24
Miskinlik wǝ jinayǝt
— Nemixⱪa Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir soraⱪ künlirini bekitmǝydu?
Nemixⱪa Uni tonuƣanlar Uning xu künlirini bikardin-bikar kütidu?
Mana, adǝmlǝr pasil ⱪilinƣan taxlarni yɵtkiwetidu;
Ular zorawanliⱪ bilǝn baxⱪilarning padilirini bulap-talap ɵzliri oquⱪ-axkara baⱪidu; «Mana, adǝmlǝr pasil ⱪilinƣan taxlarni yɵtkiwetidu» — muxu bab 1-12-ayǝttiki «adǝmlǝr» bǝlkim qɵl-bayawanda turuwatⱪan miskin jinayǝtqilǝrni kɵrsitidu (bolupmu 5-12-ayǝtlǝrni kɵrüng). «...taxlarni yɵtkiwetidu» — yaki «taxlarni yɵtkǝp ketidu».   Ⱪan. 19:14; 27:17; Pǝnd. 22:28; 23:10
Ular yetim-yesirlarning exikini bulap ⱨǝydǝp ketidu;
Ular tul hotunning kalisini kepillik üqün eliwalidu. «Ular tul hotunning kalisini kepillik üqün eliwalidu» — bu kalisi bǝlkim ⱨǝm süt üqün ⱨǝm yǝr ⱨǝydǝx üqünmu ixlitilidu.
Ular miskinlǝrni yoldin neri ittiriwetidu;
Xuning bilǝn zemindiki ezilgǝnlǝrning ⱨǝmmisi mɵküxüwalidu. Pǝnd. 28:28
Mana, ular dǝxt-bayawanlardiki yawayi exǝklǝrdǝk,
Tang sǝⱨǝrdǝ olja izdǝx «hizmiti»gǝ qiⱪidu;
Janggal ular wǝ ularning baliliri üqün yemǝklik tǝminlǝydu. «...ular dǝxt-bayawanlardiki yawayi exǝklǝrdǝk,...» — bu yaman adǝmlǝr xǝⱨǝr-yezilardin ⱨǝydiwetilgǝn bolup, dǝxt-bayawanda jan beⱪixtin baxⱪa amali yoⱪ idi.
Ular yamanning kaliliri üqün dalada ot-qɵp oridu,
Uning üqün axⱪan-taxⱪan üzümlirini teriydu; «Ular yamanning kaliliri üqün dalada ot-qɵp oridu, uning üqün axⱪan-taxⱪan üzümlirini teriydu» — roxǝnki, yǝr igisi bolƣan muxu rǝzil adǝm bu «qüprǝndilǝr»gǝ ɵz axliⱪ ⱨosulini elixta yaki üzüm ⱨosulini üzüxtǝ ⱨeq ixǝnmǝydu.
Ular keqini kiyimsiz yalang ɵtküzidu,
Soƣuⱪta bolsa yepinƣudǝk kiyimi yoⱪtur.
Ular taƣⱪa yaƣⱪan yamƣurlar bilǝn süzmǝ bolup ketidu,
Panaⱨsizliⱪidin taxni ⱪuqaⱪlixidu.
Adǝmlǝr atisiz balilarni ǝmqǝktin bulap ketidu,
Ular miskinlǝrdin bowaⱪlarni kepillikkǝ alidu. «Ular miskinlǝrdin bowaⱪlarni kepillikkǝ alidu» — yaki «Ular miskinlǝrdin kepillik alidu».
10  Miskinlǝr bolsa kiyimsiz, yeling ɵtidu,
Baxⱪilar üqün buƣday baƣlirini kɵtürsimu, yǝnila aq ⱪalidu; Law. 19:13
11  Ular baxⱪilarning ɵyidǝ zǝytunlarni qǝylǝp yaƣ qiⱪarƣan bolsimu,
Ⱨoylilirida xarab kɵlqikini qǝyligǝn bolsimu,
Yǝnila ussuzluⱪta ⱪalidu. Ⱪan. 25:4; Yaⱪ. 5:4
12  Xǝⱨǝrdin adǝmlǝrning aⱨ-zarliri qiⱪip turidu,
Ⱪiliq yegǝnlǝrning janliri nalǝ-pǝryad kɵtüridu;
Biraⱪ Tǝngri ⱨeqkimning iplasliⱪini ǝyiblimǝydu. «... Biraⱪ Tǝngri ⱨeqkimning iplasliⱪini ǝyiblimǝydu» — keyin Ayup bu sɵzidin ⱨǝm muxuningƣa ohxax baxⱪa sɵzliridin towa ⱪilip: «Nǝsiⱨǝtni tuturuⱪisiz sɵzlǝr bilǝn hirǝlǝxtürgǝn kim?» dǝp sɵzidin yanidu (42-bab). Biraⱪ bu babtiki 1-12-ayǝtlǝrdin roxǝn qüxinimizki, u mundaⱪ kixilǝrning, ⱨǝtta uningdin yiraⱪ turƣan ezilgüqilǝrning ǝⱨwaliƣa iqini aƣritip kɵngül bɵlǝtti.
13  — Nurƣa ⱪarxi isyan kɵtüridiƣanlarmu bar;
Ular nurning yollirini bilmǝydu,
Uning tǝriⱪiliridǝ turmaydu.
14  Ⱪatil tang nuri kelixi bilǝn ornidin turup,
Kǝmbǝƣǝllǝr wǝ miskinlǝrni ɵltüridu;
Keqidǝ u oƣridǝk yüridu. «Ⱪatil tang nuri kelixi bilǝn ornidin turup, kǝmbǝƣǝllǝr wǝ miskinlǝrni ɵltüridu» — bǝlkim tang sǝⱨǝrdiki ƣuwaliⱪtin ⱨǝm kixining bihǝstǝlikidin paydilinip yoxurun zǝrbǝ ⱪilip bulap-talaydu.   Zǝb. 10:8, 9
15  Zinahormu «Meni ⱨeq kɵz kɵrmǝydu» dǝp zawal waⱪtini kütidu,
Baxⱪilar meni tonumisun dǝp ayalning qümbilini yüzigǝ tartiwalidu. Zǝb. 10:10-11; Pǝnd. 7:8, 9
16  Ⱪarangƣuluⱪta oƣrilar ɵyning tamlirini kolap texidu;
Kündüzdǝ ular ɵzlirini ɵz ɵyigǝ ⱪamap ⱪoyidu;
Ular nurni tonumaydu. Ayup 38:15; Yⱨ. 3:20
17  Ular üqün tang sǝⱨǝr ɵlüm sayisidǝk tuyulidu;
Ular ⱪap-ⱪarangƣuluⱪning wǝⱨimilirini dost tutidu. «Ular üqün tang sǝⱨǝr ɵlüm sayisidǝk tuyulidu» — yaki «Tang sǝⱨǝr ular üqün ⱪap-ⱪarangƣuluⱪ bolidu».
18  Ular sularning yüzidiki kɵpüklǝrdǝk yoⱪap kǝtsun!
Ularning yǝr-zemindiki nesiwisi lǝnǝt ⱪilinƣanki,
Xunga ulardin ⱨeqkim üzümzarliⱪⱪa yǝnǝ mangmisun! «Ular sularning yüzidiki kɵpüklǝrdǝk yoⱪap kǝtsun!» — 18-20-ayǝtlǝrdiki peillarni buyruⱪ xǝklidǝ yaki kǝlgüsi zaman xǝklidǝ tǝrjimǝ ⱪilixⱪa bolidu. Xunga -18-20-ayǝtlǝrning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ular sularning yüzidiki kɵpüklǝrdǝk yoⱪap ketidu; ularning yǝr-zemindiki nesiwisi lǝnǝt ⱪilinƣan, xuning bilǝn ulardin ⱨeqkim üzümzarliⱪⱪa yǝnǝ mangmaydu... ⱪatarliⱪ» bolidu. Biraⱪ biz tǝrjimimizni aldi-kǝynidiki ayǝtlǝrgǝ maslaxturup alduⱪ.
19  Ⱪurƣaⱪqiliⱪ ⱨǝm tomuz issiⱪ ⱪar sulirinimu yǝp tügitidu;
Tǝⱨtisaramu ohxaxla gunaⱨ ⱪilƣanlarni yǝp tügǝtsun!
20  Uni, tuƣⱪan anisimu untusun!
Ⱪurt xɵlgǝylirini eⱪitip uni yesun!
Əskǝ ⱨeq elinmisun!
Xuning bilǝn ⱨǝⱪⱪaniysizliⱪ dǝrǝhtǝk kesilsun! «Ⱪurt xɵlgǝylirini eⱪitip uni yesun!» — yaki: «Ⱪurt uning jorisi bolsun!».
21  U balisi yoⱪ tuƣmaslardin olja alidu,
U tul hotunlarƣimu ⱨeq xǝpⱪǝt kɵrsǝtmǝydu.
22  Biraⱪ Huda Ɵz ⱪudriti bilǝn mundaⱪ küq-ⱨoⱪuⱪi barlarning künini uzartidu;
Ular ⱨǝtta ⱨayatidin ümidsizlǝnsimu ⱪaytidin ornidin turidu. «...Ular ⱨǝtta ⱨayatidin ümidsizlǝnsimu ⱪaytidin ornidin turidu» — bu ayǝttiki ǝsli tekistni qüxinix sǝl tǝs. Baxⱪa hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.
23  Huda yǝnila ularni amanliⱪta muⱪimlaxturidu,
Xunga ular hatirjǝm bolidu;
U ularning yollirini kɵzdǝ tutⱪan ǝmǝsmu? «U ularning yollirini kɵzdǝ tutⱪan ǝmǝsmu?» — Ayup muxu yǝrdǝ Hudaning yamanlarning yollirini kɵzdǝ tutⱪini bilǝn ularni alaⱨidǝ jazalimaydiƣanliⱪini, bǝlki ularni adǝttikidǝk ɵlüm künigǝ saⱪlaydiƣanliⱪini kɵrsǝtmǝkqi boluxi mumkin.
24  Ularning mǝrtiwisi birdǝmlik ɵstürülidu,
Andin ular yoⱪ bolidu;
Ular ongda ⱪaldurulidu, andin baxⱪa adǝmlǝrgǝ ohxaxla yiƣip elip ketilidu;
Ular pǝⱪǝtla pixⱪan sǝrhil buƣday baxaⱪliridǝk kesilip ketidu. «Ular , yǝni yamanlar pǝⱪǝtla pixⱪan sǝrhil buƣday baxaⱪliridǝk kesilip ketidu» — Ayup yǝnila, yamanlarning ⱨeq jazalanmay ⱨayatning pǝyzini sürüp andin pixⱪan sǝrhil buƣdaydǝk ⱨeq azablanmay bu dunyadin ketidiƣanliⱪini kɵrsǝtsǝ kerǝk.
25  Bu ixlar mundaⱪ bolmisa, ⱪeni kim meni yalƣanqi dǝp ispatliyalaydu.
Mening gǝplirimni kim ⱪuruⱪ gǝp deyǝlǝydu?».
 
 

24:2 «Mana, adǝmlǝr pasil ⱪilinƣan taxlarni yɵtkiwetidu» — muxu bab 1-12-ayǝttiki «adǝmlǝr» bǝlkim qɵl-bayawanda turuwatⱪan miskin jinayǝtqilǝrni kɵrsitidu (bolupmu 5-12-ayǝtlǝrni kɵrüng). «...taxlarni yɵtkiwetidu» — yaki «taxlarni yɵtkǝp ketidu».

24:2 Ⱪan. 19:14; 27:17; Pǝnd. 22:28; 23:10

24:3 «Ular tul hotunning kalisini kepillik üqün eliwalidu» — bu kalisi bǝlkim ⱨǝm süt üqün ⱨǝm yǝr ⱨǝydǝx üqünmu ixlitilidu.

24:4 Pǝnd. 28:28

24:5 «...ular dǝxt-bayawanlardiki yawayi exǝklǝrdǝk,...» — bu yaman adǝmlǝr xǝⱨǝr-yezilardin ⱨǝydiwetilgǝn bolup, dǝxt-bayawanda jan beⱪixtin baxⱪa amali yoⱪ idi.

24:6 «Ular yamanning kaliliri üqün dalada ot-qɵp oridu, uning üqün axⱪan-taxⱪan üzümlirini teriydu» — roxǝnki, yǝr igisi bolƣan muxu rǝzil adǝm bu «qüprǝndilǝr»gǝ ɵz axliⱪ ⱨosulini elixta yaki üzüm ⱨosulini üzüxtǝ ⱨeq ixǝnmǝydu.

24:9 «Ular miskinlǝrdin bowaⱪlarni kepillikkǝ alidu» — yaki «Ular miskinlǝrdin kepillik alidu».

24:10 Law. 19:13

24:11 Ⱪan. 25:4; Yaⱪ. 5:4

24:12 «... Biraⱪ Tǝngri ⱨeqkimning iplasliⱪini ǝyiblimǝydu» — keyin Ayup bu sɵzidin ⱨǝm muxuningƣa ohxax baxⱪa sɵzliridin towa ⱪilip: «Nǝsiⱨǝtni tuturuⱪisiz sɵzlǝr bilǝn hirǝlǝxtürgǝn kim?» dǝp sɵzidin yanidu (42-bab). Biraⱪ bu babtiki 1-12-ayǝtlǝrdin roxǝn qüxinimizki, u mundaⱪ kixilǝrning, ⱨǝtta uningdin yiraⱪ turƣan ezilgüqilǝrning ǝⱨwaliƣa iqini aƣritip kɵngül bɵlǝtti.

24:14 «Ⱪatil tang nuri kelixi bilǝn ornidin turup, kǝmbǝƣǝllǝr wǝ miskinlǝrni ɵltüridu» — bǝlkim tang sǝⱨǝrdiki ƣuwaliⱪtin ⱨǝm kixining bihǝstǝlikidin paydilinip yoxurun zǝrbǝ ⱪilip bulap-talaydu.

24:14 Zǝb. 10:8, 9

24:15 Zǝb. 10:10-11; Pǝnd. 7:8, 9

24:16 Ayup 38:15; Yⱨ. 3:20

24:17 «Ular üqün tang sǝⱨǝr ɵlüm sayisidǝk tuyulidu» — yaki «Tang sǝⱨǝr ular üqün ⱪap-ⱪarangƣuluⱪ bolidu».

24:18 «Ular sularning yüzidiki kɵpüklǝrdǝk yoⱪap kǝtsun!» — 18-20-ayǝtlǝrdiki peillarni buyruⱪ xǝklidǝ yaki kǝlgüsi zaman xǝklidǝ tǝrjimǝ ⱪilixⱪa bolidu. Xunga -18-20-ayǝtlǝrning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ular sularning yüzidiki kɵpüklǝrdǝk yoⱪap ketidu; ularning yǝr-zemindiki nesiwisi lǝnǝt ⱪilinƣan, xuning bilǝn ulardin ⱨeqkim üzümzarliⱪⱪa yǝnǝ mangmaydu... ⱪatarliⱪ» bolidu. Biraⱪ biz tǝrjimimizni aldi-kǝynidiki ayǝtlǝrgǝ maslaxturup alduⱪ.

24:20 «Ⱪurt xɵlgǝylirini eⱪitip uni yesun!» — yaki: «Ⱪurt uning jorisi bolsun!».

24:22 «...Ular ⱨǝtta ⱨayatidin ümidsizlǝnsimu ⱪaytidin ornidin turidu» — bu ayǝttiki ǝsli tekistni qüxinix sǝl tǝs. Baxⱪa hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.

24:23 «U ularning yollirini kɵzdǝ tutⱪan ǝmǝsmu?» — Ayup muxu yǝrdǝ Hudaning yamanlarning yollirini kɵzdǝ tutⱪini bilǝn ularni alaⱨidǝ jazalimaydiƣanliⱪini, bǝlki ularni adǝttikidǝk ɵlüm künigǝ saⱪlaydiƣanliⱪini kɵrsǝtmǝkqi boluxi mumkin.

24:24 «Ular , yǝni yamanlar pǝⱪǝtla pixⱪan sǝrhil buƣday baxaⱪliridǝk kesilip ketidu» — Ayup yǝnila, yamanlarning ⱨeq jazalanmay ⱨayatning pǝyzini sürüp andin pixⱪan sǝrhil buƣdaydǝk ⱨeq azablanmay bu dunyadin ketidiƣanliⱪini kɵrsǝtsǝ kerǝk.