3
Perwerdigar ellerning üstidin höküm chiqiridu
Chünki mana, shu künlerde, shu peytte,
Men Yehuda hem Yérusalémni asarettin qutuldurup, azadliqqa érishtürginimde,
Men barliq ellernimu yighip,
Ularni «Yehoshafat jilghisi»gha chüshürimen;
Shuning bilen ularning xelqimni eller arisigha tarqitiwetkenlikidin,
Zéminimni bölüp parchiliwetkenlikidin,
Ularni ashu yerde Méning mirasim, yeni xelqim Israil tüpeylidin soraqqa tartimen. «Men barliq ellernimu yighip,... shuning bilen ularning xelqimni eller arisigha tarqitiwetkenlikidin, ... ularni... xelqim Israil tüpeylidin soraqqa tartimen» — «eller» bolsa yat eller, Yehudiy emesler. «Yehoshafat jilghisi» — «Yehoshafat» — «Yah» (Perwerdigar) sotlaydu» dégen menide. U belkim Yérusalém shehirining sherqi teripidiki «Kidron jilghisi»ni körsitidu (Yérusalém hem «Zeytun téghi» arisida).
Uning üstige ular Méning xelqimni dogha tikip chek tashlighan;
Bir yigitni bir pahishe ayalgha almashturghan,
Bir qizni «sharab ichimiz» dep sharab üchün almashturghan.
Hey, Tur hem Zidon, Filistiyening barliq rayonliri, Men silerni néme qiliptimen?
Siler Mendin öch almaqchimusiler?
(Biraq Mendin öch alimiz désenglar, öchni tézla öz béshinglargha qayturup bérimen!) «Hey, Tur hem Zidon,...» — «Tur» bolsa Liwandiki eng chong port hem qudretlik sheher, Zidon uning etrapidiki rayon.
Kümüshlirim, altunlirimni buliwalghininglar tüpeylidin,
Güzel göherlirimni öz butxaniliringlargha aparghininglar tüpeylidin,
Yehuda baliliri hem Yérusalémning balilirini öz chégrasidin yiraq qilmaq üchün ularni Gréklargha sétiwétkininglar tüpeylidin,
Mana, Men ularni siler sétiwetken jayda ornidin turghuzimen,
Hemde qilghininglarni öz béshinglargha qayturimen.
Oghul-qizliringlarni Yehuda balilirining qoligha sétiwétimen,
Ular shularni yiraqtiki bir elge, yeni Shabiyaliqlargha sétiwétidu;
Chünki Perwerdigar söz qilghan. «Ular shularni yiraqtiki bir elge, yeni Shabiyaliqlargha sétiwétidu» — «Shabiyaliqlar» «Shéba» dégen rayondikiler bolushi mumkin.
 
Perwerdigar «Yehoshafat jilghisi»da barliq ellerning üstige hökümini chiqiridu
Shuni eller arisida jakarlanglarki,
«Jengge teyyarlininglar,
Palwanlarni qozghanglar,
Jengchilerning hemmisi yéqinlashsun,
Jengge hazir bolsun;
10 Sapan chishlirini qilich qilip,
Orghaqliringlarni neyze qilip soqushunglar;
Ajiz ademmu: «Men küchlük» désun;
11 Etraptiki hemme eller, tézdin kélinglar,
Hemminglar shu yerge jem bolunglar!».
«Özüngning küchlükliringni ashu yerge chüshürgeysen, ah Perwerdigar!» «Özüngning küchlükliringni ashu yerge chüshürgeysen, ah Perwerdigar!» — bu sözler 2:1-11diki we «Yesh.» 13:3-5diki sözlerge munasiwetlik bolushi kérek. «Yesh.» 13:3-5diki izahatlarnimu körüng.
 
12 «Eller qozghilip «Yehoshafat jilghisi»gha kelsun;
Chünki Men shu yerde olturup etraptiki hemme ellerni soraqqa tartimen.
13 Orghaqni sélinglar,
Chünki ziraet pishti;
Kélinglar, chüshüp cheylenglar,
Chünki sharab kölchekliri liq tushuqtur,
Idish-küpler tolup tashidu.
Chünki ularning rezilliki zordur» «Orghaqni sélinglar, chünki ziraet pishti; kélinglar, chüshüp cheylenglar, chünki sharab kölchekliri liq tushuqtur... chünki ularning rezilliki zordur»» — mushu buyruq belkim Xudaning «küchlükliri», yeni perishtilerge éytilidu («Weh» 14:17-20ni körüng).   Weh. 14:15
14 Ah, nurghun, nurghun kishiler «Qarar jilghisi»da!
Chünki Perwerdigarning küni «Qarar jilghisi»gha yéqinlashti.
15 Quyash hem ay qarangghuliship kétidu,
Yultuzlar öz julasini qayturuwalidu. Yo. 2:10, 3:4, 15; Yesh. 13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Weh. 6:12-13
16 Perwerdigar Ziondin hörkireydu,
Yérusalémdin awazini qoyuwétidu;
Asmanlar, zéminlar silkinidu;
Lékin Perwerdigar Öz xelqige bashpanah,
Israil balilirigha küch-himaye bolidu.
 
Perwerdigar Zionni Öz makani qilidu
17 Shuning bilen siler Menki Perwerdigarning silerning Xudayinglar ikenlikimni,
Öz muqeddes téghim Zionda turidighanliqimni bilisiler;
Yérusalém pak-muqeddes bolidu,
Uningdin héch yat ademler yene ötmeydu. «Uningdin héch yat ademler yene ötmeydu» — dégen söz belkim: (1) héch tajawuzchi yene Yérusalémni buzmaydu, we (2) Yérusalémni bulghghudek héchqandaq butperes adem uningdin yene ötmeydu, dégen ikki menini körsitishi mumkin.   Weh. 21:27
18 Hem shu küni emelge ashuruliduki,
Taghlar yéngi sharabni témitidu,
Döng-égizliklerdin süt aqidu,
Yehudadiki barliq ériq-östenglerde liq su aqidu;
Perwerdigarning öyidin bir bulaq chiqidu,
Shittim jilghisini sughiridu. «...Shittim jilghisini sughiridu» — «Shittim jilghisi» Yérusalémning sherqiy teripida bolup, suliri Iordan jilghisigha chüshidu.   Am. 9:13
19 Misir bolsa bir chöllük,
Édom ademzatsiz bir chöl-bayawan bolidu,
Ularning Yehuda balilirigha qilghan zulum-zorawanliqi tüpeylidin,
Ular bularning zéminida bigunah qanlarni tökkenliki tüpeylidin.
20 Biraq Yehuda menggüge turidu,
Yérusalém dewrdin-dewrgiche qalidu;
21 Hem Men ularni tökken qanlarning paklandurulmighan gunahliridin paklandurimen;
Chünki Perwerdigar Zionda makanlashqandur.

3:2 «Men barliq ellernimu yighip,... shuning bilen ularning xelqimni eller arisigha tarqitiwetkenlikidin, ... ularni... xelqim Israil tüpeylidin soraqqa tartimen» — «eller» bolsa yat eller, Yehudiy emesler. «Yehoshafat jilghisi» — «Yehoshafat» — «Yah» (Perwerdigar) sotlaydu» dégen menide. U belkim Yérusalém shehirining sherqi teripidiki «Kidron jilghisi»ni körsitidu (Yérusalém hem «Zeytun téghi» arisida).

3:4 «Hey, Tur hem Zidon,...» — «Tur» bolsa Liwandiki eng chong port hem qudretlik sheher, Zidon uning etrapidiki rayon.

3:8 «Ular shularni yiraqtiki bir elge, yeni Shabiyaliqlargha sétiwétidu» — «Shabiyaliqlar» «Shéba» dégen rayondikiler bolushi mumkin.

3:11 «Özüngning küchlükliringni ashu yerge chüshürgeysen, ah Perwerdigar!» — bu sözler 2:1-11diki we «Yesh.» 13:3-5diki sözlerge munasiwetlik bolushi kérek. «Yesh.» 13:3-5diki izahatlarnimu körüng.

3:13 «Orghaqni sélinglar, chünki ziraet pishti; kélinglar, chüshüp cheylenglar, chünki sharab kölchekliri liq tushuqtur... chünki ularning rezilliki zordur»» — mushu buyruq belkim Xudaning «küchlükliri», yeni perishtilerge éytilidu («Weh» 14:17-20ni körüng).

3:13 Weh. 14:15

3:15 Yo. 2:10, 3:4, 15; Yesh. 13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Weh. 6:12-13

3:17 «Uningdin héch yat ademler yene ötmeydu» — dégen söz belkim: (1) héch tajawuzchi yene Yérusalémni buzmaydu, we (2) Yérusalémni bulghghudek héchqandaq butperes adem uningdin yene ötmeydu, dégen ikki menini körsitishi mumkin.

3:17 Weh. 21:27

3:18 «...Shittim jilghisini sughiridu» — «Shittim jilghisi» Yérusalémning sherqiy teripida bolup, suliri Iordan jilghisigha chüshidu.

3:18 Am. 9:13