2
Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisining Israilƣa tǝnbiⱨ berixi
1 Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi Gilgaldin Bokimƣa kelip: — Mǝn silǝrni Misirdin qiⱪirip, ata-bowiliringlarƣa ⱪǝsǝm ⱪilip bǝrgǝn zeminƣa elip kelip: «Mǝn silǝr bilǝn ⱪilƣan ǝⱨdǝmni ǝbǝdgiqǝ bikar ⱪilmaymǝn; □«Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» — «tǝbirlǝr»ni kɵrüng. ■Yar. 17:7; Mis. 23:20-22; Ⱪan. 29:13, 14 2 Lekin silǝr bu zeminning hǝlⱪi bilǝn ⱨeqⱪandaⱪ ǝⱨdǝ baƣlimanglar, bǝlki ularning ⱪurbangaⱨlirini buzup taxlixinglar kerǝk» — degǝnidim; lekin silǝr Mening awazimƣa ⱪulaⱪ salmidinglar. Bu silǝrning nemǝ ⱪilƣininglar?! ■Ⱪan. 7:2; 12:3 3 Xunga Mǝn xu qaƣda silǝrgǝ: «Xundaⱪ ⱪilsanglar ularni silǝrning aldinglardin ⱪoƣliwǝtmǝymǝn; ular biⱪininglarƣa yantaⱪ bolup sanjilidu, ularning ilaⱨliri silǝrgǝ tor-tuzaⱪ bolidu» — dǝp agaⱨlandurdum, — dedi.□«ular biⱪininglarƣa yantaⱪ bolup sanjilidu» — yaki «ular silǝrni ⱪiltaⱪlarƣa qüxüridu». ■Mis. 23:33; 34:12; Ⱪan. 7:16; Yǝ. 23:13
4 Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi barliⱪ Israillarƣa bularni degǝndǝ, ular ün selip yiƣlap ketixti. 5 Xuning bilǝn bu jayning nami «Bokim» dǝp ⱪoyuldi; ular xu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarƣa atap ⱪurbanliⱪlarni sundi. □«Bokim» — mǝnisi «yiƣliƣuqilar». «... ular xu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarƣa atap ⱪurbanliⱪlarni sundi» — bu ixⱪa ⱪariƣanda, «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» ayan bolƣan qaƣda, xu yǝrlǝrdǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilsa bolatti. Adǝttǝ pǝⱪǝt Huda bekitkǝn jaydila ⱪurbanliⱪ sunuxⱪa bolatti («Ⱪan.» 12:5-14ni kɵrüng).
Yǝxua pǝyƣǝmbǝrning dǝwridin keyin bolƣan ixlar
6 Yǝxua hǝlⱪni tarⱪitiwetiwidi, Israillar ⱨǝrⱪaysisi ɵzlirigǝ miras ⱪilinƣan zeminni igilǝx üqün ⱪaytip ketixti. ■Yǝ. 24:28 7 Yǝxuaning pütkül ⱨayat künliridǝ, xundaⱪla Yǝxuadin keyin ⱪalƣan, Pǝrwǝrdigarning Israil üqün ⱪilƣan ⱨǝmmǝ karamǝt ǝmǝllirini obdan bilgǝn aⱪsaⱪallarning pütkül ⱨayat künliridimu Israil hǝlⱪi Pǝrwǝrdigarning ibaditidǝ bolup turdi. 8 Əmdi Nunning oƣli, Pǝrwǝrdigarning ⱪuli Yǝxua bir yüz on yexida wapat boldi. 9 Ular uni elip berip, Əfraim taƣliⱪ rayonida, Gaax teƣining ximal tǝripidiki ɵz miras ülüxi bolƣan Timnat-Seraⱨ degǝn jayda dǝpnǝ ⱪildi. □«Timnat-Seraⱨ» — yaki «Timnat-Ⱨǝrǝs». 10 Bu dǝwrdikilǝrning ⱨǝmmisi ɵlüp ɵz ata-bowiliriƣa ⱪoxulup kǝtti; ulardin keyin Pǝrwǝrdigarnimu tonumaydiƣan, xundaⱪla uning Israil üqün ⱪilƣan ǝmǝllirini bilmigǝn bir dǝwr pǝyda boldi.
Israilning gunaⱨni üzlüksiz tǝkrarlixi
11 Xuningdin tartip Israil Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪilip Baal-butlarning ibaditigǝ kirixti. 12 Ular ɵzlirini Misir zeminidin qiⱪirip elip kǝlgǝn ata-bowilirining Hudasi Pǝrwǝrdigarni taxlap, ǝtrapidiki taipilǝrning ilaⱨliridin bolƣan yat ilaⱨlarƣa ǝgixip, ularƣa bax urup, Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipini ⱪozƣidi. 13 Ular Pǝrwǝrdigarni taxlap, Baal wǝ Axǝraⱨlarning ⱪulluⱪiƣa kirixti. □««Axǝraⱨlar» yaki Axǝraⱨ butlar» — bǝlkim butpǝrǝslikkǝ beƣixlanƣan dǝrǝhliklǝrdur. Dǝrǝhlǝr bǝlkim ayal but xǝklidǝ oyulƣan yaki nǝⱪixlǝngǝn boluxi mumkin.
14 Buning bilǝn Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipi Israilƣa tutixip, harab ⱪilinsun dǝp, u ularni talan-taraj ⱪilƣuqilarning ⱪoliƣa taxlap bǝrdi, yǝnǝ ǝtrapidiki düxmǝnlirining ⱪoliƣa tapxurup bǝrdi; xuning bilǝn ular düxmǝnlirining aldida bax kɵtürǝlmidi. ■Zǝb. 44:12-14; Yǝx. 50:1 15 Ular ⱪǝyǝrgǝ barmisun, Pǝrwǝrdigarning ⱪoli ularni apǝt bilǝn urdi, huddi Pǝrwǝrdigarning deginidǝk, wǝ Pǝrwǝrdigarning ularƣa ⱪǝsǝm ⱪilƣinidǝk, ular tolimu azabliⱪ ⱨalǝtkǝ qüxüp ⱪaldi. ■Law. 26; Ⱪan. 28 16 Andin Pǝrwǝrdigar ularning arisidin batur ⱨakimlarni turƣuzdi, ular Israillarni talan-taraj ⱪilƣuqilarning ⱪolidin ⱪutⱪuzup qiⱪti.
17 Xundaⱪtimu, ular ɵz ⱨakimliriƣa ⱪulaⱪ salmidi; ǝksiqǝ ular yat ilaⱨlarƣa ǝgixip buzuⱪluⱪ ⱪilip, ularƣa bax urup qoⱪundi; ata-bowilirining mangƣan yolidin, yǝni Pǝrwǝrdigarning ǝmrlirigǝ itaǝt ⱪilix yolidin tezla qiⱪip kǝtti; ular ⱨeq itaǝt ⱪilmidi. 18 Pǝrwǝrdigar ⱪaqaniki ular üqün batur ⱨakimlarni turƣuzsa, Pǝrwǝrdigar ⱨaman xu batur ⱨakim bilǝn billǝ bolatti, batur ⱨakimning ⱨayat künliridǝ ularni düxmǝnlirining ⱪolidin ⱪutⱪuzup qiⱪatti; qünki ularni harlap ǝzgǝnlǝr tüpǝylidin kɵtürülgǝn aⱨ-zarlarni angliƣan Pǝrwǝrdigar ularƣa iqini aƣritatti.
19 Lekin batur ⱨakim ɵlüp ketixi bilǝnla, ular arⱪisiƣa yenip, yat ilaⱨlarƣa ǝgixip, ularning ⱪulluⱪiƣa kirip, ularƣa bax uruxup, ɵzlirini ata-bowiliridinmu ziyadǝ bulƣaytti; ular nǝ xu ⱪilmixliridin tohtimaytti, nǝ ɵz jaⱨil yolidin ⱨeq yanmaytti. ■Ⱨak. 3:12 20 Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipi Israilƣa ⱪattiⱪ tutaxti, U: — «Bu hǝlⱪ Mǝn ularning ata-bowiliriƣa tapiliƣan ǝⱨdǝmni buzup, awazimƣa ⱪulaⱪ salmiƣini üqün, 21 buningdin keyin Mǝn Yǝxua ɵlgǝndǝ bu yurtta ⱪaldurƣan taipilǝrdin ⱨeqbirini ularning aldidin ⱪoƣliwǝtmǝymǝn; ■Yǝ. 23:13 22 buningdiki mǝⱪsǝt, Mǝn xular arⱪiliⱪ Israilning ularning ata-bowiliri tutⱪandǝk, Mǝn Pǝrwǝrdigarning yolini tutup mangidiƣan-mangmaydiƣanliⱪini sinaymǝn» — dedi.
23 Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar xu taipilǝrni ⱪaldurup, ularni nǝ dǝrⱨalla zeminidin mǝⱨrum ⱪilip ⱪoƣliwǝtmidi nǝ Yǝxuaning ⱪoliƣimu tapxurup bǝrmigǝnidi.□«Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar xu taipilǝrni ⱪaldurup, ularni ... nǝ Yǝxuaning ⱪoliƣimu tapxurup bǝrmigǝnidi» — bu ayǝtlǝr, yǝni 10-23-ayǝtlǝr «Batur Ⱨakimlar» degǝn kitabning ⱪisⱪa yǝkünidin ibarǝttur.
□2:1 «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» — «tǝbirlǝr»ni kɵrüng.
■2:1 Yar. 17:7; Mis. 23:20-22; Ⱪan. 29:13, 14
□2:3 «ular biⱪininglarƣa yantaⱪ bolup sanjilidu» — yaki «ular silǝrni ⱪiltaⱪlarƣa qüxüridu».
■2:3 Mis. 23:33; 34:12; Ⱪan. 7:16; Yǝ. 23:13
□2:5 «Bokim» — mǝnisi «yiƣliƣuqilar». «... ular xu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarƣa atap ⱪurbanliⱪlarni sundi» — bu ixⱪa ⱪariƣanda, «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» ayan bolƣan qaƣda, xu yǝrlǝrdǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilsa bolatti. Adǝttǝ pǝⱪǝt Huda bekitkǝn jaydila ⱪurbanliⱪ sunuxⱪa bolatti («Ⱪan.» 12:5-14ni kɵrüng).
□2:9 «Timnat-Seraⱨ» — yaki «Timnat-Ⱨǝrǝs».
□2:13 ««Axǝraⱨlar» yaki Axǝraⱨ butlar» — bǝlkim butpǝrǝslikkǝ beƣixlanƣan dǝrǝhliklǝrdur. Dǝrǝhlǝr bǝlkim ayal but xǝklidǝ oyulƣan yaki nǝⱪixlǝngǝn boluxi mumkin.
■2:14 Zǝb. 44:12-14; Yǝx. 50:1
■2:15 Law. 26; Ⱪan. 28
□2:23 «Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar xu taipilǝrni ⱪaldurup, ularni ... nǝ Yǝxuaning ⱪoliƣimu tapxurup bǝrmigǝnidi» — bu ayǝtlǝr, yǝni 10-23-ayǝtlǝr «Batur Ⱨakimlar» degǝn kitabning ⱪisⱪa yǝkünidin ibarǝttur.