4
Ərxtiki ibadǝt
Andin mǝn ⱪariwidim, mana, asmanda bir ixik eqiⱪliⱪ turatti. Mǝn tunji ⱪetim angliƣan kanay awaziƣa ohxap ketidiƣan awaz manga: «Bu yaⱪⱪa qiⱪ, sanga bulardin keyin yüz berixi muⱪǝrrǝr bolƣan ixlarni kɵrsitǝy» dedi wǝ dǝrⱨal mǝn Roⱨning ilkidǝ boldum; mana, ǝrxtǝ bir tǝht, tǝhttǝ bir zat olturatti. «dǝrⱨal mǝn Roⱨning ilkidǝ boldum» — «Roⱨning ilkidǝ» grek tilda «Roⱨta». Demǝk, Muⱪǝddǝs Roⱨning ilkidǝ wǝ ilⱨami astida bolƣan. Tǝhttǝ olturƣuqining ⱪiyapiti yexil ⱪaxtax wǝ ⱪizil kwartsⱪa ohxaytti. Tǝhtning qɵrisini zumrǝttǝk bir ⱨǝsǝn-ⱨüsǝn orap turatti. «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Əz.» 1:26-28.
Tǝhtning ǝtrapida yǝnǝ yigirmǝ tɵt tǝht bar idi. Tǝhtlǝrdǝ aⱪ kiyimlǝr bilǝn kiyingǝn, baxliriƣa altun taj taⱪalƣan yigirmǝ tɵt aⱪsaⱪal olturatti. «tǝhtlǝrdǝ aⱪ kiyimlǝr bilǝn kiyingǝn, baxliriƣa altun taj taⱪalƣan yigirmǝ tɵt aⱪsaⱪal olturatti» — «aⱪsaⱪallar» kimlǝr? Alimlarning pikri: yaki (1) ular Mǝsiⱨning jamaitini bildüridu; yaki (2) Tǝwrat dǝwridiki etiⱪadi bilǝn yol baxliƣuqilarni kɵrsitidu. Biz (2)-pikirgǝ mayilmiz, qünki keyinki bablarda jamaǝt aⱪsaⱪallardin ayrim kɵrünidu (7:9-17, 19:1-10). «Ibr.» 11-bab, bolupmu 2-ayǝtnimu kɵrüng. Tǝhttin qaⱪmaⱪlar qeⱪip, türlük awazlar wǝ güldürmamilar anglinip turatti. Tǝhtning aldida yalⱪunlap turƣan yǝttǝ mǝx’ǝl kɵyüp turatti; bular Hudaning yǝttǝ Roⱨi idi. «Tǝhtning aldida yalⱪunlap turƣan yǝttǝ mǝx’ǝl kɵyüp turatti; bular Hudaning yǝttǝ roⱨi idi» — bǝzi alimlar bu yǝttǝ Roⱨ yǝttǝ pǝrixtini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu, baxⱪilar Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨining yǝttǝ tǝripini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu (6:5ni wǝ «Yǝx.» 11:2ni kɵrüng). «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Mis.» 19:16, «Zǝk.» 3:9, 4:10. Tǝhtning aldi huddi hrustaldǝk parⱪirap turidiƣan, süzük ǝynǝk dengizdǝk idi. Tǝhtning otturisida wǝ tǝhtning qɵrisidǝ, aldi wǝ kǝyni kɵzlǝr bilǝn tolƣan tɵt ⱨayat mǝhluⱪ turatti. «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Əz.» 1:4-28.   Wǝⱨ. 15:2. Birinqi mǝhluⱪ xirƣa, ikkinqi mǝhluⱪ buⱪiƣa ohxaytti. Üqinqi mǝhluⱪning yüzi adǝmning qirayiƣa ohxaytti. Tɵtinqi mǝhluⱪ pǝrwaz ⱪiliwatⱪan bürkütkǝ ohxaytti. Tɵt ⱨayat mǝhluⱪning ⱨǝrbirining altidin ⱪaniti bar idi; ularning pütün bǝdinining qɵrisi ⱨǝtta iq tǝripimu kɵzlǝr bilǝn tolƣanidi; ular keqǝ-kündüz tohtimay: —
«Muⱪǝddǝs, muⱪǝddǝs, muⱪǝddǝstur,
Bar bolƣan, ⱨazirmu bar ⱨǝm kǝlgüsidimu Bolƣuqi,
Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir Pǝrwǝrdigar Huda!» — deyixǝtti. «Tɵt ⱨayat mǝhluⱪning ⱨǝrbirining altidin ⱪaniti bar idi» — «Əzakiyal»da kɵrüngǝn «ⱨayat mǝhluⱪlar»ning tɵt ⱪaniti bar idi. «ularning pütün bǝdinining qɵrisi ⱨǝtta iq tǝripimu kɵzlǝr bilǝn tolƣanidi» — «iq tǝripimu» yaki «ⱪanat astimu».   Yǝx. 6:3; Wǝⱨ. 1:4, 8; 11:17; 16:5.
Ⱨayat mǝhluⱪlar tǝhttǝ olturƣan ǝbǝdil’ǝbǝd ⱨayat Bolƣuqini uluƣlap, Uningƣa ⱨɵrmǝt-xǝwkǝt wǝ tǝxǝkkür izⱨar ⱪilƣinida, 10 yigirmǝ tɵt aⱪsaⱪal tǝhttǝ olturƣuqining ayiƣiƣa yiⱪilip ǝbǝdil’ǝbǝd ⱨayat Bolƣuqiƣa bax ⱪoyup sǝjdǝ ⱪilatti, tajlirini tǝhtning aldiƣa taxlap ⱪoyup, mundaⱪ deyixǝtti: —
 
11 «Sǝn, i Pǝrwǝrdigarimiz wǝ Hudayimiz,
Xan-xǝrǝp, ⱨɵrmǝt-xɵⱨrǝt wǝ ⱪudrǝtkǝ layiⱪtursǝn.
Qünki Ɵzüng ⱨǝmmini yaratting,
Ularning ⱨǝmmisi iradǝng bilǝn mǝwjut idi wǝ yaritildi!» Wǝⱨ. 5:12.
 
 

4:2 «dǝrⱨal mǝn Roⱨning ilkidǝ boldum» — «Roⱨning ilkidǝ» grek tilda «Roⱨta». Demǝk, Muⱪǝddǝs Roⱨning ilkidǝ wǝ ilⱨami astida bolƣan.

4:3 «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Əz.» 1:26-28.

4:4 «tǝhtlǝrdǝ aⱪ kiyimlǝr bilǝn kiyingǝn, baxliriƣa altun taj taⱪalƣan yigirmǝ tɵt aⱪsaⱪal olturatti» — «aⱪsaⱪallar» kimlǝr? Alimlarning pikri: yaki (1) ular Mǝsiⱨning jamaitini bildüridu; yaki (2) Tǝwrat dǝwridiki etiⱪadi bilǝn yol baxliƣuqilarni kɵrsitidu. Biz (2)-pikirgǝ mayilmiz, qünki keyinki bablarda jamaǝt aⱪsaⱪallardin ayrim kɵrünidu (7:9-17, 19:1-10). «Ibr.» 11-bab, bolupmu 2-ayǝtnimu kɵrüng.

4:5 «Tǝhtning aldida yalⱪunlap turƣan yǝttǝ mǝx’ǝl kɵyüp turatti; bular Hudaning yǝttǝ roⱨi idi» — bǝzi alimlar bu yǝttǝ Roⱨ yǝttǝ pǝrixtini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu, baxⱪilar Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨining yǝttǝ tǝripini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu (6:5ni wǝ «Yǝx.» 11:2ni kɵrüng). «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Mis.» 19:16, «Zǝk.» 3:9, 4:10.

4:6 «munasiwǝtlik ayǝtlǝr» — «Əz.» 1:4-28.

4:6 Wǝⱨ. 15:2.

4:8 «Tɵt ⱨayat mǝhluⱪning ⱨǝrbirining altidin ⱪaniti bar idi» — «Əzakiyal»da kɵrüngǝn «ⱨayat mǝhluⱪlar»ning tɵt ⱪaniti bar idi. «ularning pütün bǝdinining qɵrisi ⱨǝtta iq tǝripimu kɵzlǝr bilǝn tolƣanidi» — «iq tǝripimu» yaki «ⱪanat astimu».

4:8 Yǝx. 6:3; Wǝⱨ. 1:4, 8; 11:17; 16:5.

4:11 Wǝⱨ. 5:12.