32
Yash yigit Élixu söz qilidu •••• U Xudaning Rohidin kelgen telim toghrisida sözleydu •••• «Hemmige qadirning Rohi ademge telim béridu»
Shuning bilen bu üch kishi Ayupqa jawab bérishtin toxtidi; chünki ular Ayupning qarishida özini heqqaniy dep tonuydighanliqini bildi.
Andin Buziliq Ramning ailisidin bolghan Baraxelning oghli Élixu isimlik yigitning ghezipi qozghaldi; uning ghezipi Ayupqa qarita qozghaldi, chünki u Xudani emes, belki özini toghra hésablighanidi; «Buziliq... Élixu» — toghruluq: «Buz» dep atilidighan bu jemetning Édom milliti bilen, yeni «Ölük Déngiz»ning sherq teripide turidighan bir millet bilen munasiwiti bar idi. Élixu belkim bu jemettikilerdin bolghan bolushi mumkin. Bu adem deslepte bizge tonushturulmighan; biraq u choqum bu töteylenning yénida ularning geplirini anglap olturghanlardin biri idi. Uning ghezipi Ayupning üch dostlirighimu qaritildi, chünki ular Ayupqa reddiye bergüdek söz tapalmay turup, yenila uni gunahkar dep békitkenidi. Biraq Élixu bolsa Ayupqa jawab bérishni kütkenidi, chünki bu töteylenning körgen künliri özidin köp idi. Élixu bu üch dostning aghzida héchqandaq jawabi yoqluqini körgendin kéyin, uning ghezipi qozghaldi.
Shuning bilen Buziliq Baraxelning oghli Élixu éghiz échip jawaben mundaq dédi: —
«Men bolsam yash, siler bolsanglar yashan’ghansiler;
Shundaq bolghachqa men tartinip, bilgenlirimni silerge ayan qilishtin qorqup keldim. Ayup 32:4, 7; 15:10
Men: «Yéshi chong bolghanlar awwal sözlishi kérek;
Yillar köpeyse, ademge danaliqni ögitidu», dep qarayttim; «Yéshi chong bolghanlar» — ibraniy tilida «künliri köp bolghanlar». «Yillar köpeyse, ademge danaliqni ögitidu» — yaki «Yashan’ghan adem kishilerge danaliqni ögitidu».
Biraq herbir insanda roh bar;
Hemmige Qadirning nepisi uni eqil-idrakliq qilip yorutidu. «Biraq herbir insanda roh bar; Hemmige Qadirning nepisi uni eqil-idrakliq qilip yorutidu» — shübhisizki, Élixuning bu sözi u chüshinip yetken chong heqiqetlerning biridur. Töteylen jümlidin Ayupning özimu buni tilgha köp almighan. Élixu Xudaning Rohi (Muqeddes Roh) herbir insan’gha özining rohi hem wijdani arqiliq wehiy bérip, söz qilip sawaq ögitidu dégen telimni béridu. Insanning Xudaning Rohining telimini anglimaydighanliqining sewebliri toghrisida u kéyin azraq sözleydu.   Ayup 12:13; 38:36; Pend. 2:6; Top. 2:26; Dan. 1:17; 2:21
Lékin chonglarning dana bolushi natayin;
Qérilarning toghra höküm chiqaralishimu natayin. Ayup 12:12
10  Shunga men: «Manga qulaq sélinglar» deymen,
Menmu öz bilginimni bayan eyley.
11  Mana, siler toghra sözlerni izdep yürgininglarda,
Men sözliringlarni kütkenmen;
Silerning munazirenglargha qulaq salattim;
12  Shundaq, silerge chin könglümdin qulaq saldim;
Biraq silerdin héchqaysinglar Ayupqa reddiye bermidinglar,
Héchqaysinglar uning sözlirige jawab bérelmidinglarki,
13  Siler: «Heqiqeten danaliq taptuq!» déyelmeysiler;
Insan emes, belki Tengri uninggha reddiye qilidu. «Siler: «heqiqeten danaliq taptuq!» déyelmeysiler; insan emes, belki Tengri uninggha reddiye qilidu» — Élixu: Üch dostning Ayupning sözige reddiye bergüdek jawabni tapalmighanliqining bir sewebi ularning öz pikri-tejribisige tayan’ghanliqi, Xudaning özidinla biwasite danaliq izdimigenlikidin boldi, dep qaraydu. Uning közqarishi bu jehettin toghra bolushi mumkin.
14  Uning jengge tizilghan hujum sözliri manga qaritilghan emes;
Hem men bolsam silerning gepliringlar boyiche uninggha jawab bermeymen
15  (Bu ücheylen heyranuhes bolup, qayta jawab bérishmidi;
Hemme söz ulardin uchup ketti.
16  Men kütüp turattim, chünki ular gep qilmidi, belki jimjit öre turup qayta jawab bermidi); «Bu ücheylen heyranuhes bolup, ... Men kütüp turattim, chünki ular ... Jimjit öre turup qayta jawab bermidi» — bu sözler (15-16-ayet) bizge kitabning yazghuchisining, yeni bu ishlarni xatiriligüchining kim ikenlikige nisbeten yip uchi teminleydu. Kitabtiky nesriy (shéiriyet sheklide bolmighan) qisimlarda peqet bu yerdila «men» dégen almashni uchritimiz. Shunga biz shundaq qaraymizki, mezkur kitabni yazghuchi Élixu bolushi kérek. Biz uning ershte bolghan kéngeshlerdin qandaq xewerdar bolghanliqini bilmeymiz. Shunisi éniqki, u özi bayan qilghandek «herbir ademge telim bergüchi bolghan Xudaning Rohi»ning wehiysi arqiliq shu ishlarni bilgen; shuning bilen u bu ishlarni xatire qaldurghan bolsa kérek.
17  Emdi özümning nöwitide men jawab bérey,
Menmu bilginimni körsitip bérey.
18  Chünki deydighan sözlirim liq toldi;
Ichimdiki Roh manga türtke boldi; «Ichimdiki Roh manga türtke boldi» — Élixu ikkinchi qétim Muqeddes Rohning tesirini tilgha alidu. U Ayupqa bermekchi bolghan telimini del mushu Rohtin kelgen, démekchi.
19  Mana, qorsiqim échilmighan sharab tulumigha oxshaydu;
Yéngi sharab tulumliri partlap kétidighandek partlaydighan boldi.
20  Shunga men söz qilip ichimni boshitay;
Men lewlirimni échip jawab bérey.
21  Men héchkimge yüz-xatire qilmaymen;
We yaki héch ademge xushamet qilmaymen.
22  Men xushamet qilishni ögenmigenmen; undaq bolidighan bolsa,
Yaratquchum choqum tézla méni élip kétidu». «Men xushamet qilishni ögenmigenmen; undaq bolidighan bolsa, yaratquchum choqum tézla méni élip kétidu» — shübhisizki, héchkimge yüz-xatire qilmasliq toghridur; bu lilla gep qilishtiki aldinqi bir shert. Biraq Élixu Ayupning «Xudagha xushamet qilish» gunahtur, dégen sözini (7:11-13ni körüng) chüshenmigendek qilatti; shunga Élixu peqetla «ademge xushamet qilish» toghrisida sözleydu.
 
 

32:2 «Buziliq... Élixu» — toghruluq: «Buz» dep atilidighan bu jemetning Édom milliti bilen, yeni «Ölük Déngiz»ning sherq teripide turidighan bir millet bilen munasiwiti bar idi. Élixu belkim bu jemettikilerdin bolghan bolushi mumkin. Bu adem deslepte bizge tonushturulmighan; biraq u choqum bu töteylenning yénida ularning geplirini anglap olturghanlardin biri idi.

32:6 Ayup 32:4, 7; 15:10

32:7 «Yéshi chong bolghanlar» — ibraniy tilida «künliri köp bolghanlar». «Yillar köpeyse, ademge danaliqni ögitidu» — yaki «Yashan’ghan adem kishilerge danaliqni ögitidu».

32:8 «Biraq herbir insanda roh bar; Hemmige Qadirning nepisi uni eqil-idrakliq qilip yorutidu» — shübhisizki, Élixuning bu sözi u chüshinip yetken chong heqiqetlerning biridur. Töteylen jümlidin Ayupning özimu buni tilgha köp almighan. Élixu Xudaning Rohi (Muqeddes Roh) herbir insan’gha özining rohi hem wijdani arqiliq wehiy bérip, söz qilip sawaq ögitidu dégen telimni béridu. Insanning Xudaning Rohining telimini anglimaydighanliqining sewebliri toghrisida u kéyin azraq sözleydu.

32:8 Ayup 12:13; 38:36; Pend. 2:6; Top. 2:26; Dan. 1:17; 2:21

32:9 Ayup 12:12

32:13 «Siler: «heqiqeten danaliq taptuq!» déyelmeysiler; insan emes, belki Tengri uninggha reddiye qilidu» — Élixu: Üch dostning Ayupning sözige reddiye bergüdek jawabni tapalmighanliqining bir sewebi ularning öz pikri-tejribisige tayan’ghanliqi, Xudaning özidinla biwasite danaliq izdimigenlikidin boldi, dep qaraydu. Uning közqarishi bu jehettin toghra bolushi mumkin.

32:16 «Bu ücheylen heyranuhes bolup, ... Men kütüp turattim, chünki ular ... Jimjit öre turup qayta jawab bermidi» — bu sözler (15-16-ayet) bizge kitabning yazghuchisining, yeni bu ishlarni xatiriligüchining kim ikenlikige nisbeten yip uchi teminleydu. Kitabtiky nesriy (shéiriyet sheklide bolmighan) qisimlarda peqet bu yerdila «men» dégen almashni uchritimiz. Shunga biz shundaq qaraymizki, mezkur kitabni yazghuchi Élixu bolushi kérek. Biz uning ershte bolghan kéngeshlerdin qandaq xewerdar bolghanliqini bilmeymiz. Shunisi éniqki, u özi bayan qilghandek «herbir ademge telim bergüchi bolghan Xudaning Rohi»ning wehiysi arqiliq shu ishlarni bilgen; shuning bilen u bu ishlarni xatire qaldurghan bolsa kérek.

32:18 «Ichimdiki Roh manga türtke boldi» — Élixu ikkinchi qétim Muqeddes Rohning tesirini tilgha alidu. U Ayupqa bermekchi bolghan telimini del mushu Rohtin kelgen, démekchi.

32:22 «Men xushamet qilishni ögenmigenmen; undaq bolidighan bolsa, yaratquchum choqum tézla méni élip kétidu» — shübhisizki, héchkimge yüz-xatire qilmasliq toghridur; bu lilla gep qilishtiki aldinqi bir shert. Biraq Élixu Ayupning «Xudagha xushamet qilish» gunahtur, dégen sözini (7:11-13ni körüng) chüshenmigendek qilatti; shunga Élixu peqetla «ademge xushamet qilish» toghrisida sözleydu.