Epeso
Yeisu ana totugugunayao
Epeso goi adi leta
Livala Aba Vaita
Leta ame Paulo igini ietune ina Yeisu ana totugugunayao Epeso goi yaidi. Tauyana nakona da Roma idi deri goi ikaaiyaka tutayana igini. Tauyana ina tuta deri goi tetelina ikaaiyaka buki Guinuwa 28:11-31.
Ame letayana nakona tala 57 sinaena o 58 sinaena goi igini.
Boi mainao Totuyoyowo Epeso goi idi sinapu moe yaubada polapola yaidi goi sisaakululu. Aiyuwoina baloma nakae sinitu o dimoni simatooitedi. Simeyaméyava bego tomota idi nuwonúwana sitavívila be nakae toinidi adi dedevina manuna. Méyava ivakaigaga Epeso goi.
Leta ame goi Paulo da Epeso ivatulukoidi bego Guyau Yeisu bogina dimoni idi togaga itauwe. Ame tuta Yeisuyana iilovina. Kita tonumisa ida spwagógana Tauyana taiyao pasina itoboineda dimoni be sinitu be ida Kaleya tatogagasavedi unana yaviya goi Yeisu bogina ivakumgo.
Leta Luluna
1. Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao 1:1-2
2. Paulo ina lovina unadi 1:3—3:21
3. Paulo ina lovina liliudi da Epeso yaidi 4:1—6:20
4. Paulo ina vaduduwo 6:21-24
Leta ana togínina be ana tokatuyaivayao
1
(Epeso 1:1-2)
Komi Yaubada ina kimasabayao Epeso goi kokaaiyaka nakae aba numisa imi spwagógana Guyau Yeisu taiyao pasina, Gui 18:19-21, 19:1.
Yau Paulo, Guyau Yeisu ina vamoléyana tayamo Yaubada ina nuwonúwana goi, e leta ame aetune iwo yaimi.
Yaubada Tamada be ida Tomoya Yeisu Guyau idi kanuwóiya be idi tuboina bei sivinimi.
Paulo ina lovina unadi
(Epeso 1:3—3:21)
Yaubada ana yapali
ina guinuwa Yeisu goi manuna
Yaubada aba yapali!†a Luk 1:68; Rom 1:25, 9:5; 2Ko 1:3, 11:31; 1Pi 1:3. Tauyana ida Tomoya Yeisu Guyau ina Yaubada be nakae Tamana.†b Rom 15:6; 2Ko 1:3, 11:31; Epe 1:17; 1Pi 1:3. Ida spwagógana Guyau taiyao pasina iyaboboneda go, ina yabobonayana moe Baloma Kimaasabaina ina yabobona liliudi yábana osasaina goi iviniibesoida. Yabobonayadi unana ame: Boi nimatu nava poyapoya geya imadagiyeta, ilovina bego kita spwagoogonida Guyau taiyao bei kimaasabaida Tauyana umana be nakae geya ada pikwanamo Tauyana matana goi. Boi nimatu mana matakoi igimilovina bego Yeisu Guyau ina guinuwa goi bei ivanatuneda toinina umana nakae latuwona be nakae ina nuwonúwana. Ivanatuneda bego ina togaga ana káeyana ina kanuwóiya goi tagitegite tayapaliye. Anuwoiyayana ida spwagógana ina kakaya taiyao pasina bogina ivinibesoida.
Kita ida spwagógana Tauyana taiyao pasina ikaikaina goi ada tateta tababane o tadigo kada, ‘Ina kanuwóiya gagaina toina goi ida kapipilova inuwotaoidi.’ Kol 1:14. Amo anuwoiyayana ivaituwe gagaina toina yaida tutayana mana nanamsa be mana yagoina ina nuwogau ikaiwoduwe yaida nakae latuwona. Amo nuwogauyana boi mainao ilosinapu bei Guyau goi iguinuwe. 10 Ina nuwonúwana ame nakae: Tutayana ina upa boi iyatoyato bogina isowóduwo, dogoi liliuna yábana goi be poyapoya ame goi ikabidi, Guyau yaina goi ilamgogomneidi, e madi spwagógana Guyau taiyao sieboda tayamo go, Tauyana dabadi.
11 Ida spwagógana Tauyana taiyao pasina Yaubada ikabida kita ina kaiguyau unana boi moe igimilovina bei iguinuwe nakae toinina ina nuwonúwana. Kaga liliuna neta Tauyana iilovina bego iguinuwedi, bei iguinuwedi ina nuwonúwana ana losinapu nakae. 12 Nakae igimilovina bego kai Diyuu Guyauyana ana togimilotutayao moe ina togaga ana káeyana ana yapali manuna. 13 Imi spwagógana Guyau taiyao pasina komi nakae. Boi livala mooitamoina konove, e nakae konumise. Livalayana moe Vala Dedevina komi ami yava manuna. Moe tutayana Yaubada ina kaba kinana iyato yaimi bego komi ina kitomyao. Aba kinanayana moe Baloma Kimaasabaina boi ikaatotule ivinida. 14 Balomayana aba kinana tayamo yaida goi bego nava ada vaiwówana madabokina Yaubada bei ivinida. Yaida goi ikaaiyaka ana kadókana bei kita ina kaiguyauyada itateteda Tauyana ina togaga ana káeyana ana yapali manuna.
Paulo ina kawanoi vakuumgoina
da Epeso manudi
15 Amo Yaubada ina guinuwayadi pasidi tutayana vala agiminove imi numisa imi spwagógana ida Tomoya Yeisu taiyao manuna be nakae imi matakoi kidi Yaubada ina kimasabayao liliudi yaidi manuna go, ima ame tuta, e yau nakae 16 tuta liliuna guna kawanoi Yaubada yaina goi anuwaisimi be manumi akaauyagu. 17 Guna kawanoiyana ida Tomoya Yeisu Guyau ina Yaubada yaina;†a Rom 15:6; 2Ko 1:3, 11:31; Epe 1:3; 1Pi 1:3. Yaubadayana moe Tamana go, Tamanayana ina togaga ana káeyana ivakaigaga.†b Gui 7:2; 1Ko 2:8. E ame Yaubadayana yaina akaawanoi bego Balomaina bei nanamsa ivinimi nakae Yaubada ina nuwogau ikaiwoduwe yaimi bego Yaubadayana koyagoidoko 18 unana nukotomi bogina ikimavadedi. Tauyana bei koyagoidoko, e bei koyagoi kaga kita, Yaubada ina kimasabayao bogina iduuduweda, itoboineda talotutae. Aiyuwoina bei koyagoi ina kaiguyau dedevina toina moe kita ina kimasabayao. 19 Aitonina bei koyagoi Tauyana ina togaga ana kakainaki moe ivakaigaga toina Epe 3:18. kita tonumisa yaida. Amo togagayana tagite tutayana ina paisewa myana goi ivagitakoe. 20 Ame togagayana boi iepaisewe Guyau goi tutayana tokámasa yaidi goi Yaubada Guyauyana ikaitáoe inave yábana goi be nakae tutayana wowoina basekoina kakataina goi ikailagasi itusobu. Sam 110:1. 21 Sinitu tamo tamo, dimoni adi tovakumgoyao tamo tamo, totogaga tamo tamo, aba lovina tamo tamo be nakae you tamo tamo tomota sivaatoidi kina Guyau itogagasavedi go, geya ame tuta kaka geya, go sem nakae tuta simamaima yaidi goi Tauyana Tokanayatanatoina. 22 Tauna Guyauyana aena ogalaoina goi Yaubada kaga liliuna bogina iyatoidi ivasobusobuyedi†a Sam 8:6; 1Ko 15:27; Ibe 2:8. go, Guyauyana ivayoko kaga liliuna dabada kita ana totugugunayao ada dedevina manuna.†b Kol 1:18. 23 Go moitamo totugugunayada moe kina wowona nakae. Tauyana bogina ivakayaaodeida nakae Yaubada aderina goi bogina Guyau ivakayaoodeisave.

1:1 Gui 18:19-21, 19:1.

†a1:3 Luk 1:68; Rom 1:25, 9:5; 2Ko 1:3, 11:31; 1Pi 1:3.

†b1:3 Rom 15:6; 2Ko 1:3, 11:31; Epe 1:17; 1Pi 1:3.

1:7 Kol 1:14.

†a1:17 Rom 15:6; 2Ko 1:3, 11:31; Epe 1:3; 1Pi 1:3.

†b1:17 Gui 7:2; 1Ko 2:8.

1:19 Epe 3:18.

1:20 Sam 110:1.

†a1:22 Sam 8:6; 1Ko 15:27; Ibe 2:8.

†b1:22 Kol 1:18.