SA BUKA TE
AISEA
Sa Vinabakala
Sa Buka te Aisea si ta pozae luli koasa ṉati poropita sapu koa pa Zerusalema pa vina betona sa vesu gogoto vuaheni sipu lopu ele podo se Zisu. Ta paqaha ṉeta sa buka hie.
1. Sari na hinia 1-39 si mae pa totoso sipu sa butubutu Ziuda, si tava matagutu koa keke butubutu ṉiṉirana; pozana si Asiria. Dogoria Aisea sapu sa minatagutu hinokara koasa tinoa tadi na tie Ziuda si lopu sa butubutu ṉiṉirana tadi na tie Asiria, ba na sinea soti mo tanisa butubutu Ziuda meke na vina karina mo sa Tamasa, meke loke dia kinalavarae koa Sa. Koari na zinama na tinavete bakaladi si tioki sa poropita hie sari na tinoni meke sari dia koimata koa keke tinoa pa tinoṉoto meke na ṉinoṉo meke va balau i pude asa sapu korona va avosia sa Tamasa si kaqu ta levei meke ta huarae. Tozi va kenue ia tugo Aisea sa binule pa kasia popoa pana mae si keke tie pa tutina Devita sapu kaqu koa baṉara.
2. Sari na hinia 40-55 si na kinorokorotae te Aisea pa totoso sipu soku ari na tinoni pa Ziuda si ta raovo la pa Babiloni, meke ta naqoto meke loke dia rinoverove. Tarae vura nia sa poropita koa rini sapu kaqu vata rupahi Tamasa sari Nana tinoni meke turaṉa pule lani pa dia popoa pa Zerusalema, pude podalae nia si keke tinoa vaqura. Keke ṉati binalabala arilaena koari na hinia hire si e Tamasa si na ṉatidi ri doduru tinozi koari na sinage sapu ele hola meke saripu kote mae, meke sa Nana hiniva koari Nana tinoni si pude turaṉa mae ni sari doduru butubutu pude somana vahesia sa Tamasa meke kaqu ta manae koari pa Izireli si arini. Sari na pinaqaha koa sa guguana sa “Nabulu te Tamasa” si koa somanae mo koa ri na vivinei ta gilana valeanadi koari na Kinubekubere Hope Koadi.
3. Sari na hinia 56-66 si na zinama arilaedi saripu ta tozi vurae koari na tinoni pu ele pule mae pa Zerusalema, meke saripu okoro hola nia sa binule te Tamasa sapu va gorevura i Sa sari Nana vina tatara koa sa butubutu Izireli. Pa nana kinorokorotae si ta hivae sa tinoṉoto na ṉinoṉo pa tie, gua tugo sa kinopuna sa Rane Sabati, sari na vina vukivukihi meke na vinaravara. Keke vivinei arilaena si 61:1-2, sapu zama ni Zisu sari zinama hire pa pinodalaena sa Nana tinavete tarae pude tozi va vuraia sa Nana tinioko.
Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Buka
Vina balau meke na vina tatara. Hinia 1:1 kamo hinia 12:6
Vina kilasadi rina butubutu. Hinia 13:1 kamo hinia 23:18
Sa vinaripitui te Tamasa pa kasia popoa. Hinia 24:1 kamo hinia 27:13
Kaiqa vina balau pule meke sari na vina tatara. Hinia 28:1 kamo hinia 35:10
Baṉara Hezikaea pa Ziuda meke sari tie Asiria. Hinia 36:1 kamo hinia 39:8
Sari na inavosodi rina vina tatara meke na rinoverove. Hinia 40:1 kamo hinia 55:13
Sari na vina balau meke na vina tatara. Hinia 56:1 kamo hinia 66:24
1
Zinama Tuketukele
1 Sa dinogodogorae te Aisea sa tuna koreo e Emosi pa guguana butubutu Ziuda meke sa popoa Zerusalema sapu va dogoro nia sa Tamasa koa sa pa totoso sipu koa baṉara pa Ziuda sari Uzaea, Zotamu, Ehazi, meke Hezikaea.*2 Baṉ 15:1-7, 15:32 kamo hinia 16:20, 18:1 kamo hinia 20:21; 2 Koron 26:1 kamo hinia 32:33
Gegesi Tamasa sari Nana Tinoni
2 Ke gamu na maṉauru, mi va avoso mae!
Ke agoi na pepeso, mamu avavoso!
Ura e Zihova si ele zama:
“Arau si kopu koburu meke va noma sage i Rau,
ba kamahire si korodia va tabe Au rini si Arau.
3 Sa bulumakao si gilania sa tie pu tagona sa,
meke sa doṉ'ki tumae nia sa vasina pu hoke ganigani si asa pa vetu tanisa nana palabatu,
ba sa butubutu Izireli lopu tumae nia,
meke sari Qua tinoni lopu hite gilana Au.”
4 Kei, na butubutu kaleana,
na tinoni siṉi i na sinea,
na kobi tie tavetavete va kaleana,
kobi koburu sekesekeidi!
Ele kilua arini se Zihova;
veko pania rini sa Tamasa Hopena pa Izireli
meke va mudi ia rini si Asa.
5 Na vea ke kaqu ta seke nono la tu si gamu?
Na vea ke va karikari nono la tu?
Sa doduruna sa batumia si ele bakora,
meke sa doduruna sa bulomia si ele ta sigiti.
6 Podalae pa ola nenemia meke kamo pa batumia
si tale bakoradi beto mo.
Na bakora hite meke na tubu
meke bakora nomadi si koa;
lopu tava viadi babe ta hade
babe tava magogoso pa oela.
7 Sa mia popoa si ele ta huara va kaleana
sari mia vasileana si ta sulu pa nika;
sari mia pepeso si vagi pani rina tie pa votiki popoa
sipu korapa doṉo toto mia mo,
meke doduru likakalae si ta huara palae koa rini.
8 E Zerusalema leleana mo telena si turu hola,
guana keke ipi pa inuma vaeni,
na ipikale pa inuma deri,
guana keke vasileana nomana sapu vari likohae nia na kana.
9 Be lopu va toa hola i e Zihova Tadi na Qeto Minate si ka visavisa tie pa butubutu Izireli, si kote ele ta huara gua tu Sodomu meke Qomora si gita,*Zen 19:24; Rom 9:29
10 Mi avosia sa zinama te Zihova,
gamu na tie tuturaṉa pa Sodomu;
va taliṉa la koari na tinarae tanisa Tamasa,
gamu na tinoni pa Qomora!
11 Zama guahe se Zihova, “Sari soku ṉavulu vinukivukihi tamugamu,
si nasa si arini koa Rau?
Ele pada mo sari mia vinukivukihi va uququ,
sari vinukivukihi sipi kokoreo na deana kurukuru nobokodi;*Em 5:21-22
Arau lopu qetu ni sari na vinukuvukihi
ehara bulumakao, lami, na qoti.
12 Totoso mae si gamu pa kenuqu pude vahesi Au,
esei garunu gamu pude taveti saripu gua arini,
pude va enei pa korapa Qua Zelepade sari kurukuru?
13 Beto, mamu lopu paleke mae ni sari na vinariponi loke laedi!
Sari mia vina uququ oto huda si humaṉa hikare hola Au.
Meke sari mia Inevaṉa Sidara Vaqura, Sabati, meke sari na mia vinarigara koari na rane arilaedi,
si koroqu ni Rau sari mia vinarigara kaleanadi arini.
14 Kana hola i Arau sari mia Inevaṉa Sidara Vaqura meke sari na rane hopedi.
Guana keke pinaleke mamatana si arini koa Rau;
ele mabo ni Rau.
15 Totoso repaha sage ni gamu sari limamia pa vinaravara,
si va paere i Rau sari mataqu koa gamu;
be vea varavara va soku gua si gamu,
ba lopu kote va avoso si Rau.
Ura sari limamia si tale eharadi.
16 La huve, mi va via puleni gamu.
Paleke taloa ni pa kenuqu sari mia tinavete kaleadi!
Mamu beto, lopu tavete va kaleana pule.
17 Podalae tumae nia pude tavetavete va leana!
Hata ia sa vinilasa toṉotona,
mamu tokani saripu ta ṉoṉovala.
Mi lavelave ni sarini pu eapa
meke toketoke ni sari na hiniva tadi na naboko.
18 Kamahire mae, mada vari vivinei nia sa binalabala.
Vea ziṉara gua sari mia sinea,
ba kote tava via guana sinou.
Vea ziṉara sisigiti gua si arini,
ba kaqu tava keoro guana vulu.
19 Be kekere si gamu meke va tabe Au,
si kaqu hena i gamu sari ginani leadi koasa pepeso;
20 ba be koromia pude va tabe Au gamu,
si kaqu tava mate si gamu koasa vedara tanisa mia kana,”
zama gua se Zihova.
Lopu Va Tabe sari Tie pa Zerusalema
21 Dotu, sa vasileana nomana sapu ta ronuna
si ta evaṉae na maqota!
Tatasana si na popoa omunia na vinilasa toṉotona;
tie toṉotodi mo si koa vasina,
ba kamahire si na tie va mate tie mo si koa.
22 Zerusalema, mua siliva si evaṉae remoremo mo,
sa mua vaeni ṉiṉirana si henia na kolo.
23 Sari mua koimata si na tie va guguedi la koe Zihova,
na baere tadi na tie hikohiko;
doduru arini si vagi golomo poata koari tie kaleadi,
meke hoke tepa vinariponi,
ba korodia lavelave ni sari koburu pu eapa,
meke lopu hiva va avosi rini pa vinaripitui sari ginugua tadi na naboko.
24 Gua ke, zama se Zihova, sa Tamasa tadi na Qeto Minate pa Maṉauru,
sa Tamasa Ṉiṉirana tadi pa Izireli,
“Ego, kaqu hobequ si Rau koari na Qua kana,
meke kaqu noso sari tinasuna evaṉi ri na tie va gugue mae koa Rau.
25 Sa Limaqu si kaqu va taliri atu nia Rau koa gamu;
kaqu va via pani Rau sari na remoremo,
kaqu va via gamu Rau guana va via siliva pa nika.
26 Kaqu veko pule i Rau sari mia koimata gugua pukerane,
mia tie totoli gilaedi gua tatasana.
Mudina asa si kote ta pozae
na vasileana toṉotona sa Zerusalema,
na vasileana ta ronuna.”
27 Zaione si kote ta harupu pa vinilasa toṉotona;
arini pu kekere pule si kaqu siṉo va gorevura pa tinoṉoto.
28 Ba arini pu korodia va tabea si Asa meke tavete va kaleana si kaqu tava huara inete;
meke arini pu kilua se Zihova si kaqu tava mate.
29 Kote kurekure ni gamu sari mia vinahesi beku
sapu ele qetuqetu ni gamu;
kote talotaṉa ni gamu sari na inuma tava madidi koari na beku.
30 Kote gua keke huda nomana sapu harahara elona si gamu,
guana inuma sapu loke kolona.
31 Sa tie ṉiṉira koa gamu si guana remoremo huda popadi,
meke sari nana tinavete si guana pidala nika;
sari karua beto si kote sulu varigara,
meke loke tie kote boka va matea sa nika.