24
Talaⱪ heti berix toƣruluⱪ
1 Əgǝr birsi bir ayalni ǝmrigǝ alƣandin keyin uningda birǝr sǝt ixni bilip, uningdin sɵyünmisǝ, undaⱪta u talaⱪ hetini pütüp, uning ⱪoliƣa berixi kerǝk; andin uni ɵz ɵyidin qiⱪiriwǝtsǝ bolidu. □«birsi... ayalida birǝr sǝt ixni bilip,...» — bu yǝrdiki «sǝt (uyatliⱪ) ix» zinani kɵrsǝtmǝydu; zinahorluⱪ bolsa ɵlüm jazasi berilǝtti. Xunga «sǝt ix» bǝlkim ayalining baxⱪa ǝrlǝrgǝ ⱪarap naz-kǝrǝxmǝ ⱪilixi, zina ⱪilmay lekin baxⱪa birsi bilǝn birhil oynixini kɵrsitixi mumkin. ■Mat. 5:31; 19:7; Mar. 10:4 2 Ayal uning ɵyidin qiⱪⱪandin keyin baxⱪa ǝrgǝ tǝgsǝ bolidu. 3 Bu ikkinqi ǝrmu uni yaman kɵrüp, talaⱪ hetini yezip ⱪoliƣa berip uni ɵz ɵyidin qiⱪiriwǝtsǝ yaki uni alƣan ikkinqi eri ɵlüp kǝtsǝ 4 uni ⱪoyup bǝrgǝn awwalⱪi eri uni napak ⱨesablap, ikkinqi ⱪetim hotunluⱪⱪa almisun; qünki undaⱪ ⱪilsa, Pǝrwǝrdigarning aldida yirginqlik ix bolidu. Sǝn Pǝrwǝrdigar Hudaying sanga miras ⱪilip beridiƣan zeminning üstigǝ gunaⱨ yüklimigin.□«...undaⱪ ⱪilsa, Pǝrwǝrdigarning aldida yirginqlik ix bolidu» — nemixⱪa bu ix «Pǝrwǝrdigarning aldida yirginqlik ix bolidu»? Bu mǝsilǝ toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.
Rǝⱨimdilliⱪ, mahaw kesili wǝ adalǝt toƣruluⱪ
5 Əgǝr birkim yengidin hotun alƣan bolsa uningƣa nǝ jǝnggǝ qiⱪix, nǝ baxⱪa birǝr ixⱪa buyrulmisun; u bǝlki alƣan hotunini hux ⱪilix üqün bir yilƣiqǝ ǝrkin-azad bolup ɵyidǝ oltursun.■Ⱪan. 20:7
6 Ⱨeqkim yarƣunqaⱪ yaki tügmǝnning üsti texini kapalǝtkǝ almisun; qünki bu ix birsining ⱨayatini kapalǝtkǝ alƣandǝk bolidu.
7 Əgǝr birkim Israillardin bolƣan ⱪerindixining birini bulap kelip, uni ⱪuldǝk ixlǝtsǝ wǝ yaki uni setiwǝtsǝ xu bulangqi ɵltürülsun; silǝr xundaⱪ ⱪilsanglar aranglardin rǝzillikni qiⱪiriwetisilǝr.■Mis. 21:16
8 Pesǝ-mahaw wabasi pǝyda bolsa, ɵzünglarƣa pǝhǝs bolunglar, Lawiy kaⱨinlarning silǝrgǝ barliⱪ kɵrsǝtkinini ⱪilinglar; mǝn ularƣa ⱪandaⱪ ǝmr ⱪilƣan bolsam xuningƣa kɵngül ⱪoyup ǝmǝl ⱪilinglar. ■Law. 13:2 9 Misirdin qiⱪⱪininglarda Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning yolda Mǝryǝmgǝ ⱪandaⱪ ⱪilƣinini ǝskǝ elinglar.□«... Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning yolda Mǝryǝmgǝ ⱪandaⱪ ⱪilƣinini ǝskǝ elinglar» — «Qɵl.» 12:1-15ni kɵrüng. ■Qɵl. 12:10
10 Əgǝr sǝn ɵz buradǝr-ⱪoxnangƣa ⱪǝrz bǝrsǝng, kapalǝt elix üqün ɵyigǝ kirmigin; 11 bǝlki taxⱪirida turup tur; sanga ⱪǝrzdar kixi ɵzi sanga beridiƣan kapalǝtni taxⱪiriƣa elip qiⱪsun. 12 Xu kixi yoⱪsul bolsa sǝn uningdin kapalǝtkǝ alƣan kiyimni yepinip uhlimiƣaysǝn; □«sǝn uningdin kapalǝtkǝ alƣan kiyimni yepinip uhlimiƣaysǝn» — yaki «kǝqtǝ uhliƣiningda uningdin kapalǝtkǝ alƣan kiyimni yeningda ⱪaldurmiƣin». 13 Ⱨeq bolmiƣanda sǝn bǝlki kapalǝtni kün patⱪanda uningƣa ⱪayturup bǝrgin; xundaⱪ ⱪilsang u ɵz tonini yepinip uhliƣanda, sanga bǝht-bǝrikǝt tilǝydu. Xundaⱪ ⱪilsang bu ix sanga Pǝrwǝrdigar Hudayingning aldida ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ sanilidu.■Mis. 22:26
14 Ajiz, namrat mǝdikarƣa naⱨǝⱪliⱪ ⱪilma, mǝyli u ⱪerindaxliringlardin bolsun yaki yeza-xǝⱨǝrliringlarda turƣan musapirlardin bolsun. ■Law. 19:13; Yaⱪ. 5:4 15 U namratliⱪtin ɵz ⱨǝⱪⱪigǝ intizar bolƣaqⱪa, u ixligǝn xu küni kün petixtin burun ⱨǝⱪⱪini qoⱪum bǝrgin; bolmisa, u sening toƣrangda Pǝrwǝrdigarƣa pǝryad kɵtüridu, bu ix gunaⱨ bolup bexingƣa qüxidu.
16 Balilirining jinayiti üqün ata ɵltürülmisun, balilarmu atining jinayiti üqün ɵltürülmisun; bǝlki jinayiti bar bolƣan ⱨǝrbir kixi ɵz gunaⱨi üqün ɵlüm jazasini tartsun.■2Pad. 14:6; 2Tar. 25:4; Yǝr. 31:30; Əz. 18:20
17 Sǝn musapir yaki yetim toƣrisidiki ⱨɵkümni burmilima; tul ayalning kiyim-keqǝklirinimu kapalǝtkǝ alma, ■Mis. 22:21,22; Pǝnd. 22:22; Yǝx. 1:23; Yǝr. 5:28; 22:3; Əz. 22:29; Zǝk. 7:10 18 bǝlki ɵzüngning Misirda ⱪul bolup Pǝrwǝrdigar Hudaying seni xu yǝrdin ⱨɵr ⱪilip ⱪutⱪuzup kǝlginini yadingƣa kǝltürgin. Xunga mǝn sanga buningƣa ǝmǝl ⱪilƣin dǝp buyruymǝn.
19 Sǝn etizliⱪingning ⱨosulini yiƣⱪiningda bir baƣ ɵnqini untup ⱪalƣan bolsang, uni elip kelix üqün yenip barmiƣin; u ɵnqǝ musapir, yetim-yesir wǝ tul hotunƣa tǝgsun. Xundaⱪ ⱪilƣanda Pǝrwǝrdigar Hudaying sening ⱪolliringning barliⱪ ǝmgikini bǝrikǝtlǝydu.■Law. 19:9; 23:22
20 Zǝytun dǝrihingni ⱪaⱪⱪiningdin keyin xahlirida ⱪalƣanlirini ⱪayta ⱪaⱪma; ⱪalduⱪliri musapir, yetim-yesir wǝ tul hotunƣa tǝgsun.
21 Üzümzarliⱪingning üzümlirini yiƣip bolƣandin keyin waxang ⱪilmiƣin. Ⱪalduⱪliri musapir, yetim-yesir wǝ tul hotunƣa tǝgsun.
22 Ɵzüngning Misir zeminida ⱪul bolƣiningni yadingƣa kǝltürgin; xunga mǝn sanga buningƣa ǝmǝl ⱪilƣin dǝp buyruymǝn.
□24:1 «birsi... ayalida birǝr sǝt ixni bilip,...» — bu yǝrdiki «sǝt (uyatliⱪ) ix» zinani kɵrsǝtmǝydu; zinahorluⱪ bolsa ɵlüm jazasi berilǝtti. Xunga «sǝt ix» bǝlkim ayalining baxⱪa ǝrlǝrgǝ ⱪarap naz-kǝrǝxmǝ ⱪilixi, zina ⱪilmay lekin baxⱪa birsi bilǝn birhil oynixini kɵrsitixi mumkin.
■24:1 Mat. 5:31; 19:7; Mar. 10:4
□24:4 «...undaⱪ ⱪilsa, Pǝrwǝrdigarning aldida yirginqlik ix bolidu» — nemixⱪa bu ix «Pǝrwǝrdigarning aldida yirginqlik ix bolidu»? Bu mǝsilǝ toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.
□24:9 «... Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning yolda Mǝryǝmgǝ ⱪandaⱪ ⱪilƣinini ǝskǝ elinglar» — «Qɵl.» 12:1-15ni kɵrüng.
□24:12 «sǝn uningdin kapalǝtkǝ alƣan kiyimni yepinip uhlimiƣaysǝn» — yaki «kǝqtǝ uhliƣiningda uningdin kapalǝtkǝ alƣan kiyimni yeningda ⱪaldurmiƣin».
■24:16 2Pad. 14:6; 2Tar. 25:4; Yǝr. 31:30; Əz. 18:20
■24:17 Mis. 22:21,22; Pǝnd. 22:22; Yǝx. 1:23; Yǝr. 5:28; 22:3; Əz. 22:29; Zǝk. 7:10