11
Jesus te taraira nina vaovarongo nia na kokoeliulivuti
(Matthew 6:9-13; 7:7-11)
Ta sakai na bongi Jesus te kokoeliulivuti ta sakai na bona. Mi tana bona te soko na kokoeliulivuti, a sakai tadira nina vaovarongo te bosa vania, “Lord, ko tarai ghai ivei ka nea na kokoeliulivuti vaghaa John te taraira nia nina vaovarongo.”
Ma Jesus te bosa vanira, “Tana bona kau kokoeliulivuti ke, ma kau bosaa ma kau ghaghua,
Mama, te tabu na Ahamu.
Ke mai nimua na kinakabu.
Heghai mai na vanga te manamami tughu bongi,
Mo ko talukehai na lei palumami te vaghai
tai talukehai na lei paludira tana hahi tara nea vanighai.
Mo ko bei lavighai vaa tana tabotabo.’ ”
Ma Jesus te bosa vanira nina vaovarongo, “Ge a siki sakai tamiu ke tona tana valena kulana tana bongihau, me ke vaa alihia ge ke bosa vania, ‘Kula hoghogu, ke tangomana ke, mu ku kaonighi e tolu na berete, ku ghoi tangomana ge ku tughui vanigho, na pukuna a kulagu te vaho sara haghe tana valegu, mu mua loghoa siki vanga ku hea.’ Ma ge na kulamu ke bosa tughu vanigho mai ilokana na valena me ke ghaghua, ‘Ko bei mai lavibuleagu, inau tu vongo vale tua mana lei dalegu mi nau tai maturu hau tua. Mu ku mua tangomana tua na tapatughuru na heamu siki totobo.’ Inau ku bosa vanighau gatu, sakai vamua to kulana gaia, me hove tua na tapatughuru na heamu na berete, ko kidikidi daro ni bona ke, me ke tapatughuru me ke hegho so na lei totobo to lioni, na pukuna to mua maa na kurutiana. Ma keri ge u bosa vanighau, kau nongia God, ge kau lavia. Kau kenea ge kau topoa, ma kau kidikidi ge God ke hangavia vanighau na mataula. 10 Ma vanira rahei tara nongia, God ke vahera. Ma rahei tara kenea, kara topoa, ma vanira rahei tara kidikidi, God ke hangavia vanira. 11 ?Ighau, tamadira lei gari, ivei tea, na poli ko hea dalemu na mane ke nongia na igha? 12 ?Po ko hea na toghopulohi ke nongia na tolu? Taho! 13 Ighau rana hahi, sakai vamua tau dika, mau ghilalaa so na headira na lei totobo uto na lei dalemiu. Haba va aTamamiu i kokou te utuni, agaia ke nia hevei ghua na Tarunga Tabu vanira rahei tara nongia itatana!”
Jesus ma Satan
(Matthew 12:22-30; Mark 3:20-27)
14 Sakai na bongi Jesus te ghurukehaa na tidalo dika itatana sakai na mane te mua kokoe. Mi tana bona na tidalo te rughuhoru keha itatana, na mane te ghoi kokoe, mana vure subo tara nia hare. 15 Hauvaa, mana balu vure tara bosa, “Agaia Satan,* Satan tana leu ni Greek Beelzebul, eruani na ahana Satan. na vunaghidira na tidalo, te hea Jesus na maana ge ghuruhorura nia na lei tidalo dika.” Matthew 9:34; 10:25 16 Mana balu tara liona kara liu pegoa Jesus, mara nongia ge ke gonia sakai na butuli ke tatea te butu mai sughua ta God. Matthew 12:38; 16:1; Mark 8:11
17 Hauva ma Jesus te ghilalaa na hava tana ghanaghanadira, keri ge bosa vanira, “A siki kema ke vilivoka heghedira ke, geva ke mua kabu daro bona. Mana binaboli ke hughuhughu heghena ke, geva kara luvu lee vamua. 18 Ma ge nina kinakabu a Satan ke vilivoka heghena, geva nina kinakabu ke haurake. Ighau tau bosa ke, mi nau tu ghurukehara na lei tidalo dika nia na maana te heu a Satan. 19 ?Ge te ke ghaghua ga tau bosa ke, ma hei ghua te hera na maana agaira tara saritaonighau ge ra nei ghua te vaghaa? ?Nina maana Satan? Taho! Na pukuna eni, agaira tara saritaonighau tara tatei nimiu na hahi! 20 Inau sughua tu ghurukehara na lei tidalo dika nia nina maana God. Ma eni te tughunia na kinakabuna God te mai tua itamiu.
21 “Satan te vagha na mane laga. Tana bona na mane laga te podopodo dila utoa ke, mana valena ma nina lei totobo tara ghaha utoi. 22 Hauva, ma sakai na mane laga vaa te mai suravia, me laga vulea, me hola udolui nina lei totobo ni sura te nighi tuturikauha, me tuvalighi lei totobo te holai tadira rana kulana. 23 Ahei te mua taoniu te kanahaghiniu. Ma hei te mua lutu koluu ke, me ke havukaghinira nina vure God. Mark 9:40
Na oliana mai na tidalo dika
(Matthew 12:43-45)
24 “Tana bona na tidalo dika te rughuhoru keha tana tinoni ke, gaia te ole kolili tana lei bona tuatuarese te kenea na bona ke ghahaa igaa. Me mua sodoa tua siki malana ke, me bosa heghena vamua me ghaghua, ‘Inau ku ghoi oli tana tinoni tu vaa rughuhoru mai ga.’ 25 Ma gaia te oli itatana na diki komuna me righia tara talugonia, mara hala marabua. 26 Mana tidalo dika te tona me va holara mai ara vitu na tidalo tara dika vulea vaa agaia, mara haghe ilokana na mane. Mana mane keri te dika vulea vaa tana vuivuni.”
27 Mi tana bona Jesus te bosa sokoi na lei bosa ini, a sakai na vaivine tana kokolu te ghaeghahe vania me ghaghua, “God te vautoa na vaivine te vahugho me susugho!”
28 Ma Jesus te bosa tughu me ghaghua, “E utuni! Ma God ke vautora utuni gaira tara rongovia na bosana God mara taonia.”
Kukuruti ni righiana na butuli
(Matthew 12:38-42)
29 Ma Jesus te bosa vanira na vure te kokoluvia, “Na vure dika na vavata itaeni! Tara liona na righiana na butuli, hauvaa mu mua gonia vanira, na butuli ta prophet Jonah idania vamua. Matthew 16:4; Mark 8:12 30 Na prophet Jonah na vaughilala vanira na vurena i Nineveh idania, vaghaa ghua inau na Dale Tinoni ku vaughilala vanira na vavata itaeni. Jonah 3:4 31 Mi tana bongi ni dete God ke detera na vure, na Vinahogho ni Sheba ke tughuru dato me ke dete kalera na vure ni taeni, na pukuna agaia te butu hau mai na rongoviana nina na tarai manaha na Vunaghi haba Solomon, 1 Vunaghi Haba 10:1-10; 2 Vavata 9:1-12 ma siki sakai te haba vulea vaa Solomon itamiu taeni, mo ko mua liona ge ko rongovia. 32 Me vaghaa ghua na vure ni Nineveh tana bongi keri, gaira kara tughuru dato ma kara dete kaleghau na pukuna agaira tara tughulio tana bona tara rongovia a Jonah te tarai. Jonah 3:5 Mi nau tu bosa vanighau, a siki sakai te haba vulea vaa Jonah itamiu iani taeni, mau mua liona ge kau tughulio.
Na buluna na huli
(Matthew 5:15; 6:22-23)
33 “Taho ahei ke tungia na bulu, me ke poloa, pe ke saroa nia na popo. Kara talua tana vatei taribulu ge na vure kara righia na marara kara haghe. 34 Rana matamu te vaghaa na buluna na hulimu. Tana bona na matamu te uto ke, na hulimu udolu te vonughia na marara. Mana bona te dika na matamu ke, mana hulimu udolu te kabu tana pungi. 35 Keri ke, ko righiutoa ge ko bei lubatia na marara itamua ge ke liliu ni pungi. 36 Ge na hulimu udolu ke vonughia na marara udolu ke, taho siki bonana na hulimu ke pungi, na pukuna te vaghaa na bulu te maramahigho nia na mararana.”
Jesus te hurura lei Pharisee ma rana manetarai ni vetena nina Moses
(Matthew 23:1-36; Mark 12:38-40)
37 Tana bona Jesus te soko na tarai, a sakai na Pharisee te bosa vania Jesus, ge ke va vanga kolua tana valena. Ma Jesus te tona kolua na Pharisee, me va vanga tana valena. 38 Mana Pharisee te nia hare ngangata te righia Jesus te mua diki saulima ge ke vanga. 39 Ma Jesus te bosa vania, “Ighau rana Pharisee ke, tau nia ghaghua vamua na marabuani murini nimiu na kapu mana pelete, hauvaa ma na lokamiu te meresika te pegopala me dika. 40 Rana bule! ?Ivei tea, na murini vamua te gonighi God me mua gonighi na lokani? 41 E uto vaa ge kau hera rana bona na hava tau loghoi ge kau marabu udolu tua.
42 “Ighau rana Pharisee, God ke toroghau! Ighau tau hea God a sakai na pareghoni lei totobo tau holai mai tana leghai, hea olia God na pile, hauvaa mau nia murilio na utuni mana doloviana God. E uto tau hea olia God na pareghoni, hauva ma kau bei nighi murilio na lei puku ni totobo. Buka Vetena 27:30 43 God ke toroghau, ghau rana Pharisee! Tau vilighi na lei malei sopou nagho tana bona tau haghe tana vale kokoeliulivuti, mau liona ghua kara lavipangotighau, ma kara talumavaghau na vure tana malei sabiri. 44 Eo, vatei aroviamiu sughua tua! Te vaghaghau na tavughi te mua vaughilalagha, ge ra sakutua ivuvungani, na pukuna tara mua vaevanei.”
45 A sakai na manetarai ni vetena nina Moses te bosa vania Jesus, “Tarai, tana bona to bosai na lei bosa ini ke, mo bosa dikalaghai!”
46 Jesus te bosa tughu vania, “God ke toroghau, ghau rana manetarai ni vetena nina Moses! Tau talui na hohola sule vanira na vure, te mava vaho na holaani, hauvaa mi ghau ghua so, tau mua tabotabo ni hangadira na holaani vanira lei hohola kiri. 47 God ke toroghau! Ighau tau goni utoi na tavughi vatulumadira lei prophet, rana kukuamiu tara matera idania. 48 Ighau tau vaghara na lei kukuamiu tara matera na lei prophet, mi ghau tau gonighi na tavughi vatulumadira. 49 Na pukuna eni God te nia bosa na manaha, te ghaghua, ‘Inau ku vetenara lei prophet ma rana manevetena vanira, na balu kara matera, mana kehana kara vahaghitailira.’ 50 Keri ke, na vure ni vavata itaeni, kara torora nia na mateadira na lei prophet, te vuni mai tana vuhaana na maramana. 51 Te vuivuni mai tana mateana Abel me sara tana mateana Zechariah tara matea ighobuna na Bela tabu mana Bona Tabu. Eo, inau tu bosa vanighau, na vure ni taeni, kara torora nia raini udolu. Vuivuni 4:8; 2 Vavata 24:20-21
52 “God ke tangotoroghau, ghau rana manetarai ni vetena nina Moses! Ighau tau righitaonia na kii ni hangaviana na mataula ni manaha, mi ghau kau mua haghevia na kinakabu, mi ghau ghua tau tughuru pungisira rahei tara tabotabo na hagheviana!”
53 Tana bona Jesus te sania na komu keri, na lei manetarai ni vetena nina Moses mana lei Pharisee tara nia kokoe kehakeha ngangata, mara huatia nia te subo na totobo, 54 na pukuna tara tabotabo na liu pegoana, ge kara sodoa siki totobo te hahi itatana.

*11:15 Satan tana leu ni Greek Beelzebul, eruani na ahana Satan.

11:15 Matthew 9:34; 10:25

11:16 Matthew 12:38; 16:1; Mark 8:11

11:23 Mark 9:40

11:29 Matthew 16:4; Mark 8:12

11:30 Jonah 3:4

11:31 1 Vunaghi Haba 10:1-10; 2 Vavata 9:1-12

11:32 Jonah 3:5

11:42 Buka Vetena 27:30

11:51 Vuivuni 4:8; 2 Vavata 24:20-21