7
An-gata Burr-ganyja A-workiya Rowm (Rome) An-guyinda An-dakal
(Metiyu 8:5-13)
Gatiya Jesus gu-wulebana janguny nipa gu-ngurrjinga burrwa a-ni wurra gama gorlk, lika nipa ana-bupiyana ana-bamuna, yi-gata a-bona Gapárniyam (Capernaum). Gatiya waypa a-bena, lika an-ngardapa an-gata Rowm an-guyinda minypa an-dakal a-ganyja a-workiya, nipa an-gata an-nigipa an-mujama burr-guya a-yorrpuna, jimarn jarra a-juwiyarna. Wurra an-gata minypa an-dakal a-ganyja a-workiya, nipa burr-guya jal a-ni nula an-nigipa an-mujama. Minypa nipa a-galiyana janguny an-gata nula Jesus, lika nipa burr-jerrmarra nula Ju (Jew) mu-murna yerrcha, birripa barra abu-wenggana nipa barra ana-garlma rrapa wanngu a-nega an-nigipa an-mujama. Gu-gurda ngacha minypa birripa aburr-bena nula Jesus rrapa lika burr-guya aburr-ngiwija nula aburr-ni, aburr-yinanga nula, “Nipa an-gata Rowm an-guyinda minypa an-dakal a-ganyja a-workiya, nipa an-molamola. Ngaw minyja ny-junggaja nula? Minypa nipa jal a-nirra arrburrwa nguburr-guna Yichrayal (Israel) nguburr-bapurr, rrapa minypa nipa a-wena, gubu-gupuna arrburrwa gun-ngayburrpa bala marn․gi nguburr-negiya nguburr-workiya gun-guna rrawa,” aburr-yinagata aburr-wena.
Lika Jesus a-garlmuna burrwa, aburr-bamunapa aburr-bena rrawa yi-gurrepa an-gata Rowm an-guyinda a-ninyarrapa. Lika nipa burr-jerrmarra aburr-yigipa jawina ay-gata nula Jesus, barra birripa abu-ngurrja nipa an-gata minypa nipa a-yinanga, “Ganapiya, a-lay, Bunggawa. Nginyipa gala barra mu-nguy nyina-bamba minypa nginyipa nyina-boya ngaypa apula. Wurra ngaypa gala ngu-molamola rraka nginyipa nyina-boy apula gun-ngaypa rrawa. Gu-gurda nula ngaypa gala mu-ngoyurra ngu-boyarna nggula. Wurra jarra minyja nginyipa ny-yengga, an-ngaypa an-mujama a-molamiya barra. Ngardawa ngaypa ngu-yinagatiya minypa nginyipa; minypa an-nerranga mu-ngoyurra a-jirra apula, wurra ngaypa mu-ngoyurra ngu-jirra burrwa aburr-gata aburr-ngaypa an-dakal ngaypa nguburr-ganyja ngu-workiya. Rrapa minypa an-ngardapa ngaypa ngu-weya nula ngu-workiya, ‘Boy!’ lika nipa a-boya a-workiya; rrapa an-nerranga ngaypa ngu-weya nula, ‘Guwa!’ lika nipa ana-jarlabiya ana-workiya; rrapa an-ngaypa an-mujama ngaypa ngu-weya nula, ‘Yinda jama ji!’ lika nipa a-yinagata a-workiya jama a-jirra.”
Gun-narda Jesus a-galiyana minypa an-gata Rowm an-guyinda a-wena, lika nipa Jesus gochila a-barrjinga nula minypa nipa an-gata gu-werranga gu-rrawa wenga burr-guya marr a-balcha nuluwa. Lika nipa a-ngukurdanyjiyana, a-wena burrwa wurra gama gorlk aburr-gata abu-jurrjurrmurrapa aburr-bamuna, a-yinanga burrwa, “Gun-guna ngaypa ngu-weya ana-gorrburrwa gun-burral: Gala mu-ngoyurra ngu-nacharna an-gugaliya burr-guya marr a-balcharna minypa an-guna; wuriya nipa an-guna gala Yichrayal an-bapurr.” 10 Lika aburr-gata nipa Rowm an-guyinda burr-jerrmarra gurda, birripa aburr-jekarra aburr-bamuna, rrawa aburr-bena gugu abi-nana an-mujama gipa a-molamiyana.
Jesus A-jarrkarrana Jin-miliyak An-nika Mu-lopa Acha Mu-ngoyurra Gun-nyagara Gu-ni
11 Rrapa nuwurra gun-baykarda ngika, lika Jesus a-garlmuna, a-bona rrawa gun-gata gun-nelangga Neyin (Nain), rrapa minypa aburr-yigipa jawina rrapa barrwa aburr-jaranga gu-galiya yerrcha wugupa nula aburr-bamuna aburr-ni. 12 Gu-gata wenga Jesus a-bena rrawa yi-gurrepa, lika gugu burr-nana aburr-bena gurda, abu-ganyja aburr-bamuna ay-gata jemitri (cemetery), minypa jin-nigipa mampa niya gipa mu-ngoyurra miliyak jinyu-ni, rrapa nipa an-guna gun-nyagara gu-ni nipa an-ngardapa achila mu-lopa acha, rrapa wurra gama gorlk gu-gatiya wenga rrawa wugupa achila aburr-bamuna. 13 Gatiya gugu Jesus jinyu-nana, lika nipa a-worijinga achila. Lika a-wena achila, “Ganapa rruwuja.” 14 Lika nipa a-bamuna, mu-rrimarra mun-gata gopin (coffin), lika aburr-gata mbi-ganyja aburr-bamuna gopin aburr-derichinga. Lika Jesus a-wena nula an-gata gun-nyagara gu-nipa, “A-lay, an-yawarriny, ngaypa ng-gunaga ngu-weya nggula ngu-nirra: Nginyipa nyina-garlma!” 15 Lika gu-gata wenga nipa an-gata ana-garlmunapa a-wena a-ni. Lika Jesus gatiya jiny-yuna nipa mampa niya.
16 Lika birripa aburr-gata burr-guya aburr-gurkuja rrapa an-molamola abu-ngurrjinga Wangarr. Minypa Jesus abu-ngurrjinga, aburr-yinanga, “An-guna nipa minypa wana an-bapala, ngaja, ngarla, Wangarr gun-nika janguny guna-ganyja arrburrwa!” Rrapa minypa barrwa aburr-yinagata, “Gun-guniya gugu Wangarr a-bena arrburrwa ngayburrpa nguburr-guna nguburr-yigipa gu-ngarda yerrcha.”
17 Lika gu-gata wenga janguny gu-barrjekarra nula gu-bona, Judíya (Judea) rrawa gu-jirra gu-boya aburr-galiyana nula, rrapa barrwa gun-nerranga rrawa burr-guta.
Jon Bijirri-jerrmarra Gurda Nula Jesus Abirri-jirrapa Abirri-mujaruk
(Metiyu 11:2-19)
18 Rrapa Jon burr-yika jawina nuwurra waypa birripa aburr-wena nula minypa gun-gata Jesus a-yinmiyana jama a-ji, lika Jon a-gonyjinga butula abirri-jirrapa abirri-gata, 19 lika bijirri-jerrmarra nula Jesus barra abirri-wenggana. Minypa bitipa abirri-yinda barra nula, “Ny-jurdiya nginyipa nyina-bona arrburrwa nyi-gujerrjerrjiya, wurra waygaji an-nerranga barra nyiburr-gana nula nyiburr-ni, ya?”
20 Lika nuwurra waypa bitipa abirri-bena nula Jesus, bitipa abirri-yinagata abirri-wena nula, “A-lay, an-gata Jon bama burr-gurragaja a-workiya, nipa nyjirri-jerrmarra nggula barra birri-wenggana minyja nginyipa ny-jurda nyina-bona arrburrwa nyi-gujerrjerrjiya, wurra waygaji an-nerranga barra nyiburr-gana nula nyiburr-ni.”
21 Gun-gatiya gugu Jesus wanngu burr-negarra a-bona aburr-jaranga aburr-gata minypa aburr-gurderdakurderda, rrapa aburr-werranga minypa burr-guya gun-gujuwa gubi-rrimarra, rrapa aburr-werranga minypa walkwalk abi-rrimarra. Rrapa gapula aburr-ni, nipa minypa burr-wuna ganyjarr mipila aburr-jirra aburr-ganana. 22 Lika a-wena butula abirri-gata Jon bijirri-yika jawina, “Ana-gotipa birri-boy, birri-ngurrja nula Jon minypa geka nyirri-galiyana rrapa nyirri-nana. Minypa gapula aburr-ni barrwa gugu mipila aburr-jirra aburr-ganana, rrapa minypa aburr-burda aburr-guyinda aburr-rrigirrgnga gugu; rrapa aburr-jeja aburr-ngolkuja aburr-ji minypa gun-guburlububurluja gubi-rrimarra, gun-narda gugu gu-bona burrwa; rrapa minypa aburr-gerna aburr-guyinda barrwa aburr-galiyarra, rrapa minypa mu-ngoyurra gun-nyagara gu-ni barrwa aburr-molamiyana, rrapa minypa aburr-welangga aburr-delipa, birripa aburr-galiyarra aburr-nirra gun-molamola janguny. Gu-gurda ngacha. Isaiah 35:5-6; 61:1 23 Rrapa minyja ana-nga an-gata gala nguna-bawa, a-jeka, an-gata an-gugaliya Wangarr ana-nyala a-jalkakaja, nipa an-molamola a-nirra.”
24 Nuwurra waypa Jon bijirri-yika jawina abirri-bona, lika Jesus a-garlmunapa Jon a-ngurrjinga burrwa a-ni wurra gama gorlk aburr-gata. A-yinanga burrwa, “Minypa ana-goyburrpa nyiburr-bona nula nyiburr-workiyana Jon gata gu-werrapa nipa a-ni, an-nga nula nyiburr-bona nula, ya? Wurra ana-goyburrpa jal nyiburr-ni jimarna barra nyibi-na an-gugaliya a-barrjejignga a-workiya minypa mun-maywapa gorrngunya gu-barlmarrk mu-jalanggakaja gu-workiya, ya? 25 Wurra gun-narda ngika. Wurra an-nga nula nyiburr-bona nula? Wurra ana-goyburrpa jal nyiburr-ni jimarna barra nyibi-na an-gugaliya mun-molamola mun-guyinda mirikal a-barrngumiya a-workiya, ya? Wurra ngika gun-narda. Wurra aburr-gata mun-molamola aburr-barrngumiya aburr-workiya rrapa gun-jaranga gubi-rrimanga aburr-nirra aburr-workiya, birripa jarra bunggawa an-guyinda gun-nika rrawa aburr-nirra aburr-workiya, ngaja, ngarla; ngika minypa gu-werrapa. 26 Wurra an-nga nula ana-goyburrpa nyiburr-bona nula Jon? Wurra ngardawa nipa Wangarr an-nika an-mujaruk, ya? Minyjiya, ngarla! Rrapa gun-narda wupa ngardapa ngika, wurra minypa ngaypa ngu-wengga barra ana-gorrburrwa gun-guna: 27 Jon an-nardiya mu-jurra a-ngurrjinga, minypa Wangarr a-wena, a-yinanga,
‘Minyja na, an-ngaypa an-mujaruk mu-ngoyurra ngu-jerrma barra nggula,
nipa barra nawanawa a-ni nggula jarlakarr.’ Malachi 3:1
28 Buburr-galiya apula; gun-guna gun-burral. Gun-nardiya rrawa an-gugaliya a-ni a-workiyana, wurra an-gata gala ana-nga wana minypa Jon. Wurra wuriya. Wurra an-gata ana-nga gu-rrimanga apula janguny gun-guna ngaypa ngu-weya ana-gorrburrwa ngu-workiya, an-gata an-gugaliya marrban nipa an-nelangga an-delipa, wurra nipa jarra marr a-yinanga an-delipa; Jon nipa an-delipa.”
29 Aburr-jaranga wurra gama gorlk aburr-gata aburr-galiyana nula Jesus nipa a-yinagata a-wena, birripa lika gubi-yagurrmurra nula Wangarr gun-nigipa rum, aburr-gata burr-guta minypa aburr-mujama nula gapman rrupiya mbi-mangga nula aburr-workiya, wurra gama gorlk burrbu-gaypurda. Minypa aburr-yinmiyapa aburr-gata gipa mu-ngoyurra aburr-galiyana aburr-workiyana nuluwa Jon rrapa nipa bama burr-gurragaja, aburr-gurdiya birripa aburr-galiyana nula Jesus rrapa gubi-yagurrmurra nula Wangarr gun-nigipa rum. 30 Wurra Berachi (Pharisee) yerrcha aburr-gata rrapa aburr-werranga aburr-gata joborr marn․gi aburr-gunega, birripa aburr-ngoyurra gubi-yerrnyjinga gun-gata Jesus a-wena, minypa gipa mu-ngoyurra aburr-ngoyurra gubi-yerrnyjinga Jon a-wena rrapa nipa gala bama burr-gurragajarna. Metiyu 21:32; Luk 3:12
31 Lika nipa Jesus mu-nguy a-wena, a-yinagata, “Nyiburr-gurdiya gorlk ngu-yinmiya barra ngaypa arr-ngurrja, ya? Ana-goyburrpa minypa gun-nga gun-gata gun-maywapa? 32 Wurra ana-goyburrpa minypa gun-maywapa gu-ngarda yerrcha aburr-dawurrjinga aburr-workiya gata wurra gama gorlk aburr-nirra aburr-workiya. Minypa birripa gu-ngarda yerrcha aburr-gonyjinga burrwa aburr-workiya gu-gapa gu-guta, aburr-yinaga,
‘Ngayburrpa nyiburr-japarndiyana,
wurra ana-goyburrpa gala nyiburr-walagiyarna!
Ngayburrpa nyiburr-rruwujana,
wurra ana-goyburrpa gala nyiburr-malchingarna arrburrwa!’
33 Gu-gurdiya ngacha gun-maywapa, wurra gun-burral minypa Jon an-gata bama burr-gugurragaja a-workiya rrapa mola an-guna An-walkurpa An-gugaliya. Minypa an-gata Jon nipa gala m-bay a-workiya rakaraka rrapa wayin (wine), rrapa gu-gurda nula ana-goyburrpa nyibu-yopurda nyiburr-workiya, nyiburr-yinaga, ‘Nipa walkwalk a-rrimanga.’ 34 Rrapa minypa an-guna An-walkurpa An-gugaliya a-bena ana-gorrburrwa, nipa jarra m-banga a-workiya, wurra ana-goyburrpa nyibu-yopurda nyiburr-workiya nipa burr-guta. Minypa nyiburr-yinaga, ‘Minyja na, an-guna nipa mun-jaranga m-banga a-workiya balaja rrapa wayin; rrapa nipa a-malchinga burrwa aburr-gata aburr-mujama nula gapman rrupiya mbi-mangga nula aburr-workiya, gu-galiya yerrcha burrbu-gaypurda; rrapa aburr-werranga burr-guta aburr-werra nipa an-guna a-malchinga burrwa.’ Ana-goyburrpa nyiburr-yinagata nyiburr-weya nyiburr-workiya, nyibu-yopurda an-guna An-walkurpa An-gugaliya. 35 Wurra gun-gata Wangarr gu-borrwurra rrapa jama a-jirra a-workiya, gun-narda aburr-yigipa gu-ngarda yerrcha birripa jarra nyirrbu-gurdagurdarraja aburr-nirra ana-goyburrpa minypa gun-gata gun-molamola gun-jechinuwa.”
Jin-ngardapa Gama Jin-gata Jin-nerra Nipa A-ngimarra Jesus Rrepara A-jirra
36 An-ngardapa an-gata Berachi an-guyinda, nipa a-gonyjinga nula Jesus gu-yigipa gu-rrawa barra balaja mbi-bay. Lika Jesus a-bamuna, gu-yigipa gu-bala a-barrngumurra nula, lika a-rakaja burrwa gatiya minypa balaja mbi-banga aburr-workiya. 37 Rrapa jin-ngardapa gama jin-gata nipa gun-nerra jama jiny-ji jiny-yorkiyana, wurra gun-gatiya waypa nipa gu-borrwurra Jesus m-barra a-ni an-gata Berachi an-guyinda gun-nika rrawa, lika nipa muna-ganyja mun-gungimiya mun-molamola mun-gungolkuja m-bochula mu-guyinda, mun-gata bochula mbi-jarlapuna jandarra gun-molamola gun-gata gun-nelangga alabécha (alabaster). 38 Nipa jina-bona, jin-duwujana jinyu-ni Jesus ana-rrepara, rrapa gun-nigipa rru a-gurragaja rrepara a-jirra, lika japarna a-negarra mu-yigipa mu-mejimija mu-guyinda, rrapa a-machinga rrepara a-jirra, rrapa ana-rrepara mu-jerrjerrjinga mun-gata mun-molamola mun-gungolkuja. Metiyu 26:7; Mark 14:3; Jon 12:3 39 Rrapa an-gata Berachi nipa waypa jinyu-nana Jesus rrepara a-jirra a-rrimarra jinyu-ni, lika nipa bama a-yinanga, “Minyja an-guna jimarna Wangarr an-nika an-mujaruk, nipa marn․gi a-nirrarna achila jin-guna ji-guyinmiya ngacha jin-gugaliya a-rrimanga jinyu-nirra, minypa nipa jin-guna gun-nerra jama jiny-jirra jiny-yorkiya.”
40 Wurra Jesus a-yinanga nula, “Jayman, a-lay, ngaypa janguny ngu-rrimanga nggula.”
“An-nga, a-lay, Bunggawa?”
41 Lika nipa Jesus a-yinagata a-wena, “An-ngardapa an-gugaliya rrupiya bijirri-wuna ngardapa ngardapa abirri-jirrapa gu-galiya yerrcha, minypa gun-gapa guna-bamburda bitipa abirri-wu barra. Minypa an-ngardapa an-gugaliya nipa barra muna-gurdanyja nula rrupiya wana, minypa jilpa (silver) mun-guyinda 500, rrapa minypa an-nerranga an-gugaliya nipa barra muna-gurdanyja nula mun-delipa rrupiya, minypa jilpa mun-guyinda 50. 42 Wurra gu-yurtchingapa gu-bamuna, bitipa gala abirri-yinmiyarna abirri-wucharna, lika nipa baywarra gu-negarra butula mun-gata rrupiya nula. Wurra marrka ngurrja apula: abirri-gata nipa baywarra gu-negarra butula, ana-nga barra burr-guya jal a-ni barra nula?”
43 Nipa Jayman a-yinagata, “Minyja an-gata nipa baywarra gu-negarra nula mun-gata rrupiya wana, an-gatiya burr-guya jal a-ni barra nula, ya?”
Jesus a-yinagata nula, “Nginyipa ny-jarlapuna; gurda ny-yena gun-burral.” 44 Lika a-ngukurdanyjiyana achila a-bamuna jin-gata gama, rrapa barrwa a-wena nula Jayman, “Minyja na jin-guna. Ngaypa nguna-bona nggula gun-nginyipa rrawa, wurra nginyipa gala nguna-wucharna bugula rraka ngaypa ngu-wepiyarna rrepara ngu-jirra. Wurra jin-guna gama gu-rru gu-guyinda nguna-wepana rrepara ngu-jirra rrapa japarna nguna-negarra mu-yigipa mu-mejimija mu-guyinda. 45 Nginyipa gala nguna-machingarna ngaypa. Wurra jin-guna jin-gugaliya, ngaypa nguna-bonapa nipa gala jinyu-derichingarna wurra nipa nguna-machinga rrepara ngu-jirra. 46 Nginyipa gala mun-gungimiya nguna-ngimangarna bama ngu-jirra. Wurra nipa mu-jerrjerrjinga mun-molamola mun-gungolkuja ngaypa ngu-rrepara. 47 Gu-gurda nula ngaypa ngu-weya nggula gun-burral: Nipa jin-guna Wangarr gipa baywarra gu-negarra achila gun-jaranga gun-nerra nipa mu-ngoyurra jama jiny-ji, rrapa gu-gurda nula nipa jin-guna burr-guya gurrurta gu-rrimanga — ngardawa Wangarr baywarra gu-negarra achila gun-jaranga. Wurra an-gata ana-nga Wangarr nipa gun-delipa wupa mari baywarra gu-negarra nula, an-gata an-gugaliya marr a-yinaga gurrurta gu-rrimanga jarra.”
48 Lika nipa a-wena achila, “A-jay, gun-gata nginyipa werra nyi-negiyana gipa gugu baywarra gu-ni nggula.”
49 Lika aburr-gata wugupa nula Jesus mbi-barra aburr-ni balaja, birripa wupa ngardapa aburr-wengganachichiyana aburr-ni, “An-guna ana-nga nipa gu-borrwuja jimarna nipa wupa baywarra gu-nega nula an-gugaliya werra a-negiyana a-workiyana?”
50 Wurra Jesus a-yinanga achila jin-gata gama, “Ngardawa nginyipa marr ny-balcha apula, lika nginyipa wanngu nyi-ni. Ganapiya. Ny-molamola gugu boy.”

7:22 Isaiah 35:5-6; 61:1

7:27 Malachi 3:1

7:30 Metiyu 21:32; Luk 3:12

7:38 Metiyu 26:7; Mark 14:3; Jon 12:3