Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝxaya 22

Yerusalem toƣruluⱪ bir bexarǝt

1 Alamǝt kɵrünüx berilgǝn jilƣa toƣrisida yüklǝngǝn wǝⱨiy: —

Silǝr ⱨǝmminglar ɵgzilǝrning üstigǝ qiⱪiwalƣininglar zadi nemǝ ⱪilƣininglar?□

2 Silǝr huxalliⱪ dǝbdǝbisini kɵtüridiƣan,

Warang-qurungƣa tolƣan yurt,

Xadlinidiƣan xǝⱨǝr;

Silǝrdin ɵltürülgǝnlǝr ⱪiliq bilǝn qepilƣan ǝmǝs,

Yaki jǝnglǝrdǝ ɵlgǝn ǝmǝs;

3 Əmirliringlarning ⱨǝmmisi biraⱪla ⱪeqixti;

Ular oⱪyasiz ǝsir boldi;

Yiraⱪⱪa ⱪaqⱪan bolsimu,

Silǝrdin tepiwelinƣanlarning ⱨǝmmisi birliktǝ ǝsir boldi.

4 Xunga mǝn: —

«Nǝziringlarni meningdin elinglar;

Meni ⱪattiⱪ yiƣlaxⱪa ⱪoyunglar;

Hǝlⱪimning bulinip ketixi toƣruluⱪ manga tǝsǝlli berixkǝ aldirap ɵzünglarni upratmanglar» — dedim.□ ■

5 Qünki samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigardin «Alamǝt kɵrünüx berilgǝn jilƣa»ning bexiƣa bir kün qüxidu,

U bolsa awariqilik bolidiƣan,

Ayaƣ asti ⱪilinip petiⱪdilidiƣan,

Adǝmlǝr ⱪaymuⱪturulidiƣan,

Sepil soⱪulup qeⱪilidiƣan,

Taƣlarƣa ⱪarap yalwurup qirⱪiraydiƣan bir küni bolidu.

6 Elam jǝng ⱨarwiliri wǝ adǝmliri bilǝn, atliⱪ ǝskǝrliri bilǝn oⱪdanni kɵtürüp kelidu,

Kir bolsa ⱪalⱪanni eqip tǝyyar ⱪilidu.□

7 Wǝ xundaⱪ boliduki,

Əng güzǝl jilƣiliring jǝng ⱨarwiliri bilǝn tolup ketidu,

Atliⱪ ǝskǝrlǝr dǝrwazang aldida sǝp tartip turidu.

8 Ular Yǝⱨudaning üstidiki ⱪalⱪanni elip taxlaydu;

Biraⱪ sǝn Zion xu künidǝ «Orman sarayi»diki ⱪorallarƣa ümid baƣliƣansǝn; □

9 Silǝr Dawutning xǝⱨirining bɵsülgǝn jaylirining kɵp ikǝnlikini kɵrüp,

Pǝstiki kɵlqǝk sulirini bir yǝrgǝ yiƣip su ambiri ⱪildinglar;

10 Yerusalemdiki ɵylǝrni sanap, ulardin bǝzilirini buzup sepilni mustǝⱨkǝmlǝx üqün ixlǝttinglar,

11 Xundaⱪla kona kɵlqǝktiki sularni ikki sepil otturisiƣa yiƣip ambar ⱪildinglar;

Biraⱪ muxularni Yaratⱪuqiƣa ⱨeq ⱪarimidinglar,

Burundin burun bularni Xǝkillǝndürüp Bekitküqigǝ ⱨeq ümid baƣlimidinglar!□

12 Xu küni samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigar silǝrni yiƣlap matǝm tutuxⱪa,

Qaqni qüxürüp paynǝkbax boluxⱪa,

Bɵz kiyim kiyixkǝ murajiǝt ⱪildi.□

13 Biraⱪ bularning ornida, mana huxalliⱪ wǝ xadliⱪ,

Kalilarni soyux, ⱪoylarni boƣuzlax,

Gɵxlǝrni yeyix, xarablarni iqix,

«yǝyli, iqǝyli, qünki ǝtǝ dunyadin ketimiz» — deyixlǝr boldi!■

14 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigar tǝripidin ⱪuliⱪimƣa ayan ⱪilindiki,

«Bǝrⱨǝⱪ, muxu gunaⱨ silǝr ɵlmigüqǝ kǝqürülmǝydu» — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigar. □

Ordidiki ƣojidar Xǝbnaƣa bǝrgǝn agaⱨlandurux

15 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigar mana xundaⱪ dǝydu: —

«Barƣin, muxu ƣojidar,

Ordini baxⱪuridiƣan muxu Xǝbnaning yeniƣa kirgin, uningƣa: —□

16 Sanga muxu yǝrdǝ nemǝ bar?

Yaki muxu yǝrdǝ kiming bar?

Birsi egizlikkǝ ɵzi üqün bir gɵr ⱪazƣandǝk,

Ɵzi ⱪoram taxtin bir ⱪonalƣuni yonuƣandǝk,

Ɵzüng üqün bir gɵr kolidingmu?

17 Mana ⱨǝy palwan, Pǝrwǝrdigar seni ɵz qanggiliƣa elip, qing siⱪimdap,

18 Andin pomdaⱪtǝk seni bipayan, yiraⱪ bir zeminƣa taxliwetidu.

Sǝn axu yǝrdǝ ɵlisǝn,

Ⱨǝm axu yǝrdǝ ⱨǝywǝtlik jǝng ⱨarwiliringmu ⱪalidu,

I ƣojangning jǝmǝtigǝ xǝrmǝndilik kǝltürgüqi!□

19 Mǝn seni mǝnsipingdin eliwetimǝn,

Xuning bilǝn seni ornungdin qüxüriwetimǝn.

Bexarǝtning dawami — Eliakim, ixǝnqlik adǝm

20 Xu künimu xundaⱪ boliduki,

Mǝn Ⱨilⱪiyaning oƣli Ɵz ⱪulum bolƣan Eliakimni qaⱪirimǝn;■

21 Sening tonungni kiydürimǝn,

Sening potang bilǝn uning belini qing ⱪilimǝn;

Ⱨɵkümranliⱪingni uning ⱪoliƣa tapxurimǝn;

Xuning bilǝn u Yerusalemdikilǝrgǝ wǝ Yǝⱨuda jǝmǝtigǝ ata bolidu.

22 Dawut jǝmǝtining aqⱪuqini mǝn uning mürisidǝ ⱪoyimǝn;

U aqsa, ⱨeqkim etǝlmǝydu,

Ətsǝ, ⱨeqkim aqalmaydu.■

23 Mǝn uni muⱪim bir jayƣa ⱪozuⱪ ⱪilip bekitimǝn;

U bolsa atisining jǝmǝti üqün xǝrǝplik ⱨoⱪuⱪ-tǝht bolidu;

24 Hǝlⱪ uning üstigǝ atisining jǝmǝtining barliⱪ xɵⱨrǝtlirini yüklǝydu;

Yǝni barliⱪ uruⱪ-nǝsillirini,

Barliⱪ kiqik ⱪaqa-ⱪuqilarni,

Piyalǝ-jamlardin tartip barliⱪ küp-idixlarƣiqǝ asidu.

25 Xu künidǝ — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar: — muⱪim jayƣa bekitilgǝn ⱪozuⱪ bolsa, egilip ketidu wǝ kesip taxlinidu;

Uning üstigǝ esilƣan yüklǝr üzüp taxlinidu»,

— Qünki Pǝrwǝrdigar xundaⱪ degǝnidi. □

□22:1 «Alamǝt kɵrünüx berilgǝn jilƣa» — intayin sirliⱪ bir ibarǝ. Xübⱨisizki, u Yerusalemƣa ⱪaritilidu (10-ayǝtni wǝ tɵwǝndikilǝrnimu kɵrüng). Yerusalem Zion teƣining üstidǝ bolsimu, taƣlar bilǝn oralƣan bolup, jilƣiƣa jaylaxⱪan dǝp ⱨesabliƣili bolidu. Biraⱪ bu ibarǝ nemini bildüridu? Yǝxaya wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝr ǝlwǝttǝ Yerusalemda nurƣun «ƣayibanǝ alamǝtlǝr» yaki «alamǝt kɵrünüxlǝr»ni kɵrgǝn. Xunga mǝzkur ibarǝ nurƣun «ƣayibanǝ alamǝtlǝr» wǝ bexarǝtlǝrning temisi bolƣan, Huda sɵygǝn Yerusalem»ni kɵrsitidu; yǝnǝ kelip, «jilƣa» tɵwǝn bolup, «har bolux» yaki «kiqik peillik»ni bildüridu; Huda bexarǝtlǝr wǝⱨiy ⱪilsa, ularni pǝⱪǝt kiqik peillarƣila yǝtküzidu. Biraⱪ -2-14-ayǝtlǝr boyiqǝ, Yerusalemdikilǝr Hudaning agaⱨliriƣa kiqik peil bolmay, ǝksiqǝ erǝn ⱪilmay tǝkǝbburlixip kǝtkǝn.

□22:4 «Hǝlⱪimning bulinip...» — ibraniy tilida «hǝlⱪimning ⱪizining bulinip...». «Hǝlⱪimning bulinip ketixi toƣruluⱪ manga tǝsǝlli berixkǝ aldirap ɵzünglarni upratmanglar» — bu sɵzlǝr bǝlkim pǝyƣǝmbǝrning ɵziningkidur; biraⱪ, xübⱨisizki, Huda ular arⱪiliⱪ Ɵzining kɵnglini bildürüwatidu.

■22:4 Yǝr. 8:23

□22:6 «Elam» — Babilning ⱪoxnisi, bexarǝttiki waⱪitlarda ular bilǝn ittipaⱪdax bolƣan («Kir»ning nǝdǝ ikǝnlikini bilmǝymiz). Bu bexarǝt bǝlkim Yǝxayaƣa kǝlgüsidǝ Babil ittipaⱪdaxliri bilǝn Yerusalemƣa ⱪattiⱪ ⱨujum ⱪilidiƣanliⱪini uⱪturidu.

□22:8 «Orman sarayi» — «Orman sarayi»ni Sulayman padixaⱨ ⱪurƣan, xu yǝrdǝ kɵp sawut-ⱪorallar saⱪlanƣanidi («1Pad.» 7-babni wǝ 10:14-17-ayǝtni kɵrüng).

□22:11 «...sularni ikki sepil otturisiƣa yiƣip ambar ⱪildinglar; biraⱪ ... burundin burun bularni Xǝkillǝndürüp Bekitküqigǝ ⱨeq ümid baƣlimidinglar» — 8-12-ayǝtlǝrgǝ ⱪariƣanda, Yerusalemdikilǝr düxmǝn ⱪoxunining muⱨasirisigǝ taⱪabil turux tǝdbirliri (mǝsilǝn, sawutlarni, ⱪalⱪanlarni tǝyyarlax, sepilni mustǝⱨkǝmlǝx, yengi su ambirini ⱪurux ⱪatarliⱪlar)ni ⱪollanƣanliⱪini tǝbriklǝxmǝktǝ idi, bǝlkim buning üqün mǝhsus bir künni ayriƣan boluxi mumkin (12-ayǝtni kɵrüng — «xu küni...»). Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr ularni «tǝdbirlǝr»gǝ tayanmay, «muxularni Yaratⱪuqi» Hudaƣila tayinix kerǝk dǝp dǝwǝt ⱪilsimu, ular ⱪǝt’iy anglimaydu.

□22:12 «yiƣlap matǝm tutux..., qaqni qüxürüp paynǝkbax bolux..., bɵz kiyim kiyix...» — bularning ⱨǝmmisi towa ⱪilixning ipadiliri idi.

■22:13 Yǝx. 56:12; 1Kor. 15:32

□22:14 «muxu gunaⱨ silǝr ɵlmigüqǝ kǝqürülmǝydu» — ibraniy tilida «silǝr ɵlmigüqǝ muxu gunaⱨ üqün kafarǝt ⱪilinmaydu».

□22:15 «... muxu ƣojidar, ordini baxⱪuridiƣan muxu Xǝbnaning yeniƣa kirgin...» — muxu ayǝttiki «ƣojidar» (yaki «hǝziniqi») «ayalqǝ rod» bilǝn kǝlgǝn bolup, bǝlkim Xǝbnaning heli bir huxamǝtqi, kɵtürmiqi ikǝnlikini kɵrsitixi mumkin.

□22:18 «ƣojang» — Israil padixaⱨi Ⱨǝzǝkiyani kɵrsitidu. «2Pad.» 18-babni kɵrüng.

■22:20 2Pad. 18:18,26,37

■22:22 Wǝⱨ. 3:7

□22:25 «Muⱪim jayƣa bekitilgǝn ⱪozuⱪ bolsa,...» — bǝzi xǝrⱨqilǝr muxu sɵzlǝr Eliakimni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu — demǝk, «u ixǝnqlik adǝm bolƣini bilǝn, bǝribir yiⱪilip ketidu; pǝⱪǝt Hudaƣila tayanƣili bolidu». Biraⱪ muxu ix ohxaxla «xu künidǝ» bolidu, deyilidu. Pikrimizqǝ Yǝxaya yǝnǝ Xǝbnanimu kɵrsitidu; u ǝslidǝ «muⱪim jayƣa bekitilgǝn» bir ⱪozuⱪ, yǝni ordidiki ixlarni baxⱪurƣuqi idi. U bir kün iqidǝ ⱨoⱪuⱪidin ⱪaldurulup, Eliakim, yǝni Huda eytⱪan «Mening ⱪulum», uning ornini basidu.