12
Nəghatiən əuhlin e nətəmimi kəutasum o nəua krep
(Mat 21:33-46; Luk 20:9-19)
Kəni Iesu təməni nəghatiən əuhlin kəti kəm lah məmə, “Suah kəti təmasum e nəua krep, u nɨləuɨs katol wain e nəuan. Kəni mol kəlkəl e kəpiel tuvən mɨtəlau lan, kəni mol ikɨn kəti o noliən nɨmei naliuək-aliuəkiən e nəua krep məmə nəhuɨn otaiu kəni kol wain lan. Kəni mol nimə kəti iətəm in ilɨs məmə iətəmi otəri lan mətəsal vivi o nasumiən o nati miəgəh mɨn mɨne nətəmimi. Kəni təmegəhan=pən e nasumiən kəm nətəmimi məmə okotasum lan, kəni məuəri nəua krep, nəuvetɨn rəhan, nəuvetɨn rəhalah. Kəni miet muvən e naliuəkiən ikɨ pɨsɨn kəti.* E Oltestɨmɨn, nasumiən rəha krep in tatol nəmtətiən rəha Isrel. Afin-to e tiksɨnəri “nasumiən rəha krep.” Aes 5:1-2
“Matuvən, matuvən, kəni nian nɨləuɨs u krep təmol nəuan kəni mɨnɨmarəg, iətəmi asoli təmahli=pən rəhan kəti ioluək məmə in otuvən meh nətəm kautol uək e rəhan nasumiən məmə okotəhli nəua krep, kəni motəuəri motəfən rəha iətəmi asoli nəuvein. Mətəu nətəmimi mɨn əha kəmotəhtul motəhti ioluək əha, kəni motahli=pən tɨtəlɨg məsotəfəniən nəua krep nəuvein mɨne kəm in.
“Kəni iətəmi asoli u tahli=pən mɨn rəhan kəti ioluək tuvən, kəni kotoh rəhn-kapə motol aulɨs in. Kəni tahli=pən mɨn rəhan kəti ioluək tuvən, kəni kotohamu tɨmɨs. Ilah tepət kəməhuvən, kəni nətəmimi mɨn u kotohaein nəuvein, kəni motohamu nəuvein.
“Kəni kətiəh əmə əha ikɨn ilau min kətuatɨg, inu nətɨn keikei. Naunun, təmahli=pən nətɨn, kəni nɨkin təhti məmə, ‘Ilah okotəkeikei motɨsiai nətɨk.’ Mətəu təmuvən kəni nətəmimi mɨn u kotəni məmə, ‘Inu nətɨ iətəmi asoli iətəm otarmənɨg e nasumiən nian rəhan tatə otɨmɨs. !Pəh kəhuvən motohamu mɨn, kəni motarmənɨg e nasumiən rəhan!’ Kəni kəmotaskəlɨm motohamu, kəni motələs nɨpətɨn məhuvən motəraki=pən lan əpəha ihluə e nasumiən.” Hip 13:12
Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “?Iətəmi asoli u otol nak? Otuvən mohamu ilah kəni məfən mɨn nasumiən u kəm nətəpɨsɨn mɨn nəuvein.”
10-11 Kəni Iesu təməni=pən kəm lah məmə, “?Nəmotafin e Nauəuə Rəha Uhgɨn u, uə kəpə? Tətəni məmə,
‘Kəpiel u iətəm nətəmimi rəha nuvləkɨniən nimə kəsotolkeikeiən motəpəh,
in tɨnuva kəpiel keikei o noliən nimə.
Iərmənɨg təmol nati u,
kəni in nati təuvɨr agɨn e nəhmtɨtah.’ ” Sam 118:22
12 Kəni nətəmimi asoli kotolkeikei məmə okotaskəlɨm Iesu motləfən e kaləpus, mətəu-inu tətəghati rah e lah e nəghatiən əuhlin u. Mətəu kɨnotəgɨn e nɨmənin nətəmimi kəni motəpəh, motagɨm. E nəghatiən əuhlin u, iətəmi rəha nasumiən tətəgətun=pən Uhgɨn. Kəni nətəmimi nətəm kəutasum tətəgətun=pən nətəmi asoli rəha Isrel. Kəni noluək mɨn kəutəgətun=pən iəni mɨn rəha Uhgɨn. Kəni nətɨn tətəgətun=pən Iesu məmə otəmanɨmɨs. Kəni nalpɨniən tətəgətun=pən nalpɨniən iətəm otəpanuva o nətəmi asoli rəha Isrel.
?Təhruahru o nətəuiən takɨs kəm Sisə, uə kəpə?
(Mat 22:15-22; Luk 20:20-26)
13 Farəsi mɨn nəuvein mɨne nətəmimi nəuvein e pati rəha Kig Herot Antipas, rəhalah mɨn nətəmi asoli kəmotahli=pən ilah məmə okəhuva moteiuə e Iesu pəh təmei aru e rəhan nəghatiən. Luk 11:53-54 14 Kəməhuva ohni kəni motəni=pən kəm in məmə, “Iəgətun, iəkotəhrun məmə ik iətəmi əhruahru. Noliən rəham o nətəmimi təhmen əhmen əmə o nətəmi asoli mɨne nətəmimi əpnapɨn mɨn rəfin əmə. Mətəni nɨpəhriəniən mətəgətun nətəmimi e suaru rəha Uhgɨn. ?Əni-to məmə təhruahru məmə iəkotətəou=pən takɨs kəm Kig Sisə, kəpmən asoli rəha nətəm Rom, uə kəpə? ?Oiəkotəkeikei motətəou=pən, uə kəpə?”
15 Mətəu Iesu tɨnəhrun əmə məmə kəutəni əmə e nohlɨlah mətəu nɨkilah tol pɨsɨn, kəni məni məmə, “?Təhro nəkotəni məmə onəkotol məmə iəkəmei e rəhak nəghatiən? Otos-to məni kəti məhuva-to pəh iəkeh.”
16 Kəni kəmotos kəti məhuva, kəni təmətapuəh o lah məmə, “?Narmɨ pəh u, kəni nərgɨ pəh u e məni u?” Mətəu kotəni məmə, “Sisə, iətəmi asoli rəha Rom.”
17 Kəni Iesu təni məmə, “Natimnati rəha Sisə, okəfən kəm Sisə. Mətəu natimnati rəha Uhgɨn okəfən kəm Uhgɨn.”§ Nətəlɨgiən rəha nətəmimi məmə məni rəfin rəha Rom, in rəha iətəmi asoli rəha Rom. Kəni nətəlɨgiən rəhatah məmə nəmiəgəhiən rəhatah mɨne natimnati rəfin rəhatah, ilah rəha Uhgɨn. Kəni narmɨlah təmiuvɨg mətəu-inu təmuhalpɨn vivi rəhalah nəghatiən. Rom 13:7
?Təhro iətəmimi tɨmɨs
kəni məmiəgəh mɨn?
(Mat 22:23-33; Luk 20:27-40)
18 Kəni Satusi mɨn nəuvein kəməhuva o Iesu. E rəhalah nətəlɨgiən, nətəmimi kəmohmɨs məsotəmiəgəh mɨniən. Kəməutalkut o noliən məmə rəhalah nətəlɨgiən in təhruahru, kəni tol lanəha, kəmotəni kəm Iesu məmə, Uək 23:8 19 “Iəgətun, Mosɨs təmətei rəkɨs lou kəti u təni məmə, ‘Nəmə iərman kəti otɨmɨs, kəni məpəh rəhan pətan, kəni məsuələsiən nətɨlau kəti mɨne, kəni pian otəkeikei mit pətalɨmɨs əha, məmə okuələs nətɨlau kəti ko, kəni suakəku u otos nɨmei rəhan tatə asoli əpəha tɨnɨmɨs rəkɨs.’ Dut 25:5
20 “Kəni nəman ilah səpɨn, u rəhalah tatə kətiəh. Kəni iətəm tepət e lah təmaupən mit pətan kəti, kəni məsuələsiən nətɨlau kəti, kəni mɨmɨs. 21 Kəni iətəm təmuərisɨg tit pətalɨmɨs u, kəni məsuələsiən nətɨlau kəti mɨne, kəni tɨmɨs mɨn. Kəni pialau iətəm tatuərisɨg e lau tol əmə nati kətiəh. 22 Mətuvən, matuvən kəni nətəmi mɨn u səpɨn ilah pialah mɨn kəmotit pətan u kəni ilah rəfin mohmɨs, kəni məsotələsiən nətɨlah kəti mɨne. Kəni pətan əpəha təmɨmɨs mɨn. 23 ?Kəni o nian nətəmimi okotəmiəgəh mɨn e rəhalah nɨmɨsiən, kəni pətan əha rəha pəh, u ilah rəfin səpɨn kəmotit?”
24 Mətəu Iesu təni məmə, “Itəmah nəmotəmkarəpən. ?Nəkotəhrun məmə onak? Mətəu-inu itəmah nəkotəruru Nauəuə Rəha Uhgɨn, kəni mautəruru mɨn nəsanəniən rəha Uhgɨn. 25 Nian nətəmimi nətəm kəmohmɨs okotəmiəgəh mɨn, ilah okotəhmen e nagelo mɨn əpəha e neai, kəni məsotit mɨniən pətan, mɨne məsotohtəu=pən mɨniən iərman. 26 Kəni oiəkəgətun itəmah e iətəm tətəmiəgəh mɨn e rəhan nɨmɨsiən. Kəni nəmə təhro itəmah nəsotafin əhanəhiən nəghatiən əha kəmətei=pən e nauəuə rəha Mosɨs, tətəni nanusiən rəha Mosɨs nian nɨgi kəti nɨgəm təmatus. Kəni e nian əha, Epraham, mɨne Aisək, mɨne Jekəp kɨnohmɨs rəkɨs nuvəh. Kəni Uhgɨn təməni=pən kəm Mosɨs məmə, ‘Rəueiu əha, iəu Uhgɨn rəha Epraham, mɨne Uhgɨn rəha Aisək, mɨne Uhgɨn rəha Jekəp.’ Eks 3:2,6 27 Tol lanəha, kəmləmiəgəh e narmɨlahal, nati əpnapɨn kəmlɨmɨs e nɨpətɨlahal. Kəni tol pəhriən lanu mətəu-inu Uhgɨn, in Uhgɨn rəha nətəm kəutəmiəgəh, səniəmə rəha nətəm kəmohmɨs agɨn. Itəmah nəmotəmkarəpən pəhriən.”
?Lou nak in tepət e lou mɨn?
(Mat 22:34-40; Luk 10:25-28)
28 Kəni iəgətun kəti rəha Lou təmətəharəg mətətəu ilah kəutəghati, kəni Iesu tətuhalpɨn vivi nəghatiən rəha Satusi mɨn. Kəni tuva o Iesu mətətapuəh ohni məmə, “?Lou əhro pəhruvən u in ilɨs agɨn kəni in məuvɨr məmə okotohtəu=pən?” Luk 10:25-28
29 Kəni Iesu təməni=pən kəm in məmə, “Lou u in ilɨs agɨn u okotohtəu=pən təni məmə, ‘!Otətəlɨg vivi-to itəmah nətəm Isrel! Uhgɨn u in rəhatah Iərmənɨg, in əmə in Uhgɨn. 30 Onəkolkeikei Uhgɨn u rəham Iərmənɨg e nɨkim rəfin, mɨne nəmiəgəhiən rəfin rəham, mɨne nətəlɨgiən rəfin rəham, mɨne nəsanəniən rəfin rəham.’ Dut 6:4-5 31 Kəni lou iətəm tatuərisɨg lan təni məmə, ‘Onəkolkeikei ik mɨn nəuvein təhmen=pən əmə məmə natolkeikei aru ik.’ Lou kəti tɨkə mɨn tapirəkɨs lou mil əha.” Lev 19:18
32 Kəni iəgətun əha rəha Lou təni məmə, “Iəgətun, rəham nəghatiən təhruahru. Nəməni pəhriən məmə Iərmənɨg əmə in Uhgɨn. Uhgɨn kəti mɨn tɨkə. 33 Kəni okotolkeikei Uhgɨn e nɨkitah rəfin, mɨne nətəlɨgiən rəfin rəhatah, mɨne nəsanəniən rəfin rəhatah, kəni motolkeikei kitah mɨn nəuvein məmə kotolkeikei aru kitah mɨn. Təuvɨr pɨk məmə okotohtəu=pən lou mil əha tapirəkɨs nuvan əhtuviən nati miəgəh mɨne sakrifais mɨn rəfin iətəm Lou tətəni.” 1Saml 15:22; Hos 6:6
34 Kəni Iesu təmeh məmə rəhan nəghatiən teinatɨg pɨk, kəni təni=pən ohni məmə, “Ik nɨnuva iuəkɨr o Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn.” Kəni uərisɨg lan, ilah rəfin kɨnotəgɨn e nətapuəh mɨniən nəghatiən ohni.
Məsaiə səniəmə mipɨ Tefɨt əmə,
mətəu rəhan mɨn iətəmi asoli
(Mat 22:41-46; Luk 20:41-44)
35 Nian Iesu təmətəgətun nətəmimi əpəha e Nimə Rəha Uhgɨn, kəni mətətapuəh o nəghatiən kəti o lah məmə, “?Təhro iəgətun mɨn rəha Lou kotəni məmə Məsaiə u in mipɨ Kig Tefɨt? 36 Narmɨn Rəha Uhgɨn təməfən neinatɨgiən kəm Tefɨt məmə otəni məmə,
‘Iərmənɨg Uhgɨn təməni=pən kəm rəhak Iərmənɨg məmə,
Əharəg u e rəhak maru, ikɨn ima nəsanəniən mɨne nɨsiaiən,
mətəuarus=pən iəu iəkələs iahu rəham tɨkɨmɨr mɨn məlɨn=pən ilah əpəha ləhtəni e nəhlkəm, məmə nətarmənɨg e lah.’ Sam 110:1
37 Tefɨt aru təməni məmə Məsaiə in rəhan Iərmənɨg. ?Kəni nəmə mipɨ Tefɨt aru əmə, kəni təhro matol rəhan Iərmənɨg?”
Kəni nətəmimi mɨn u kəmautətəlɨg e Iesu kəmotagiən pɨk e rəhan nəghatiən.
Nətəmimi okotətəu vivi ilah o nəgətun mɨn rəha Lou
(Mat 23:1-36; Luk 20:45-47)
38 Nian Iesu təmətəgətun ilah, kəni məni məmə, “Itəmah onəkotəkeikei məutətəu vivi itəmah kəni məsotohtəu-pəniən noliən mɨn rəha nəgətun mɨn rəha Lou. Ilah kotolkeikei məmə okəhuvən e napən əfəməh mɨn rəha nəfəriən məmə nətəmimi okoteruh=pən ilah lan. Kəni nɨkilah tətagiən nian nətəmimi kəutəfəri nəhlmɨ lah kəm lah e nɨsiaiən əpəha e makɨt. 39 Kəni əpəha imə e nimə rəha nuhapumɨniən, kotolkeikei məmə okotəharəg aupən əpəha təuvɨr ikɨn. Kəni e nian rəha lafet, ilah kotolkeikei məmə okəhuvən motəharəg aupən ikɨn nɨsiaiən ikɨn. 40 Kəni motakləh e nimə mɨn rəha pətalɨmɨs mɨn, kəni moteiuə əmə məutəfaki əfəməh məmə okotol pəh nətəmimi kotɨsiai ilah, mətəu okəmanol nalpɨniən kəm lah tapirəkɨs.”
Məni rəha pətalɨmɨs
(Luk 21:1-4)
41 Kəni Iesu təmətəharəg əpəha e Nimə Rəha Uhgɨn iuəkɨr o bokɨs kətəfən məni ikɨn, materuh nətəmimi tepət kəutəraki=pən e məni rəhalah. Kəni nətəmi rəhalah nautə tepət kəutəraki=pən e məni asoli mɨn. 42 Kəni pətalɨmɨs kəti ianrah təməfən məni əkəku keiu əmə.* Məni u təhmen=pən e tuenti vatu. 43 Kəni Iesu təmauɨn e rəhan mɨn nətəmimi kəhuva kəni məni məmə, “Iətəni=pɨnə kəm təmah məmə pətalɨmɨs əha ianrah pəhriən, mətəu təməraki=pən e məni asoli tapirəkɨs rəha nətəmimi mɨn rəfin. 2Kor 8:12 44 Ilah kəmotəraki=pən e rəhalah məni, mətəu tepət mɨn əpəha lahuənu. Mətəu pətalɨmɨs u iətəm in ianrah pəhriən, in təməfən rəfin məni rəhan o nosiən nəhmtɨ nɨgɨn nauəniən, kəni tɨkə mɨn əha ikɨn.”

*12:1 E Oltestɨmɨn, nasumiən rəha krep in tatol nəmtətiən rəha Isrel.

12:1 Afin-to e tiksɨnəri “nasumiən rəha krep.”

12:1 Aes 5:1-2

12:8 Hip 13:12

12:10-11 Sam 118:22

12:12 E nəghatiən əuhlin u, iətəmi rəha nasumiən tətəgətun=pən Uhgɨn. Kəni nətəmimi nətəm kəutasum tətəgətun=pən nətəmi asoli rəha Isrel. Kəni noluək mɨn kəutəgətun=pən iəni mɨn rəha Uhgɨn. Kəni nətɨn tətəgətun=pən Iesu məmə otəmanɨmɨs. Kəni nalpɨniən tətəgətun=pən nalpɨniən iətəm otəpanuva o nətəmi asoli rəha Isrel.

12:13 Luk 11:53-54

§12:17 Nətəlɨgiən rəha nətəmimi məmə məni rəfin rəha Rom, in rəha iətəmi asoli rəha Rom. Kəni nətəlɨgiən rəhatah məmə nəmiəgəhiən rəhatah mɨne natimnati rəfin rəhatah, ilah rəha Uhgɨn.

12:17 Rom 13:7

12:18 Uək 23:8

12:19 Dut 25:5

12:26 Eks 3:2,6

12:28 Luk 10:25-28

12:30 Dut 6:4-5

12:31 Lev 19:18

12:33 1Saml 15:22; Hos 6:6

12:36 Sam 110:1

*12:42 Məni u təhmen=pən e tuenti vatu.

12:43 2Kor 8:12