3
Jon Gu-ngurrjinga Burrwa Wurra Gama Gorlk
(Metiyu 3:1-12; Mark 1:1-8; Jon 1:19-28)
1-2 Gu-bamuna, nuwurra waypa Daybíriyach Jija (Tiberius Caesar) gipa gun-jaranga jemberr nipa bunggawa wana an-bapala a-ni, minypa 15, gun-gata lika Wangarr gun-nika wengga gu-bena nula Jon (John) an-gata Jekaráya (Zechariah) an-nika an-walkurpa, nipa a-ninya gu-werrapa. Rrapa minypa Daybíriyach Jija burr-yika jawina ngardapa ngardapa jaga aburr-ganana aburr-ni rrawa gu-jirra gu-boya, birripa aburr-guna wupa aburr-welangga: minypa Bontiyach Baylat (Pontius Pilate), nipa jaga a-ganana gun-gata rrawa Judíya (Judea); rrapa Ayrat (Herod), nipa jaga a-ganana gun-gata rrawa Galali (Galilee); rrapa Ayrat an-nika worlapa niya an-gata Bilip (Philip), nipa jaga a-ganana gun-gata rrawa Yituréya (Ituraea) rrapa Durekanáytach (Trachonitis); rrapa Lichániyach (Lysanias), nipa jaga a-ganana rrawa Abiléni (Abilene). Aburr-gurdiya wupa bunggawa yerrcha jaga aburr-ganana gun-gata rrawa rrapa janguny gu-bena nula Jon gatiya nipa gu-werrapa a-ninya. Rrapa junggay wana abirri-babalapa Ju yerrcha burrbi-yika, abirri-gata Anach (Annas) mu-ngoyurra a-ni rrapa Gayapach (Caiaphas) jurdach junggay wana an-babalapa a-ni.
Gun-gatiya Wangarr gun-nika wengga gu-bena nula Jon, lika nipa a-garlmuna, gu-ngurrjinga a-bona gun-gata rrawa gu-jirra gu-boya gata man․garba gu-werrwerrjinga gu-yurra gun-nelangga Jordan. Minypa nipa a-wena burrwa a-workiyana wurra gama gorlk, a-yinagata burrwa, “Gun-nerra bubu-bawa rrapa buburr-ngukurdanyjiya nula Wangarr, rrapa ngaypa bama arr-gurraga barra, minypa nipa Wangarr rrapa baywarra gu-nega barra ana-gorrburrwa gun-nerra nyibi-rrimarra.” Jon a-yinagata a-wena rrapa jama a-ji a-workiyana minypa gun-gata Wangarr gun-nika janguny wola gun-guwarr Aycháya (Isaiah) a-wukurrjinga, gu-yinaga gu-yurra,
“An-nerranga an-gata a-jabarrchinga a-jirra yi-gata gu-werrapa,
nipa a-yinaga a-weya,
‘A-lay, nipa Bunggawa ana-boya!
Jarlakarr nawanawa buburr-ni nula.
Gun-jechinuwa bubi-nega nula.
Mun-mirk mu-guyinda mu-yawuchiya barra yi-gata mu-gochila mu-guyinda,
rrawa barra gun-molamola gu-ni barra.
Gun-melamirlamirnda gun-guyinda gu-ngukurdanyjiya barra gun-jechinuwa gu-ni,
rrapa gun-guburlububurluja gun-guyinda gu-ngukurdanyjiya barra gun-jerdajirda gu-ni barra.
Nguburr-gurdiya gorlk gun-nardiya rrawa gu-jirra gu-boya,
ngayburrpa ngubi-na barra
minypa nipa Wangarr wanngu arr-nega barra.’ ” Isaiah 40:3-5
A-yinagata Aycháya a-wukurrjinga wola rrapa gu-gurda ngacha minypa nipa Jon jurdach jama a-ji. Minypa aburr-jaranga wurra gama gorlk aburr-bona gurda nula nipa barra bama burr-gurraga, wurra nipa a-yinagata burrwa, “Ana-goyburrpa nyiburr-gurda minypa an-gata jarn․gich an-guyinda. Wurra ana-nga a-wena ana-gorrburrwa ana-goyburrpa nyiburr-yurtchingapa, jimarna ana-goyburrpa wupa ngardapa wanngu nyiburr-negiya barra gun-gata mari guna-bamburda? Wurra gala nyiburr-yinmiya. Metiyu 12:34; 23:33 Jarra ana-goyburrpa minypa gun-maywapa gun-jong, wurra yama ana-goyburrpa nyibi-rrima minypa mun-molamola balaja? Minypa gun-burral ana-goyburrpa yama nyiburr-yinda jama nyiburr-ji minypa gun-nerra nyibu-bawa? Wurra gala barra ana-goyburrpa ngardapa ana-gorrburra nyiburr-wengga, nyiburr-yinda, ‘Ngika. Jarra ngayburrpa Aybriyam (Abraham) an-ngayburrpa nyanyapa arrburra.’ Gala barra nyiburr-wengga gu-gurda ngacha. Wurra ngaypa jarra ngu-weya ana-gorrburrwa, Wangarr minyja nipa jal a-ni, nipa ganyjarr gu-rrimanga gun-guna jandarra gun-jaranga gu-yurra nipa gu-jarlapa minypa Aybriyam burr-yika gu-ngarda yerrcha. Jon 8:33 Wurra gun-gata ngaypa ngu-wena ana-goyburrpa minypa gun-maywapa gun-jong, wurra an-gata minypa an-maywapa galamang an-gurrimapa, nipa gugu gu-jaywuja a-jirra gun-gata gun-jong, burr-bama burr-rrepara barra gu-yartkujama. Minyjiya. Gun-jong gun-guyinda gun-gata gala mun-molamola balaja mu-rrima, nipa an-gata gu-yartkujama barra a-ni, gu-yerrnyja barra yi-gata gu-bol gu-guyinda.” Nipa Jon a-yinagata a-wena burrwa, minypa gun-burral nipa Wangarr a-yinmiya barra burrwa aburr-gata minypa gala marr aburr-balcha nula, gu-gurda ngacha. Metiyu 7:19
10 Lika aburr-gata aburr-jaranga abu-wengganana aburr-ni Jon, “Lika ngayburrpa nyiburr-yinmiya barra, a-lay?”
11 Lika nipa gu-ngurrjinga burrwa, “Ny-yinga ny-jata minyja n-dimanga abirri-jirrapa molma mun-gunegiya mirikal, wu mun-nerranga an-gata gala mu-rrima. Rrapa ny-yinga ny-jata minypa balaja n-dimanga, ny-yirda barra ny-yu mun-nerranga an-gata gala mu-rrima.”
12 Rrapa Ju yerrcha aburr-gata jama aburr-jirra nula aburr-workiya gapman (government) minypa rrupiya mbi-mangga nula aburr-workiya, wurra gama gorlk burrbu-gaypurda, birripa aburr-gata burr-guta aburr-bona gurda nula Jon barra nipa bama burr-gurraga. Aburr-yinanga nula, “Bunggawa, a-lay, ngayburrpa rrapa nyiburr-yinmiya barra?” Luk 7:29
13 Lika nipa gu-ngurrjinga burrwa, “Ana-goyburrpa gala barra nyirrbu-gaypa wurra gama gorlk. Wurra burrbu-wenggana mun-gata mun-nga birripa mbi-rrimanga minypa gapman mun-nika, mun-narda wupa ganapiya.”
14 Rrapa aburr-gata an-dakal an-guyinda, birripa burr-guta abu-wengganana Jon, aburr-yinanga, “Rrapa ngayburrpa? Ngayburrpa nyiburr-yinmiya barra, a-lay?”
Nipa a-yinagata burrwa, “Gala barra nyirrbu-gaypa wurra gama gorlk minypa ana-goyburrpa nyiburr-bachirra burrwa rrapa minypa mari nyibu-garraja burrwa, jimarna barra burr-rrupiya gun-molamola gubi-nega burrwa. Gala barra nyiburr-yirda. Wurra jarra mun-goyburrpa wupa rrupiya nyibu-ma barra nyiburr-workiya, ganapiya, mun-nardiya wupa.”
15 Minypa gun-gata birripa wurra gama gorlk gubu-borrwurra aburr-ni yi-gurrepa gu-nirra gu-bamburda Wangarr barra a-gunggaja burrwa, aburr-jaranga aburr-gata bama aburr-yinanga jimarn jarra Jon nipa Christ. 16 Wurra Jon a-wena burrwa, “Ngika. Jarra ngaypa bama arr-gurragaja ngu-workiya ana-goyburrpa gu-bugula gu-guyinda, wurra jarra an-nerranga ana-boya nipa wana, ngaypa ngu-delipa. Minypa ngaypa gala wana rraka ngu-yigipa ngu-mujama ngu-ni nula rrapa minypa ngu-yerrkujama nula ngu-workiya gun-nigipa nipa a-barrngumiya a-workiya rrepara a-jirra. Wurra jarra nipa bama nyirr-gurraga barra Mern An-mawunga, rrapa minypa gun-nerra gu-yalpa barra ana-gorrburrwa gu-bol gu-guyinda, gu-gurda ngacha. 17 Nipa gipa nawanawa a-ni nipa barra arr-ngorrkornda a-boy, minypa gun-maywapa an-gugaliya mu-ngorrkorndanga a-workiya balaja minypa mun-mola mun-guyinda ngardapa rrapa mun-nerra mun-guyinda ngardapa. Minypa gun-burral ngayburrpa nguburr-werranga nguburr-mola nguburr-guyinda nipa arr-ga barra a-boy gu-yigipa gu-rrawa, wurra ngayburrpa nguburr-werranga nguburr-werra nguburr-guyinda nipa arr-yerrnyja barra yi-gata gu-bol, gatiya barra nguburr-mungbiyapa barra nguburr-rro rrapa gun-gata bol gala ana-nga gu-jupa.” 18 Jon a-yinagata a-wena a-workiyana burr-guya, minypa gun-molamola janguny gu-ngurrjinga burrwa a-workiyana wurra gama gorlk.
19 Rrapa nipa a-wena nula an-gata Ayrat (Herod) burr-guta, gapman an-guyinda an-gata jaga a-ganaja gun-gata rrawa. Minypa nipa Jon ana-nyala gelama gelama a-barra a-ni Ayrat, ngardawa nipa Ayrat jiny-menga an-nigipa worlapa niya jin-nika gama jin-gata Yirórriyach (Herodias). Rrapa minypa barrwa gun-jaranga gun-nerra gun-guyinda Ayrat jama a-ji a-workiyana, nipa Jon ana-nyala gelama gelama a-barra a-workiyana. 20 Wurra Ayrat a-garlmuna rrapa barrwa jama a-ji burr-guya gun-nerra, gun-gata minypa nipiya Ayrat ana-nyala a-rrimarra Jon rrapa a-barrbuna wupa minypa nipa brichina barra a-ni. Metiyu 14:3-4; Mark 6:17-18
Jon Ana-nyala Jesus Bama A-gurragaja
(Metiyu 3:13-17; Mark 1:9-11)
21 Wurra gun-gatiya mu-ngoyurra burdak Jon bama burr-gurragaja a-ni wurra gama gorlk, Jesus ana-bona rrapa nipa burr-guta Jon ana-nyala bama a-gurragaja. Rrapa gatiya waypa nipa Jesus a-wengganana a-ni, waykin gu-lapkujamiyana 22 rrapa Mern An-mawunga ana-bupiyana nula minypa nipa mukumul a-maya. Rrapa ana-manyjirda a-galiyana waykin wenga Wangarr ana-wena nula nipa Jesus, “Nginyipa ny-jurda ny-nyaypa Walkur ngaypa burr-guya jal ngu-nirra nggula; ngaypa ngu-marrkapchinga nggula.” Genesis 22:2; Psalms 2:7; Isaiah 42:1; Metiyu 3:17; Mark 1:11; Luk 9:35
Jesus Burr-yika Mu-ngoyurra Aburr-guyinda
(Metiyu 1:1-17)
23 Gun-gatiya waypa Jesus a-garlmuna barra jama a-ji minypa nipa gu-rrimarra ganyjarr, nipa jemberr gu-ni nula burr-murna burr-rrepara rrapa barrwa arr-jirrapa arr-murna, minypa 30. Rrapa wurra gama gorlk gubu-borrwurra, jimarna Jochap a-bokamurra Jesus, burrbu-ngurrjinga Jesus burr-yika mu-ngoyurra aburr-guyinda minypa aburr-guna: 24 Jochap nipa an-walkurpa Yeli (Heli) an-nika, Yeli nipa an-walkurpa Mechat (Matthat) an-nika, Mechat nipa an-walkurpa Libay (Levi) an-nika, Libay nipa an-walkurpa Melki (Melchi) an-nika, Melki nipa an-walkurpa Janay (Jannai) an-nika, Janay nipa an-walkurpa Jochap an-nika, 25 Jochap nipa an-walkurpa Metacháyach (Mattathias) an-nika, Metacháyach nipa an-walkurpa Aymoch (Amos) an-nika, Aymoch nipa an-walkurpa Neyam (Nahum) an-nika, Neyam nipa an-walkurpa Yechili (Esli) an-nika, Yechili nipa an-walkurpa Negay (Naggai) an-nika, 26 Negay nipa an-walkurpa Meyach (Maath) an-nika, Meyach nipa an-walkurpa Metacháyach (Mattathias) an-nika, Metacháyach nipa an-walkurpa Jemeny (Semein) an-nika, Jemeny nipa an-walkurpa Jochak (Josech) an-nika, Jochak nipa an-walkurpa Jorra (Joda) an-nika, 27 Jorra nipa an-walkurpa Jowánan (Joanan) an-nika, Jowánan nipa an-walkurpa Recha (Rhesa) an-nika, Recha nipa an-walkurpa Jirábabal (Zerubbabel) an-nika, Jirábabal nipa an-walkurpa Jiyáltil (Shealtiel) an-nika, Jiyáltil nipa an-walkurpa Neri an-nika, 28 Neri nipa an-walkurpa Melki an-nika, Melki nipa an-walkurpa Arri (Addi) an-nika, Arri nipa an-walkurpa Gocham (Cosam) an-nika, Gocham nipa an-walkurpa Almárram (Elmadam) an-nika, Almárram nipa an-walkurpa Yer (Er) an-nika, 29 Yer nipa an-walkurpa Jochuwa (Joshua) an-nika, Jochuwa nipa an-walkurpa Yiliyícha (Eliezer) an-nika, Yiliyícha nipa an-walkurpa Jorim an-nika, Jorim nipa an-walkurpa Mechat (Matthat) an-nika, Mechat nipa an-walkurpa Libay an-nika, 30 Libay nipa an-walkurpa Jimiyan (Simeon) an-nika, Jimiyan nipa an-walkurpa Juda (Judah) an-nika, Juda nipa an-walkurpa Jochap an-nika, Jochap nipa an-walkurpa Jonam an-nika, Jonam nipa an-walkurpa Yiláyakim (Eliakim) an-nika, 31 Yiláyakim nipa an-walkurpa Meliya (Melea) an-nika, Meliya nipa an-walkurpa Mena an-nika, Mena nipa an-walkurpa Matécha (Mattatha) an-nika, Matécha nipa an-walkurpa Neytan (Nathan) an-nika, Neytan nipa an-walkurpa Daybit (David) an-nika, 32 Daybit nipa an-walkurpa Jechi (Jesse) an-nika, Jechi nipa an-walkurpa Abet (Obed) an-nika, Abet nipa an-walkurpa Bowech (Boaz) an-nika, Bowech nipa an-walkurpa Jalman (Salmon) an-nika, Jalman nipa an-walkurpa Nachon (Nahshon) an-nika, 33 Nachon nipa an-walkurpa Amínadap (Amminadab) an-nika, Amínadap nipa an-walkurpa Atmin (Admin) an-nika, Atmin nipa an-walkurpa Arni an-nika, Arni nipa an-walkurpa Yechran (Hezron) an-nika, Yechran nipa an-walkurpa Berech (Perez) an-nika, Berech nipa an-walkurpa Juda an-nika, 34 Juda nipa an-walkurpa Jeykap (Jacob) an-nika, Jeykap nipa an-walkurpa Ayjek (Isaac) an-nika, Ayjek nipa an-walkurpa Aybriyam (Abraham) an-nika, Aybriyam nipa an-walkurpa Dera (Terah) an-nika, Dera nipa an-walkurpa Neyor (Nahor) an-nika, 35 Neyor nipa an-walkurpa Jeruk (Serug) an-nika, Jeruk nipa an-walkurpa Reyu (Reu) an-nika, Reyu nipa an-walkurpa Belek (Peleg) an-nika, Belek nipa an-walkurpa Yiber (Eber) an-nika, Yiber nipa an-walkurpa Jila (Shelah) an-nika, 36 Jila nipa an-walkurpa Gaynan (Cainan) an-nika, Gaynan nipa an-walkurpa Apákchat (Arphaxad) an-nika, Apákchat nipa an-walkurpa Jem (Shem) an-nika, Jem nipa an-walkurpa Nowa (Noah) an-nika, Nowa nipa an-walkurpa Lemek (Lamech) an-nika, 37 Lemek nipa an-walkurpa Metúchala (Methuselah) an-nika, Metúchala nipa an-walkurpa Yinok (Enoch) an-nika, Yinok nipa an-walkurpa Jaret (Jared) an-nika, Jaret nipa an-walkurpa Makélalil (Mahalaleel) an-nika, Makélalil nipa an-walkurpa Gaynan an-nika, 38 Gaynan nipa an-walkurpa Yinoch (Enos) an-nika, Yinoch nipa an-walkurpa Jet (Seth) an-nika, Jet nipa an-walkurpa Arram (Adam) an-nika, rrapa Arram nipa an-walkurpa Wangarr an-nika. Aburr-gurdiya wupa aburr-welangga Jesus burr-yika mu-ngoyurra aburr-guyinda.

3:6 Isaiah 40:3-5

3:7 Metiyu 12:34; 23:33

3:8 Jon 8:33

3:9 Metiyu 7:19

3:12 Luk 7:29

3:20 Metiyu 14:3-4; Mark 6:17-18

3:22 Genesis 22:2; Psalms 2:7; Isaiah 42:1; Metiyu 3:17; Mark 1:11; Luk 9:35