11
Anutu, ni ipizil kat ndemeene pizin Yuda som
1 Kenako toso parei? Anutu, ni ipizil kat ndemeene pizin Israel kek? Som kat! Kere. Nio ti, tomtom ki Israel tomini. Nio popoŋana ki Abaraam, mi uŋ ipet la ki Benyamen. Mi nio aŋurla ki Krisi.✡Mbo 94:14; 2Kor 11:22; Pil 3:5 2 Tana Anutu, ni ipizil kat ndemeene pizin Israel som. Pa ni leleene iur pizin pataaŋa kek. Motoyom ila pa mbol ki Ilia ta imbot la Merere sua kini na. Ilia iswe sanaana kizin Israel ila ki Anutu, mi itaŋroro i ma iso:
3 O Merere, zin tikas kwom bizin ta boozomen ma timetmeete lup.
Mi patoronŋana murin ku ta kembena. Tirekreege zin ma tisu len lup.
Tana iŋgi nio ituŋ tamen kat ta aŋbotmbot i. Mi tikamam be tipun yo tomini.✡1Kin 19:10+
4 Mi Anutu ipekel sua kini be parei? Iso:
Soom. Zin tomtom tio 7,000 tomen ta aŋkiskis zin ma timbotmbot na. Mi zin tina tilek kumbun pa merere pakaamŋana Baal pasa zen.✡1Kin 19:18
5 Koozi na, ka ŋgar raraate men tau. Zin Israel pakan ta Anutu ikampe zin mi ipeikat zin ma tiwe lene, ta timbotmbot i.✡Ro 9:27 6 Zin na, Anutu ire la pa mbulu mi uraata kizin, mi ipeikat zin na som. Ina ni itunu leleene mi imuŋai zin. Mi be ire la pa mbulu mi uraata kizin mi ipeikat zin, so muŋaiŋana kini tana, muŋaiŋana ŋonoono som.✡Ro 4:4+, 9:15+; Ep 2:8; Ga 3:18
7 Tana ko toso parei? Zin iwal biibi ki Israel timbelmbel uraata be tiwe ndeeŋeŋan pa Anutu mataana ma som. Mi zin wal rimen ŋonoono ta Anutu ipeikat zin la zin Israel mazwan, ta tiwe ndeeŋeŋan. Mi zin pakan na, Anutu izem zin ma tila tito zitun lelen sananŋana.✡Ro 9:31; 2Kor 3:14 8 Kembei ta sua lwoono ta iso:
Anutu ikam zin ma matan mbeleele zitun kembei zin wal ta tikeenemete i. Tanata matan imun, mi talŋan pampam.
Mi mbulu tina, ta iseeŋge iseeŋge ma imarmar men i.✡Lo 29:3+; Yesa 29:10; Yo 12:40; Ŋgo 28:26+
9 Mi Dabit iso kan sua tomini ta kembei:
Mbalia ta kini kizin imbot se na, ko iwe kembei ta kilis pizin, mi ikam zin ma titop ma tisaana kat. Naso tikam kadoono pa sanaana kizin. *Wal ŋgarŋan pakan tiso sua ti na, ka uunu ta kembei: Tutu ta Anutu ikam pizin Israel, ina koroŋ ambaiŋana. Tamen zin tikam ŋgar biibi mete pa tutu tana mi tipase pa, tabe ipakaala ŋgar kizin ma lelen pa Krisi som. Tana tutu, ta koroŋ ambaiŋana na, iwe kembei koroŋ sananŋana pizin.✡Mbo 69:22+
10 Mi matan ko imun ma sik ma tire mini som.
Mi pataŋana tabe ise kizin i, ko ikam zin ma tikunkun mi timbombooren ta kembena.
Zooroŋana kizin Yuda iwe zaala pizin wal ta Yuda somŋan i
11 Iŋgi aŋso aŋwi mini pa zin Yuda ta titutkat zin la Krisi ma timelmel na. Ko tisu ma timboren ta kembei, mi zan imap kat? Soom. Kola timaŋga mini. Mi kere. Zooroŋana kizin, ta iwe zaala pizin wal ta Yuda somŋan i be Anutu ikamke zin. Pa Anutu isombe zin Yuda tire la pa mbulu ambaiŋana ta ni ikamam pizin wal pakan i, mi matan berber pa.✡Ŋgo 13:46; Ro 10:19 12 Kakam ŋgar. Indeeŋe ta zin Yuda tipizil ndemen pa Anutu mi titop pa zaala kini, ina iwe zaala pizin tomtom boozomen ta timbot toono na, be tikam kampeŋana biibi. †Zooroŋana kizin Yuda ta ikam ma tipun Yesu sala ke pambaaraŋana. Mi meeteŋana kini tana, ta iwe zaala piti be Anutu ikamke iti. To indeeŋe zin Yuda tiseeze zin ŋgoŋana matan na, tikam ma zin ŋgoŋana tiko pa Yerusalem. Mi ina iwe zaala pizin wal ta Yuda somŋan i be tileŋ uruunu ambaiŋana. Pa indeeŋe tana, kampeŋana biibi ila pizin wal ta Yuda somŋan i. Mi so kembena, na iti tuute: Sombe zin Yuda timap ma titooro zin, inako ipiyooto kampeŋana ta sorok som kat.✡Ro 11:25
13 Ayo, iŋgi be aŋso sua piom wal ta Yuda somŋan i. Pa nio, Anutu iŋgo yo be aŋkam uraata piom. Mi uraata tio ti, nio aŋre kembei uraata biibi mi uraata ŋonoono. Tana aŋso aŋkam ma aŋkam kat.✡Ŋgo 9:15 14 Naso zin wal tio Israel tire mar pa koroŋ ambaimbaiŋan ta Anutu ikamam piom i, mi matan berber pa. To ko iwe zaala pizin pakan be Anutu ikamke zin tomini ma timbot ambai.✡Ro 10:19 15 Pa kere. Indeeŋe ta zin Yuda tizooro ma Anutu ipizil ndemeene pizin, ina iwe zaala pizin wal boozomen ta timbot toono na, be ziŋan Anutu tiparlup zin ma tiwe tamen. Tana talala ma sombe Anutu ikam zin Yuda tomini ma timiili mini, na tuute: Iŋgi be zin meeteŋan timaŋga. 16 Iti tuute: Zin Yuda, sombe tiurpe narabu, na mataana mi tikam pakaana ta ma ila be iwe Anutu lene. Mi ina iwe kilalan kembei narabu ta boozomen tana, koroŋ ki Anutu. Mi ke olib ta kembena. Sombe uunu iwe Anutu lene, inako namannaman tomini tiwe Anutu lene. ‡Narabu pakaana ta imuuŋgu ma ila, ina imender pa wal rimen kizin Israel ta koozi timuuŋgu mi tiurla ki Krisi i. Mi ke olib uunu, ina imender pa Israel un bizin kembei ta Abaraam, Isak, ma Yakop ta Anutu imbuk sua pizin na. Koroŋ ru tana, ta ikam ma Anutu irao ipizil kat ndemeene pizin Israel na som.✡Nam 15:17+
Terepiili zin Yuda pepe. Tomoto kanda. Pa Anutu ko ileele iti som
17 Zin Israel na, zin kembei ke olib ŋonoono ta tapaaza i. Mi niom wal ta Yuda somŋoyom i na, niom kembei olib sorok ta su leleene kana i namannaman. Koozi, iŋgi kembei Anutu isebogboogo olib ŋonoono tana namannaman pakan ma tisu len, mi ikam yom ma ila iŋgalseŋseeŋge yom la, bekena kakam murin. Tana niomŋan namannaman pakan ta timbotmbot na, kakamam toono mbuyeene lala ki olib tana uranuran.✡Yer 11:16; Yo 15:2+; Ep 2:11+ 18 Tamen kokena niyom ise sorok, mi kapakur ituyom ma koso: “Niam tiŋgi amlip pa olib namannaman ta Anutu iseboogo zin ma tisu len kek na.” Kakam kembena pepe. Pa niom na, ke namannaman men. Niom kopombol ke uranuran som. Ke uranuran ta ipombolmbol yom na.✡Yo 4:22
19 Mi niom pakan ko kamaŋga ma koso: “Mi olib namannaman tana, Anutu isebogboogo zin bekena niam amkam murin tau.” 20 Ina ambai. Mi Anutu, ni isebogboogo zin ma tisu len paso, tiurla som tau. Mi niom ta kakam murin na tomini. Bela kikiskis urlaŋana tiom, to kombotmbot la muriyom. Tana kapakur yom pepe. Komoto koyom.✡Yesa 66:2; 1Kor 10:12; Pil 2:12; 1Pe 1:17 21 Pa kere. Olib ŋonoono namannaman na, Anutu ileele zin? Som. Mi niom ta kembena. Ni ko irao ileele yom na som.
22 Tana motoyom iŋgal ituyom. Ŋonoono, Anutu, ni muŋaiŋana katuunu. Tamen ni ileleele iti som. Kere. Zin Yuda ta tipizil ndemen pini ma titop na, ni ileele zin som. Mi niom na, ni imuŋai yom. Tamen bela kikiskis mbulu kini, to kombotmbot men la muŋaiŋana kini leleene. Mi kere beso som, na niom tomini, ni ko isebogboogo yom ma kusu leyom.✡Yo 15:2+; 1Kor 15:2; Ibr 3:14 23 Mi zin Yuda, sombe titooro zin mi tiurla, inako Anutu iŋgalseŋseeŋge zin la murin mini. Ni irao ikam ta kembei. 24 Pa niom wal ta Yuda somŋoyom i, niom kembei ke olib sorok ta su leleene kana i. Niom koyooto pa olib ŋonoono som. Tamen Anutu ikam yom, mi iŋgalseŋseeŋge yom la olib ŋonoono ma kewe ke tana namannaman kek. Mi sombe ni ikam piom ta kembena, na ni irao ikam olib itunu namannaman ta tisu len na, mi timiili ma tila murin mini.
Kaimer zin Yuda ko titooro zin
25 Niom toŋmatiziŋ tio, sua tio taiŋgi na, ka uunu biibi mi turkeŋana. Kokena kakankaana pa, to kapakur yom sorok. Ka uunu ta kembei: Zin Israel pakan ta Anutu izem zin ma tila tito zitun lelen sananŋana na, ni ko izem zin ma timboren ta kembei ma alok na som. Ko timbotmbot ta kembei ma Anutu iyo zin wal pakan ma irao pa ka kin muŋgu,✡Lu 21:24; Yo 10:16; Tur 7:9 26 to ikamke zin Israel ma timap. Pa ka sua imbot pataaŋa kek.
Ulaaŋa ko imbot abal Sion mi imar.
Mi ni ko ikam ma Yakop popoŋana kini tizem kat mbulu kizin sananŋana.✡Mbo 14:7; Yesa 59:20
27 Mi nio ko aŋur zaala popoŋana pizin be niamŋan amparlup yam ma amwe tamen, mi aŋreege sanaana kizin.✡Yesa 27:9; Yer 31:33+; Ibr 8:8, 10:16
28 Tana koozi, zin Israel ta tizorzooro uruunu ambaiŋana na, tiwe kembei Anutu ka koi bizin. Mi ina iwe zaala pizin wal ta Yuda somŋan i be kampeŋana ise kizin. Tamen Anutu, ni ipeikat zin Israel mi leleene pizin men. Paso, ni mataana ise ki tumbun bizin.✡Lo 10:15; Ro 9:5 29 Mi sombe Anutu iboobo tomtom sa ma iwe lene, na ni irao itooro ŋgar kini mini na som. Mi sombe ipomoozo tomtom pa koroŋ sa, na ni irao itatke koroŋ tana pini mini na som.✡Nam 23:19; Ro 8:28+; 2Tim 2:13
30 Muŋgu, niom wal ta Yuda somŋoyom i kozorzooro Anutu. Tamen zooroŋana kizin Yuda iwe zaala piom, tanata koozi kakam muŋaiŋana ki Anutu kek.✡Ep 2:2; Kol 3:7 31 Mi ina raraate men pizin Yuda tau. Koozi tizorzooro. Tamen kaimer, muŋaiŋana tau Anutu izzwe piom wal ta Yuda somŋoyom i, ko iwe zaala pizin be zin tomini tikam muŋaiŋana kini. 32 Pa Anutu izem tomtom ta boozomen ma zooroŋana kizin ikaukau zin. Naso tomtom ta munŋaana men tipase pa muŋaiŋana kini men.✡Ro 3:9; Ga 3:22
Tapakur Anutu. Pa ni ŋgar kini biibi
33 Wai! Anutu ni koroŋ imap katuunu. Mi ŋgar kini ta kembena. Biibi ma ilip kat. Ni iute koroŋ ta boozomen. Asiŋ irao be iute zaala kini, mi ikam ŋgar pa mbulu ta ni ikamam piti tomtom? Som.✡Yop 11:7+; Mbo 92:5
34 Pa asiŋ iute Merere ŋgar kini?
Mi asiŋ irao be ipazali?✡Yesa 40:13; 1Kor 2:16
35 Mi asiŋ ikam koroŋ sa pini be ikot? Som.✡Yop 35:7, 41:11
36 Pa ni ta iur koroŋ ta boozomen, mi iwe koroŋ ta boozomen un. Mi ni iwe zaala pa koroŋ ta boozomen, mi koroŋ ta boozomen na, ni kini men. Tana iti tapakurkuri totomen. Ŋonoono.✡1Kor 8:6; Kol 1:16; Ibr 2:10; Tur 4:11
✡11:1: Mbo 94:14; 2Kor 11:22; Pil 3:5
✡11:3: 1Kin 19:10+
✡11:4: 1Kin 19:18
✡11:6: Ro 4:4+, 9:15+; Ep 2:8; Ga 3:18
✡11:8: Lo 29:3+; Yesa 29:10; Yo 12:40; Ŋgo 28:26+
*11:9: Wal ŋgarŋan pakan tiso sua ti na, ka uunu ta kembei: Tutu ta Anutu ikam pizin Israel, ina koroŋ ambaiŋana. Tamen zin tikam ŋgar biibi mete pa tutu tana mi tipase pa, tabe ipakaala ŋgar kizin ma lelen pa Krisi som. Tana tutu, ta koroŋ ambaiŋana na, iwe kembei koroŋ sananŋana pizin.
†11:12: Zooroŋana kizin Yuda ta ikam ma tipun Yesu sala ke pambaaraŋana. Mi meeteŋana kini tana, ta iwe zaala piti be Anutu ikamke iti. To indeeŋe zin Yuda tiseeze zin ŋgoŋana matan na, tikam ma zin ŋgoŋana tiko pa Yerusalem. Mi ina iwe zaala pizin wal ta Yuda somŋan i be tileŋ uruunu ambaiŋana.
‡11:16: Narabu pakaana ta imuuŋgu ma ila, ina imender pa wal rimen kizin Israel ta koozi timuuŋgu mi tiurla ki Krisi i. Mi ke olib uunu, ina imender pa Israel un bizin kembei ta Abaraam, Isak, ma Yakop ta Anutu imbuk sua pizin na. Koroŋ ru tana, ta ikam ma Anutu irao ipizil kat ndemeene pizin Israel na som.
✡11:16: Nam 15:17+
✡11:17: Yer 11:16; Yo 15:2+; Ep 2:11+
✡11:20: Yesa 66:2; 1Kor 10:12; Pil 2:12; 1Pe 1:17
✡11:22: Yo 15:2+; 1Kor 15:2; Ibr 3:14
✡11:25: Lu 21:24; Yo 10:16; Tur 7:9
✡11:27: Yesa 27:9; Yer 31:33+; Ibr 8:8, 10:16
✡11:29: Nam 23:19; Ro 8:28+; 2Tim 2:13
✡11:35: Yop 35:7, 41:11
✡11:36: 1Kor 8:6; Kol 1:16; Ibr 2:10; Tur 4:11