Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Luⱪa 15

Yoⱪalƣan ⱪoy wǝ yahxi padiqi toƣrisidiki tǝmsil

Mat. 18:12-14

1 Əmdi bajgirlar wǝ baxⱪa gunaⱨkarlarning ⱨǝmmisi uning sɵzini anglaxⱪa uning ǝtrapiƣa olaxmaⱪta idi.■ 2 Lekin Pǝrisiylǝr bilǝn Tǝwrat ustazliri ƣudungxup:

— Bu adǝm gunaⱨkarlarni ⱪarxi alidu wǝ ular bilǝn ⱨǝmdastihan olturidu! — deyixti. 3 Xunga u ularƣa munu tǝmsilni sɵzlǝp bǝrdi: □

4 — Əgǝr aranglarda birǝylǝnning yüz tuyaⱪ ⱪoyi bolup, ulardin biri yitip kǝtsǝ, toⱪsan toⱪⱪuzini qɵldǝ ⱪoyup ⱪoyup yitip kǝtkinini tapⱪuqǝ izdimǝsmu? 5 Uni tepiwalƣanda, xadlanƣan ⱨalda mürisigǝ artidu; 6 andin ɵyigǝ elip kelip, yar-buradǝrliri bilǝn ⱪolum-ⱪoxnilirini qaⱪirip, ularƣa: «Mǝn yitkǝn ⱪoyumni tepiwaldim, mening bilǝn tǝng xadlininglar!» dǝydu. 7 Mǝn silǝrgǝ xuni eytayki, xuningƣa ohxax, towa ⱪiliwatⱪan bir gunaⱨkar üqün ǝrxtǝ zor hursǝnlik bolidu; bu hursǝnlik towiƣa moⱨtaj bolmiƣan toⱪsan toⱪⱪuz ⱨǝⱪⱪaniy kixidin bolƣan hursǝnliktin kɵp artuⱪtur.■

Yittirgǝn tǝnggǝ toƣrisidiki tǝmsil

8 — Yaki bir ayalning on kümüx dinari bolup, bir dinarni yoⱪitip ⱪoysa, qiraƣni yeⱪip, taki uni tapⱪuqǝ ɵyni süpürüp, zǝn ⱪoyup izdimǝsmu?□ 9 Uni tapⱪanda yar-buradǝr, ⱪolum-ⱪoxnlirini qaⱪirip, ularƣa: «Mening bilǝn tǝng xadlininglar, qünki mǝn yoⱪitip ⱪoyƣan dinarimni tepiwaldim» — dǝydu. 10 Mǝn silǝrgǝ xuni eytayki, xuningƣa ohxax towa ⱪiliwatⱪan bir gunaⱨkar üqün Hudaning pǝrixtilirining arisida hursǝnlik bolidu. □

Meⱨir-xǝpⱪǝtlik ata toƣrisidiki tǝmsil

11 U sɵzini dawam ⱪilip mundaⱪ dedi:

— Mǝlum bir adǝmning ikki oƣli bar ikǝn. 12 Kiqik oƣli atisiƣa: «Əy ata, mal-mülüktin tegixlik ülüxümni ⱨazirla manga bǝrgin» dǝp eytiptu. Wǝ u ɵz mal-mülüklirini ikkisigǝ tǝⱪsim ⱪilip beriptu.□ 13 Uzun ɵtmǝyla, kiqik oƣli bar-yoⱪini yiƣixturup, yiraⱪ bir yurtⱪa sǝpǝr ⱪiliptu. U u yǝrdǝ ǝyx-ixrǝtlik iqidǝ turmux kǝqürüp mal-dunyasini buzup-qeqiptu. □ 14 Dǝl u bar-yoⱪini sǝrp ⱪilip tügǝtkǝn waⱪtida, u yurtta ⱪattiⱪ aqarqiliⱪ bolup, u helila ⱪisilqiliⱪta ⱪaptu. 15 Xuning bilǝn u berip, xu yurtning bir puⱪrasiƣa mǝdikar bolup yalliniptu; u uni etizliⱪiƣa qoxⱪa beⱪixⱪa ǝwǝtiptu. □ 16 U ⱨǝtta ⱪorsiⱪini qoxⱪilarning yemi bolƣan purqaⱪ posti bilǝn toyƣuzuxⱪa tǝⱪǝzza boptu; lekin ⱨeqkim uningƣa ⱨeqnǝrsǝ bǝrmǝptu.

17 Ahir berip u ⱨoxini tepip: «Atamning xunqǝ kɵp mǝdikarlirining aldidin yemǝk-iqmǝk exip-texip turidu; lekin mǝn bolsam bu yǝrdǝ aqliⱪtin ɵlǝy dǝp ⱪaldim! 18 Ornumdin turup, atamning aldiƣa berip uningƣa: Əy ata, mǝn ǝrxning aldidimu wǝ sening aldingdimu gunaⱨ ⱪildim. 19 Əmdi sening oƣlung atilixⱪa layiⱪ ǝmǝsmǝn. Meni mǝdikarliring süpitidǝ ⱪobul ⱪilƣaysǝn! — dǝymǝn» dǝp oylaptu. 20 Xuning bilǝn ornidin turup atisining aldiƣa ⱪaytip mengiptu. Lekin atisi yiraⱪtinla uni kɵrüp uningƣa iqi aƣritip, aldiƣa yügürüp qiⱪip, uning boyniƣa esilip uni sɵyüp ketiptu. □ ■ 21 Oƣli: «Ata, mǝn ǝrxning aldidimu, sening aldingdimu gunaⱨ ⱪildim. Əmdi sening oƣlung atilixⱪa layiⱪ ǝmǝsmǝn» — dǝptu. 22 Biraⱪ atisi qakarliriƣa: «Dǝrⱨal ǝng esil tonni ǝkelip uningƣa kiydürünglar, ⱪoliƣa üzük selinglar, putliriƣa ayaƣ kiydürünglǝr; 23 wǝ bordaⱪ torpaⱪni ǝkelip soyunglar; andin obdan yǝp, rawurus tǝbriklǝyli! 24 Qünki mening bu oƣlum ɵlgǝnidi, tirildi, yitip kǝtkǝnidi, tepildi!» — dǝptu. Andin ular tǝbriklǝxkili baxlaptu.

25 Əmdi qong oƣli etizƣa kǝtkǝnikǝn. U ⱪaytip keliwetip ɵygǝ yeⱪin kǝlgǝndǝ nǝƣmǝ-nawa bilǝn ussulning awazini anglaptu. 26 U qakarlardin birini qaⱪirip, uningdin nemǝ ix boluwatⱪinini soraptu.

27 Qakar uningƣa: Ukang kǝldi wǝ atang uni saⱪ-salamǝt tepiwalƣanliⱪi üqün bordaⱪ torpaⱪni soydi» dǝptu. 28 Lekin qong oƣli hapa bolup, ɵygǝ kirgili unimaptu. Wǝ atisi qiⱪip uning ɵygǝ kirixini ɵtünüptu. 29 Əmma u atisiƣa jawab berip: «Ⱪara! Mǝn xunqǝ yildin beri ⱪuldǝk hizmitingdǝ boldum, ǝsla ⱨeqbir ǝmringdin qiⱪip baⱪmidim. Biraⱪ sǝn manga ǝl-aƣinilirim bilǝn hux ⱪilƣili ⱨeqⱪaqan birǝr oƣlaⱪmu bǝrmiding! 30 Lekin sening mal-mülükliringni paⱨixilǝrgǝ hǝjlǝp tügǝtkǝn bu oƣlung ⱪaytip kǝlgǝndǝ, sǝn uning üqün bordaⱪ torpaⱪni soyupsǝn» — dǝptu. □ 31 Biraⱪ atisi yǝnǝ uningƣa: «Əy oƣlum, sǝn ⱨǝrdaim mening yenimdisǝn wǝ mening barliⱪim seningkidur. 32 Əmdi tǝbriklǝp xadlinixⱪa layiⱪtur; qünki bu sening ukang ɵlgǝnidi, tirildi, yoⱪilip kǝtkǝnidi, tepildi» — dǝptu.□

■15:1 Mat. 9:10; Mar. 2:15; Luⱪa 5:29.

□15:3 «xunga u ularƣa munu tǝmsilni sɵzlǝp bǝrdi...» — «muxu tǝmsil»: — bir tǝmsil, demǝk. 15-babta üq tǝmsildǝk kɵrünsimu, ǝmǝliyǝttǝ üq tǝmsil pǝⱪǝt birla mǝnini ipadilǝydu. Xunga ularni «birla tǝmsil» dǝp ⱪaraymiz.

■15:7 Luⱪa 5:32.

□15:8 «bir ayalning on kümüx dinari bolup...» — «kümüx dinar» bolsa grek tilida «draⱪma». «draⱪma» bir dinarƣa barawǝr bolƣan pul birliki.

□15:10 «towa ⱪiliwatⱪan ...» — towa ⱪilix ǝmǝliyǝttǝ (mǝyli naⱨayiti ⱪisⱪa bolsun) bir jǝryan, ǝlwǝttǝ. «Hudaning pǝrixtilirining arisida» — grek tilida «Hudaning pǝrixtilirining aldida». Bu ibaridin puritiliduki, Huda Ɵzi «tǝnggisini tapⱪan ayal»dǝk hursǝn bolidu wǝ pǝrixtilǝrmu uning hursǝnlikidin tǝng bǝⱨrimǝn bolidu.

□15:12 «Əy ata, mal-mülüktin tegixlik ülüxümni ⱨazirla manga bǝrgin» — demisǝkmu, bundaⱪ tǝlǝp eƣir ⱨɵrmǝtsizlik bolidu. «Ⱪɵxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng. «u ɵz mal-mülüklirini ikkisigǝ tǝⱪsim ⱪilip beriptu» — «ɵz mal-mülükliri» grek ilida «uning ⱨayatini» yaki «uning tirikqilikini». Tǝwrat ⱪanuni boyiqǝ tunji oƣliƣa tǝⱪsim ⱪilinƣan miras kǝnjisiningkidin ikki ⱨǝssǝ kɵp bolidu.

□15:13 «Uzun ɵtmǝyla, kiqik oƣli bar-yoⱪini yiƣixturup, yiraⱪ bir yurtⱪa sǝpǝr ⱪiliptu» — «uzun ɵtmǝyla» (grek tilida «kɵp kün ɵtmǝyla») — kǝnji oƣul tǝlipi tüpǝylidin jǝmiiyǝt aldida intayin nǝprǝtlik bolatti.

□15:15 «...xu yurtning bir puⱪrasiƣa mǝdikar bolup yalliniptu» — grek tilida ««.. xu yurtning bir puⱪrasiƣa ⱪatnixiptu» bilǝn ipadilinidu. «u uni etizliⱪiƣa qoxⱪa beⱪixⱪa ǝwǝtiptu» — demisǝkmu, bu qoxⱪilarning igisi Yǝⱨudiy ǝmǝs; bundaⱪ hizmǝt Yǝⱨudiy yigitkǝ nisbǝtǝn intayin yirginqlik bolatti.

□15:20 «Atisi yiraⱪtinla uni kɵrüp uningƣa iqi aƣritip, aldiƣa yügürüp qiⱪip...» — demisǝkmu, bu atining jǝmiiyǝt aldida yügürüxi, wǝ xundaⱪla buni az dǝp oƣlini ⱪarxi elixⱪa yügürüxi «mɵtiwǝr kixining salapitigǝ muwapiⱪ ǝmǝs» dǝp ⱪarilatti. «Ⱪɵxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.

■15:20 Ros. 2:39; Əf. 2:12,17.

□15:30 «sening mal-mülükliringni paⱨixilǝrgǝ hǝjlǝp tügǝtkǝn» — grek tilida «sening mal-mülükliringni paⱨixilǝrgǝ hǝjlǝp yǝwǝtkǝn».

□15:32 «Əmdi tǝbriklǝp xadlinixⱪa layiⱪtur; qünki bu sening ukang ɵlgǝnidi, tirildi, yoⱪilip kǝtkǝnidi, tepildi» — 15-babtiki üq ⱪisimliⱪ tǝmsilning mol tǝlimi üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.