5
Kɵp jinlar qaplaxⱪan «Ⱪoxun» isimlik adǝmning saⱪaytilixi
Mat. 8:28-34; Luⱪa 8:26-39
Ular dengizning u ⱪetiƣa, Gadaraliⱪlarning yurtiƣa yetip bardi. «Gadara» — bǝzi kɵqürmilǝrdǝ «Gerasa» yaki «Gǝrgǝsǝ» dǝp atilidu.   Mat. 8:28; Luⱪa 8:26. U kemidin qüxüxi bilǝnla, napak roⱨ qaplaxⱪan bir adǝm gɵr ɵngkürliridin qiⱪip, uning aldiƣa kǝldi. U adǝm ɵngkürlǝrni makan ⱪilƣan bolup, uni ⱨeqkim ⱨǝtta zǝnjirlǝr bilǝnmu baƣliyalmaytti. Qünki kɵp ⱪetim put-ⱪolliri kixǝn-zǝnjirlǝr bilǝn baƣlanƣan bolsimu, u zǝnjirlǝrni üzüwetip, kixǝnlǝrni qeⱪiwǝtkǝnidi; ⱨeqkim uni boysunduralmiƣanidi. U keqǝ-kündüz mazarliⱪta wǝ taƣlar arisida tohtawsiz warⱪirap-jarⱪirap yürǝtti, ɵz-ɵzini taxlar bilǝn kesip yarilanduratti.
Lekin u Əysani yiraⱪtin kɵrüp, uning aldiƣa yügürüp berip, sǝjdǝ ⱪildi «u Əysani yiraⱪtin kɵrüp, uning aldiƣa yügürüp berip, sǝjdǝ ⱪildi» — yaki «u Əysani yiraⱪtin kɵrüp, uning aldiƣa yügürüp berip, yǝrgǝ bax ⱪoydi». wǝ ⱪattiⱪ awazda warⱪirap:
— Ⱨǝmmidin aliy Hudaning Oƣli Əysa, sening mening bilǝn nemǝ karing! Huda ⱨǝⱪⱪi, sǝndin ɵtünüp ⱪalay, meni ⱪiynima! — dedi «sǝndin ɵtünüp ⱪalay, meni ⱪiynima!» — «meni ⱪiynima!» degǝn sɵz «bax jin»ning sɵzi bolsa kerǝk. Bu adǝmgǝ nurƣun jinlar qaplaxⱪanidi. (qünki Əysa uningƣa: «Ⱨǝy napak roⱨ, uningdin qiⱪ!» degǝnidi). «Əysa uningƣa: «... uningdin qiⱪ!» degǝnidi» — grek tilida «Əysa uningƣa: «... uningdin qiⱪ!» buyruwatatti» deyilidu.
U uningdin:
— Isming nemǝ? — dǝp soridi.
— Ismim «ⱪoxun» — qünki sanimiz kɵp, — dǝp jawab bǝrdi u. «Ismim «ⱪoxun»» — «ⱪoxun» latin tilida «legion» deyilidu, adǝttǝ az degǝndimu altǝ ming kixilik armiyini kɵrsitidu. «qünki sanimiz kɵp» — oⱪurmǝnlǝr muxu yǝrdǝ ikki awazning barliⱪini bayⱪaydu — birinqisi («Ismim «ⱪoxun»»), bu biqarǝ adǝmning ɵziningki, ikkinqisi, («qünki sanimiz kɵp») mingliƣan jinlarningki idi.
10 Wǝ u Əysadin ularni bu yurttin ⱨǝydiwǝtmigǝysǝn, dǝp kɵp ɵtünüp yalwurdi.
11 Taƣ baƣrida qong bir top tongguz padisi otlap yürǝtti. 12 Jinlar uningƣa:
— Bizni muxu tongguzlarƣa ǝwǝtkin, ularning iqigǝ kirip ketixkǝ yol ⱪoyƣaysǝn, — dǝp yalwuruxti.
13 Əysa dǝrⱨal yol ⱪoydi. Xuning bilǝn napak roⱨlar qiⱪip, tongguzlarning tenigǝ kirixi bilǝnla, tongguzlar tik yardin etilip qüxüp, dengizƣa ƣǝrⱪ boldi. Ular ikki mingƣa yeⱪin idi. 14 Tongguz baⱪⱪuqilar bolsa u yǝrdin ⱪeqip, xǝⱨǝr-yezilarda bu ixlarni pur ⱪildi. Xu yǝrdikilǝr nemǝ ix yüz bǝrgǝnlikini kɵrgili qiⱪixti.
15 Ular Əysaning yeniƣa kǝldi wǝ ilgiri jinlar qaplixiwalƣan ⱨeliⱪi adǝmning kiyimlǝrni kiyip, ǝs-ⱨoxi jayida olturƣinini — yǝni «ⱪoxun jinlar» qaplaxⱪan xu adǝmni kɵrüp, ⱪorⱪup ketixti. 16 Bu wǝⱪǝni kɵrgǝnlǝr jinlar qaplaxⱪan adǝmdǝ nemǝ yüz bǝrgǝnlikini wǝ tongguzlarning aⱪiwitini hǝlⱪⱪǝ bayan ⱪilip bǝrdi.
17 Buning bilǝn halayiⱪ Əysaƣa: Yurtlirimizdin qiⱪip kǝtkǝysǝn, dǝp yalwuruxⱪa baxlidi.
18 U kemigǝ qiⱪiwatⱪanda, ilgiri jinlar qaplaxⱪan ⱨeliⱪi adǝm uningdin: Mǝnmu sǝn bilǝn billǝ baray, dǝp ɵtündi. Luⱪa 8:38.
19 Lekin u buningƣa unimay:
— Ɵz ɵydikiliring wǝ yurtdaxliringning yeniƣa berip, ularƣa Pǝrwǝrdigarning sanga xunqilik uluƣ ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini, Uning sanga rǝⱨim-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝnlikini hǝwǝrlǝndürgin, — dedi. «ularƣa Pǝrwǝrdigarning sanga xunqilik uluƣ ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini... hǝwǝrlǝndürgin» — yaki «ularƣa Rǝbning sanga xunqilik uluƣ ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini... hǝwǝrlǝndürgin». 20 U ⱪaytip berip, Əysaning ɵzigǝ ⱪandaⱪ uluƣ ixlarni ⱪilƣanliⱪini «On xǝⱨǝr rayoni»da jar ⱪilixⱪa baxlidi. Buni angliƣanlarning ⱨǝmmisi tolimu ⱨǝyran ⱪelixti. «On xǝⱨǝr rayoni» — grek tilida «Dekapolis».
 
Uning Yairusning ⱪizini tirildürüxi wǝ hun kesili basⱪan bir ayalni saⱪaytixi
Mat. 9:18-26; Luⱪa 8:40-56
21 Əysa ⱪaytidin kemǝ bilǝn dengizning u ⱪetiƣa ɵtkǝndǝ, zor bir top halayiⱪ uning yeniƣa yiƣildi; u dengiz boyida turatti. Luⱪa 8:40. 22-23 Mana, mǝlum bir sinagogning qongi Yairus isimlik bir kixi kǝldi. U uni kɵrüp ayiƣiƣa yiⱪilip:
— Kiqik ⱪizim ɵlǝy dǝp ⱪaldi. Berip uningƣa ⱪolliringizni tǝgküzüp ⱪoysingiz, u saⱪiyip yaxiƣay! — dǝp ⱪattiⱪ yelindi. Mat. 9:18; Luⱪa 8:41.
24 Əysa uning bilǝn billǝ bardi. Zor bir top halayiⱪmu olixip ⱪistaxⱪan ⱨalda kǝynidin mengixti. 25 Hun tǝwrǝx kesiligǝ giriptar bolƣiniƣa on ikki yil bolƣan bir ayal bar bolup, Law. 15:25; Mat. 9:20; Luⱪa 8:43. 26 u nurƣun tewiplarning ⱪolida kɵp azab tartip, bar-yoⱪini hǝjlǝp tügǝtkǝn bolsimu, ⱨeqⱪandaⱪ ünümi bolmay, tehimu eƣirlixip kǝtkǝnidi. 27 Bu ayal Əysa ⱨǝⱪⱪidiki gǝplǝrni anglap, halayiⱪning otturisidin ⱪistilip kelip, arⱪa tǝrǝptin uning tonini silidi. 28 Qünki u kɵnglidǝ: «Uning tonini silisamla saⱪaymay ⱪalmaymǝn» dǝp oyliƣanidi. 29 Hun xuan tohtap, ayal kesǝl azabidin saⱪaytilƣanliⱪini ɵz tenidǝ sǝzdi. «hun xuan tohtap...» — grek tilida «ⱪan eⱪimi xuan tohtap...». 30 Əysa dǝrⱨal wujudidin ⱪudrǝtning qiⱪⱪanliⱪini sezip, halayiⱪning iqidǝ kǝynigǝ burulup:
— Kiyimimni siliƣan kim? — dǝp soridi. Luⱪa 6:19.
31 Muhlisliri uningƣa:
— Halayiⱪning ɵzüngni ⱪistap mengiwatⱪanliⱪini kɵrüp turuⱪluⱪ, yǝnǝ: «Meni siliƣan kim?» dǝp soraysǝnƣu? — deyixti.
32 Biraⱪ Əysa ɵzini siliƣuqini tepix üqün tehiqǝ ǝtrapiƣa ⱪarawatatti. «ɵzini siliƣuqini tepix üqün...» — grek tilida «siliƣuqi» ayalqǝ rodta bolup, Rǝbbimizning ɵzini tutⱪan kixining ayal ikǝnlikini bilgǝnlikini kɵrsitidu. 33 Ɵzidǝ nemǝ ixning yüz bǝrgǝnlikini sǝzgǝn ayal ⱪorⱪup-titrigǝn ⱨalda kelip uning aldiƣa yiⱪildi wǝ uningƣa ⱨǝⱪiⱪiy ǝⱨwalni pütünlǝy eytti. 34 U uningƣa:
— Ⱪizim, ixǝnqing seni saⱪaytti! Tinq-hatirjǝmliktǝ ⱪayt! Kesilingning azabidin saⱪayƣin, — dedi. «ⱪizim, ixǝnqing seni saⱪaytti!» — «saⱪaytti» muxu yǝrdǝ grek tilida «ⱪutⱪuzdi» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.
«Tinq-hatirjǝmliktǝ ⱪayt!» — bu ayal nemixⱪa xundaⱪ ⱪorⱪti (33-ayǝtni kɵrüng)? Uningda hun tǝwrǝx kesili bolƣanliⱪi üqün, Tǝwrat ⱪanuni boyiqǝ ɵzi tǝgkǝn barliⱪ kixilǝrni «napak» ⱪilƣan bolidu (mǝsilǝn, ularni ibadǝthaniƣa kirix, ⱪurbanliⱪ ⱪilixⱪa waⱪitliⱪ layaⱪǝtsiz ⱪilƣan bolatti). Xuning bilǝn u ǝtraptiki halayiⱪnila napak ⱪilipla ⱪalmay, bǝlki Mǝsiⱨning ɵzinimu «napak» ⱪilƣan bolatti.
   Mat. 9:22; Mar. 10:52.
35 U bu sɵzni ⱪiliwatⱪanda, sinagogning qongining ɵyidin bǝzilǝr kelip uningƣa:
Ⱪizingiz ɵldi. Əmdi ustazni nemixⱪa yǝnǝ awarǝ ⱪilisiz?! — deyixti. Luⱪa 8:49.
36 Lekin Əysa bu sɵzlǝrni anglap dǝrⱨal sinagogning qongiƣa:
Ⱪorⱪmiƣin! Pǝⱪǝt ixǝnqtǝ bol! — dedi. 37 U pǝⱪǝt Petrus, Yaⱪup wǝ Yaⱪupning inisi Yuⱨanna bilǝn yolƣa qiⱪti; baxⱪa ⱨeqkimning ɵzi bilǝn billǝ berixiƣa yol ⱪoymidi. 38 U sinagogning qongining ɵyi aldiƣa kǝlgǝndǝ, ⱪiyⱪas-quⱪanni, halayiⱪning ⱪattiⱪ nalǝ-pǝryad wǝ aⱨ-zar kɵtürgǝnlikini kɵrüp, 39 ɵygǝ kirip ularƣa:
— Nemixⱪa ⱪiyⱪas-quⱪan wǝ aⱨ-zar kɵtürisilǝr? Bala ɵlmǝptu, uhlap ⱪaptu, — dedi. Yⱨ. 11:11. 40 Ular uni mǝshirǝ ⱪilixti; lekin u ⱨǝmmǝylǝnni taxⱪiriƣa qiⱪiriwetip, balining ata-anisini wǝ ɵz ⱨǝmraⱨlirini elip, bala yatⱪan ɵygǝ kirdi. 41 U balining ⱪolini tutup, uningƣa: «Talita kumi» dedi. Bu sɵzning mǝnisi «Ⱪizim, sanga eytimǝnki, ornungdin tur» degǝnlik idi. 42 Ⱪiz dǝrⱨal ornidin turup mangdi (u on ikki yaxta idi). Ular bu ixⱪa mutlǝⱪ ⱨǝyran ⱪelixti. 43 U ularƣa bu ixni ⱨeqkimgǝ eytmasliⱪni ⱪattiⱪ tapilidi, xundaⱪla ⱪizƣa yegüdǝk birnemǝ berixni eytti.
 
 

5:1 «Gadara» — bǝzi kɵqürmilǝrdǝ «Gerasa» yaki «Gǝrgǝsǝ» dǝp atilidu.

5:1 Mat. 8:28; Luⱪa 8:26.

5:6 «u Əysani yiraⱪtin kɵrüp, uning aldiƣa yügürüp berip, sǝjdǝ ⱪildi» — yaki «u Əysani yiraⱪtin kɵrüp, uning aldiƣa yügürüp berip, yǝrgǝ bax ⱪoydi».

5:7 «sǝndin ɵtünüp ⱪalay, meni ⱪiynima!» — «meni ⱪiynima!» degǝn sɵz «bax jin»ning sɵzi bolsa kerǝk. Bu adǝmgǝ nurƣun jinlar qaplaxⱪanidi.

5:8 «Əysa uningƣa: «... uningdin qiⱪ!» degǝnidi» — grek tilida «Əysa uningƣa: «... uningdin qiⱪ!» buyruwatatti» deyilidu.

5:9 «Ismim «ⱪoxun»» — «ⱪoxun» latin tilida «legion» deyilidu, adǝttǝ az degǝndimu altǝ ming kixilik armiyini kɵrsitidu. «qünki sanimiz kɵp» — oⱪurmǝnlǝr muxu yǝrdǝ ikki awazning barliⱪini bayⱪaydu — birinqisi («Ismim «ⱪoxun»»), bu biqarǝ adǝmning ɵziningki, ikkinqisi, («qünki sanimiz kɵp») mingliƣan jinlarningki idi.

5:18 Luⱪa 8:38.

5:19 «ularƣa Pǝrwǝrdigarning sanga xunqilik uluƣ ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini... hǝwǝrlǝndürgin» — yaki «ularƣa Rǝbning sanga xunqilik uluƣ ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini... hǝwǝrlǝndürgin».

5:20 «On xǝⱨǝr rayoni» — grek tilida «Dekapolis».

5:21 Luⱪa 8:40.

5:22-23 Mat. 9:18; Luⱪa 8:41.

5:25 Law. 15:25; Mat. 9:20; Luⱪa 8:43.

5:29 «hun xuan tohtap...» — grek tilida «ⱪan eⱪimi xuan tohtap...».

5:30 Luⱪa 6:19.

5:32 «ɵzini siliƣuqini tepix üqün...» — grek tilida «siliƣuqi» ayalqǝ rodta bolup, Rǝbbimizning ɵzini tutⱪan kixining ayal ikǝnlikini bilgǝnlikini kɵrsitidu.

5:34 «ⱪizim, ixǝnqing seni saⱪaytti!» — «saⱪaytti» muxu yǝrdǝ grek tilida «ⱪutⱪuzdi» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. «Tinq-hatirjǝmliktǝ ⱪayt!» — bu ayal nemixⱪa xundaⱪ ⱪorⱪti (33-ayǝtni kɵrüng)? Uningda hun tǝwrǝx kesili bolƣanliⱪi üqün, Tǝwrat ⱪanuni boyiqǝ ɵzi tǝgkǝn barliⱪ kixilǝrni «napak» ⱪilƣan bolidu (mǝsilǝn, ularni ibadǝthaniƣa kirix, ⱪurbanliⱪ ⱪilixⱪa waⱪitliⱪ layaⱪǝtsiz ⱪilƣan bolatti). Xuning bilǝn u ǝtraptiki halayiⱪnila napak ⱪilipla ⱪalmay, bǝlki Mǝsiⱨning ɵzinimu «napak» ⱪilƣan bolatti.

5:34 Mat. 9:22; Mar. 10:52.

5:35 Luⱪa 8:49.

5:39 Yⱨ. 11:11.