Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yaritilix 17

Hudaning Ɵz ǝⱨdisini bekitixi; ǝⱨdǝ bǝlgisi — hǝtnǝ

1 Abram toⱪsan toⱪⱪuz yaxⱪa kirgǝndǝ, Pǝrwǝrdigar Abramƣa kɵrünüp uningƣa: — Mǝn Ⱪadir Tǝngridurmǝn. Sǝn Mening aldimda mengip, kamil bolƣin.□ ■ 2 Mǝn Ɵzüm bilǝn sening arangda ǝⱨdǝmni bekitip, seni intayin zor kɵpǝytimǝn, — dedi.■

3 Abram ɵzini taxlap yüzini yǝrgǝ yeⱪip yatti; Huda uning bilǝn yǝnǝ sɵzlixip mundaⱪ dedi: —

4 Ɵzümgǝ kǝlsǝm, mana, Mening ǝⱨdǝm sǝn bilǝn tüzülgǝndur: — Sǝn nurƣun ǝl-millǝtlǝrning atisi bolisǝn.□ ■ 5 Xuning üqün sening isming buningdin keyin Abram atalmaydu, bǝlki isming Ibraⱨim bolidu; qünki Mǝn seni nurƣun ǝl-millǝtlǝrning atisi ⱪildim.□ 6 Mǝn seni intayin zor kɵpǝytimǝn; xuning bilǝn sǝndin kɵp ǝl-ⱪowmlarni pǝyda ⱪilimǝn, puxtungdin padixaⱨlar qiⱪidu.■ 7 Mǝn sǝn wǝ sǝndin keyinki nǝslingning Hudasi bolux üqün Ɵzüm sǝn wǝ sǝndin keyinki nǝslingning arisida ǝbǝdiy ǝⱨdǝ süpitidǝ bu ǝⱨdǝmni tiklǝymǝn;■ 8 Mǝn sanga wǝ sǝndin keyinki nǝslinggǝ sǝn ⱨazir musapir bolup turƣan bu zeminni, yǝni pütkül Ⱪanaan zeminini ǝbǝdiy bir mülük süpitidǝ ata ⱪilimǝn; wǝ Mǝn ularning Hudasi bolimǝn, — dedi.■

9 Andin Huda Ibraⱨimƣa yǝnǝ: — Sǝn ɵzüng Mening ǝⱨdǝmni tutⱪin, ɵzüng wǝ sǝndin keyinki nǝslingmu ǝwladtin-ǝwladⱪa buni tutuxi kerǝk. 10 Mǝn sǝn bilǝn wǝ sǝndin keyinki nǝsling bilǝn tüzgǝn, silǝrning tutuxunglar kerǝk bolƣan ǝⱨdǝm xuki, aranglardiki ⱨǝrbir ǝrkǝk hǝtnǝ ⱪilinsun.□ 11 Xuning bilǝn silǝr hǝtnilikinglarni kesiwetixinglar kerǝk; bu Mǝn bilǝn silǝrning aranglardiki ǝⱨdining bǝlgisi bolidu.■ 12 Barliⱪ ǝwladliringlar, nǝsildin-nǝsilgǝ aranglarda, mǝyli ɵydǝ tuƣulƣanlar bolsun, yaki ǝwladinglardin bolmay yatlardin pulƣa setiwelinƣanlar bolsun, ⱨǝmmǝ ǝrkǝk sǝkkiz künlük bolƣanda hǝtnǝ ⱪilinsun.■ 13 Ɵyüngdǝ tuƣulƣanlar bilǝn pulungƣa setiwalƣanlarning ⱨǝmmisi hǝtnǝ ⱪilinixi kerǝk. Xundaⱪ ⱪilƣanda, Mening ǝⱨdǝm tǝnliringlarda ornap, ǝbǝdiy bir ǝⱨdǝ bolidu. 14 Lekin hǝtniliki turup, tehi hǝtnǝ ⱪilinmiƣan ⱨǝrbir ǝrkǝk Mening ǝⱨdǝmni buzƣan ⱨesablinip, üzüp taxlinidu, — dedi.

15 Huda Ibraⱨimƣa yǝnǝ sɵz ⱪilip: — Ayaling Sarayni ǝmdi Saray dǝp atimiƣin, bǝlki ismi Saraⱨ bolsun.□ 16 Mǝn uningƣa bǝht-bǝrikǝt berip, uningdinmu sanga bir oƣul berimǝn. Mǝn dǝrwǝⱪǝ uni bǝrikǝtlǝymǝn; xuning bilǝn u ǝl-millǝtlǝrning anisi bolidu; hǝlⱪlǝrning padixaⱨlirimu uningdin qiⱪidu, — dedi.□

17 Ibraⱨim yǝnǝ ɵzini yǝrgǝ etip düm yetip külüp kǝtti wǝ kɵnglidǝ: «Yüz yaxⱪa kirgǝn adǝmmu baliliⱪ bolalarmu? Toⱪsan yaxⱪa kirgǝn Saraⱨmu bala tuƣarmu?!», — dedi.□

18 Ibraⱨim Hudaƣa: — Aⱨ, Ismail aldingda yaxisa idi! dedi.□

19 Huda uningƣa: — Yaⱪ, ayaling Saraⱨ jǝzmǝn sanga bir oƣul tuƣup beridu. Sǝn uningƣa «Isⱨaⱪ» dǝp at ⱪoyƣin. Mǝn uning bilǝn ɵz ǝⱨdǝmni tüzimǝn; bu uningdin keyin kelidiƣan nǝsli bilǝn baƣliƣan ǝbǝdiy bir ǝⱨdǝ süpitidǝ bolidu.□ ■ 20 Ismailƣa kǝlsǝk, uning toƣrisidiki duayingni anglidim. Mana, Mǝn uni bǝrikǝtlǝp, nǝslini kɵpǝytip, intayin zor awutimǝn. Uning puxtidin on ikki ǝmir qiⱪidu; Mǝn uni uluƣ bir hǝlⱪ ⱪilimǝn.□ ■ 21 Biraⱪ ǝⱨdǝmni bolsa Mǝn kelǝr yili dǝl muxu waⱪitta Saraⱨ sanga tuƣup beridiƣan oƣul — Isⱨaⱪ bilǝn tüzimǝn, — dedi.■

22 Huda Ibraⱨim bilǝn sɵzlixip bolup, uning yenidin yuⱪiriƣa qiⱪip kǝtti.

23 Xuning bilǝn xu künila Ibraⱨim ɵz oƣli Ismailni, ɵz ɵyidǝ tuƣulƣanlar wǝ pulƣa setiwalƣanlarning ⱨǝmmisini, yǝni uning ɵyidiki barliⱪ ǝrkǝklǝrni elip, Huda uningƣa eytⱪandǝk ularning hǝtnilikini kesip hǝtnǝ ⱪildi.

24 Ibraⱨimning hǝtniliki kesilip, hǝtnǝ ⱪilinƣanda, toⱪsan toⱪⱪuz yaxⱪa kirgǝnidi. 25 Uning oƣli Ismailning hǝtniliki kesilip, hǝtnǝ ⱪilinƣanda, on üq yaxta idi. 26-27 Ibraⱨim bilǝn uning oƣli Ismail dǝl xu künning ɵzidǝ hǝtnǝ ⱪilindi wǝ xundaⱪla uning ɵyidiki ⱨǝmmǝ ǝr kixilǝr, mǝyli ɵyidǝ tuƣulƣan bolsun yaki yattin pulƣa setiwelinƣanlar bolsun, ⱨǝmmisi uning bilǝn billǝ hǝtnǝ ⱪilindi.

□17:1 «Ⱪadir Tǝngri» — ibraniy tilida «Əl-Xadday». «Xadday» degǝn sɵz bǝlkim «mürǝ» degǝn mǝnidiki sɵzdin qiⱪⱪan — xuning bilǝn «xadday» «mǝn yɵlǝngǝn mürǝm» degǝndǝk yeⱪimliⱪ mǝnini bildüridu. «Mening aldimda mengip» — Hudaƣa etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa Hudaning tǝyyarliƣan bir yoli bar, ular uningda mengixi kerǝk. Demǝk, etiⱪadqilar «Huda meni kɵrüp turidu, wijdanim boyiqǝ mengixim kerǝk» degǝn uⱪumda yaxaydu.

■17:1 Yar. 5:22.

■17:2 Yar. 12:2; 13:16; 15:5, 18; Mis. 2:24; 6:4; Law. 26:42.

□17:4 «mana, Mening ǝⱨdǝm sǝn bilǝn tüzülgǝndur: —» — yaki «mana, Mǝn sǝn bilǝn tüzgǝn ǝⱨdǝm xudur: -».

■17:4 Rim. 4:17.

□17:5 «Ibraⱨim» — ibraniy tilida «Awraⱨam». Buning mǝnisi «nurƣun ǝwladlirining atisi» yaki «kɵpligǝn hǝlⱪlǝrning atisi».

■17:6 Mat. 1:6.

■17:7 Yar. 13:15.

■17:8 Yar. 15:18; Ⱪan. 1:8.

□17:10 «Mǝn sǝn bilǝn...» — ibraniy tilida «Mǝn silǝr bilǝn...». Bu «silǝr» Ibraⱨim wǝ barliⱪ ɵyidiki adǝmlǝrni kɵrsitixi kerǝk.

■17:11 Ros. 7:8; Rim. 4:11.

■17:12 Law. 12:3; Luⱪa 2:21.

□17:15 «Saray» — mǝnisi «mening mǝlikǝm». Lekin «Saraⱨ» bolsa pǝⱪǝt «mǝlikǝ» degǝn mǝnidǝ. Buning ǝⱨmiyiti bǝlkim xuki, xu qaƣdin baxlap Saraⱨ pǝⱪǝt Ibraⱨim ɵzigila «mǝlikǝ» bolupla ⱪalmay, bǝlki Huda aldidimu etiⱪadi tüpǝylidin «mǝlikǝ» dǝp ⱨesablinidu («Ibr.» 11:11ni kɵrüng).

□17:16 «... u ǝl-millǝtlǝrning anisi bolidu» — Saraⱨdin bolƣan xu ǝl-millǝtlǝr «Yǝⱨuda», «Israil» (on ⱪǝbilǝ) wǝ «Edom» bolidu. On ⱪǝbilǝ sürgün bolƣandin keyin ulardin ⱨazirⱪi birnǝqqǝ millǝt xǝkillǝngǝn boluxi mumkin.

□17:17 «Ibraⱨim ... külüp kǝtti» — Ibraⱨim yǝnǝ ɵzini yǝrgǝ etip düm yetip külüp kǝtti ibraⱨimning külgǝnliki bǝlkim yerim ixǝnq, yerim ixǝnqsizliktin, yerim gumandin, yerim huxalliⱪtin bolsa kerǝk. Lekin «Rim.» 4:17-21dǝ deyilgǝnlǝr boyiqǝ, Ibraⱨim tezla toluⱪ ixǝnqkǝ kǝldi. Uning bolƣusi oƣli «Isⱨaⱪ»ning ismining mǝnisi «külkǝ»dur.

□17:18 «Ismail Sening aldingda yaxisa idi!» — Mǝnisi, bǝlkim, «Ismail sǝn Hudaning bǝht-bǝrikitigǝ erixsun!» degǝndǝktur. Heli roxǝnki, Ibraⱨim muxu waⱪitⱪiqǝ Ismailni Huda wǝdǝ ⱪilƣan oƣlum, dǝp ümid ⱪilip kǝlgǝnidi.

□17:19 «Isⱨaⱪ» — mǝnisi «külkǝ».

■17:19 Yar. 18:10; 21:2.

□17:20 «uluƣ bir hǝlⱪ» — bu ǝrǝblǝrdur.

■17:20 Yar. 16:10; 25:12,16.

■17:21 Yar. 21:2.