26
Ikki xǝⱨǝr — yengi Yerusalem wǝ «dunyaning xǝⱨiri»
Xu künidǝ Yǝⱨudaning zeminida munu nahxa eytilidu: —
«Mustǝⱨkǝm bir xǝⱨirimiz bar;
U nijatliⱪni uningƣa sepil wǝ tirǝklǝr ⱪilip bekitip ⱪoyidu.«U nijatliⱪni uningƣa sepil wǝ tirǝklǝr ⱪilip bekitip ⱪoyidu» — «U» — Rǝb Pǝrwǝrdigarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.  Zǝb. 46:4-5; 125:1; Pǝnd. 18:10
Wapadarliⱪta qing turƣan ⱨǝⱪⱪaniy ǝlning kirixi üqün,
Dǝrwazilarni eqip beringlar!
Kim ɵzining ǝⱪidǝ, oy-hiyali Sanga baƣliƣan bolsa,
Sǝn uni mutlǝⱪ hatirjǝmliktǝ saⱪlaysǝn;
Qünki u Sanga ixǝnq-etiⱪad baƣliƣandur.
Mǝnggügǝ Pǝrwǝrdigarƣa tayininglar;
Qünki Yaⱨ Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ǝbǝdil’ǝbǝdlik bir ⱪoram taxtur. «Yaⱨ» — bolsa «Yaⱨwǝⱨ»ning ⱪisⱪartilƣan xǝkli (1:1-izaⱨatni kɵrüng).
Qünki U yuⱪirida turƣanlarni pǝskǝ qüxüridu;
Axu aliy xǝⱨǝrni, U pǝs ⱪilidu;
Uni yǝrgǝ qüxürüp,
Topa-qangƣa aylanduridu.«yuⱪirida turƣanlar» — bǝlkim 25-bab, 11-ayǝttiki «yuⱪirida turƣan ⱪoxunlar»ƣa ohxax, jin-xǝytanlarni kɵrsitixi mumkin. «Axu aliy xǝⱨǝr» — bǝlkim dunyadiki hudasizliⱪⱪa wǝkillik ⱪilidiƣan Babil, yǝni yuⱪiriⱪi bablardiki «mǝnisiz xǝⱨǝr» boluxi mumkin.
U put bilǝn qǝylinidu;
U mɵminlǝrning putliri,
Miskinlǝrning ⱪǝdǝmliri bilǝn qǝylinidu!
Ⱨǝⱪⱪaniyning yoli bolsa tüzdur;
I Əng Tüz Yolluⱪ Bolƣuqi,
Sǝn ⱨǝⱪⱪaniy adǝm üqün uning yolini ong ⱪilisǝn.
I Pǝrwǝrdigar, biz dǝrⱨǝⱪiⱪǝt Sening ⱨɵkümliringning yolida mengip, Seni kütüp kǝlduⱪ;
Jenimizning tǝxnaliⱪi xudurki, naming wǝ xɵⱨriting axsun!
Wujudum bilǝn keqilǝrdǝ Sanga tǝxna boldummǝn;
Bǝrⱨǝⱪ, tang sǝⱨǝrlǝrdimu roⱨim bilǝn iq-iqimdin Seni izdidim;
Qünki ⱨɵkümliring yǝr yüzidǝ kɵrüngǝn bolsa,
Yǝr yüzidikilǝr ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni ɵginidu.«Ⱨɵkümliring yǝr yüzidǝ kɵrüngǝn bolsa» — bu sɵzning ikki hil mǝnisi bar: — birinqisi «adil ⱪanunliring dunyada (hǝlⱪingning yahxi ⱪilƣanliⱪi arⱪiliⱪ) ayan ⱪilinsa...».
Ikkinqi mǝnisi «tǝrbiyilik jaza ⱨɵkümliring dunyada pǝyda bolsa...». Ikkila mǝnisi, bolupmu ikkinqi mǝnisi toƣra bolsa kerǝk (10-ayǝtni kɵrüng).
10 Rǝzil adǝmgǝ rǝⱨim kɵrsitilsimu,
U yǝnila ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni ɵgǝnmǝydu;
Ⱨǝtta durusluⱪ turƣan zemindimu u yǝnila adilsizliⱪ ⱪiliweridu,
Pǝrwǝrdigarning xanu-xǝwkitini kɵrmǝydu.«Ⱨǝtta durusluⱪ turƣan zemindimu u (rǝzil adǝm) yǝnila adilsizliⱪ ⱪiliweridu» — adilliⱪni bǝja kǝltürüx biadil muⱨit astida tǝs, ǝlwǝttǝ. Ətraptikilǝr adil bolsa, ɵzining adil bolmiⱪi asanraⱪ bolidu. Biraⱪ rǝzillǝr yǝnila biadilliⱪ ⱪilidu.
11 I Pǝrwǝrdigar, ⱪolung kɵtürüldi,
Biraⱪ ular kɵrmǝydu.
Ⱨalbuki, Ɵz hǝlⱪinggǝ bolƣan otluⱪ muⱨǝbbitingni ular kɵridu ⱨǝm hijil bolidu;
Küxǝndiliring üqün tǝyyarlanƣan ot ularni bǝrⱨǝⱪ yutuwetidu.
12 I Pǝrwǝrdigar, Sǝn bizgǝ hatirjǝmlik nesip ⱪilisǝn;
Qünki bizning ǝmǝllirimizning ⱨǝmmisini ɵzüng wujuⱪa qiⱪarƣansǝn.«Qünki bizning ǝmǝllirimizning ⱨǝmmisini ɵzüng wujuⱪa qiⱪarƣansǝn» — yaki «qünki ⱨǝmmǝ ǝmǝllirimizni ǝmǝliylǝxtürgüqi ɵzüngdursǝn».
13 Dǝrwǝⱪǝ, i Pǝrwǝrdigar Hudayimiz, ilgiri Sǝndin baxⱪa «rǝblǝr» üstimizdin ⱨɵkümranliⱪ ⱪilƣan;
Əmdiliktǝ pǝⱪǝt Sanga tayinipla namingni ǝslǝp tilƣa alimiz.«Əmdiliktǝ pǝⱪǝt Sanga tayinipla namingni ǝslǝp tilƣa alimiz» — Hudaning «ⱪaldisi»i, yǝni Hudaƣa sadiⱪ bolƣanlar, «pǝⱪǝt Sening meⱨir-xǝpⱪiting arⱪiliⱪla sadiⱪ bolduⱪ» degǝndǝk etirap ⱪilidu.
14 Ular bolsa ɵldi, ⱪaytidin yaximaydu;
Ərwaⱨ bolup kǝtti, ⱪayta tirilmǝydu;
Qünki Sǝn ularni jazalap yoⱪatting,
Ularni adǝmlǝrning esidimu ⱪilqǝ ⱪaldurmiding.«Ular bolsa ɵldi» — muxu yǝrdǝ «ular» 13-ayǝttiki «baxⱪa rǝblǝr», yǝr yüzidiki padixaⱨlar yaki Israil qoⱪunƣan butlarning kǝynidǝ turƣan jin-xǝytanlar bolsa kerǝk.
15 Sǝn ǝlni ulƣaytⱪansǝn, i Pǝrwǝrdigar;
Əlni ulƣaytⱪansǝn,
Ɵzünggǝ xan-xǝrǝp kǝltürgǝnsǝn;
Zeminning qegralirini ⱨǝrtǝrǝpkǝ uzartⱪansǝn. «Sǝn ǝlni... zeminning ... ⱨǝrtǝrǝpkǝ uzartⱪansǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Sǝn... ǝslidǝ ularni (ǝlni, yǝni Israilni) jaⱨanning ǝng qetigǝ sürgün ⱪilƣansǝn».
 
Israil ⱪandaⱪ yol bilǝn azad ⱪilinƣan?
16 I Pǝrwǝrdigar, ular dǝrd-ǝlǝm iqidǝ ⱪalƣanda, Seni izdidi;
Tǝrbiyilik jazalixing ularning bexiƣa qüxkǝndǝ,
Ular aⱨ urup, piqirlap bir duani ⱪildi: —
17 «Boxinix aldida turƣan, tolƣiⱪi tutup, aƣriⱪtin warⱪiriƣan bir ⱨamilidar ayaldǝk,
Biz Sening aldingda xundaⱪ bolduⱪ, i Pǝrwǝrdigar.Yⱨ. 16:21
18 Biz ikki ⱪat bolup,
Tolƣaⱪⱪa qüxtuⱪ,
Biraⱪ pǝⱪǝt yǝlla qiⱪarduⱪ;
Yǝr yüzidikilǝr üqün ⱨeq nijat-ⱪutⱪuzuxni yǝtküzmiduⱪ;
Dunyadiki adǝmlǝr ⱨeq tuƣulmidi». «Dunyadiki adǝmlǝr ⱨeq tuƣulmidi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «dunyada turƣanlar ⱨeq yiⱪilmidi» (demǝk, uruxta bizdǝ ⱨeq ƣǝlibǝ bolmidi). Biraⱪ bizningqǝ yuⱪiriⱪi tǝrjimisi toƣra. Xuning bilǝn muxu ayǝt Hudaning Israil toƣruluⱪ bolƣan qongⱪur mǝⱪsiti üstidǝ tohtilidu, dǝp ⱪaraymiz. U Israil arⱪiliⱪ dunyadikilǝrgǝ nijat-ⱪutⱪuzux hǝwirini yǝtküzüp, ularni yengi ⱨayatⱪa, yǝni mǝnggülük ⱨayatⱪa erixtürüp, ⱪaytidin tuƣdurmaⱪqi. Lekin Israil Hudaning xu mǝⱪsitigǝ ⱪoral boluxⱪa layiⱪǝtsiz bolup ⱪaldi . Xunga Huda Ɵzi (19-20-ayǝtlǝr wǝ tɵwǝndiki bablarƣa asasǝn) xu ixni ⱪilidu, dǝydu.
 
Hudaning Israilning duasiƣa bolƣan jawabi
19 «Sanga tǝwǝ ɵlgǝn adǝmlǝr yaxaydu;
Mening jǝsitimning tirilixi bilǝn tǝng ularmu tirilidu.
I topa-qangda yatⱪanlar, oyƣinip nahxa yangritinglar!
Xǝbniming tang sǝⱨǝrning xǝbnimidǝktur;
Yǝr-zemin ɵzidǝ ɵlgǝnlǝrni tuƣup beridu.«Sanga tǝwǝ ɵlgǝn adǝmlǝr» — bu sɵzni anglawatⱪan «ⱪaldi»larning ɵzi sɵygǝn mǝrⱨumlarni kɵrsitixi mumkin. «Mening jǝsitimning tirilixi bilǝn tǝng ular tirilidu» — bǝzidǝ ibraniy tilida birlik san kɵplük sanni bildüridu; biraⱪ muxu ayǝt Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨning tirilixi bilǝn baxⱪilarmu tirilidu, degǝn bexarǝtlik mǝnidǝ boluximu mumkin (Injil, «Mat.» 27:52ni, «Rim.», 6:3-11ni kɵrüng).
20 I hǝlⱪim, kelinglar,
Ɵyünglarƣa kirip, kǝyninglardin ixiklǝrni etip ⱪoyunglar;
Mening dǝrƣǝzipim ɵtküqǝ, ɵzüngni bir dǝmlik yoxuruwal.2Kor. 4:17
21 Qünki ⱪara,
Pǝrwǝrdigar Ɵz jayidin qiⱪip,
Yǝr yüzidikilǝrning gunaⱨini ɵzlirigǝ ⱪayturmaⱪqi;
Yǝr bolsa üstigǝ tɵkülgǝn ⱪanlarni axkarilaydu,
Ɵzidǝ ɵltürülgǝnlǝrni ⱨaman yepiwǝrmǝydu.
 
 

26:1 «U nijatliⱪni uningƣa sepil wǝ tirǝklǝr ⱪilip bekitip ⱪoyidu» — «U» — Rǝb Pǝrwǝrdigarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.

26:1 Zǝb. 46:4-5; 125:1; Pǝnd. 18:10

26:4 «Yaⱨ» — bolsa «Yaⱨwǝⱨ»ning ⱪisⱪartilƣan xǝkli (1:1-izaⱨatni kɵrüng).

26:5 «yuⱪirida turƣanlar» — bǝlkim 25-bab, 11-ayǝttiki «yuⱪirida turƣan ⱪoxunlar»ƣa ohxax, jin-xǝytanlarni kɵrsitixi mumkin. «Axu aliy xǝⱨǝr» — bǝlkim dunyadiki hudasizliⱪⱪa wǝkillik ⱪilidiƣan Babil, yǝni yuⱪiriⱪi bablardiki «mǝnisiz xǝⱨǝr» boluxi mumkin.

26:9 «Ⱨɵkümliring yǝr yüzidǝ kɵrüngǝn bolsa» — bu sɵzning ikki hil mǝnisi bar: — birinqisi «adil ⱪanunliring dunyada (hǝlⱪingning yahxi ⱪilƣanliⱪi arⱪiliⱪ) ayan ⱪilinsa...». Ikkinqi mǝnisi «tǝrbiyilik jaza ⱨɵkümliring dunyada pǝyda bolsa...». Ikkila mǝnisi, bolupmu ikkinqi mǝnisi toƣra bolsa kerǝk (10-ayǝtni kɵrüng).

26:10 «Ⱨǝtta durusluⱪ turƣan zemindimu u (rǝzil adǝm) yǝnila adilsizliⱪ ⱪiliweridu» — adilliⱪni bǝja kǝltürüx biadil muⱨit astida tǝs, ǝlwǝttǝ. Ətraptikilǝr adil bolsa, ɵzining adil bolmiⱪi asanraⱪ bolidu. Biraⱪ rǝzillǝr yǝnila biadilliⱪ ⱪilidu.

26:12 «Qünki bizning ǝmǝllirimizning ⱨǝmmisini ɵzüng wujuⱪa qiⱪarƣansǝn» — yaki «qünki ⱨǝmmǝ ǝmǝllirimizni ǝmǝliylǝxtürgüqi ɵzüngdursǝn».

26:13 «Əmdiliktǝ pǝⱪǝt Sanga tayinipla namingni ǝslǝp tilƣa alimiz» — Hudaning «ⱪaldisi»i, yǝni Hudaƣa sadiⱪ bolƣanlar, «pǝⱪǝt Sening meⱨir-xǝpⱪiting arⱪiliⱪla sadiⱪ bolduⱪ» degǝndǝk etirap ⱪilidu.

26:14 «Ular bolsa ɵldi» — muxu yǝrdǝ «ular» 13-ayǝttiki «baxⱪa rǝblǝr», yǝr yüzidiki padixaⱨlar yaki Israil qoⱪunƣan butlarning kǝynidǝ turƣan jin-xǝytanlar bolsa kerǝk.

26:15 «Sǝn ǝlni... zeminning ... ⱨǝrtǝrǝpkǝ uzartⱪansǝn» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Sǝn... ǝslidǝ ularni (ǝlni, yǝni Israilni) jaⱨanning ǝng qetigǝ sürgün ⱪilƣansǝn».

26:17 Yⱨ. 16:21

26:18 «Dunyadiki adǝmlǝr ⱨeq tuƣulmidi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «dunyada turƣanlar ⱨeq yiⱪilmidi» (demǝk, uruxta bizdǝ ⱨeq ƣǝlibǝ bolmidi). Biraⱪ bizningqǝ yuⱪiriⱪi tǝrjimisi toƣra. Xuning bilǝn muxu ayǝt Hudaning Israil toƣruluⱪ bolƣan qongⱪur mǝⱪsiti üstidǝ tohtilidu, dǝp ⱪaraymiz. U Israil arⱪiliⱪ dunyadikilǝrgǝ nijat-ⱪutⱪuzux hǝwirini yǝtküzüp, ularni yengi ⱨayatⱪa, yǝni mǝnggülük ⱨayatⱪa erixtürüp, ⱪaytidin tuƣdurmaⱪqi. Lekin Israil Hudaning xu mǝⱪsitigǝ ⱪoral boluxⱪa layiⱪǝtsiz bolup ⱪaldi . Xunga Huda Ɵzi (19-20-ayǝtlǝr wǝ tɵwǝndiki bablarƣa asasǝn) xu ixni ⱪilidu, dǝydu.

26:19 «Sanga tǝwǝ ɵlgǝn adǝmlǝr» — bu sɵzni anglawatⱪan «ⱪaldi»larning ɵzi sɵygǝn mǝrⱨumlarni kɵrsitixi mumkin. «Mening jǝsitimning tirilixi bilǝn tǝng ular tirilidu» — bǝzidǝ ibraniy tilida birlik san kɵplük sanni bildüridu; biraⱪ muxu ayǝt Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨning tirilixi bilǝn baxⱪilarmu tirilidu, degǝn bexarǝtlik mǝnidǝ boluximu mumkin (Injil, «Mat.» 27:52ni, «Rim.», 6:3-11ni kɵrüng).

26:20 2Kor. 4:17