Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Markus 6

Nasarǝtliklǝrning uni qǝtkǝ ⱪeⱪixi

Mat. 13:53-58; Luⱪa 4:16-30

1 U u yǝrdin ketip, ɵz yurtiƣa kǝldi. Uning muhlislirimu uningƣa ǝgixip bardi.■ 2 Xabat küni kǝlgǝndǝ, u sinagogda tǝlim berixkǝ kirixti. Tǝlimini angliƣanlardin kɵp adǝm intayin ⱨǝyran boluxup:

— Bu adǝm bularƣa nǝdin erixkǝndu? Uningƣa muxundaⱪ danaliⱪ ⱪandaⱪ berilgǝn? Uning ⱪolida muxundaⱪ mɵjizilǝr ⱪandaⱪ yaritilidiƣandu? 3 U ⱨeliⱪi yaƣaqqi ǝmǝsmu, Mǝryǝmning oƣli, xundaⱪla Yaⱪup, Yosǝ, Yǝⱨuda wǝ Simonlarning akisiƣu? Uning singillirimu bu yǝrdǝ arimizda turuwatmamdu? — deyixti. Xuning bilǝn ular uningƣa ⱨǝsǝt-bizarliⱪ bilǝn ⱪaridi.□ ■ 4 Xuning bilǝn Əysa ularƣa:

— Ⱨǝrⱪandaⱪ pǝyƣǝmbǝr baxⱪa yǝrlǝrdǝ ⱨɵrmǝtsiz ⱪalmaydu, pǝⱪǝt ɵz yurti, ɵz uruⱪ-tuƣⱪanliri arisida wǝ ɵz ɵyidǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr bolmaydu, — dedi.■

5 Xuning bilǝn ⱪollirini birⱪanqǝ bimarning üstigǝ tǝgküzüp, ularni saⱪaytⱪandin baxⱪa, xu yǝrdǝ u ⱨeqⱪandaⱪ mɵjizǝ yaritalmidi.■ 6 Wǝ u ularning iman-ixǝnqsizlikidin ⱨǝyran ⱪaldi.■

Əysaning on ikki rosulni ǝwǝtixi

Mat. 10:1, 5-15; Luⱪa 9:1-6

7 Andin u ǝtraptiki yeza-kǝntlǝrni aylinip tǝlim bǝrdi.

U on ikkiylǝnni yeniƣa qaⱪirdi wǝ hǝlⱪ arisiƣa ikki-ikkidin ǝwǝtixkǝ baxlidi. U ularƣa napak roⱨlarni ⱨǝydǝx ⱨoⱪuⱪini bǝrdi;□ ■ 8 wǝ ularƣa: — Sǝpǝrdǝ yeninglarƣa ⱨasidin baxⱪa nǝrsǝ eliwalmanglar, nǝ hurjun nǝ nan eliwalmanglar, bǝlwaƣⱪa pulmu salmanglar,□ 9 putunglarƣa kǝxlǝrni kiyinglar, biraⱪ ikki yǝktǝk kiyiwalmanglar, — dǝp tapilidi. □ ■ 10 U yǝnǝ:

— Bir yurtⱪa barƣininglarda, kimning ɵyigǝ ⱪobul ⱪilinip kirsǝnglar, u yurttin kǝtküqǝ xu ɵydila turunglar. □ 11 Ⱪaysi yǝrdikilǝr silǝrni ⱪobul ⱪilmisa, xundaⱪla sɵzünglarni anglimisa, u yǝrdin kǝtkininglarda, ularƣa agaⱨ-guwaⱨ bolsun üqün ayiƣinglardiki topini ⱪeⱪiwetinglar! — dedi.□ ■

12 Xuning bilǝn ular yolƣa qiⱪip, kixilǝrni gunaⱨliriƣa towa ⱪilixⱪa jar selip ündidi. 13 Ular nurƣun jinlarni ⱨǝydidi, nurƣun bimarlarni zǝytun meyi bilǝn mǝsiⱨ ⱪilip saⱪaytti.□ ■

Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaning ɵlümi

Mat. 14:1-12; Luⱪa 9:7-9

14 Uning nami mǝxⱨur bolƣaqⱪa, Ⱨerod padixaⱨ uning ⱨǝⱪⱪidǝ anglap: «Bu adǝm qoⱪum ɵlümdin tirilgǝn Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyadur. Xuning üqün muxu alaⱨidǝ ⱪudrǝtlǝr uningda küqini kɵrsitidu» dǝytti. □ ■ 15 Baxⱪilar: «U Ilyas pǝyƣǝmbǝr» desǝ, yǝnǝ bǝzilǝr: «Burunⱪi pǝyƣǝmbǝrlǝrdǝk bir pǝyƣǝmbǝr bolsa kerǝk» deyixǝtti.

16 Biraⱪ bularni angliƣan Ⱨerod:

— Mǝn kallisini alƣan Yǝⱨyaning ɵzi xu — u ɵlümdin tiriliptu! — dedi.

17-18 Ⱨerodning bundaⱪ deyixining sǝwǝbi, u ɵgǝy akisi Filipning ayali Ⱨerodiyǝning wǝjidin adǝm ǝwǝtip Yǝⱨyani tutup, zindanƣa taxliƣanidi. Qünki u xu ayal bilǝn nikaⱨlanƣanidi; Yǝⱨya Ⱨerodⱪa tǝnbiⱨ berip: «Akangning ayalini tartiwelixing Tǝwrat ⱪanuniƣa hilap» dǝp ⱪayta-ⱪayta degǝnidi.□ ■

19 Xuning üqün Ⱨerodiyǝ Yǝⱨyaƣa adawǝt saⱪlaytti; uni ɵltürmǝkqi bolƣan bolsimu, lekin xundaⱪ ⱪilalmaytti. 20 Qünki Ⱨerod Yǝⱨyani diyanǝtlik wǝ muⱪǝddǝs adǝm dǝp bilip, uningdin ⱪorⱪatti, xunglaxⱪa uni ⱪoƣdaytti; u uning sɵzlirini angliƣan qaƣlirida alaⱪzadǝ bolup ketǝtti, lekin yǝnila sɵzlirini anglaxⱪa amraⱪ idi.□ ■

21 Əmma Ⱨerodiyǝ kütkǝn pǝyt ahir yetip kǝldi; Ⱨerod tuƣulƣan künidǝ ɵz ǝmǝldarliri, mingbexiliri wǝ Galiliyǝ ɵlkisidiki katta ǝrbablarni ziyapǝt bilǝn kütüwaldi; ■ 22 ⱨeliⱪi Ⱨerodiyǝning ⱪizi sorunƣa qüxüp ussul oynap bǝrdi. Bu Ⱨerod wǝ ⱨǝmdastihan bolƣanlarƣa bǝkmu yarap kǝtti. Padixaⱨ ⱪizƣa: — Mǝndin nemǝ tǝlǝp ⱪilsang, xuni berimǝn, — dedi. □ 23 Andin u ⱪǝsǝm ⱪilip yǝnǝ:

— Mǝndin nemǝ tǝlǝp ⱪilsang, ⱨǝtta padixaⱨliⱪimning yerimini desǝngmu xuni berimǝn, — dedi.■

24 Ⱪiz sirtⱪa qiⱪip, anisidin:

— Nemǝ tǝlǝp ⱪilay? — dǝp soriwidi, anisi: — Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaning kallisini tǝlǝp ⱪil, — dedi.

25 Ⱪiz dǝrⱨal padixaⱨning aldiƣa aldirap kirip:

— Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaning kallisini ⱨazirla bir tǝhsigǝ ⱪoyup ǝkilixlirini halaymǝn, — dedi.

26 Padixaⱨ buningƣa naⱨayiti ⱨǝsrǝt qǝkkǝn bolsimu, ⱪǝsǝmliri tüpǝylidin wǝ dastihanda olturƣanlar wǝjidin, uningƣa bǝrgǝn sɵzidin yanƣusi kǝlmidi. 27 Xunga padixaⱨ dǝrⱨal bir jallat ǝwǝtip, uning kallisini elip kelixni ǝmr ⱪildi. Jallat zindanƣa berip Yǝⱨyaning kallisini elip, □ ■ 28 uni bir tǝhsigǝ ⱪoyup, ⱪizning aldiƣa elip kelip uningƣa bǝrdi. Ⱪiz uni anisiƣa tapxurdi. 29 Bu ixni angliƣan Yǝⱨyaning muhlisliri kelip, jǝsǝtni elip ketip bir ⱪǝbrigǝ ⱪoydi.

Əysaning bǝx ming kixini ozuⱪlanduruxi

Mat. 14:13-21; Luⱪa 9:10-17; Yⱨ. 6:1-14

30 Ⱪaytip kǝlgǝn rosullar Əysaning yeniƣa yiƣildi, nemǝ ⱪilƣanliri ⱨǝm nemǝ tǝlim bǝrgǝnlirini uningƣa mǝlum ⱪilixti. ■ 31 Kelip-ketiwatⱪanlar naⱨayiti kɵplikidin ularƣa tamaⱪlinixⱪimu waⱪit qiⱪmidi. Xunga u ularƣa:

— Yürünglar, mǝn bilǝn hilwǝt bir jayƣa berip, birdǝm aram elinglar, — dedi. ■ 32 Buning bilǝn ular kemigǝ qüxüp, hilwǝt bir qɵl yǝrgǝ ⱪarap mangdi. ■ 33 Biraⱪ nurƣun kixilǝr ularning ketiwatⱪanliⱪini bayⱪap, ularni tonuweliwidi, ǝtraptiki barliⱪ xǝⱨǝrlǝrdin piyadǝ yolƣa qiⱪip, yügürüp, ulardin burun u yǝrgǝ berip yiƣilixti. 34 Əysa kemidin qüxüp, zor bir top adǝmni kɵrüp, ularning padiqisiz ⱪoy padisidǝk bolƣanliⱪiƣa iq aƣritti. Xunga u ularƣa kɵp ixlarni ɵgitixkǝ baxlidi.■

35 Kǝq kirip ⱪalƣanda, muhlisliri uning yeniƣa kelip:

— Bu qɵl bir jay ikǝn, kǝq kirip kǝtti. ■ 36 Halayiⱪni yolƣa seliwǝtkǝn bolsang, ular ǝtraptiki kǝnt-ⱪixlaⱪlarƣa berip, ɵzlirigǝ nan setiwalsun; qünki ularda yegüdǝk nǝrsǝ yoⱪ, — dedi.

37 Lekin u ularƣa jawabǝn:

— Ularƣa ɵzünglar ozuⱪ beringlar, — dedi.

Muhlislar uningdin:

— Ikki yüz kümüx dinarƣa ularƣa nan ǝkelip ularni ozuⱪlanduramduⱪ? — dǝp soridi.□

38 Əysa ularƣa: — Ⱪanqǝ neninglar bar? Berip ⱪarap beⱪinglar, — dedi. Ular ⱪarap baⱪⱪandin keyin:

— Bǝxi bar ikǝn, yǝnǝ ikki beliⱪmu bar ikǝn, — deyixti.■

39 U ularƣa kixilǝrni top-top ⱪilip yexil qimǝndǝ olturƣuzuxni buyrudi. 40 Halayiⱪ yüzdin, ǝlliktin sǝp-sǝp bolup olturuxti. □ 41 U bǝx nan bilǝn ikki beliⱪni ⱪoliƣa elip, asmanƣa ⱪarap Hudaƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ eytti, andin nanlarni oxtup, kɵpqilikkǝ tutup berix üqün muhlisliriƣa berip turatti; ikki beliⱪnimu ⱨǝmmǝylǝngǝ tarⱪitip bǝrdi. ■ 42 Ⱨǝmmǝylǝn yǝp toyundi. 43 Muhlislar exip ⱪalƣan nan wǝ beliⱪ parqilirini liⱪ on ikki sewǝtkǝ teriwaldi. □ 44 Nanlarni yegǝn ǝrlǝrning sanila bǝx mingqǝ idi.

Əysaning su üstidǝ mengixi

Mat. 14:22-33; Yⱨ. 6:16-21

45 Bu ixtin keyinla, u muhlisliriƣa ɵzüm bu halayiⱪni yolƣa seliwetimǝn, angƣiqǝ silǝr kemigǝ olturup, dengizning ⱪarxi ⱪirƣiⱪidiki Bǝyt-Saida yezisiƣa ɵtüp turunglar, dǝp buyrudi. □ ■ 46 Ularni yolƣa seliwǝtkǝndin keyin, u dua-tilawǝt ⱪilix üqün taƣⱪa qiⱪti. ■ 47 Kǝq kirgǝndǝ, kemǝ dengizning otturisiƣa yǝtkǝnidi, u ɵzi yalƣuz ⱪuruⱪluⱪta idi. ■ 48 U muhlislirining palaⱪni küqǝp uruwatⱪanliⱪini kɵrdi; qünki xamal tǝtür yɵnilixtǝ qiⱪⱪanidi. Keqǝ tɵtinqi jesǝk waⱪtida, u dengizning üstidǝ mengip, muhlisliri tǝrǝpkǝ kǝldi wǝ ularning yenidin ɵtüp ketidiƣandǝk ⱪilatti. □ 49 Lekin ular uning dengizning üstidǝ mengip keliwatⱪanliⱪini kɵrüp, uni alwasti ohxaydu, dǝp oylap quⱪan selixti. 50 Qünki ularning ⱨǝmmisi uni kɵrüp sarasimigǝ qüxti.

Lekin u dǝrⱨal ularƣa:

— Yürǝklik bolunglar, bu mǝn, ⱪorⱪmanglar! — dedi.

51 U kemigǝ, ularning yeniƣa qiⱪⱪandila, xamal tohtidi. Ular buningdin ⱨoxidin kǝtküdǝk dǝrijidǝ ⱪattiⱪ ⱨǝyran ⱪelixip, nemini oylaxni bilmǝytti; 52 qünki ular nan berix mɵjizisini tehiqǝ qüxǝnmigǝnidi, ularning ⱪǝlbi bihud ⱨalǝttǝ turatti.

53 Ular dengizning ⱪarxi tǝripigǝ ɵtüp, Ginnisarǝt degǝn yurtta ⱪuruⱪluⱪⱪa qiⱪip, kemini baƣlap ⱪoydi. ■ 54 Ular kemidin qüxüxi bilǝnla, halayi’ⱪ uni dǝrⱨal tonuwelip, 55 ǝtraptiki ⱨǝmmǝ jaylarƣa yügürüxüp bardi wǝ «U palanqi yǝrgǝ qüxüptu» dǝp anglixi bilǝnla, bimarlarni zǝmbilgǝ selip, xu yǝrgǝ uning aldiƣa elip berixti.

56 U mǝyli yeza, mǝyli xǝⱨǝr yaki ⱪixlaⱪlarƣa barsun, hǝlⱪ aƣriⱪlarni bazarlarƣa elip qiⱪip yatⱪuzatti; ular uningdin aƣriⱪlar ⱨeq bolmiƣanda sening yepinqangning pexigǝ bolsimu ⱪolini tǝgküzüwalsaⱪ dǝp ɵtündi. Uningƣa ⱪolini tǝgküzgǝnlǝrning ⱨǝmmisi saⱪaydi.

Markus
<
6
>

■6:1 Mat. 13:53; Luⱪa 4:16.

□6:3 «u ⱨeliⱪi yaƣaqqi ǝmǝsmu, Mǝryǝmning oƣli...» — Yǝⱨudiylar arisida adǝmlǝr atisining ismi bilǝn tonuluxi kerǝk idi. Yalƣuz anisining ismini tilƣa elixning ɵzi birhil ⱨaⱪarǝt idi.

■6:3 Yⱨ. 6:42.

■6:4 Mat. 13:57; Luⱪa 4:24; Yⱨ. 4:44.

■6:5 Mat. 13:58.

■6:6 Mat. 9:35; Luⱪa 13:22.

□6:7 «napak roⱨlar» — jinlarni kɵrsitidu.

■6:7 Mat. 10:1; Luⱪa 6:13; 9:1.

□6:8 «hurjun» — yaki «tilǝmqining haltisi».

□6:9 «Əysa ularƣa: — Sǝpǝrdǝ yeninglarƣa ⱨasidin baxⱪa nǝrsǝ eliwalmanglar, nǝ hurjun nǝ nan eliwalmanglar, bǝlwaƣⱪa pulmu salmanglar, putunglarƣa kǝxlǝrni kiyinglar, biraⱪ ikki yǝktǝk kiyiwalmanglar, — dǝp tapilidi» — (9-10-ayǝt) ⱪiziⱪarliⱪ yeri xuki, «Matta» wǝ «Luⱪa»da hatirilǝngǝn bayanlar boyiqǝ Rǝbbimiz ularƣa ⱨasa eliwelix wǝ kǝx kiyixnimu mǝn’i ⱪilƣan. Pikrimiz tehi muⱪimlaxmiƣini bilǝn oylaymizki, «Matta» bilǝn «Luⱪa» wǝ «Markus»ta bǝlkim ikki ayrim waⱪit-ǝⱨwal kɵrsitilidu.

■6:9 Ros. 12:8.

□6:10 «kimning ɵygǝ ⱪobul ⱪilinip kirsǝnglar, u yurttin kǝtküqǝ xu ɵydila turunglar» — bu ǝmrdǝ qong danaliⱪ bar. Ikki sǝwǝbtin eytilƣan boluxi mumkin: — (1) kona zamanlarda kɵp diniy wǝz eytⱪuqilar ɵymu-ɵy yoⱪlap pul tilǝytti; lekin Əysaning muhlisliri ⱨeq tilǝmqilik ⱪilmasliⱪi kerǝk; (2) ular ɵymu-ɵy kɵqüp yürsǝ, hǝlⱪtǝ ⱨǝrtürlük ⱨǝsǝt-guman pǝyda boluximu mumkin — «Nemixⱪa ular bizning ɵydǝ ⱪonmaydu?» yaki «Nemixⱪa ular bizning ɵydin kɵqüp ketidu?» degǝndǝk.

□6:11 «u yǝrdin kǝtkininglarda, ularƣa agaⱨ-guwaⱨ bolsun üqün ayiƣinglardiki topini ⱪeⱪiwetinglar!» — «ayaƣdiki topini ⱪeⱪiwetix» degǝn bu ixarǝt «bizning silǝr bilǝn munasiwetimiz yoⱪ», degǝnni bildürüp, Hudaning sɵzini rǝt ⱪilƣanlarƣa ⱪattiⱪ agaⱨlandurux idi.

■6:11 Mat. 10:14,15; Luⱪa 9:5; 10:12; Ros. 13:51; 18:6

□6:13 «ular ... Nurƣun bimarlarni zǝytun meyi bilǝn mǝsiⱨ ⱪilip saⱪaytti» — «mǝsiⱨ ⱪilix» muxu yǝrdǝ adǝmning bexiƣa zǝytun meyini sürüxni kɵrsitidu. «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.

■6:13 Yaⱪ. 5:14.

□6:14 «Uning nami mǝxⱨur bolƣaqⱪa, Ⱨerod padixaⱨ uning ⱨǝⱪⱪidǝ anglap...» — «Ⱨerod»lar toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng. «...uning ⱨǝⱪⱪidǝ anglap: «Bu adǝm ... Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyadur...» dǝytti» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «..uning ⱨǝⱪⱪidǝ anglap ⱪaldi. Bǝzilǝr: «Bu adǝm ... Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyadur...» — deyixǝtti».

■6:14 Mat. 14:1; Luⱪa 9:7.

□6:17-18 «Qünki u xu ayal bilǝn nikaⱨlanƣanidi; Yǝⱨya Ⱨerodⱪa tǝnbiⱨ berip: «Akangning ayalini tartiwelixing Tǝwrat ⱪanuniƣa hilap» dǝp ⱪayta-ⱪayta degǝnidi» — Ⱨerod ɵgǝy akisi Filipning ayali Ⱨerodiyǝni Filiptin tartiwelip andin uni ajrixixⱪa ⱪayil ⱪilip, Ⱨerodiyǝ bilǝn ɵzi toy ⱪilƣanidi. Yǝⱨyani tutux «Ⱨerodiyǝning wǝjidin» — bǝlkim uning biwasitǝ tǝlipidin bolƣan boluximu mumkin. «Akangning ayalini tartiwelixing Tǝwrat ⱪanuniƣa hilap» — Tǝwrattiki «Law.» 16:18, 20:21dǝ, birsining aka yaki ukisi ⱨayat ǝⱨwalda, birining ayalini yǝnǝ biri ɵz ǝmrigǝ elixⱪa bolmaydu, dǝp bǝlgilǝngǝn.

■6:17-18 Mat. 14:3; Luⱪa 3:19; 9:9; Law. 18:16; 20:21.

□6:20 «Ⱨerod Yǝⱨyani diyanǝtlik wǝ muⱪǝddǝs adǝm dǝp bilip...» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, Tǝwrat wǝ Injilda «muⱪǝddǝs» degǝnning mǝnisi «uluƣ» ǝmǝs, bǝlki «pak», «Hudaƣa atalƣan»dur. «u uning sɵzlirini angliƣan qaƣlirida alaⱪzadǝ bolup ketǝtti» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ buning ornida: «u uning sɵzlirini anglap nemǝ ⱪilixni bilǝlmǝy ⱪalatti» yaki «u uning sɵzlirini anglap kɵp ixlarni ⱪilatti» deyilidu.

■6:20 Mat. 14:5; 21:26.

■6:21 Yar. 40:20; Mat. 14:6.

□6:22 «Ⱨerodiyǝning ⱪizi» — burunⱪi eridin bolƣan ⱪizi. Bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ: «... uning ⱪizi Ⱨerodiyǝ» deyilidu. Undaⱪ tǝrjimǝ toƣra bolsa, Ⱨerodiyǝning ⱪizining ismining ɵzining ismi bilǝn ohxax boluxi ajayib ix ǝmǝs, ǝlwǝttǝ.

■6:23 Ⱨak. 11:30.

□6:27 «...padixaⱨ dǝrⱨal bir jallat ǝwǝtip...» — yaki «...padixaⱨ dǝrⱨal bir ⱪarawul ǝwǝtip...».

■6:27 Mat. 14:10.

■6:30 Luⱪa 9:10.

■6:31 Mar. 3:20.

■6:32 Mat. 14:13; Luⱪa 9:10; Yⱨ. 6:1.

■6:34 Yǝr. 23:1; Əz. 34:2; Mat. 9:36; 14:4; Luⱪa 9:11.

■6:35 Mat. 14:15; Luⱪa 9:12; Yⱨ. 6:5.

□6:37 «ikki yüz kümüx dinar» — bir kümüx dinar (grek tilida «dinarius») bir ixqining bir künlük ix ⱨǝⱪⱪi idi («Mat.» 20:2ni kɵrüng).

■6:38 Mat. 14:17; Luⱪa 9:13; Yⱨ. 6:9.

□6:40 «Halayiⱪ yüzdin, ǝlliktin sǝp-sǝp bolup olturuxti» — grek tilida «Halayiⱪ yüzdin, ǝlliktin sǝp-sǝp bolup yetixti».

■6:41 1Sam. 9:13; Yⱨ. 17:1.

□6:43 «Muhlislar ...teriwaldi» — grek tilida «Ular ... teriwaldi». «Ular»ning muhlislar ikǝnliki «Mat.» 16:9-10dǝ ispatlinidu. «on ikki sewǝt» — grek tilida «on ikki ⱪol sewǝt» — demǝk, bir adǝm ikki ⱪollap kɵtürǝlǝydiƣan sewǝtlǝr.

□6:45 «Bǝyt-Saida yezisiƣa ɵtüp...» — yaki «Bǝyt-Saida yezisidin ɵtüp...».

■6:45 Mat. 14:22; Yⱨ. 6:17.

■6:46 Mat. 14:23; Luⱪa 6:12.

■6:47 Mat. 14:23; Yⱨ. 6:16.

□6:48 «Keqǝ tɵtinqi jesǝk waⱪtida, u dengizning üstidǝ mengip...» — bir keqǝ tɵt jesǝkkǝ bɵlünǝtti; xunga bu waⱪit tang atay degǝn waⱪit idi. «u ... ularning yenidin ɵtüp ketidiƣandǝk ⱪilatti» — yaki «u ... ularning yenidin ɵtüp kǝtmǝkqi boldi». Bu intayin ⱪiziⱪ ix. Mumkinqiliki barki, (1) Əysaning «ɵtüp ketix»i — Muhlislarƣa Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisining Israillarni Misirdin ⱪutⱪuzux üqün «Ularning (Israillarning) yenidin ɵtüp ketix»ini ǝslǝtmǝkqi, yaki (2) u ularning ɵzlikidin ɵzini kemigǝ qiⱪip ⱨǝmraⱨ boluxⱪa tǝklip ⱪilixini halaytti.

■6:53 Mat. 14:3.