Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Luⱪa 16

Aldamqi ƣojidar toƣrisidiki tǝmsil — dunyadiki bayliⱪni ⱪandaⱪ ixlitix kerǝk?

1 U muhlisliriƣa yǝnǝ mundaⱪ dedi:

— Bir bayning bir ƣojidari bar ikǝn. Birsi bayƣa: «Bu ƣojidaringiz mal-mülkingizni buzup qaqti» dǝp xikayǝt ⱪiptu. 2 U ƣojidarni qaⱪirip, uningƣa: «Mening sening toƣrangda angliƣanlirim zadi ⱪandaⱪ gǝp? Ƣojidarliⱪingdiki ⱨesab-kitabni eniⱪ tapxur; qünki mundin keyin sǝn ƣojidar bolmaysǝn» — dǝptu. 3 Ƣojidar ǝmdi ɵz iqidǝ: «Nemǝ ⱪilay? Qünki hojayinim meni ƣojidarliⱪtin mǝⱨrum ⱪilidu. Kǝtmǝn qapay desǝm unqilik maƣdur yoⱪ, tilǝmqilik ⱪilay desǝm nomus ⱪilimǝn. 4 Ⱨǝ, taptim! Ƣojidarliⱪtin ⱪalƣinimda kixilǝrning meni ɵylirigǝ ⱪarxi elixi üqün, nemǝ ⱪiliximni ǝmdi bildim» dǝp 5 ɵz hojayiniƣa ⱪǝrzdar bolƣanlarni birdin-birdin qaⱪirip kelip, birinqisidin: «Hojayinimƣa ⱪanqilik ⱪǝrzingiz bar?» dǝp soraptu. 6 Wǝ ⱪǝrzdar: «Yüz tung zǝytun meyi» dǝp jawab beriptu. Ƣojidar uningƣa: «Mana, ⱨesabat dǝptiringizni elip, bu yǝrdǝ olturup ǝllik tungƣa ɵzgǝrtiweting!» dǝptu.□

7 Andin u yǝnǝ birigǝ: «Sizqu, ⱪanqilik ⱪǝrz boldingiz?» dǝp soraptu. U: «Yüz kürǝ buƣday» dǝp jawab beriptu. Ƣojidar uningƣa: «Ⱨesabat dǝptiringizni elip sǝksǝn kürigǝ ɵzgǝrtiweting!» dǝptu.□

8 Xuning bilǝn uning hojayini sǝmimiyǝtsiz ƣojidarning bu ixtiki pǝmlikliki üqün uningƣa ⱪayil bolup mahtaptu. Qünki bu dunyaning pǝrzǝntliri ɵz dǝwridǝ nurning pǝrzǝntliridin pǝmliktur.□ 9 Wǝ mǝn silǝrgǝ xuni eytip ⱪoyayki, «Naⱨǝⱪ dunyaƣa tǝwǝ mal-dunya» arⱪiliⱪ ɵzünglarƣa dost tutunglar; xundaⱪ ⱪilsanglar, mal-dunya karƣa kǝlmǝydiƣan bolƣan künidǝ xu dostlar silǝrni ǝbǝdiy makanlarƣa ⱪarxi alidu.□ ■

10 Kimki kiqikkinǝ ixta sadiⱪ bolsa, qong ixtimu sadiⱪ bolidu; wǝ kimki kiqikkinǝ ixta sǝmimiyǝtsiz bolsa, qong ixtimu sǝmimiyǝtsiz bolidu. □ 11 Xunga ǝgǝr «naⱨǝⱪ dunyaƣa tǝwǝ bolƣan mal-dunya»da sadiⱪ bolmisanglar, kim silǝrgǝ ⱨǝⱪiⱪiy bayliⱪlarni tapxursun? □ 12 Wǝ baxⱪilarning nǝrsiliridǝ sadiⱪ bolmisanglar kim silǝrgǝ ɵzünglarning nǝrsisini bǝrsun?□

13 Ⱨeqkim ikki hojayinƣa tǝng hizmǝt ⱪilalmaydu. Qünki u yaki buni yaman kɵrüp, uni yahxi kɵridu; yaki buningƣa ɵzini pütünlǝy beƣixlap, uningƣa etibarsiz ⱪaraydu. Xuningƣa ohxax, silǝrningmu birla waⱪitta ⱨǝm Hudaning, ⱨǝm mal-dunyaning ⱪulluⱪida boluxunglar mumkin ǝmǝs.■

14 Əmdi Pǝrisiylǝr (ular pulƣa amraⱪ idi) bularning ⱨǝmmisini anglap Əysani mǝshirǝ ⱪilixti. □ ■ 15 Wǝ u ularƣa mundaⱪ dedi: — «Silǝr ɵzünglarni adǝmlǝrning aldida ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilip kɵrsǝtküqidursilǝr; lekin Huda ⱪǝlbinglarni bilidu. Qünki adǝmlǝrning arisida ⱪǝdirlinidiƣini Hudaning nǝziridǝ yirginqliktur.■

16 Tǝwrat ⱪanuni wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝrning yazmiliri qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaƣiqǝ ⱨidayǝt bolup kǝldi; xu waⱪittin baxlap Hudaning padixaⱨliⱪining hux hǝwiri jakarlinip keliwatidu; padixaⱨliⱪⱪa kirmǝkqi bolƣanlarning ⱨǝrbiri uningƣa bɵsüp kiriwelixi kerǝktur. □ ■ 17 Lekin asman bilǝn zeminning yoⱪ ⱪiliwetilixi Tǝwratning bir qekiti bikar ⱪilinixtin asandur.□ ■

18 — Ⱨǝr kim ɵz ayalini talaⱪ ⱪilip baxⱪa birini alsa zina ⱪilƣan bolidu wǝ kimki ɵz eridin talaⱪ ⱪilinƣanni alsa zina ⱪilƣan bolidu». ■

Bay bilǝn tilǝmqi Lazarus

19 — Burun bir bay adǝm bar idi; u sɵsün rǝnglik ton wǝ kanap kiyimlǝrni kiyip, ⱨǝrküni ǝyx-ixrǝt iqidǝ tǝntǝnǝ ⱪilatti. 20 Wǝ pütün ǝzayini qaⱪa-jaⱨarǝt besip kǝtkǝn Lazarus isimlik bir yoⱪsul bar idi; u bayning dǝrwazisining aldiƣa ⱨǝrküni yatⱪuzup ⱪoyulatti. 21 Uning dastihinidin qüxüp ⱪalƣan parqi-puratlardin ⱪorsiⱪini toyƣuzƣuxⱪa tǝxna idi. Ⱨalbuki, itlar kelip uning yarilirini yalaytti.□

22 Əmdi xundaⱪ boldiki, yoⱪsul ɵldi wǝ pǝrixtilǝr uni Ibraⱨimning ⱪuqiⱪiƣa apardi. Bay ⱨǝm ɵlüp dǝpnǝ ⱪilindi; 23 wǝ tǝⱨtisarada ⱪattiⱪ ⱪiynilip, bexini kɵtürüp, yiraⱪtin Ibraⱨimni wǝ uning ⱪuqiⱪidiki Lazarusni kɵrüp: 24 «Əy ata Ibraⱨim, manga rǝⱨim ⱪilƣaysǝn! Lazarusni ǝwǝtkǝysǝn, u barmiⱪining uqini suƣa qilap, tilimƣa temitip sowutⱪay. Qünki mǝn bu ot yalⱪunida ⱪattiⱪ azabliniwatimǝn!» dǝp warⱪirap yalwurdi.

25 Lekin Ibraⱨim mundaⱪ dedi: «Əy oƣlum, ⱨayat waⱪtingda ⱨalawǝtni yǝtküqǝ kɵrginingni wǝ Lazarusning dǝrd-bala tartⱪinini yadingƣa kǝltürgin. Ⱨazir u tǝsǝlli tapti, ǝmma sǝn azab tartiwatisǝn. ■ 26 Wǝ bulardin baxⱪa, biz bilǝn silǝrning ariliⱪimizda yoƣan bir ⱨang bekitilgǝndurki, bu yǝrdin silǝr tǝrǝpkǝ ɵtǝyli degǝnlǝr ɵtǝlǝmǝs wǝ andin biz tǝrǝpkǝ ɵtimiz degǝnlǝr ɵtǝlmǝs».

27 Əmdi bay yǝnǝ: «Undaⱪta, i ata, sǝndin Lazarusni atamning ɵyigǝ ǝwǝtixingni ɵtünimǝn. 28 Qünki mening bǝx aka-ukam bar; ularning bu azab-oⱪubǝtlik yǝrgǝ kǝlmǝsliki üqün Lazarus ularni ⱪattiⱪ agaⱨlandurup ⱪoysun» — dedi.

29 Biraⱪ Ibraⱨim jawab berip uningƣa: «Ularda Musa wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrning agaⱨ-guwaⱨliⱪi bar; ular xularni anglisun» — dedi.■

30 Lekin u: «Yaⱪ, i Ibraⱨim ata, ǝgǝr ɵlgǝnlǝrdin biri tirilip ularning aldiƣa barsa, ular towa ⱪilidu» — dedi.

31 Əmma Ibraⱨim uningƣa: «Əgǝr ular Musa wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrning guwaⱨliⱪini anglimisa, ⱨǝtta ɵlgǝnlǝrdin birsi tirilsimu, ular yǝnila ixinixni rǝt ⱪilidu» — dedi.□

□16:6 «Yüz tung zǝytun meyi» — muxu yǝrdǝ bir «tung» (grek tilida «bat») 30 litr idi. Demǝk, bu zǝytun meyi 3000 litr bolup xu qaƣdiki addiy ixqining üq yilliⱪ ⱨǝⱪⱪi (1000 dinar) bolatti. «Ƣojidar uningƣa: «Mana, ⱨesabat dǝptiringizni elip, bu yǝrdǝ olturup ǝllik tungƣa ɵzgǝrtiweting!» dǝptu.» — ƣojidar nemǝ ⱪildi? Bǝlkim tɵt mumkinqiliki bar: — (1) u ⱪǝrzdarning ⱨaliƣa ⱪarap ⱪǝrz miⱪdarini kemǝytiwǝtti; (2) u ɵsümini yoⱪⱪa qiⱪiriwǝtti; (3) u ɵzining xerinkanisi («komission»)ni ⱨesabtin qiⱪiriwǝtti; (4) bularning ⱨǝmmisini ⱪildi. Rǝbbimiz ƣojidarni «sǝmimiyǝtsiz» dǝp ataydu 8-ayǝt). Lekin uning bu «sǝmimiyǝtsizliki» ƣojidarliⱪidiki burunⱪi ixlarni kɵrsitǝmdu? Yaki ⱨazirⱪi ⱨǝrikǝtlirinimu? Bizningqǝ, uning ⱪilƣinini qoⱪum ⱪǝrzning miⱪdarini ɵzgǝrtixni ɵz iqigǝ alƣan, dǝp ⱪaraymiz.

□16:7 «yüz kürǝ buƣday» — muxu yǝrdǝ bir kürǝ (ibraniy tilida «kor» 390 litrni bildüridu. Demǝk, bu qong ⱪǝrz idi — bǝlkim 30 tonna buƣday, Addiy ixqining on yilliⱪ ⱨǝⱪⱪi (3000 dinar) bolatti.

□16:8 «bu dunyaning pǝrzǝntliri ɵz dǝwridǝ nurning pǝrzǝntliridin pǝmliktur» — «bu dunyaning pǝrzǝntliri» Hudani tonumaydiƣan etiⱪadsiz adǝmlǝrni kɵrsitidu; «nurning pǝrzǝntliri» Hudaning nurini ⱪobul ⱪilƣan, xundaⱪla «nurda yaxawatⱪan» «Hudaning Roⱨidin tuƣulƣan» roⱨiy pǝrzǝntlirini kɵrsitidu. Bu tǝmsil toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

□16:9 ««Naⱨǝⱪ dunyaƣa tǝwǝ mal-dunya» arⱪiliⱪ ɵzünglarƣa dost tutunglar» — «naⱨǝⱪ dunyaƣa tǝwǝ mal-dunya» grek tilida «naⱨǝⱪ mammon». Nemixⱪa «naⱨǝⱪ» dǝydu? Bizningqǝ (1) xǝhsiy, yǝni hususiy mal-dunya, jümlidin pulning mǝwjut bolƣanliⱪi Adǝm’atimizning sadir ⱪilƣan gunaⱨining bir nǝtijisidur; (2) adǝmdiki kɵpinqi mal-dunya, bayliⱪlar bolsa, Hudadin ⱪorⱪmaydiƣan gunaⱨkarlarning ⱪolididur. Biz yǝnila «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ bu ⱪiziⱪ sɵz üstidǝ azraⱪ tohtilimiz. «xundaⱪ ⱪilsanglar, mal-dunya karƣa kǝlmǝydiƣan bolƣan künidǝ xu dostlar silǝrni ǝbǝdiy makanlarƣa ⱪarxi alidu» — demǝk, ɵz bayliⱪinglar bilǝn yardǝmgǝ moⱨtaj bolƣanlarƣa yardǝm beringlar; xu yol bilǝn ular silǝrgǝ dost bolidu wǝ paniy dunyadin kǝtkininglarda ular baⱪiy dunyada silǝrni ⱪarxi elixⱪa kütidiƣan bolidu.

■16:9 Mat. 6:19; 19:21; 1Tim. 6:19.

□16:10 «Kimki kiqikkinǝ ixta sǝmimiyǝtsiz bolsa, qong ixtimu sǝmimiyǝtsiz bolidu» — yaki «Kimki kiqikkinǝ ixta ixǝnqsiz bolsa, qong ixtimu ixǝnqsiz bolidu».

□16:11 ««Naⱨǝⱪ dunyaƣa tǝwǝ bolƣan mal-dunya»da sadiⱪ bolmisanglar, kim silǝrgǝ ⱨǝⱪiⱪiy bayliⱪlarni tapxursun?» — demǝk, bu alǝmdiki mal-dunya bolsa Huda aldida «kiqikkinǝ bir ix» (10-ayǝtni kürüng), halas.

□16:12 «Wǝ baxⱪilarning nǝrsiliridǝ sadiⱪ bolmisanglar kim silǝrgǝ ɵzünglarning nǝrsisini bǝrsun?» — bu jümlǝ toƣruluⱪmu «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

■16:13 Mat. 6:24.

□16:14 «Əmdi Pǝrisiylǝr ... bularning ⱨǝmmisini anglap Əysani mǝshirǝ ⱪilixti» — nemixⱪa Pǝrisiylǝr Əysani mǝshirǝ ⱪilixti? Xübⱨisizki, ularning kɵzⱪarixiqǝ, Hudani hursǝn ⱪilƣan, xundaⱪla Huda bǝrikǝtligǝn adǝmning jǝzmǝn kɵp bayliⱪi bolidu, dǝp oylaytti. Xuning bilǝn Mǝsiⱨ ularƣa tɵwǝndiki (16:19-31-ayǝttiki) tarihni eytip beridu.

■16:14 Mat. 23:14.

■16:15 1Sam. 16:7; Zǝb. 7:9

□16:16 «padixaⱨliⱪⱪa kirmǝkqi bolƣanlarning ⱨǝrbiri uningƣa bɵsüp kiriwelixi kerǝktur» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ⱨǝrbir kixigǝ uningƣa kirixkǝ ⱪǝt’iy dǝwǝt ⱪilinmaⱪta». Bizningqǝ bu 16-17-ayǝtlǝr, xundaⱪla «Mat.» 11:12-14-ayǝtlǝr wǝ «Mik.» 2:12-13-ayǝtlǝr bilǝn munasiwǝtliktur. «Mikaⱨ»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»nimu kɵrüng.

■16:16 Mat. 11:12,13.

□16:17 «Lekin asman bilǝn zeminning yoⱪ ⱪiliwetilixi Tǝwratning bir qekiti bikar ⱪilinixtin asandur» — sɵzmusɵz bolsa «lekin asman bilǝn yǝrning yoⱪalmiⱪi Tǝwrattin bir qekitning qüxmikidin asandur». «Qekit» ibraniy tilidiki ǝng kiqik tinix bǝlgǝ (.). Tǝwrat wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝrning yazmiliri «Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaƣiqǝ»la Israilƣa yetǝkqi bolƣan bilǝn ⱨazirmu yǝnila «inawǝtsiz» ǝmǝs. Tǝwrattiki barliⱪ bexarǝtlǝr ǝmǝlgǝ axurulidu; uning üstigǝ, Tǝwrattiki barliⱪ «ⱨǝⱪⱪaniy tǝlǝplǝr» Injildiki hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi üqün yǝnila sɵyünidiƣan huxluⱪtur. Tɵwǝndiki 18-ayǝttiki tǝlǝp, mǝsilǝn, Tǝwrattiki biwasitǝ tǝlǝp bolmisimu, Tǝwratta hatirilǝngǝn prinsiplar muxu ⱨǝⱪiⱪǝtni kɵrsitidu (mǝsilǝn, «Mar.» 10:1-12ni kɵrüng).

■16:17 Zǝb. 102:25-27; Yǝx. 40:8; 51:6; Mat. 5:18.

■16:18 Mat. 5:32; 19:9; Mar. 10:11; 1Kor. 7:10.

□16:21 «Ⱨalbuki, itlar kelip uning yarilirini yalaytti» — Lazarus ⱨeqnemǝ yemigini bilǝn, lekin itlar uningdin azraⱪ yǝm alatti. Ularning Lazarusⱪa tegixi bilǝn u «napak» dǝp ⱨesablinatti.

■16:25 Ayup 21:13.

■16:29 Yǝx. 8:20; 34:16; Yⱨ. 5:39; Ros. 17:11.

□16:31 «Əgǝr ular Musa wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrning guwaⱨliⱪini anglimisa, ⱨǝtta ɵlgǝnlǝrdin birsi tirilsimu, ular yǝnila ixinixni rǝt ⱪilidu» — bu sɵz ⱨǝm biz oⱪurmǝnlǝrgǝ kelidu, ǝlwǝttǝ. Bu sɵzdin keyin Mǝsiⱨ baxⱪa bir Lazarusni ɵlümdin tirildürdi («Yuⱨ.» 11-bab). Ⱨǝmmidin muⱨimi ɵzi ɵlümdin tirilgǝn bolsimu, uningƣa ixinidiƣan ⱪanqǝ adǝm qiⱪti?