Muqeddes Kalam (latin yéziq) Yeshaya 24

Axirqi zamanlar •••• Dunyaning gunah arqiliq bulghinishi

1 Mana, Perwerdigar yer yüzini berbat, weyran qilip,

Uni astin-üstin qiliwétip,

Uningda turuwatqanlarni terep-terepke tarqitidu;

2 Shu waqitta shundaq boliduki,

Xelqler qandaq bolsa, kahin shundaq bolidu;

Qul qandaq bolsa, xojayini shundaq bolidu;

Dédek qandaq bolsa, ayal xojayini shundaq bolidu;

Sétiwalghuchi qandaq bolsa, sétiwetküchi shundaq bolidu;

Ötne alghuchi qandaq bolsa, ötne bergüchi shundaq bolidu;

Ösüm alghuchi qandaq bolsa, ösüm bergüchi shundaq bolidu.□ ■

3 Yer yüzi pütünley berbat qilinidu,

Pütünley bulang-talang qilinidu;

Chünki Perwerdigar mushu sözni qildi.

4 Yer yüzi matem tutidu, u zeiplishidu,

Jahan halsizlinip zeiplishidu,

Yer yüzidiki beg-törilermu halidin kétidu.

5 Yer-zémin özide turuwatqanlar teripidin bulghinidu;

Chünki ular körsetme-qanundin chetligen;

Tebietning qanuniyet-tertipini özgertiwetken,

Menggülük ehdinimu yoqqa chiqiriwetken.□

6 Shunga lenet yer yüzini yutuwalidu,

Uningda turuwatqanlar «gunahi bar» dep hésablinidu,

Shunga yer yüzidikiler yutuwélinidu,

Insanlar az qalidu. ■

Balayi’apet tepsilatliri

7 Yéngi sharab tügey dep qaldi,

Üzüm talliri bolsa soliship kétidu;

Keypliktin köngli xush ademlermu uh tartishidu;

8 Daplarning shox sadaliri toxtaydu,

Köngül échiwatqanlarning warang-churunglirimu tügeydu,

Chiltarning shadliq munglirimu toxtaydu.■

9 Sharab ichkenlerningmu naxshisi yoqaydu;

Haraq ichkenlerge haraq achchiq tuyulidu.■

10 Tertipsiz, menisiz sheher buzulidu;

Héchkim kirmisun dep hemme öyler étilidu;□

11 Kochilarda sharab üchün nale-peryad kötürülidu;

Bar shad-xuramliq tütekke aylinidu;

Yer-zémindiki shadliq yoqaydu.□

12 Sheherde peqet weyranchiliqla qalidu,

Derwaza bolsa chéqilghan,

Hemmisi — xarab bolidu! □

Insanning «qaldisi»

13 Chünki xelq-milletlerning arisida,

Yer-jahanning otturisida shundaq boliduki,

Zeytun derixini qaqqandin kéyin qép qalghan zeytunlardek,

Üzüm hosulini yighiwalghandin kéyin tergüdek birnechchila üzüm qalghandek, bir qaldisi qaldurulidu.□ ■

14 Qaldilar bolsa awazlirini yuqiri kötüridu;

Perwerdigarning heywisige qarap tentene qilidu;

Ular déngiz tereptin süren salidu.□

15 Shunga Perwerdigarni sherqtimu,

Israilning Xudasi Perwerdigarning namini gherbtiki yiraq arallardimu ulughlanglar;

16 Jahanning chet-chetliridin biz naxshilarni angliduq: —

«Heqqaniy Bolghuchigha shan-sherep bolsun!»

Biraq men shundaq dédim: —

«Ah, méning yadangghuluqum! Méning yadangghuluqum! Halimgha way!

Chünki xainlar xainliq qiliwatidu;

Berheq, xainlar nomussizlarche xainliq qiliwatidu!□

17 I yer yüzide turuwatqan insanlar!

Wehime, ora we tuzaq béshinggha chüshidu;■

18 We shundaq boliduki,

Wehime sadasidin qachqanlar origha chüshidu,

Oridin chiqqan bolsa tuzaqqa tutulidu.

Chünki asmandiki dériziler échilidu,

Yer ulliri tewrep kétidu.□ ■

19 Yer mutleq dezlinip kétidu,

Yer pütünley pare-pare bolup kétidu,

Yer dehshetlik tewrinidu.

20 Yer mest ademdek ileng-sileng mangidu;

Xuddi lapastek irghangship qalidu.

Chünki uningdiki asiyliq gunahi özini qattiq basidu,

U yiqilip, ikkinchi turalmaydu.■

21 Shu künide shundaq boliduki,

Perwerdigar yuqirida turghan qoshunlarni yuqirida,

We yer yüzidiki padishahlarni yer yüzide jazalaydu.□

22 Ular orekke yighilidighan bir top esirlerdek yighiwélinidu,

Gundixanigha solap qoyulidu.

Nurghun künlerdin kéyin ular jazalinidu.□

23 Ay uyatliqta qalidu;

Künmu xijil bolup körünmeydu;

Chünki samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar Zion téghida, yeni Yérusalémda seltenitini yürgüzidu;

Uning shan-sheripi Öz aqsaqalliri aldida parlaydu! ■

□24:2 «kahin» — muqeddes ibadetxanida xelqlerge wekil bolghan qurbanliq qilghuchi. «Sétiwalghuchi qandaq bolsa, sétiwetküchi shundaq bolidu... ösüm alghuchi qandaq bolsa, ösüm bergüchi shundaq bolidu» — démek, jemiyetning herbir tebiqidikiliri oxshashla Xudaning ghezipige uchraydu.

■24:2 Ez. 7:12, 13

□24:5 «Chünki ular körsetme-qanundin chetligen; tebietning qanuniyet-tertipini özgertiwetken...» — qaysi körsetme-qanunlarni buzghan? Peqet Musa peyghemberge bérilginila emes, yene Nuh peyghemberge körsitilgen qanun we ehdini körsetse kérek. «Yar.» 9-babni körüng. Nuh peyghemberge hem Musa peyghemberge tapshurulghan mushu ikki ehdige asasen qatilliq qet’iy men’i qilin’ghan. Uning üstige Nuhqa tapshurulghan ehde boyiche, Xuda hawa rayini hem yer yüzidiki tebietning qanuniyetlirini békitken; biraq insanlarning qilmishliri hawa rayini buzup tashlighan, shundaqla bügünmu buzmaqta, shuningdek insanlar nurghun tebiet qanuniyetlirini özgertmekchi bolghan we bolidu. Mesilen, ailidiki er-xotunluq jinsiy munasiwetlerni buzup, bechchiwazliqni normal ish dep bilish qatarliqlar.

■24:6 Yesh. 9:18; 10:16

■24:8 Yer. 7:34; 16:9; 25:10; Ez. 26:13; Hosh. 2:13

■24:9 Yesh. 16:1

□24:10 «Tertipsiz, menisiz sheher» — Yeshaya qaysi sheher ikenlikini démeydu. 13-babta Babil shehiri pütün xudasiz dunyani körsetkendek (mesilen, 13-bab, 5- we 9-ayetni körüng) mushu ayetler oxshashla pütkül xudasiz dunyani bildüridu. Shübhisizki, Yeshaya oqurmenlerge yene, Babil (Babilon) shehirining birinchi qétim qurulghanliqini körsetmekchi (Tewrat, «Yar.» 11-babni körüng). Sheherler bolsa insaniyetning bar küch-qudriti, qabiliyiti we eqil-parasitining jewhiri bolidu. Biraq mushular ixlassiz, Xudagha tayanmighan halda qilin’ghan bolsa, hemmisi quruq gep bolidu, xalas. Shuning bilen mushu namsiz sheher xudasiz dunyani bildüridu. Sheher menisiz, uningki turmushi menisiz, xudasiz yashash menisiz. Bashqa peyghemberlerning sözlirige asasen (mesilen, Daniyal) kelgüside pütkül dunya bir sheher, bir mustebit hökümdar astida bolidu. Mushu sheher belkim «yéngi bir Babil» bolushi kérek. 1985-yili iraqtiki Sadam Hüseyn qedimki Babil shehirini qaytidin qurushni niyet qilghini bilen u uzun ötmey jénidin ayrildi. «Héchkim kirmisun dep hemme öyler étilidu» — bashqa birxil terjimisi «hemme öyning ishiki tosulup qélip, héchkim kirelmeydu».

□24:11 «Kochilarda sharab üchün nale-peryad kötürülidu; bar shad-xuramliq tütekke aylinidu...» — ghelite ish shuki, sharab xeqlerge héch teselli bérelmisimu, ular yenila uni izdeydu. Mana bu insanning tebiitidur!

□24:12 «Derwaza bolsa chéqilghan, hemmisi — xarab bolidu» — derwaza héchqandaq mudapie roli qalmaydu.

□24:13 «Yer-jahanning otturisida» — Israilni körsitidu.

■24:13 Yesh. 17:6

□24:14 «Qaldilar bolsa awazlirini yuqiri kötüridu» — yuqiridiki 6-ayette «insanlar az qalidu» déyilidu. Mushu ayettiki «qaldilar» bolsa del shu kishilerni körsitidu. Ular balayi’apet ichide towa qilip Xudani izdigenlerdur. Bu Xudagha sadiq bolghan «qaldi xelq» «Yeshaya» we Tewrattiki köp bashqa kitablarda tilgha élinidu.

□24:16 «Biraq men shundaq dédim: — «Ah, méning yadangghuluqum! Méning yadangghuluqum! Halimgha way! ... Berheq, xainlar nomussizlarche xainliq qiliwatidu!» — bu sözler peyghemberning Xudaning axir zamanlar toghrisida uninggha ayan qilghan wehiylirige bolghan inkasini — hem xushalliq hem xushalliq ichide bolghan qayghusini, yeni dunyaning gunahkarlarning aqiwitige qarap qayghughanliqini bildüridu. «...xainlar xainliq qiliwatidu ... xainlar nomussizlarche xainliq qiliwatidu!» — mushu tekrarlash, belkim, axirda her adem Xuda teripidin qutquzulmighan bolsa, nahayiti qattiq gunahqa chömüp kétidu, dégenni bildüridu. Ulargha gunah békitilgendek qilidu (Injil, «Weh.» 11:22ni körüng). Yeshaya gunahning jazasini körüpla yene nahayiti azablinidu.

■24:17 Yer. 48:43

□24:18 «Wehime.. ora.. tuzaq..» — bu üch sözning ahangi ibraniy tilida nahayiti oxshiship kétidighan sözler.

■24:18 Yer. 48:44; Am. 5:19

■24:20 Ayup 27:18; Yesh. 1:8; 19:14

□24:21 «...yuqirida turghan qoshunlar» — belkim Sheytanning jinlardin terkib tapqan, töwen asmanlarda yüridighan qoshunlirini körsitidu.

□24:22 «Nurghun künlerdin kéyin ular jazalinidu» — ibraniy tilida «nurghun künlerdin kéyin ular yoqlinidu». Xuda melum xelqni «yoqlisa», bu yoqlashning netijisi ularni (a) beriketlesh üchün yaki (e) jazalash üchün bolidu. Bu sirliq bésharetni Injil «Wehiy» qismidin köprek chüshinimiz. Qutquzghuchi-Mesih bu dunyagha qaytip kelgende, bar jin-sheytanlar (üstündiki qoshunlar...)ni hanggha tashlaydu. Ular yene bir ming yildin kéyin yer yüzidikilerni sinash üchün waqitliq qoyuwétilidu. «Wehiy» 19-20-bablarni körüng.

■24:23 Yesh. 13:10; Ez. 32:7; Yo. 2:31; 3:15