Yǝrǝmiyaning yiƣa-zarliri
1
«Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝrning yiƣa-zarliri» •••• 1-munajat — Yerusalemning ⱪayƣu-ⱨǝsriti
|א| (Alǝf) Aⱨ!
Ilgiri adǝmlǝr bilǝn liⱪ tolƣan xǝⱨǝr,
Ⱨazir xunqǝ yiganǝ olturidu!
Əllǝr arisida katta bolƣuqi,
Ⱨazir tul hotundǝk boldi!
Ɵlkilǝr üstidin ⱨɵküm sürgǝn mǝlikǝ,
Ⱨaxarƣa tutuldi! «Aⱨ! Ilgiri adǝmlǝr bilǝn liⱪ tolƣan xǝⱨǝr, ⱨazir xunqǝ yiganǝ olturidu!...» — izaⱨat: birinqi babta Yǝrǝmiya Yerusalemni musibǝttǝ bolƣan ayal yaki ⱪiz süpitidǝ tǝswirlǝydu, uning dǝrdidǝ ⱪayƣuridu. Ⱪariximizqǝ, muxu babtiki «u» Yerusalem (Zion)ni kɵrsitidu, xundaⱪla «u» musibǝtlik ayal yaki ⱪiz süpitidǝ kɵrünidu. Birinqi babta «mǝn» — pǝyƣǝmbǝr ɵzini Yerusalemning orniƣa ⱪoyup, musibǝtlik ayal yaki ⱪiz süpitidǝ Yerusalemning ornida ⱪayƣuridu («mǝn» yaki «u» ayalqǝ rodta ipadilǝngǝn).
|ב| (Bǝt) U keqiqǝ aqqiⱪ yiƣa kɵtürmǝktǝ;
Mǝngzidǝ kɵz yaxliri taramlimaⱪta;
Axniliri arisidin,
Uningƣa tǝsǝlli beridiƣan ⱨeqbiri yoⱪtur;
Barliⱪ dostliri uningƣa satⱪunluⱪ ⱪildi,
Ular uningƣa düxmǝn bolup kǝtti. «Axniliri» ... «dostliri».... — Yerusalemƣa ittipaⱪdax bolayli degǝn yat ǝllǝrni yakiYerusalemdikilǝr tayanƣan butlarni kɵrsitidu.   Zǝb. 6:6-7
|ג| (Gimǝl) Yǝⱨuda jǝbir-japa ⱨǝm eƣir ⱪulluⱪ astida,
Sürgünlükkǝ qiⱪti;
U ǝllǝr arisida musapir boldi,
Ⱨeq aram tapmaydu;
Uni ⱪoƣliƣuqilarning ⱨǝmmisi,
Uningƣa yetixiwelip, uni tar yolda ⱪistaydu; «Yǝⱨuda jǝbir-japa ⱨǝm eƣir ⱪulluⱪ astida...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Yǝⱨuda jǝbir-japa ⱨǝm eƣir ⱪulluⱪtin keyin, ...».
|ד| (Dalǝt) Ⱨeqkim ⱨeytlarƣa kǝlmigǝnliki tüpǝylidin,
Zionƣa baridiƣan yollar matǝm tutmaⱪta.
Barliⱪ ⱪowuⱪliri qɵldǝrǝp ⱪaldi,
Kaⱨinliri aⱨ-zar kɵtürmǝktǝ,
Ⱪizliri dǝrd-ǝlǝm iqididur;
Ɵzi bolsa,
Ⱪattiⱪ azablanmaⱪta.
|ה| (He) Küxǝndiliri uningƣa hojayin boldi,
Düxmǝnliri ronaⱪ tapmaⱪta;
Qünki uning kɵpligǝn asiyliⱪliri tüpǝylidin,
Pǝrwǝrdigar uni jǝbir-japaƣa ⱪoydi.
Uning baliliri kǝlmǝskǝ kǝtti,
Küxǝndisigǝ ǝsir bolup sürgün boldi. «Düxmǝnliri ronaⱪ tapmaⱪta» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Düxmǝnliri uni bulang-talang ⱪildi».
|ו| (Waw) Barliⱪ ⱨɵrmǝt-xɵⱨriti Zionning ⱪizidin kǝtti;
Əmirliri yaylaⱪni tapalmiƣan kiyiklǝrdǝk boldi;
Ularning owqidin ɵzini ⱪaqurƣudǝk ⱨeq dǝrmani ⱪalmidi. «Barliⱪ ⱨɵrmǝt-xɵⱨriti Zionning ⱪizidin kǝtti» — yaki «Barliⱪ ⱨɵrmǝt-xɵⱨriti Zionning ⱪizidin elip ketildi».
|ז| (Zain) Harlanƣan, sǝrgǝrdan bolƣan künliridǝ,
Hǝlⱪi küxǝndisining ⱪoliƣa qüxkǝn,
Ⱨeqkim yardǝm ⱪolini sozmiƣan qaƣda,
Yerusalem ⱪǝdimdǝ ɵzigǝ tǝwǝ bolƣanlirini,
Ⱪimmǝtlik bayliⱪlirini yadiƣa kǝltürmǝktǝ;
Küxǝndiliri uningƣa mǝshirilik ⱪaraytti;
Küxǝndiliri uning nabut bolƣanliⱪini mǝshirǝ ⱪilixti. «Ⱨeqkim yardǝm ⱪolini sozmiƣan qaƣ» — Yǝⱨuda ⱨǝrdaim baxⱪa ǝllǝr bilǝn ittipaⱪdax bolmaⱪqi bolup kǝlgǝn — lekin ⱨalⱪiliⱪ pǝyttǝ «ittipaⱪdaxliri» uningƣa ⱨeq yardǝm ⱪilmiƣan.
|ח| (Hǝt) Yerusalem ǝxǝddiy eƣir gunaⱨ sadir ⱪilƣan;
Xuning bilǝn u ⱨaram boldi;
Uning yalingaqliⱪini kɵrgǝqkǝ,
Uni ⱨɵrmǝtligǝnlǝr ⱨazir uni kǝmsitidu;
Uyatta, uⱨ tartⱪiniqǝ u kǝynigǝ buruldi. «Xuning bilǝn u ⱨaram boldi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Xunga u mazaⱪning obyekti boldi».   Yǝx. 47:3
|ט| (Tǝt) Uning ɵz ⱨǝyzliri etǝklirini bulƣiwǝtti;
U aⱪiwitini ⱨeq oylimiƣandur;
Uning yiⱪilixi ajayib boldi;
Uningƣa tǝsǝlli bǝrgüqi yoⱪtur;
— «Aⱨ Pǝrwǝrdigar, harlanƣinimƣa ⱪara!
Qünki düxmǝn ⱨalimdin mahtinip kǝtti!» Ⱪan. 32:29
10 |י| (Yod) Küxǝndisi ⱪolini uning ⱪimmǝtlik nǝrsiliri üstigǝ sozdi;
Ɵzining muⱪǝddǝs jayiƣa ǝllǝrning besip kirgǝnlikini kɵrdi;
Sǝn ǝsli ularni ibadǝt jamaitinggǝ «kirixkǝ bolmaydu» dǝp mǝn’i ⱪilƣanƣu!
11 |כ| (Kaf) Bir qixlǝm nan izdǝp,
Uning hǝlⱪining ⱨǝmmisi uⱨ tartmaⱪta;
Jenini saⱪlap ⱪelix üqünla,
Ular ⱪimmǝtlik nǝrsilirini axliⱪⱪa tegixti.
«Aⱨ Pǝrwǝrdigar, ⱪara!
Mǝn ǝrzimǝs sanaldim. Yǝr. 52:6
12 |ל| (Lamǝd) Əy ɵtüp ketiwatⱪanlar,
Bu silǝr üqün ⱨeq ix ǝmǝsmu?
Ⱪarap baⱪ, mening dǝrd-ǝlimimdǝk baxⱪa dǝrd-ǝlǝm barmidu?
Pǝrwǝrdigar otluⱪ ƣǝzipini qüxürgǝn künidǝ,
Uni mening üstümgǝ yüklidi. Ayup 19:21; Zǝb. 69:19-20; Mat. 26:38-40
13 |מ| (Mǝm) U yuⱪiridin ot yaƣdurdi, ot sɵngǝklirimdin ɵtüp kɵydürdi.
U ularning üstidin ƣǝlibǝ ⱪildi.
U putlirim üqün tor-tuzaⱪni ⱪoyup ⱪoydi,
Meni kǝynimgǝ yandurdi,
U meni nabut ⱪildi,
Kün boyi U meni zǝiplǝxtürdi.
14 |נ| (Nun) Asiyliⱪlirim boyunturuⱪ bolup boynumƣa baƣlandi;
Ⱪolliri tanini qing qigip qǝmbǝrqas ⱪiliwǝtti;
Asiyliⱪlirim boynumƣa artildi;
U dǝrmanimni mǝndin kǝtküzdi;
Rǝb meni mǝn ⱪarxiliⱪ kɵrsitǝlmǝydiƣanlarning ⱪolliriƣa tapxurdi.
15 |ס| (Samǝⱪ) Rǝb barliⱪ baturlirimni otturumdila yǝrgǝ uruwǝtti;
U mening hil yigitlirimni ezixkǝ,
Üstümdin ⱨɵküm qiⱪirixⱪa kengǝx qaⱪirdi.
Rǝb goya üzüm kɵlqikidiki üzümlǝrni qǝyligǝndǝk,
Yǝⱨudaning pak ⱪizini qǝyliwǝtti. «Rǝb barliⱪ baturlirimni otturumdila yǝrgǝ uruwǝtti» — «otturumdila» bolsa Yerusalemning otturisida.
16 |ע| (Ayin) Muxular tüpǝylidin taramlap yiƣlimaⱪtimǝn;
Mening kɵzlirim, mening kɵzlirimdin su eⱪiwatidu;
Manga tǝsǝlli bǝrgüqi, jenimni ǝsligǝ kǝltürgüqi mǝndin yiraⱪtur;
Balilirimning kɵngli sunuⱪtur,
Qünki düxmǝn ƣǝlibǝ ⱪildi. «Manga tǝsǝlli bǝrgüqi, jenimƣa mǝdǝt bǝrgüqi» — Huda Ɵzidur. «Balilirimning kɵngli sunuⱪtur» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, sɵzligüqi ⱨazir Yerusalem, xunga «mening balilirim» ɵzidǝ turuwatⱪanlarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.   Yǝr. 13:17
17 |פ| (Pe) Zion ⱪolini sozmaⱪta,
Lekin uningƣa tǝsǝlli bǝrgüqi yoⱪ;
Pǝrwǝrdigar Yaⱪup toƣruluⱪ pǝrman qüxürdi —
Ⱪoxniliri uning küxǝndiliri bolsun!
Yerusalem ular arisida nijis nǝrsǝ dǝp ⱪaraldi. «Ⱪoxniliri uning küxǝndiliri bolsun!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uning küxǝndiliri ǝtrapiƣa olaxsun!».
 
Yerusalem sɵzlǝydu
18 |צ| (Tsadǝ) Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniydur;
Qünki mǝn Uning ǝmrigǝ hilapliⱪ ⱪildim!
Əy, barliⱪ hǝlⱪlǝr, anglanglar!
Dǝrdlirimgǝ ⱪaranglar!
Pak ⱪizlirim, yax yigitlirim sürgün boldi!
19 |ק| (Kof) Axnilirimni qaⱪirdim,
Lekin ular meni aldiƣanidi;
Jan saⱪliƣudǝk ozuⱪ-tülük izdǝp yürüp,
Kaⱨinlirim ⱨǝm aⱪsaⱪallirim xǝⱨǝrdǝ nǝpǝstin ⱪaldi. Yǝr. 30:14
20 |ר| (Rǝx) Ⱪara, i Pǝrwǝrdigar, qünki azar qekiwatimǝn!
Ⱨǝddidin ziyadǝ asiyliⱪ ⱪilƣinim tüpǝylidin,
Iq-baƣrim ⱪiyniliwatidu,
Yürikim ɵrtilip kǝtti.
Sirtta ⱪiliq anisini balisidin juda ⱪildi,
Ɵylirimdǝ bolsa ɵlüm-waba ⱨɵküm sürmǝktǝ! «Ɵylirimdǝ bolsa ɵlüm-waba ⱨɵküm sürmǝktǝ» — ibraniy tilida «Iqidǝ bolsa ɵlüm-waba ⱨɵküm sürmǝktǝ».   Yǝx. 16:11; Yǝr. 48:36
21 |ש| (Xiyn) Hǝⱪlǝr aⱨ-zarlirimni anglidi;
Lekin tǝsǝlli bǝrgüqim yoⱪtur;
Düxmǝnlirimning ⱨǝmmisi külpitimdin hǝwǝrdar bolup,
Bu ⱪilƣiningdin huxal boldi;
Sǝn jakarliƣan künni ularning bexiƣa qüxürgǝysǝn,
Xu qaƣda ularning ⱨali meningkidǝk bolidu. «Sǝn jakarliƣan kün...» — Huda Yǝrǝmiyaƣa wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ Israilni jazalaydiƣan bir künni ⱨǝm yat ǝllǝrni jazalaydiƣan bir künni wǝⱨiy ⱪilƣanidi.
22 |ת| (Taw) Ularning barliⱪ rǝzillikini kɵz aldingƣa kǝltürgǝysǝn,
Barliⱪ asiyliⱪlirim üqün meni ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsang,
Ularƣimu xundaⱪ ⱪilƣaysǝn;
Qünki aⱨ-zarlirim nurƣundur,
Ⱪǝlbim azabtin zǝiplixip kǝtti!
 
 

1:1 «Aⱨ! Ilgiri adǝmlǝr bilǝn liⱪ tolƣan xǝⱨǝr, ⱨazir xunqǝ yiganǝ olturidu!...» — izaⱨat: birinqi babta Yǝrǝmiya Yerusalemni musibǝttǝ bolƣan ayal yaki ⱪiz süpitidǝ tǝswirlǝydu, uning dǝrdidǝ ⱪayƣuridu. Ⱪariximizqǝ, muxu babtiki «u» Yerusalem (Zion)ni kɵrsitidu, xundaⱪla «u» musibǝtlik ayal yaki ⱪiz süpitidǝ kɵrünidu. Birinqi babta «mǝn» — pǝyƣǝmbǝr ɵzini Yerusalemning orniƣa ⱪoyup, musibǝtlik ayal yaki ⱪiz süpitidǝ Yerusalemning ornida ⱪayƣuridu («mǝn» yaki «u» ayalqǝ rodta ipadilǝngǝn).

1:2 «Axniliri» ... «dostliri».... — Yerusalemƣa ittipaⱪdax bolayli degǝn yat ǝllǝrni yakiYerusalemdikilǝr tayanƣan butlarni kɵrsitidu.

1:2 Zǝb. 6:6-7

1:3 «Yǝⱨuda jǝbir-japa ⱨǝm eƣir ⱪulluⱪ astida...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Yǝⱨuda jǝbir-japa ⱨǝm eƣir ⱪulluⱪtin keyin, ...».

1:5 «Düxmǝnliri ronaⱪ tapmaⱪta» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Düxmǝnliri uni bulang-talang ⱪildi».

1:6 «Barliⱪ ⱨɵrmǝt-xɵⱨriti Zionning ⱪizidin kǝtti» — yaki «Barliⱪ ⱨɵrmǝt-xɵⱨriti Zionning ⱪizidin elip ketildi».

1:7 «Ⱨeqkim yardǝm ⱪolini sozmiƣan qaƣ» — Yǝⱨuda ⱨǝrdaim baxⱪa ǝllǝr bilǝn ittipaⱪdax bolmaⱪqi bolup kǝlgǝn — lekin ⱨalⱪiliⱪ pǝyttǝ «ittipaⱪdaxliri» uningƣa ⱨeq yardǝm ⱪilmiƣan.

1:8 «Xuning bilǝn u ⱨaram boldi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Xunga u mazaⱪning obyekti boldi».

1:8 Yǝx. 47:3

1:9 Ⱪan. 32:29

1:11 Yǝr. 52:6

1:12 Ayup 19:21; Zǝb. 69:19-20; Mat. 26:38-40

1:15 «Rǝb barliⱪ baturlirimni otturumdila yǝrgǝ uruwǝtti» — «otturumdila» bolsa Yerusalemning otturisida.

1:16 «Manga tǝsǝlli bǝrgüqi, jenimƣa mǝdǝt bǝrgüqi» — Huda Ɵzidur. «Balilirimning kɵngli sunuⱪtur» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, sɵzligüqi ⱨazir Yerusalem, xunga «mening balilirim» ɵzidǝ turuwatⱪanlarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.

1:16 Yǝr. 13:17

1:17 «Ⱪoxniliri uning küxǝndiliri bolsun!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uning küxǝndiliri ǝtrapiƣa olaxsun!».

1:19 Yǝr. 30:14

1:20 «Ɵylirimdǝ bolsa ɵlüm-waba ⱨɵküm sürmǝktǝ» — ibraniy tilida «Iqidǝ bolsa ɵlüm-waba ⱨɵküm sürmǝktǝ».

1:20 Yǝx. 16:11; Yǝr. 48:36

1:21 «Sǝn jakarliƣan kün...» — Huda Yǝrǝmiyaƣa wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ Israilni jazalaydiƣan bir künni ⱨǝm yat ǝllǝrni jazalaydiƣan bir künni wǝⱨiy ⱪilƣanidi.