Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Ⱨoxiya 10

Pǝrwǝrdigarni izdǝx waⱪti kǝldi!

1 Israil baraⱪsan bir üzüm telidur;

U ɵzi üqün mewǝ qiⱪiridu;

Mewisi kɵpǝygǝnseri u ⱪurbangaⱨlarnimu kɵpǝytkǝn;

Zeminining esilliⱪidin ular «esil» but tüwrüklirini yasidi.□ ■

2 Ularning kɵngli ala;

Ularning gunaⱨkarliⱪi ⱨazir axkarilinidu;

U ularning ⱪurbangaⱨlirini qeⱪip ƣulitidu,

Ularning but tüwrüklirini buzuwetidu.

3 Qünki ular pat arida: «Bizdǝ padixaⱨ yoⱪ, qünki Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪmiduⱪ;

Padixaⱨimiz bar bolsimu, u bizgǝ nemǝ ⱪilip beridu?» — dǝydiƣan bolidu.□ ■

4 Ular gǝplǝrni ⱪiliweridu, ǝⱨdini tüzüp ⱪoyup yalƣandin ⱪǝsǝm iqidu;

Xunga ular arisidiki dǝwalixixlar etizdiki qɵnǝklǝrgǝ xumbuya ünüp kǝtkǝndǝk bolidu.□

5 Samariyǝdǝ turuwatⱪanlar «Bǝyt-Awǝn»ning moziyi üqün ƣǝm-ǝndixigǝ qüxidu;

«Bǝyt-Awǝn»dikilǝr dǝrwǝⱪǝ uning üstigǝ matǝm tutidu,

Uning «butpǝrǝs kaⱨin»lirimu uning üqün xundaⱪ ⱪilidu;

Ular «Bǝyt-Awǝn»ning «xan-xǝripi» üqün azablinidu,

Qünki u sürgün ⱪilindi!□

6 Bǝrⱨǝⱪ, xu nǝrsǝ «Jedǝlhor padixaⱨ» üqün ⱨǝdiyǝ ⱪilinip, Asuriyǝgǝ kɵtürülüp ketilidu;

Əfraim iza-aⱨanǝtkǝ ⱪalidu,

Israil ɵz «ǝⱪli»din hijil bolidu.□

7 Samariyǝning bolsa, padixaⱨi dengiz dolⱪunliri üstidiki hǝxǝktǝk yoⱪilip kǝtti;

8 «Awǝn»diki «yuⱪiri jaylar», yǝni «Israilning gunaⱨi» bitqit ⱪilinidu;

Ⱪurbangaⱨlirini tikǝn-jiƣanlar basidu;

Ular taƣlarƣa: «Üstimizni yepinglar!», dɵnglüklǝrgǝ: «Üstimizgǝ ɵrülüp qüxünglar!» — dǝydu.□ ■

9 — I Israil, Gibeaⱨning künliridin baxlap sǝn gunaⱨ ⱪilip kǝlding;

Ixlar xu peti turiwǝrdi;

Rǝzillikning baliliri üstigǝ ⱪilinƣan jǝng ularni Gibeaⱨta besiwǝtmidimu?□ ■

10 Mǝn haliƣinimda ularni jazalaymǝn;

Ular ikki gunaⱨi tüpǝylidin ǝsirgǝ qüxüxkǝ toƣra kǝlgǝndǝ,

Yat ⱪowmlar ularƣa ⱨujum ⱪilixⱪa yiƣilidu.□

11 Əfraim bolsa kɵndürülgǝn bir inǝktur,

U haman tepixkǝ amraⱪ;

Mǝn uning qirayliⱪ gǝdinini upraxtin ayap kǝldim;

Biraⱪ ⱨazir uningƣa boyunturuⱪ selip ⱨǝydǝymǝn;

Yǝⱨuda yǝr ⱨǝydisun!

Yaⱪup ɵzi üqün yǝrni tirnilixi kerǝk.□

12 Ɵzünglarƣa ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn teringlar,

Meⱨir-muⱨǝbbǝt iqidǝ ⱨosul alisilǝr;

Boz yeringlarni qanap eqinglar;

Qünki Pǝrwǝrdigarni izdǝx waⱪti kǝldi,

— Ta U üstünglarƣa ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni yaƣdurƣuqǝ!■

13 Biraⱪ silǝr rǝzillikni aƣdurdunglar,

Ⱪǝbiⱨlik ⱨosulini ordunglar,

Yalƣanqiliⱪning mewisini yedinglar;

Qünki sǝn ɵz yolungƣa, yǝni baturliringning kɵplükigǝ ixinip tayanding;

14 Ⱪowmliring arisida quⱪan-sürǝn kɵtürülidu;

Xalman jǝng künidǝ Bǝyt-Arbǝlni bǝrbat ⱪilƣandǝk,

Barliⱪ ⱪorƣanliring bǝrbat ⱪilinidu;

(xu küni Bǝyt-Arbǝldiki ana-balilar tǝngla parǝ-parǝ ⱪiliwetilmigǝnmu?) —□

15 Əmdi uqiƣa qiⱪⱪan rǝzilliking tüpǝylidin,

Ohxax bir kün sening bexingƣa qüxürülidu, i Bǝyt-Əl!

Tang sǝⱨǝrdila Israilning padixaⱨi pütünlǝy üzüp taxlinidu.□

□10:1 «Mewisi kɵpǝygǝnseri u (Israil) ⱪurbangaⱨlarnimu kɵpǝytkǝn; zeminining esilliⱪidin ular «esil» but tüwrüklirini yasidi» — demisǝkmu, bu ⱪurbangaⱨlar wǝ tüwrüklǝr butlarƣa atalƣanidi. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U (Huda) Israilning mewisini kɵpǝytixi bilǝn, Israil ⱪurbangaⱨliridiki but tüwrüklǝr kɵpǝydi; U (Huda) Øz zeminiƣa yahxiliⱪni kɵpǝytixi bilǝn, u (Israil) butlarƣa atalƣan tüwrüklǝrni tehimu yahxi ⱪildi».

■10:1 Ⱨox. 8:11

□10:3 «... ular pat arida: «Bizdǝ padixaⱨ yoⱪ, qünki Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪmiduⱪ; padixaⱨimiz bar bolsimu, u bizgǝ nemǝ ⱪilip beridu?» — dǝydiƣan bolidu» — bu bexarǝt Israilning sürgün ⱪilinƣandin keyin nemǝ dǝydiƣanliⱪini kɵrsitidu.

■10:3 Ⱨox. 3:4

□10:4 «Xunga ular arisidiki dǝwalixixlar etizdiki qɵnǝklǝrgǝ xumbuya ünüp kǝtkǝndǝk bolidu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Xunga ularning bexiƣa qüxkǝn jazalar etizdiki qɵnǝklǝrgǝ xumbuya ünüp kǝtkǝndǝk bolidu».

□10:5 «Samariyǝdǝ turuwatⱪanlar «Bǝyt-Awǝn»ning moziyi üqün ƣǝm-ǝndixigǝ qüxidu,... ular «Bǝyt-Awǝn»ning «xan-xǝripi» üqün azablinidu» — «Bǝyt-Awǝn»ning «xan-xǝrǝp»i, yǝni mozay xǝklidiki but bolsa, kinayilik gǝp, ǝlwǝttǝ. Oⱪurmǝnlǝrning esidǝ boliduki, «Bǝyt-Awǝn» degǝn sɵzning ɵzi kinayilik gǝptur (mǝnisi: «Yoⱪ birnǝrsǝ»ning ɵyi).

□10:6 «xu nǝrsǝ «Jedǝlhor padixaⱨ» üqün ⱨǝdiyǝ ⱪilinip» — «Jedǝlhor padixaⱨ» Asuriyǝ padixaⱨini demǝkqi. Yuⱪiriⱪi 5:13-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.

□10:8 ««Awǝn»diki «yuⱪiri jaylar», yǝni «Israilning gunaⱨi» bitqit ⱪilinidu» — «Awǝn» («yoⱪ nǝrsǝ») yǝni «Bǝyt-Awǝn». «Yuⱪiri jaylar» — butpǝrǝslik ⱪilidiƣan mǝhsus jaylar. «Israilning gunaⱨi» — ular qoⱪunƣan butni kɵrsǝtsǝ kerǝk.

■10:8 Yǝx. 2:19; Luⱪa 23:30; Wǝⱨ. 6:16; 9:6

□10:9 «— I Israil, Gibeaⱨning künliridin baxlap sǝn gunaⱨ ⱪilip kǝlding; ... rǝzillikning baliliri üstigǝ ⱪilinƣan jǝng ularni Gibeaⱨta besiwǝtmidimu?» — Gibeaⱨ xǝⱨirida bolƣan rǝzil wǝⱪǝ (bǝqqiwazliⱪ ⱨǝm ⱪatilliⱪ) «Ⱨak.» 17-19-bablarda hatirilǝngǝn. Bu ayǝtkǝ ⱪariƣanda bu gunaⱨ xu künlǝrdin tartip Israildin ayrilmiƣan. Xu wǝⱪǝ bolƣandin keyin, Gibeaⱨdikilǝr towa ⱪilmidi, xuning bilǝn Israilning baxⱪa ⱪǝbililiri ularƣa ⱪarxi jǝng ⱪilip ularni bitqit ⱪilƣan. Bexarǝtkǝ ⱪariƣanda, bundaⱪ bir jǝng yǝnǝ elip berilixi kerǝk; lekin bu ⱪetim pütkül Israilƣa ⱪarxi xundaⱪ bir jǝng bolidu.

■10:9 Ⱨox. 9:9

□10:10 «Ular ikki gunaⱨi tüpǝylidin ǝsirgǝ qüxüxkǝ toƣra kǝlgǝndǝ» — «ikki gunaⱨi» nemǝ ikǝnliki toƣruluⱪ alimlarning ⱨǝrhil pǝrǝzliri bar. Israilning ikki jay (Bǝyt-Əl wǝ Dan)da qong butni yasiƣanliⱪini kɵrsitixi mumkin («1Pad.» 12-bab). Bu ayǝtning baxⱪa hil tǝrjimiliri bar.

□10:11 «Əfraim bolsa kɵndürülgǝn bir inǝktur, u haman tepixkǝ amraⱪ; Mǝn uning qirayliⱪ gǝdinini upraxtin ayap kǝldim; biraⱪ ⱨazir uningƣa boyunturuⱪ selip ⱨǝydǝymǝn; Yǝⱨuda yǝr ⱨǝydisun! Yaⱪup ɵzi üqün yǝrni tirnilixi kerǝk» — deⱨⱪan ɵzining amraⱪ inikini (Huda deⱨⱪan, Israil inǝk) tehi eƣir ǝmgǝkkǝ salmiƣan, pǝⱪǝt haman tepixkǝ salƣan (haman tepix yenik ix ⱨǝm tepilgǝn danlardin yeyǝlǝydiƣanliⱪi üqün inǝk uningƣa amraⱪ, ǝlwǝttǝ). Biraⱪ inǝk jayil bolup kǝtkǝqkǝ (4:16ni kɵrüng) ⱨazir ⱪattiⱪ ǝmgǝk künliri kǝldi: 12-ayǝt boyiqǝ, Yǝⱨuda wǝ Israil Huda üqün «yǝr ⱨǝydimisǝ» (towa ⱪilix jǝryanidiki japaliⱪ yolƣa kirmisǝ), ular bǝlki Asuriyǝ yaki Babil üqün ⱪattiⱪ ǝmgǝk ⱪilidiƣan bolidu.

■10:12 Yǝr. 4:3

□10:14 «Xalman jǝng künidǝ bǝyt-arbǝlni bǝrbat ⱪilƣandǝk,...» — «Xalman» bǝlkim Asuriyǝ padixaⱨi «Xalmanǝzǝr III» yaki «Xalmanǝzǝr V»ni, «Bǝyt-Arbǝl» bǝlkim Galiliyǝdiki «Arbela»ni kɵrsitixi mumkin. Tarihiy tǝpsilatlar ⱨazir bizgǝ namǝlum, biraⱪ Israilƣa bolƣan agaⱨ naⱨayiti eniⱪtur.

□10:15 «Ohxax bir kün sening bexingƣa qüxürülidu, i Bǝyt-Əl!» — demǝk, ularning «Bǝyt-Əl»dǝ ⱪilƣan rǝzillikliri ɵz bexiƣa «Bǝyt-Arbǝl»dikidǝk bir künni qüxüridu. «Tang sǝⱨǝrdila Israilning padixaⱨi pütünlǝy üzüp taxlinidu» — «tang sǝⱨǝrdila» — demǝk, «jǝng bexidila» (jǝng adǝttǝ sǝⱨǝrdǝ baxlinatti); yaki bolmisa «bǝk tezla» degǝn mǝnidǝ.