12
Yangkipm kla a la tu melnum paipm a ikgalen wring wain
(Mat 21:33-46; Luk 20:9-19)
12:1 Aisaia 5:1-2Sisas kil la yangkipm kla ur kolkil naken, “Melnum ur antokg wring ampei wain. Kil ak yipmingki kapringen. Plalng pa, kil aro lkim wail ur pa numprampen elngitna, eng ikga tu rkganti tipon u ampei ok pa kai elng nare. A wa kil wa ale wan kwa ur pa elngitna eng ikga rpmen wring pa rpmewe. Kil antokg kweikwei pa plalng, kil awi melnum tiur ai wli ikgalen akentel wring pa kolpa itna, a kil wrekg kai anong ya watinet ur ai. Wain ok pa tukgun pipa, kil ukwa melnum akwapel ur akilen pa la kil kai ri tu melnum a ikgalentel wring ampei wain pa la uwi wain ok alkilen a aknamputel pa iyentel kai. Ari kalpis, tu arkul melnum a kul awi wain ok pa orel paipm, ungkwantel la kil ngkompwam yaper kai. Wa kil wa la melnum manet ur wa kainten, ari kalpis, tu or melnum pa kai tukgunakg a kil pa paipm, tu ak nokgelel ari paipm. Kil la melnum ur wa kai pa, wa tu orel amo. Wa kil la wrong tiur wa kai pa, wa tu or tiur pa paipm, a tiur pa tu or amo. Kil warim kipman wris ata kolti, ti kil plan ipma wor wasrongentel. Kil la warim kipman alkil pa kai eng plalng pake. Kil la, 'Mpa tu numpaipm eng warim kipman akupmen kil ur pa.' Pake tu melnum a ikgalen wring wain pa naki tita la, 'Melnum pa ikga kil uwi num ngklin kweikwei wrongkwail a yan alkil. Ti kipm kul eng tepm ilmpel imo wo, eng mpa mentepm iye kweikwei akilen ti eng almentepm!' 12:8 Ipr 13:12Kolpa atom tu arkulel aye kai wring arkikg ai, tu almpel amo, angkli kawor en takuleikgen yipmingki pa ike.”
Sisas la yangkipm kla pa kai plalng pa, kil asen tu a atning rka pa la, “Ti melnum yan a wring ampei wain pa mpa ntokg kolai? Mpa kil kul ilm tu melnum a ak kwap itna wring pa tukuleikg, plalng pa, mpa kil uk wring ampei wain pa kai tu melnum ur manet tiur ai.
10 12:10 Nang 118:22-23Kipm ti, ake kipm angkleikg yangkipm wompel a Maur Wailen a nira ela wrkapm pa, pa la kolpa, 'Ong a tu melnum a ale wan pa tu ari la la paipm pa, tu ungkwan, am ong kimpowen wor wrisen a akale wan am pake. 11 Maur Wailen kil alkil antokg pa, atom mentepm ari la pa wor wrisen atom mentepm atopen.'”
12 Tu melnum wail wail a tu Suta pa tu ariwe la Sisas ak yangkipm kla ak la tu pake. Kolpa atom tu la rkulel eng la ntokgtel paipm. Ari tu ngkark eng tu wrong watipmen a itna pa, atom tu atnurngkel kai.
Tu asen Sisas la mpa tu uk marpm Kaisarus aki kalpis
(Mat 22:15-22; Luk 20:20-26)
13 12:13 Luk 11:53-54Tu ukwa tu melnum tiur a tu melnum a arpmen yangkipm yiprokgen a Moses nimpokgen tu melnum tiur a Erot, tu kai alm ipmawel Sisas eng la kil la oklala ur kai paipm pa, mpa tu iyewel kai ntokg yangkipm. 14 Tu kai eng Sisas pa, tu alkel wor la, “Melnum a kaling plan tu, men ariwe, kitn melnum ute wor a la yangkipm ok aklale. Kitn ari men wrongkwail la men kimeket irir. A kitn ake ngkat nang a melnum wail pa kaino kwa, a kitn ake arku melnum paipm pa kinar kanokg, pa kalpis. Kitn kaling planto ya a Maur Wailen pa ute kolti. Kitn akwonalmpen kolai? Pa wor eng mentepm uk marpm Kaisarus, melnum tukgunakg a Rom a awi marpmel mentepm ti, aki kalpis? Mentepm uk aki ampur mentepm uk?”
15 Pake Sisas kil ariwe la palpa nikgwalpm ampen a tu almpel ipma, atom kil lanaken la, “Kipm almpopm ipma pa kolpa eng ntei? Uwi marpm ur pa iye kul eng kupm ri!” 16 Tu aye marpm ok pa aye kul, atom kil asenten la, “Tukgunakg a nang a mla ela marpm kil?” Tu akalmpe la, “A Kaisarus, melnum tukgunakg a Rom pa.” 17 12:17 Rom 13:7Atom Sisas lanaken la, “Kweikwei a Kaisarus mpa kipm uk Kaisarus. Kweikwei a Maur Wailen mpa kipm uk Maur Wailen.” Tu atning kolpa, tu akwonalmpen watipmen.
Tu asen Sisas eng melnum a amo atom wa wrekg
(Mat 22:23-33; Luk 20:27-40)
18 12:18 Kwap 23:8Tu melnum Satyusi tiur tu kul eng Sisas. Tu Satyusi pa lala, tu melnum a amo kaingkai pa ikgake wa wrekg wrekg. Tu asen Sisas pa la, 19 12:19 Yang 25:5”Melnum a kaling plan yangkipm a Maur Wailen, Moses kil niranto yangkipm ok ur kolkil la: kol melnum nangkworen la imo utnurng kin alkil pa, pa kil warim kalpisen. Meten alkil pa mpam uwi kin karpikg alkil pa eng ngket warim eng ngklin nangkworen alkil pa. 20 Wusokwail wusokwail kulungen tunteng karpo tita kin wris a wailen alntuntengen pa aye. Ep pa nangkworen pa awi kin pa aye ari wa kil amo atnurng kin pa, warim kalpisen itna pa. 21 Pipa wa meten pa wa awi karpikg pa wa aye, am wa kol pake. Kipman pa amo atnurng kin pa, warim kalpisen itna pa. Wangen pa am wa kolpake. 22 Aklale wrisen, ake wris a tu wampwomis wampwompwekg pa angket warim ur eng angklinsen, kalpis. Kolpa kai, kin pa wa amo kai katnunten. 23 Ikga ik wang kutnukg a tu melnum a amo kaingkai pa wa wrekg wrekg, ikga ik wang pa kin pa ikga rpmi eng mla? Pekg tu melnum wampwomis wampwompwekg pa aye pa?”
24 Ari Sisas kil akalmpe la, “Kipm ake ariwe yangkipm ela wrkapm a Maur Wailen la pa. Kipm ake ariwe titnongket a Maur Wailen pa. Kolpa atom kipm la yangkipm ok pa atn palpa. 25 Ikga ik wang a tu melnum a amo kaingkai pa wa wrekg wrekg i kirk pa, pa tu wrong kin kipman ikgake uwi tita, kalpis. Ikga tu rpmi muikgmuin kolti kol tu maur akwapel a Maur Wailen.
26 12:26 Taku 3:2,6Yangkipm a la tu melnum a amo kaingkai ikga wa wrekg wrekg pa ake kipm angkleikg wrkapm a Moses, a la wakg al yo wasek pa? Yangkipm pa la Maur Wailen kil lanaki Moses la, 'Kupm Maur Wailen a tunteng Apraam, Aisak, Sekop.' Tunteng ake amo, tunteng kai rpma. 27 Kil Maur Wailen a tu melnum a amo kaingkai rka wai, kil Maur Wailen a mentepm melnum a rka ti. Palpa kipm la yangkipm raimpe tuwa.”
Yangkipm titnongket a itna ep a Maur Wailen la mentepm kutnun
(Mat 22:34-40; Luk 10:25-28)
28 12:28 Luk 10:25-28Melnum ur a aroaro wonel tu yangkipm a Moses kil kul atning a tu alilakel tita yangkipm ok pa itna. Kil atning Sisas kil akalmpenten yangkipm ok wor wor kolti. Atom wa kil asen Sisas pa la, “Yangkipm titnongket a i a i wail itna ep a la men kutnun pa, a yangkipm titnongket wrongkwail pa kai arkekg?” 29 12:29 Yang 6:4-5Sisas kil akalmpe la kolpa la, “Yangkipm titnongket wail a itna ep a la kipm kutnun pa kilke: Kipm Isrel pa, kipm itning! Wailen kil Maur Wailen a mentepmen. Kil wris ata, kil wail itna ep. 30 Kitn mpa plan ipma wor wasrongen Wailen, Maur Wailen alkitnen pa nimpon nol nikgwalpm alkitn, a amen wor alkitn, a ariwe alkitn, a titnongket alkitn ti kimeket. 31 12:31 Lipai 19:18Yangkipm titnongket a kai arkekg yangkipm pa, pa la kolkil: Kitn mpa plan ipma wor wasrongen mla ur ai kol a kitn plan ipma wor wasrongen kitn alkitn pa! Ake yangkipm titnongket ur a la kipm kutnun pa angen yangkipm titnongket wail wekg kil.”
32 Melnum a aroaro wonel tu yangkipm a Moses pa kil lanaki Sisas pa kolpa la, “Melnum a kaling planto yangkipm a Maur Wailen, kitn la aklale. Maur Wailen kil wris ata kil itna ep, ake kuina ur itna ep eng kil pa kalpis. 33 12:33 1 Sam 15:22; Osea 6:6Kol mentepm plan ipma wor wasrongen Maur Wailen nampon nikgwalpm, ariwe, titnongket almentepmen ti. Wa kol mentepm plan ipma wor wasrongen mla ur kol a mentepm plan ipma wor wasrongen mentepm almentepm ti. Kol mentepm ntokg kolpa pa, pa wail itna ep eng kweikwei a mentepm lap alwor uk Maur Wailen, aki yawor a mentepm alm alwor uk Maur Wailen.”
34 Sisas kil atning a melnum pa akalmpe pa ute wor, atom kil lanakel la, “Kitn itna wreren eng kitn a kawor yipmingki wunen a Maur Wailen ikgalen pa.”
Ak wang pa tu ngkark, atom ake wa tu asen Sisas pa anti ur.
Sisas lanaken la Krais, melnum a Maur Wailen ukwa nar pa yipetatnong a Tepit
(Mat 22:41-46; 23:1-36; Luk 20:41-47)
35 Sisas kil rpma yipmingki wunen a yalming a Maur Wailen pa, kil lanaki tu wrong kin kipman yangkipm a Maur Wailen. Kil asenten la, “Antokg kolai, ti tu melnum a aroaro wonel tu yangkipm a Moses pa tu la Krais, melnum a Maur Wailen ukwa nar pa kil walpopm ur a angket ale a Tepit ti kul tike? 36 12:36 Nang 110:1Pekg Maur Wor uk nikgwalpm Tepit, atom Tepit kil alkil la kolpa la, 'Wailen kil lanaki Wailen alkupm pa kolpa la, “Kitn rpmi wam wi akupmen pa rpmi i, kupm or tu wrongmanto akitnen pa yikak rkganti mengkel itni orngwatneikgen kitn pa.”' 37 Tepit kil akwe Krais, melnum a Maur Wailen la ukwa nar, la kil Wailen akilen. Ti antokg kolai atom wa kil walpopm a Tepit pa?”
Tu wrongkwail tu atopen eng atning yangkipm a Sisas la pa. 38 Sisas kil wa ak yangkipm ok a Maur Wailen pa ak angklinsen anti ur, kil la kolpa la, “Kipm itn riwe eng tu melnum a aroaro wonel tu yangkipm a Moses. Eng ntei, tu wasrongen paipm eng la ining apm watin wail wail eng la ye itn. Tu wasrongen paipm eng la tu yangkipmenten kai akapm wail a tu armpen armpen okipma kweikwei atnewe pa. 39 Tu wasrongen eng la tu a kai rpmi wrik a ela ep kawor wan a tu atning atning yangkipm a Maur Wailen atnewe pa. Wa ak wang a tu antokg okipma pa tu akwonalmpen la tu ti melnum wailen ti kol a tu ik wam rku okipma wailet eng tu pake. 40 Tu ak palk upaar armpwonel tu kin karpikg pa la tu a uwi kweikwei atuwen pa iye kaingkai plalng, wan kalpmilel kolti. Tu akwen Maur Wailen pa arkolng itna watin eng mpa tu ri la tu ti melnum wor. Tu melnum kuin wentingen kolpa ikga tu uwi wleket wail ikilmpe nikgwalpm paipm a tu antokg pa.”
Kin karpikg uk marpm Maur Wailen
(Luk 21:1-4)
41 Sisas kil rpma wreren yotimpal a tu alupme marpm eng uk Maur Wailen rpma wanyun a wan yalming a Maur Wailen. Kil ikatnen tu aye aye marpm a tu uk Maur Wailen pa aye wli alupm kinar yo timpal pa. Tu melnum watipmen a antiwe marpm pa tu angkli marpm wail wail. 42 Pake kin karpikg ur a rpma tukwok pa kul angkli marpm watet yek wekg pa kolti. 43 12:43 2 Kor 8:12Sisas lanaki tu watnom a kil aroaro wonel pa la tu kai wrerentel, atom kil lanaken la, “Kupm lanakepm aklale wrisen, kil kin karpikg a rpma tukwok, pake kil angkli marpm wail elng kinar yotimpal pa angen marpm a tu wrong kin kipman wris wris angkli pa. 44 Tu melnum wrongkwailet pa tu antiwe marpm wailet rmpa, tu angkli tiur kolti elng kinar yotimpal. Pake kin karpikg pa kil tukwok wrisen, pake kil angkli marpm alkil pa plalngten, ake yek ur rmpa eng mpa ikirmpen kuina ur a kil tukwok pa kalpis.”

12:1 12:1 Aisaia 5:1-2

12:8 12:8 Ipr 13:12

12:10 12:10 Nang 118:22-23

12:13 12:13 Luk 11:53-54

12:17 12:17 Rom 13:7

12:18 12:18 Kwap 23:8

12:19 12:19 Yang 25:5

12:26 12:26 Taku 3:2,6

12:28 12:28 Luk 10:25-28

12:29 12:29 Yang 6:4-5

12:31 12:31 Lipai 19:18

12:33 12:33 1 Sam 15:22; Osea 6:6

12:36 12:36 Nang 110:1

12:43 12:43 2 Kor 8:12