26
Йәрәмия «сахта пәйғәмбәр» дәп шикайәт қилиниду
Йәһуда падишаси Йосияниң оғли Йәһоаким тәхткә олтарған мәзгилниң бешида шу сөз Пәрвәрдигардин келип мундақ дейилди: —
Пәрвәрдигар мундақ дәйду: — Сән Пәрвәрдигарниң өйиниң һойлисида туруп ибадәт қилиш үчүн Пәрвәрдигарниң өйигә киргән Йәһуданиң барлиқ шәһәрлиридикиләргә Мән саңа буйруған һәр бир сөзләрни җакалиғин; әйнән ейтқин! «Сән Пәрвәрдигарниң өйиниң һойлисида туруп ... Йәһуданиң барлиқ шәһәрлиридикиләргә Мән саңа буйруған һәр бир сөзләрни җакалиғин; әйнән ейтқин! » — 26-баптики хатириләр вә бешарәт бәлким 7-баптиму хатириләнгән, ибадәтхана ичидә болған вақиәниң тәкрарлиниши болуши мүмкин. 3-6-айәтләр Йәрәмияниң шу чағда ибадәтханида бәргән бешаритиниң йәкүни. Мошу йәрдики тәкрарлинишниң мәхсити болса, хәлиқниң бешарәткә болған инкасини тәкитләш үчүндур. Улар бәлким аңлап қояр, һәр бири өз рәзил йолидин янар; шундақ қилса, Мән қилмишлириниң рәзиллиги түпәйлидин бешиға күлпәт чүшүрмәкчи болған нийитимдин янимән. Йәр. 18:8 Сән уларға мундақ дегин: — «Пәрвәрдигар мундақ дәйду: — Маңа қулақ салмай, Мән силәрниң алдиңларға қойған Тәврат-қанунумда маңмисаңлар, Мән таң сәһәрдә орнумдин туруп әвәткән хизмәткарлирим болған пәйғәмбәрләрниң сөзлирини аңлимисаңлар (силәр уларға һеч қулақ салмай кәлгәнсиләр!), Йәр. 7:13,25; 11:7; 25:3 ундақта, Мән Шилоһни қандақ қилған болсам, әнди бу өйниму шуниңға охшаш қилимән, бу шәһәрни йәр йүзидики барлиқ әлләргә ләнәт сөзи қилимән». «Мән Шилоһни қандақ қилған болсам, әнди бу өйниму шуниңға охшаш қилимән» — Пәрвәрдигарниң ибадәт чедири әсли «Шилоһ» дегән шәһәрдә тикилгән. Исраилниң Худаға болған вапасизлиғи түпәйлидин у вәйран қилинип, Худаниң «әһдә сандуғи» дүшмән тәрипидин у йәрдин булап кетилиши билән Шилоһ «Худаниң шан-шәриви униңдин йоқап кәткән җай» дәп аталған («1Сам.» 4-бапни көрүң).   1Сам. 4:12; Зәб. 77:60; Йәр. 7:12,14
Шуниң билән каһинлар, пәйғәмбәрләр вә барлиқ хәлиқ Йәрәмияниң бу сөзлирини Пәрвәрдигарниң өйидә җакалиғанлиғини аңлиди.
Шундақ болдики, Йәрәмия барлиқ хәлиққә Пәрвәрдигар униңға тапилиған бу сөзләрниң һәммисини ейтип бәргәндин кейин, каһинлар вә пәйғәмбәрләр вә барлиқ хәлиқ уни тутувелип: «Сән чоқум өлүшүң керәк! Сән немишкә Пәрвәрдигарниң намида бешарәт берип: «Бу өй Шилоһдәк болиду, бу шәһәр харабә, адәмзатсиз болиду!» — дедиң?» — деди.
Шуниң билән Пәрвәрдигарниң өйидики барлиқ хәлиқ Йәрәмияға доқ қилип уни оривелишти. 10 Йәһуда әмирлири бу ишларни аңлиди; улар падишалиқ ордисидин чиқип Пәрвәрдигарниң өйигә кирди, Пәрвәрдигарниң өйидики «Йеңи дәрваза»да сотқа олтарди. 11 Каһинлар вә пәйғәмбәрләр әмирләргә вә хәлиққә сөзләп: «Бу адәм өлүмгә лайиқ, чүнки силәр өз қулақлириңлар билән аңлиғандәк у мошу шәһәрни әйипләп бешарәт бәрди» — деди.
12 Андин Йәрәмия барлиқ әмирләргә вә барлиқ хәлиққә сөзләп мундақ деди: — «Пәрвәрдигар мени бу өйни әйипләп, бу шәһәрни әйипләп, силәр аңлиған бу барлиқ сөзләр билән бешарәт беришкә әвәткән. 13 Һазир йоллириңларни вә қилмишиңларни түзитиңлар, Пәрвәрдигар Худайиңларниң авазини аңлаңлар! Шундақ болғанда, Пәрвәрдигар силәргә җакалиған күлпәттин яниду. Йәр. 7:3 14 Лекин мән болсам, мана, қоллириңлардимән; маңа көзүңләргә немә яхши вә дурус көрүлсә шундақ қилиңлар; 15 пәқәт шуни билип қоюңларки, мени өлтүрүвәтсәңләр гунасиз қанниң җазасини өз бешиңларға, бу шәһәргә вә униңда туруватқанларниң бешиға чүшүрисиләр; чүнки дегиним һәқ, Пәрвәрдигар һәқиқәтән бу сөзләрниң һәммисини қулақлириңларға дейишкә мени әвәткән».
16 Әмирләр вә барлиқ хәлиқ каһинларға вә пәйғәмбәрләргә: «Бу адәм өлүмгә лайиқ әмәс; чүнки у Пәрвәрдигар Худайимизниң намида бизгә сөзлиди» — деди. 17 Андин зиминдики бәзи ақсақаллар орнидин туруп хәлиқ кеңишигә мундақ деди: —
18 «Морәшәтлик Микаһ Йәһуда падишаси Һәзәкияниң күнлиридә барлиқ Йәһуда хәлқигә бешарәт берип: —
«Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар мундақ дәйду: —
Зион теғи етиздәк ағдурулиду,
Йерусалим дөң-төпиләр болуп қалиду,
«Өй җайлашқан тағ» болса,
Орманлиқниң оттурисидики жуқури җайларла болиду, халас» — дегән еди. «Морәшәтлик Микаһ» — Микаһ пәйғәмбәрниң жути «Морәшәт» еди («Мик.» 1:1). ««Өй җайлашқан тағ» болса, ..» — Микаһ «муқәддәс өй» яки «ибадәтхана» демәйду — уларниң гуналири түпәйлидин у пәқәт аддий бир «өй» болуп қалған.
Бу бешарәт Һәзәкия падишани бәлким чоңқур тәсирләндүргән. 100 жилдин кейин бу ақсақаллар бешарәтниң Һәзәкияға болған тәсирини тилға елип, падишаси Йәһоакимға тәсир йәткүзмәкчи болуп, бешарәтни нәқил кәлтүриду. ««Өй җайлашқан тағ» болса, орманлиқниң оттурисидики жуқури җайларла болиду» — «Мик.» 3:12. «Жуқири җайлар» дегини кинайилик, һәҗвий гәптур. Чүнки Йәһудадикиләр һәрдайим «жуқури җайлар»да бутханиларни селип шу йәрләрдә бутларға чоқунған. Лекин шу чағларда Йерусалим бутқа чоқунған җайдәк «һарам» болуп қалиду, һәмдә орманлиқниң кишиләрниң көзигә азпаз челиғидиған бир қисмидин ибарәт болиду, халас!
   Мик. 1:1; 3:12
19 Йәһуда падишаси Һәзәкия вә барлиқ Йәһуда хәлқи Микаһни өлүмгә мәһкүм қилғанму? Һәзәкия Пәрвәрдигардин қорқуп, Пәрвәрдигардин өтүнгән әмәсму? Вә Пәрвәрдигар уларға қилмақчи болуп җакалиған күлпәттин янған әмәсму? Биз бу йолдин янмисақ өз җенимиз үстигә зор бир күлпәтни чүшүргән болмамдимиз?».
20 (Пәрвәрдигарниң намида Йәрәмияниң барлиқ дегәнлиридәк бу шәһәрни вә бу зиминни әйипләп бешарәт бәргән, Кириат-Йеаримлиқ Шәмаяниң оғли Урия исимлиқ йәнә бир адәм бар еди. 21 Падиша Йәһоаким вә барлиқ палванлири, барлиқ әмирлири униң сөзлирини аңлиғанда, падиша уни өлтүрүшкә интилгән; лекин Урия буни аңлиғанда қорқуп, Мисирға қачти. 22 Лекин Йәһоаким чапармәнләрни, йәни Акборниң оғли Әлнатан вә башқиларни Мисирға әвәткән; 23 улар Урияни Мисирдин елип чиқип падиша Йәһоакимниң алдиға апарған; у уни қиличлап, җәситини пухраларниң гөрлүгигә ташливәткән). «улар Урияни Мисирдин елип чиқип падиша Йәһоакимниң алдиға апарған; у уни қиличлап, җәситини пухраларниң гөрлүгигә ташливәткән» — бу вақиә бәлким Йәрәмияниң сөзлиридин кейин йүз бәргән. Лекин униң тәпсилатлирини мошу йәрдә (20-23-айәттики тирнақ ичигә) киргүзүштики мәхсәт, Йәрәмия учриған хәвп-хәтәрни көрүнәрлик қилип көрситиштин ибарәт. 24 — Һалбуки, шу чағда Шафанниң оғли Аһикам уларниң Йәрәмияни өлүмгә мәһкүм қилип хәлиқниң қолиға тапшурмаслиғи үчүн, уни қоллиди.
 
 

26:2 «Сән Пәрвәрдигарниң өйиниң һойлисида туруп ... Йәһуданиң барлиқ шәһәрлиридикиләргә Мән саңа буйруған һәр бир сөзләрни җакалиғин; әйнән ейтқин! » — 26-баптики хатириләр вә бешарәт бәлким 7-баптиму хатириләнгән, ибадәтхана ичидә болған вақиәниң тәкрарлиниши болуши мүмкин. 3-6-айәтләр Йәрәмияниң шу чағда ибадәтханида бәргән бешаритиниң йәкүни. Мошу йәрдики тәкрарлинишниң мәхсити болса, хәлиқниң бешарәткә болған инкасини тәкитләш үчүндур.

26:3 Йәр. 18:8

26:5 Йәр. 7:13,25; 11:7; 25:3

26:6 «Мән Шилоһни қандақ қилған болсам, әнди бу өйниму шуниңға охшаш қилимән» — Пәрвәрдигарниң ибадәт чедири әсли «Шилоһ» дегән шәһәрдә тикилгән. Исраилниң Худаға болған вапасизлиғи түпәйлидин у вәйран қилинип, Худаниң «әһдә сандуғи» дүшмән тәрипидин у йәрдин булап кетилиши билән Шилоһ «Худаниң шан-шәриви униңдин йоқап кәткән җай» дәп аталған («1Сам.» 4-бапни көрүң).

26:6 1Сам. 4:12; Зәб. 77:60; Йәр. 7:12,14

26:13 Йәр. 7:3

26:18 «Морәшәтлик Микаһ» — Микаһ пәйғәмбәрниң жути «Морәшәт» еди («Мик.» 1:1). ««Өй җайлашқан тағ» болса, ..» — Микаһ «муқәддәс өй» яки «ибадәтхана» демәйду — уларниң гуналири түпәйлидин у пәқәт аддий бир «өй» болуп қалған. Бу бешарәт Һәзәкия падишани бәлким чоңқур тәсирләндүргән. 100 жилдин кейин бу ақсақаллар бешарәтниң Һәзәкияға болған тәсирини тилға елип, падишаси Йәһоакимға тәсир йәткүзмәкчи болуп, бешарәтни нәқил кәлтүриду. ««Өй җайлашқан тағ» болса, орманлиқниң оттурисидики жуқури җайларла болиду» — «Мик.» 3:12. «Жуқири җайлар» дегини кинайилик, һәҗвий гәптур. Чүнки Йәһудадикиләр һәрдайим «жуқури җайлар»да бутханиларни селип шу йәрләрдә бутларға чоқунған. Лекин шу чағларда Йерусалим бутқа чоқунған җайдәк «һарам» болуп қалиду, һәмдә орманлиқниң кишиләрниң көзигә азпаз челиғидиған бир қисмидин ибарәт болиду, халас!

26:18 Мик. 1:1; 3:12

26:23 «улар Урияни Мисирдин елип чиқип падиша Йәһоакимниң алдиға апарған; у уни қиличлап, җәситини пухраларниң гөрлүгигә ташливәткән» — бу вақиә бәлким Йәрәмияниң сөзлиридин кейин йүз бәргән. Лекин униң тәпсилатлирини мошу йәрдә (20-23-айәттики тирнақ ичигә) киргүзүштики мәхсәт, Йәрәмия учриған хәвп-хәтәрни көрүнәрлик қилип көрситиштин ибарәт.