12
Mentepm itni titnongket rki kalkuten kol a pikekg Sisas kil arki pa
12:1 1 Kor 9:24-25Wet kupm nira lakati tu wailet a pikekg ukipma Maur Wailen ep pa. Tu pa tu wrong wailet paipm a ak wail itna kapringento ari akentok la la mentepm ukipma kol tu melnum a ak kaporen tita pirng wulmpa itna ya pa. Kolpa ti mentepm mpa maleng rerngen kweikwei wrongkwail a ak kaikutelo pa, wa ungkwan paipmpaipm a kol kweiur a kul kai ak yapowo meen kolti pa. A mentepm mpa rkul ipma pa itni titnongket ik kiporen tita pirng kolpa kai wulmparpme wrik a tu la mentepm mpa pirng kai elngen pa.
Mentepm mpa elng wulmpa pa itni ikitnen Sisas! Kil pa melnum yiprokgen a pikekg pirng ep alekgento atom mentepm pikekg plelng ipma ukipma katnuntel. Wa kil wa melnum a pikekg pirng kai palng angko wrik a kai elngen pa, atom mentepm ari, ti mentepm mpa pirng kutnuntel kai elngen ngko wrik a pikekg kil pirng kai elngen pa. Kil pikekg akwonalmpen la kil ikga uwi atopen wail, kolpa atom kil pikekg uk kil alkil ti kolti, tu karkurngkel amo rka yo okgmangki ai, pa ya a tu alm tu melnum paipm amo kolpa pa alken num paipm wail. Pake Sisas pa ake pikekg akwonalmpen num paipm pa, kil pikekg awi num paipm pa rka kolpa kai amo pake. Kil pikekg amo plalng, wa kil wa wrekg kaino awi nang wailen anti Maur Wailen pa rpma.
Ti kipm ikwonilmpen kil a pikekg tu melnum a antokg paipmpaipm pa awi wrongmanto lan kil pa a alkel kalkuten a wleket wail manten kolpa. Ti kipm mpa ikwonilmpen kil pa, eng ake mpa kipm uwi ipma kalkuten atom kipm elngen a ukipma katnun kil pa kolpa kai pa.
Maur Wailen pa yan wor a alko wleket eng ak aloko
Aklale, kipm almpwrong nampokgen paipmpaipm wrongkwail pa itna pa, pake ake wa ur alok angkliwepm alkepm yong walmpopm atom kipm amo kol pikekg Sisas almpwrong kai alung walmpopm atom kil amo pa. 12:5 Sop 5:17; Nimnol 3:11-12; Amp 3:19Pati, kipm woniketen yangkipm a kol a lkepm titnongket a nikgwalpm weten kol yan wor lanaki kipm warim alkilen pa la kolkil la, “Warim kipman alkupm, kitn ake mpa ik lo numpel wleket a Wailen alkeitn eng ak alokeitn pa, wa kil la karkurngkeitn alokeitn paipm na ur a kitn antokg pa, pa ampur kitn wa ipma kalkut eng pa. Eng ntei, Wailen kil alkeitn wleket eng ak alokeitn pa pati, pa plan la kil plan ipma wor wasrongenteitn; a wa kil ak wantengkeleitn pa pati, pa plan kol a kitn pikekg kil awiyeitn kol la kitn warim alkilen.”
12:7 Yang 8:5Ti kipm kol a wonrpme yangkipm ai: kipm kawor kalkuten pa, Maur Wailen mpam kaling plantepm a alokepm kol pake, ti kipm rkul ipma pa itni titnongket! Kil aktepm kolpa kolen la kipm warim akilen. Ti warim mla a i ake mpa yan alkil la karkurngkel a la alokel pa? Tu yantin wris wris a tu warim pa, tu am ak tu warim alntu pa kolpake. Kol Maur Wailen ake la karkurngkepm a la alokepm kol kipm warim alkilen pa, pa kil la kol la kipm ake warim nanikg walmpopm alkilen pa, palpa kipm kol warim ur a awi rmpa ya a yan kalpisen ai. Wa kipm ikwonilmpen tu yantin amentepm a angket alewo itna kanokg ti pa, tu la karkurngko a tu la aloko pa, pa mentepm atning orngwatneikgen tu pa, pake wail manten pa mentepm kol a wa itning orngwatneikgen Yan amentepmen a alko Maur Wor pa, eng mpa Maur Wor alkil pa rpmento ikglento kolpa iye kai pake. 10 Tu yantin amentepmen ti pa, tu la karkurngko a la aloko katila ariwe alntuwen pa ak angklinso a wang tukwok waiketn ti kolti. Pake Yan a ikgalen Maur Wor amentepmen pa, kil pa akwonalmpen kuina a i wor la ik ngklin mentepm ti eng mpa mentepm uwi nikgwalpm wor klalen kol kil alkil pa, kolpa atom kil la karkurngko a la aloko pa. 11 12:11 Sem 3:17-18Ak wang a yan ak wantengkel a alok tu warim pa, tu ake atopen, kalpis, tu awi wleket atom tu ipma kalkut paipm. Pake warim a kil awi ariwe paipm na ur a yan alkil ari la paipm atom kil alokel kolpa pa, ikga kutnukg pa kil ikga wa uwi ipma meen wor a uwi nikgwalpm ute wor pa kol okipma wor ur a ikga kil ngket tuwai pa.
Kipm ake mpa elngen pa, kipm mpa ukipma Maur Wailen pa itni titnongket kolpa iye kai
12 12:12 Aisaia 35:3Kalkuten a kipm awi awi pa wor eng ak alokepm, kolpa ti “kipm kipor ntran nepm a wam akipmen a amo plupm rka pa wa itni titnongket!” 13 12:13 Nimnol 4:26Wa “kipm ipil ngkle ya a tungkuren tungkuren pa riworwor eng mpa kipm pirng ore riworwor wulmparpme ya ti ute kolti kai”, eng ake mpa nepm ur akipmen a amo plupm pa noorkg pa, kalpis, mpa wor kolti.
Kipm pirng riwe, mpa kipm uk yirokg kweikwei wor wor kol pikekg Iso uk yirokg pa
14 Ti kipm mpa nikgwalpm rkekgen rpmi meen ipma wris kolti nimpokgen tu wrongkwail kin a kipman pa. Wa kipm mpa nikgwalpm rkekgen rpmi klalen ute wor itni wulmpa a Maur Wailen ai, eng ntei, kol melnum ur ake palng klalen ute wor pa, kil ikgake ri Wailen pa, kalpis. 15 12:15 Yang 29:17-18Kipm mpa wulmparpme ikglen tita, eng ake mpa ur a kipm pa ngko yaper kai utnuurng nikgwalpm wor a Maur Wailen angklinso pa. Am wa kolpake, kipm mpa wa wulmparpme ikglen tita, eng ampake ur a kipm pa wa lupm nikgwalpm paipm ur pa, pa kol mi paipm ur a anip itna wring pa atom ikga ik aur kweikwei pa atom ikga paipm pa. Atom ikga ntokg ipma a kipm wailet pa kai paipm itnen paipm a melnum wris pa. 16 12:16 Ngkat 25:29-34Wa kipm mpa wa ikglen tita eng ake mpa ur akipmen ti wa ngkli rkul kin ur aki kipman ur pa, aki ntokg paipmel kweikwei wor wor a Maur Wailen pa, kol pikekg Iso wailen a Sekop antokg pa. Pikekg kil nikgalmpel atom kil takote kweikwei wor wor a yan alkil elng itna aknamputel kol warim ep akilen pa atom kil pirpiren kolti ak awiye u kuntuk klaing waiketn a Sekop pa al. 17 12:17 Ngkat 27:30-40Kil ak kolpa plalng, wa katnukg pa kil la uwi kweikwei kol a warim ep a yan alkil elng itna ak namputel pa, ari yan alkil pa lanakel la, “Arein, kalpis tuwa.” Kil atning a yan alkil la kolpa, a kil akg arein paipm wrisen, ari kalpis, kil ya kalpisen a awi kweikwei wor wor a pikekg kil takote a yan alkil la kol a lkel pa. Kolpa ti kipm ikglen tita wo, eng ake mpa ur akipmen pa uk yirokg Maur Wailen atom kil tikote kweikwei wor wor pa kol pikekg Iso ak pa.
Kipm angkom kaino palng kaino Serusalem a itna kaino kitnong ai
18 12:18 Taku 19:16-20; Yang 4:11-12Kipm ake kai itna wreren kwei ur a melnum antiwe ari a wamanti pa, kolen pikekg tu walyipmiri a wapyipmiri a mentepm Isrel kai itna wreren tipmining Sainai pa, atom tu pikekg ari wakg wail a naruk itna tipmining pa, a wa waipmunu kalkut miningket ur pa nar ak aur tipmining pa, atom mining titno lep paipm. A wa pikekg tu ari u awei milmal poren paipm a wripm mring mring wail el itna tipmining pa. 19 12:19 Taku 20:18-21; Yang 5:22-27Wa pikekg tu atning nol ur a tiplam yikakatnen pa, plalng pipa, wa tu atning ok ur oklala, ari tu karken ngkark paipm wrisen atom tu lanaki Moses pa la tu karken a wa atning ok pa wa la antiur pa. 20 12:20 Taku 19:12-13Eng ntei, nikgwalpm a tu pa pikekg ngkrangen a atning ok a Maur Wailen a la kolpa la, kol melnum ur kil kai ik num inte tipmining pa pipa, mpa tu or ik wesel imo kolti. Ari wa kil wa la wlikgok pa yat la kol wlikgok ur wa kai ik num inte tipmining pa pipa, mpa wa tu wa ik wesel wlikgok pa wa imo kol tu pa yat. 21 12:21 Yang 9:19Tu wrong kin kipman pa tu itna ari kweikwei titnongket paipm wrisen a palng itna kaino tipmining Sainai pa, atom tu ngkark warwar paipm wrisen kolti. Wa Moses wa la kil alkil pa la kolpa la, “Kupm ti am wa ngkark numnantiwopm warwar paipm wrisen kol pa yat pake.”
22 Pikekg tu walyipmiri a wapyipmiri amentepmen pa, tu pikekg kai itna wreren tipmining Sainai pa atom tu pikekg ngkark. Pake kipm ti pa, kipm am pikekg kaino itna tipmining Saion ise, kaino anong wor a Maur Wailen a itna yongkyong, pa anong weten Serusalem a ela kaino kitnong ai. Wa kipm pikekg kaino eng tu maur akwapel a Maur Wailen kamel kamel wailet paipm, ake antiwe mpa ngkleikg pa, tu wli takwem rka wris atopen rka anong pa. 23 Wa kipm kai eng tu warim ep mapming a Maur Wailen a takwem rka wris kapor kilko alein Maur Wailen pa rka, a pikekg Maur Wailen nira nang atuwen pa ela wrkapm akilen pa la tu am palng melnum yiprokg a anong pake. Wa kipm kai eng melnum a ikga rpmi eng ngkleikg ker pa ik uwiye kuina ur a mentepm wrongkwail ak itna kanokg ti atom ikga ikilmpe kitila pa, kil wa antiwen rpma, kil pa Maur Wailen a mentepm kimeket. Wa kipm kai eng maur a tu melnum a palng wor wrisen a Maur Wailen kaporngken yangkipm la tu melnum ute wor a pikekg amo kaingkai pa, tu wa antiwen atopen rka anong pa.*12:23 Sisas pa warim ep a Maur Wailen (ri Ipr 1:6). Atom katila atn a rpma a tu Suta pa, tu warim ep pa kolti awi num atnen kweikwei wrongkwail a yan alkilen pake (ri Ipr 12:16). Pake melnum a nira wrkapm Ipru ti pa kil nira la anti watipmen la kweikwei wor wor a Maur Wailen pa kil la uk tu wrong kin kipman akilen a ukipma Sisas pake (ri Ipr 6:12 a 9:15), kolpa atom ari melnum pa kil akwe tu pa la, “Tu pa warim ep a Maur Wailen.” 24 12:24 Ngkat 4:10; Ipr 8:6Wa kipm kai eng Sisas pa antiwel rpma, kil pa kla weten a pikekg Maur Wailen antiwo lam atom ukwawel nar kol melnum kuin a itna kil ai a itna mentepm ti. Wa kipm kai eng walmpopm a Sisas a pikekg kil ak rkawo ak titnongketel kla weten pa wa itna. Atom walmpopm pa walmpopm wor a ak ungkwan paipmpaipm amentepmen, pa ake kol walmpopm a Apel a kirkar akg akwe Maur Wailen pa la kil ikilmpe paipm a pikekg Kein orel amo pa.
Mentepm mpa rpmi riwe
25 12:25 Ipr 2:1-3; 10:26-29Ti kipm mpa rpmi riwe eng ake mpa kipm lam nungkulkg eng ake la itning yangkipm a Maur Wailen lanakepm pa. Pikekg tu walyipmiri a wapyipmiri amentepmen pa tu pikekg talpulng ok a Maur Wailen naken itna tipmining Sainai a itna kanokg ti pa. Tu pa pikekg ya kalpisen a angkom nalokgen ipma wakget a kil a pikekg akalmpe paipmpaipm a pikekg tu antokg pa. Ti pikekg ak wang a kla tingklaket pa am pikekg kolpake, pake wa ak wang a kla weten ti pa, kol mentepm ukyirokg yangkipm a kil lanako angkaino kitnong ai nar pa, pa mentepm ikga ngkirk ngkom nilokgen ipma wakget akilen a ikga ikilmpe paipmpaipm a mentepm antokg pa la kolai? Pa kalpis wrisen, pa mentepm ikga wa uwi wleket paipm wrisen klangkil wleket a pikekg tu awi pa. 26 12:26 Akai 2:6Pikekg ak wang pa, Maur Wailen pikekg oklala nampokgen titnongket, atom laik kanokg pa pikekg titu. Pake ak wang ti pa kil pikekg yapon yangkipm la kolpa la, “Kupm ikga wa laik kanokg ti titu yikakatnen paipm wa nti wris kolti, atom kanokg ti kai plalng. Pake ikgake wa kanokg pa wris pa, kupm ikga wa laik kitnong ai yikakatnen paipm wa titu kai plalng yat.” 27 A kil la la, “kil ikga wa laik kolpa nti wris kolti, kil ikgake wa laik kolpa wa iye or pa kai pa, kalpis.” Yiprokgen a kil la kolpa pati, kil la kolpa la, kweikwei wrongkwail a pikekg kil la atom palng ti pa, kil ikga laik titu kai paipm plalng tukwlelkgen, eng ikga kweikwei titnongket titnongket a ake antiwe titu pa ikga palng itna kati kati wor kolpa itna pa.
28 Maur Wailen awiyo aye or rpma yipmingki wunen a kil itna wailen ikgalen pa. Atom yipmingki pa ake antiwe ikga warwar aki titu ur kolai pa, kalpis wrisen. Kolpa ti mentepm a rpma or wunen pa mentepm mpa rkul nikgwalpm wor a kil angklinso pa atom lkel wor. Wa mentepm mpa lupm iyewel a ngkirk rpmi orngwatneikgentel. 29 12:29 Yang 4:24; 9:3Eng ntei, kil Maur Wailen amentepmen a klalen wakget paipm kol wakg titnongket wail a ak al kweikwei pa kai plalng pa.

12:1 12:1 1 Kor 9:24-25

12:5 12:5 Sop 5:17; Nimnol 3:11-12; Amp 3:19

12:7 12:7 Yang 8:5

12:11 12:11 Sem 3:17-18

12:12 12:12 Aisaia 35:3

12:13 12:13 Nimnol 4:26

12:15 12:15 Yang 29:17-18

12:16 12:16 Ngkat 25:29-34

12:17 12:17 Ngkat 27:30-40

12:18 12:18 Taku 19:16-20; Yang 4:11-12

12:19 12:19 Taku 20:18-21; Yang 5:22-27

12:20 12:20 Taku 19:12-13

12:21 12:21 Yang 9:19

*12:23 12:23 Sisas pa warim ep a Maur Wailen (ri Ipr 1:6). Atom katila atn a rpma a tu Suta pa, tu warim ep pa kolti awi num atnen kweikwei wrongkwail a yan alkilen pake (ri Ipr 12:16). Pake melnum a nira wrkapm Ipru ti pa kil nira la anti watipmen la kweikwei wor wor a Maur Wailen pa kil la uk tu wrong kin kipman akilen a ukipma Sisas pake (ri Ipr 6:12 a 9:15), kolpa atom ari melnum pa kil akwe tu pa la, “Tu pa warim ep a Maur Wailen.”

12:24 12:24 Ngkat 4:10; Ipr 8:6

12:25 12:25 Ipr 2:1-3; 10:26-29

12:26 12:26 Akai 2:6

12:29 12:29 Yang 4:24; 9:3