Muqeddes Kalam (latin yéziq) Markus 6

Nasaretliklerning uni chetke qéqishi

Mat. 13:53-58; Luqa 4:16-30

1 U u yerdin kétip, öz yurtigha keldi. Uning muxlislirimu uninggha egiship bardi.■ 2 Shabat küni kelgende, u sinagogda telim bérishke kirishti. Telimini anglighanlardin köp adem intayin heyran bolushup:

— Bu adem bulargha nedin érishkendu? Uninggha mushundaq danaliq qandaq bérilgen? Uning qolida mushundaq möjiziler qandaq yaritilidighandu? 3 U héliqi yaghachchi emesmu, Meryemning oghli, shundaqla Yaqup, Yose, Yehuda we Simonlarning akisighu? Uning singillirimu bu yerde arimizda turuwatmamdu? — déyishti. Shuning bilen ular uninggha heset-bizarliq bilen qaridi.□ ■ 4 Shuning bilen Eysa ulargha:

— Herqandaq peyghember bashqa yerlerde hörmetsiz qalmaydu, peqet öz yurti, öz uruq-tughqanliri arisida we öz öyide hörmetke sazawer bolmaydu, — dédi.■

5 Shuning bilen qollirini birqanche bimarning üstige tegküzüp, ularni saqaytqandin bashqa, shu yerde u héchqandaq möjize yaritalmidi.■ 6 We u ularning iman-ishenchsizlikidin heyran qaldi.■

Eysaning on ikki rosulni ewetishi

Mat. 10:1, 5-15; Luqa 9:1-6

7 Andin u etraptiki yéza-kentlerni aylinip telim berdi.

U on ikkiylenni yénigha chaqirdi we xelq arisigha ikki-ikkidin ewetishke bashlidi. U ulargha napak rohlarni heydesh hoquqini berdi;□ ■ 8 we ulargha: — Seperde yéninglargha hasidin bashqa nerse éliwalmanglar, ne xurjun ne nan éliwalmanglar, belwaghqa pulmu salmanglar,□ 9 putunglargha keshlerni kiyinglar, biraq ikki yektek kiyiwalmanglar, — dep tapilidi. □ ■ 10 U yene:

— Bir yurtqa barghininglarda, kimning öyige qobul qilinip kirsenglar, u yurttin ketküche shu öydila turunglar. □ 11 Qaysi yerdikiler silerni qobul qilmisa, shundaqla sözünglarni anglimisa, u yerdin ketkininglarda, ulargha agah-guwah bolsun üchün ayighinglardiki topini qéqiwétinglar! — dédi.□ ■

12 Shuning bilen ular yolgha chiqip, kishilerni gunahlirigha towa qilishqa jar sélip ündidi. 13 Ular nurghun jinlarni heydidi, nurghun bimarlarni zeytun méyi bilen mesih qilip saqaytti.□ ■

Chömüldürgüchi Yehyaning ölümi

Mat. 14:1-12; Luqa 9:7-9

14 Uning nami meshhur bolghachqa, Hérod padishah uning heqqide anglap: «Bu adem choqum ölümdin tirilgen Chömüldürgüchi Yehyadur. Shuning üchün mushu alahide qudretler uningda küchini körsitidu» deytti. □ ■ 15 Bashqilar: «U Ilyas peyghember» dése, yene beziler: «Burunqi peyghemberlerdek bir peyghember bolsa kérek» déyishetti.

16 Biraq bularni anglighan Hérod:

— Men kallisini alghan Yehyaning özi shu — u ölümdin tiriliptu! — dédi.

17-18 Hérodning bundaq déyishining sewebi, u ögey akisi Filipning ayali Hérodiyening wejidin adem ewetip Yehyani tutup, zindan’gha tashlighanidi. Chünki u shu ayal bilen nikahlan’ghanidi; Yehya Hérodqa tenbih bérip: «Akangning ayalini tartiwélishing Tewrat qanunigha xilap» dep qayta-qayta dégenidi.□ ■

19 Shuning üchün Hérodiye Yehyagha adawet saqlaytti; uni öltürmekchi bolghan bolsimu, lékin shundaq qilalmaytti. 20 Chünki Hérod Yehyani diyanetlik we muqeddes adem dep bilip, uningdin qorqatti, shunglashqa uni qoghdaytti; u uning sözlirini anglighan chaghlirida alaqzade bolup kétetti, lékin yenila sözlirini anglashqa amraq idi.□ ■

21 Emma Hérodiye kütken peyt axir yétip keldi; Hérod tughulghan künide öz emeldarliri, mingbéshiliri we Galiliye ölkisidiki katta erbablarni ziyapet bilen kütüwaldi; ■ 22 héliqi Hérodiyening qizi sorun’gha chüshüp ussul oynap berdi. Bu Hérod we hemdastixan bolghanlargha bekmu yarap ketti. Padishah qizgha: — Mendin néme telep qilsang, shuni bérimen, — dédi. □ 23 Andin u qesem qilip yene:

— Mendin néme telep qilsang, hetta padishahliqimning yérimini désengmu shuni bérimen, — dédi.■

24 Qiz sirtqa chiqip, anisidin:

— Néme telep qilay? — dep soriwidi, anisi: — Chömüldürgüchi Yehyaning kallisini telep qil, — dédi.

25 Qiz derhal padishahning aldigha aldirap kirip:

— Chömüldürgüchi Yehyaning kallisini hazirla bir texsige qoyup ekilishlirini xalaymen, — dédi.

26 Padishah buninggha nahayiti hesret chekken bolsimu, qesemliri tüpeylidin we dastixanda olturghanlar wejidin, uninggha bergen sözidin yan’ghusi kelmidi. 27 Shunga padishah derhal bir jallat ewetip, uning kallisini élip kélishni emr qildi. Jallat zindan’gha bérip Yehyaning kallisini élip, □ ■ 28 uni bir texsige qoyup, qizning aldigha élip kélip uninggha berdi. Qiz uni anisigha tapshurdi. 29 Bu ishni anglighan Yehyaning muxlisliri kélip, jesetni élip kétip bir qebrige qoydi.

Eysaning besh ming kishini ozuqlandurushi

Mat. 14:13-21; Luqa 9:10-17; Yh. 6:1-14

30 Qaytip kelgen rosullar Eysaning yénigha yighildi, néme qilghanliri hem néme telim bergenlirini uninggha melum qilishti. ■ 31 Kélip-kétiwatqanlar nahayiti köplikidin ulargha tamaqlinishqimu waqit chiqmidi. Shunga u ulargha:

— Yürünglar, men bilen xilwet bir jaygha bérip, birdem aram élinglar, — dédi. ■ 32 Buning bilen ular kémige chüshüp, xilwet bir chöl yerge qarap mangdi. ■ 33 Biraq nurghun kishiler ularning kétiwatqanliqini bayqap, ularni tonuwéliwidi, etraptiki barliq sheherlerdin piyade yolgha chiqip, yügürüp, ulardin burun u yerge bérip yighilishti. 34 Eysa kémidin chüshüp, zor bir top ademni körüp, ularning padichisiz qoy padisidek bolghanliqigha ich aghritti. Shunga u ulargha köp ishlarni ögitishke bashlidi.■

35 Kech kirip qalghanda, muxlisliri uning yénigha kélip:

— Bu chöl bir jay iken, kech kirip ketti. ■ 36 Xalayiqni yolgha séliwetken bolsang, ular etraptiki kent-qishlaqlargha bérip, özlirige nan sétiwalsun; chünki ularda yégüdek nerse yoq, — dédi.

37 Lékin u ulargha jawaben:

— Ulargha özünglar ozuq béringlar, — dédi.

Muxlislar uningdin:

— Ikki yüz kümüsh dinargha ulargha nan ekélip ularni ozuqlanduramduq? — dep soridi.□

38 Eysa ulargha: — Qanche néninglar bar? Bérip qarap béqinglar, — dédi. Ular qarap baqqandin kéyin:

— Beshi bar iken, yene ikki béliqmu bar iken, — déyishti.■

39 U ulargha kishilerni top-top qilip yéshil chimende olturghuzushni buyrudi. 40 Xalayiq yüzdin, elliktin sep-sep bolup olturushti. □ 41 U besh nan bilen ikki béliqni qoligha élip, asman’gha qarap Xudagha teshekkür-medhiye éytti, andin nanlarni oshtup, köpchilikke tutup bérish üchün muxlislirigha bérip turatti; ikki béliqnimu hemmeylen’ge tarqitip berdi. ■ 42 Hemmeylen yep toyundi. 43 Muxlislar éship qalghan nan we béliq parchilirini liq on ikki séwetke tériwaldi. □ 44 Nanlarni yégen erlerning sanila besh mingche idi.

Eysaning su üstide méngishi

Mat. 14:22-33; Yh. 6:16-21

45 Bu ishtin kéyinla, u muxlislirigha özüm bu xalayiqni yolgha séliwétimen, angghiche siler kémige olturup, déngizning qarshi qirghiqidiki Beyt-Saida yézisigha ötüp turunglar, dep buyrudi. □ ■ 46 Ularni yolgha séliwetkendin kéyin, u dua-tilawet qilish üchün taghqa chiqti. ■ 47 Kech kirgende, kéme déngizning otturisigha yetkenidi, u özi yalghuz quruqluqta idi. ■ 48 U muxlislirining palaqni küchep uruwatqanliqini kördi; chünki shamal tetür yönilishte chiqqanidi. Kéche tötinchi jések waqtida, u déngizning üstide méngip, muxlisliri terepke keldi we ularning yénidin ötüp kétidighandek qilatti. □ 49 Lékin ular uning déngizning üstide méngip kéliwatqanliqini körüp, uni alwasti oxshaydu, dep oylap chuqan sélishti. 50 Chünki ularning hemmisi uni körüp sarasimige chüshti.

Lékin u derhal ulargha:

— Yüreklik bolunglar, bu men, qorqmanglar! — dédi.

51 U kémige, ularning yénigha chiqqandila, shamal toxtidi. Ular buningdin hoshidin ketküdek derijide qattiq heyran qéliship, némini oylashni bilmeytti; 52 chünki ular nan bérish möjizisini téxiche chüshenmigenidi, ularning qelbi bixud halette turatti.

53 Ular déngizning qarshi teripige ötüp, Ginnisaret dégen yurtta quruqluqqa chiqip, kémini baghlap qoydi. ■ 54 Ular kémidin chüshüshi bilenla, xalayiq uni derhal tonuwélip, 55 etraptiki hemme jaylargha yügürüshüp bardi we «U palanchi yerge chüshüptu» dep anglishi bilenla, bimarlarni zembilge sélip, shu yerge uning aldigha élip bérishti.

56 U meyli yéza, meyli sheher yaki qishlaqlargha barsun, xelq aghriqlarni bazarlargha élip chiqip yatquzatti; ular uningdin aghriqlar héch bolmighanda séning yépinchangning péshige bolsimu qolini tegküzüwalsaq dep ötündi. Uninggha qolini tegküzgenlerning hemmisi saqaydi.

Markus
<
6
>

■6:1 Mat. 13:53; Luqa 4:16.

□6:3 «u héliqi yaghachchi emesmu, Meryemning oghli...» — Yehudiylar arisida ademler atisining ismi bilen tonulushi kérek idi. Yalghuz anisining ismini tilgha élishning özi birxil haqaret idi.

■6:3 Yuh. 6:42.

■6:4 Mat. 13:57; Luqa 4:24; Yuh. 4:44.

■6:5 Mat. 13:58.

■6:6 Mat. 9:35; Luqa 13:22.

□6:7 «napak rohlar» — jinlarni körsitidu.

■6:7 Mat. 10:1; Luqa 6:13; 9:1.

□6:8 «xurjun» — yaki «tilemchining xaltisi».

□6:9 «Eysa ulargha: — Seperde yéninglargha hasidin bashqa nerse éliwalmanglar, ne xurjun ne nan éliwalmanglar, belwaghqa pulmu salmanglar, putunglargha keshlerni kiyinglar, biraq ikki yektek kiyiwalmanglar, — dep tapilidi» — (9-10-ayеt) qiziqarliq yéri shuki, «Matta» we «Luqa»da xatirilen’gen bayanlar boyiche Rebbimiz ulargha hasa éliwélish we kesh kiyishnimu men’i qilghan. Pikrimiz téxi muqimlashmighini bilen oylaymizki, «Matta» bilen «Luqa» we «Markus»ta belkim ikki ayrim waqit-ehwal körsitilidu.

■6:9 Ros. 12:8.

□6:10 «kimning öyge qobul qilinip kirsenglar, u yurttin ketküche shu öydila turunglar» — bu emrde chong danaliq bar. Ikki sewebtin éytilghan bolushi mumkin: — (1) kona zamanlarda köp diniy wez éytquchilar öymu-öy yoqlap pul tileytti; lékin Eysaning muxlisliri héch tilemchilik qilmasliqi kérek; (2) ular öymu-öy köchüp yürse, xelqte hertürlük heset-guman peyda bolushimu mumkin — «Némishqa ular bizning öyde qonmaydu?» yaki «Némishqa ular bizning öydin köchüp kétidu?» dégendek.

□6:11 «u yerdin ketkininglarda, ulargha agah-guwah bolsun üchün ayighinglardiki topini qéqiwétinglar!» — «ayaghdiki topini qéqiwétish» dégen bu isharet «bizning siler bilen munasiwétimiz yoq», dégenni bildürüp, Xudaning sözini ret qilghanlargha qattiq agahlandurush idi.

■6:11 Mat. 10:14,15; Luqa 9:5; 10:12; Ros. 13:51; 18:6

□6:13 «ular ... Nurghun bimarlarni zeytun méyi bilen mesih qilip saqaytti» — «mesih qilish» mushu yerde ademning béshigha zeytun méyini sürüshni körsitidu. «Tebirler»ni körüng.

■6:13 Yaq. 5:14.

□6:14 «Uning nami meshhur bolghachqa, Hérod padishah uning heqqide anglap...» — «Hérod»lar toghruluq «Tebirler»ni körüng. «...uning heqqide anglap: «Bu adem ... Chömüldürgüchi Yehyadur...» deytti» — bashqa birxil terjimisi: «..uning heqqide anglap qaldi. Beziler: «Bu adem ... Chömüldürgüchi Yehyadur...» — déyishetti».

■6:14 Mat. 14:1; Luqa 9:7.

□6:17-18 «Chünki u shu ayal bilen nikahlan’ghanidi; Yehya Hérodqa tenbih bérip: «Akangning ayalini tartiwélishing Tewrat qanunigha xilap» dep qayta-qayta dégenidi» — Hérod ögey akisi Filipning ayali Hérodiyeni Filiptin tartiwélip andin uni ajrishishqa qayil qilip, Hérodiye bilen özi toy qilghanidi. Yehyani tutush «Hérodiyening wejidin» — belkim uning biwasite telipidin bolghan bolushimu mumkin. «Akangning ayalini tartiwélishing Tewrat qanunigha xilap» — Tewrattiki «Law.» 16:18, 20:21de, birsining aka yaki ukisi hayat ehwalda, birining ayalini yene biri öz emrige élishqa bolmaydu, dep belgilen’gen.

■6:17-18 Mat. 14:3; Luqa 3:19; 9:9; Law. 18:16; 20:21.

□6:20 «Hérod Yehyani diyanetlik we muqeddes adem dep bilip...» — oqurmenlerge ayanki, Tewrat we Injilda «muqeddes» dégenning menisi «ulugh» emes, belki «pak», «Xudagha atalghan»dur. «u uning sözlirini anglighan chaghlirida alaqzade bolup kétetti» — bezi kona köchürmilerde buning ornida: «u uning sözlirini anglap néme qilishni bilelmey qalatti» yaki «u uning sözlirini anglap köp ishlarni qilatti» déyilidu.

■6:20 Mat. 14:5; 21:26.

■6:21 Yar. 40:20; Mat. 14:6.

□6:22 «Hérodiyening qizi» — burunqi éridin bolghan qizi. Bezi kona köchürmilerde: «... uning qizi Hérodiye» déyilidu. Undaq terjime toghra bolsa, Hérodiyening qizining ismining özining ismi bilen oxshash bolushi ajayib ish emes, elwette.

■6:23 Hak. 11:30.

□6:27 «...padishah derhal bir jallat ewetip...» — yaki «...padishah derhal bir qarawul ewetip...».

■6:27 Mat. 14:10.

■6:30 Luqa 9:10.

■6:31 Mar. 3:20.

■6:32 Mat. 14:13; Luqa 9:10; Yuh. 6:1.

■6:34 Yer. 23:1; Ez. 34:2; Mat. 9:36; 14:4; Luqa 9:11.

■6:35 Mat. 14:15; Luqa 9:12; Yuh. 6:5.

□6:37 «ikki yüz kümüsh dinar» — bir kümüsh dinar (grék tilida «dinarius») bir ishchining bir künlük ish heqqi idi («Mat.» 20:2ni körüng).

■6:38 Mat. 14:17; Luqa 9:13; Yuh. 6:9.

□6:40 «xalayiq yüzdin, elliktin sep-sep bolup olturushti» — grék tilida «Xalayiq yüzdin, elliktin sep-sep bolup yétishti».

■6:41 1Sam. 9:13; Yuh. 17:1.

□6:43 «Muxlislar ...tériwaldi» — grék tilida «Ular ... tériwaldi». «Ular»ning muxlislar ikenliki «Mat.» 16:9-10de ispatlinidu. «on ikki séwet» — grék tilida «on ikki qol séwet» — démek, bir adem ikki qollap kötüreleydighan séwetler.

□6:45 «Beyt-Saida yézisigha ötüp...» — yaki «Beyt-Saida yézisidin ötüp...».

■6:45 Mat. 14:22; Yuh. 6:17.

■6:46 Mat. 14:23; Luqa 6:12.

■6:47 Mat. 14:23; Yuh. 6:16.

□6:48 «Kéche tötinchi jések waqtida, u déngizning üstide méngip...» — bir kéche töt jésekke bölünetti; shunga bu waqit tang atay dégen waqit idi. «u ... ularning yénidin ötüp kétidighandek qilatti» — yaki «u ... ularning yénidin ötüp ketmekchi boldi». Bu intayin qiziq ish. Mumkinchiliki barki, (1) Eysaning «ötüp kétish»i — Muxlislargha Perwerdigarning Perishtisining Israillarni Misirdin qutquzush üchün «Ularning (Israillarning) yénidin ötüp kétish»ini esletmekchi, yaki (2) u ularning özlikidin özini kémige chiqip hemrah bolushqa teklip qilishini xalaytti.

■6:53 Mat. 14:3.