umu ⱨǝm xundaⱪ ⱪilinsun.Mis. 21:24; Ⱪan. 19:21; Mat. 5:38
21 Kimdǝkim bir qarpayni ɵltürsǝ, qarpay tɵlǝp bǝrsun; adǝmni urup ɵltürgǝn kixi bolsa, ɵlüm jazasiƣa mǝⱨkum ⱪilinsun.
22 Silǝrdǝ birla ⱪanun bolsun. musapir yaki yǝrlik bolsun, barawǝr muamilǝ ⱪilinsun; qünki Mǝn Hudayinglar Pǝrwǝrdigardurmǝn.
23 Musa Israillarƣa xularni dedi; xuning bilǝn ular xu ⱪarƣiƣuqini qedirgaⱨning taxⱪiriƣa elip qiⱪip, qalma-kesǝk ⱪildi. Xundaⱪ ⱪilip, Israillar Pǝrwǝrdigarning Musaƣa ǝmr ⱪilƣinidǝk ⱪildi.
 
 

24:3 «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi» — muxu yǝrdǝ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ» Hudaning Israilƣa bolƣan tüp ǝmrlirini, xundaⱪla uning Israil bilǝn bolƣan ǝⱨdisini kɵrsitidu; Hudaning muⱪǝddǝs maⱨiyiti wǝ harakteri xu ǝmrlǝrdǝ ayan ⱪilinƣaqⱪa, «ⱨɵküm-guwaⱨ» dǝpmu atilidu. Oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, xu ǝmrlǝr ǝⱨdǝ sanduⱪi iqidǝ saⱪlaⱪliⱪ tax tahtaylar üstidǝ pütüklük idi. Xunga bǝzidǝ sanduⱪ «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ sanduⱪi», ibadǝt qediri bolsa, «ⱨɵküm-guwaⱨliⱪ qediri» dǝp atilidu.

24:4 «pak qiraƣdan» — yaki «sap altun qiraƣdan».

24:6 «pak xirǝ» — yaki «sap altun xirǝ».

24:9 Mis. 29:32; Law. 8:31; 1Sam. 21:6; Mat. 12:4

24:11 «muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «muⱪǝddǝs nam» ǝmǝs, pǝⱪǝt «Nam» deyilidu. Demǝk, Pǝrwǝrdigarning nami (16-ayǝtni kɵrüng).

24:12 «...Pǝrwǝrdigarning ⱨɵküm buyruⱪi qiⱪⱪuqǝ,...» — ibraniy tilida «...Pǝrwǝrdigarning aƣziƣa ⱪarap, u ⱨɵküm qiⱪarƣuqǝ,...».

24:16 «muⱪǝddǝs nam» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida pǝⱪǝt «Nam» deyilidu.

24:20 Mis. 21:24; Ⱪan. 19:21; Mat. 5:38