8
Xu qaƣda, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — ular Yǝⱨudaning padixaⱨlirining ustihanlirini, ularning ǝmirlirining ustihanlirini, kaⱨinlarning ustihanlirini, pǝyƣǝmbǝrlǝrning ustihanlirini wǝ Yerusalemda turƣanlarning ustihanlirini gɵrliridin elip qiⱪiridu; xundaⱪ ⱪilip ular bularni ⱪuyax, ay wǝ asmanlardiki barliⱪ jisimlar astida yayidu; qünki ular bularni sɵygǝn, bularning ⱪulluⱪida bolƣan, bularƣa ǝgǝxkǝn, bularni izdigǝn, bularƣa qoⱪunƣan; ularning jǝsǝtliri bir yǝrgǝ ⱨeq yiƣilmaydu, ⱨeq kɵmülmǝydu; ular zemin yüzidǝ oƣut bolup yatidu. Yǝr. 7:18; 19:13 Mǝn bulardin ⱪalƣanlirini ⱨǝydigǝn jaylarda, bu rǝzil jǝmǝttin barliⱪ tirik ⱪalƣanlar ⱨayatning orniƣa mamatni tallaydu, — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.
 
Hudadin waz keqix ⱨalakǝtni izdigǝnlik bilǝn barawǝr
Əmdi sǝn ularƣa mundaⱪ degin: Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu:
— Adǝmlǝr yiⱪilsa ⱪaytidin turmamdu? Birsi yoldin qiⱪip kǝtsǝ ⱪaytip kǝlmǝmdu? Nemixⱪa Yerusalemdiki bu hǝlⱪ ⱨǝmixǝ yoldin qiⱪix bilǝnla yenimdin yiraⱪlap ketidu? Ular aldamqiliⱪni qing tutidu, yenimƣa ⱪaytip kelixni rǝt ⱪilidu. Mǝn kɵngül ⱪoyup anglidim; lekin ular durusluⱪni sɵzlimǝydu; ularning rǝzillikliridin: «Mǝn zadi nemilǝrni ⱪilip ⱪoydum?!» dǝp towa ⱪilidiƣan ⱨeqkim yoⱪ; at jǝnggǝ burulup etilƣandǝk ⱨǝrbirsi ɵz yoliƣa burulup etilidu. Ⱨǝtta asmandiki lǝylǝkmu ɵzigǝ bekitilgǝn waⱪtilirini bilidu; pahtǝk, ⱪarliƣaq wǝ turnilarmu kɵqüp kelidiƣan waⱪtilirini esidǝ tutidu; lekim Mening hǝlⱪim Mǝn Pǝrwǝrdigarning ularƣa bekitkǝnlirimni ⱨeq bilmǝydu. Yǝr. 5:4, 5 Silǝr ⱪandaⱪmu: «Biz danadurmiz, Pǝrwǝrdigarning Tǝwrat-ⱪanuni bizdǝ bardur!» dǝysilǝr? Mana, bǝrⱨǝⱪ, ɵlima-kɵqürgüqilǝrning yalƣanqi ⱪǝlimi uni burmiliƣan. «ɵlima-kɵqürgüqilǝrning yalƣanqi ⱪǝlimi uni burmiliƣan» — «ɵlima-kɵqürgüqilǝr»ning roli bǝlkim Tǝwrat-ⱪanunni kɵqürüx wǝ uningƣa xǝrⱨ berix boluxi mumkin. «Basmihanilar» bolmiƣaqⱪa Tǝwratni kɵqürüx intayin muⱨim hizmǝt, ǝlwǝttǝ.
Oⱪurmǝnlǝr baxⱪa hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin.
Danixmǝnlǝr hijil bolidu, ular yǝrgǝ ⱪarap ⱪaldi; mana, ular Pǝrwǝrdigarning sɵzini qǝtkǝ ⱪaⱪⱪandin keyin, ularda zadi nemǝ danaliⱪ ⱪalidu? 10 Xunga Mǝn ularning ayallirini baxⱪilarƣa, ularning etizlirini yengi igilirigǝ tapxurup berimǝn; qünki ǝng kiqikidin qongiƣiqǝ ularning ⱨǝmmisi aqkɵzlükkǝ berilgǝn; pǝyƣǝmbǝrdin kaⱨinƣiqǝ ⱨǝmmisi sahta ix kɵridu. Yǝx. 56:11; Yǝr. 6:12,13,14,15 11 Ular: «Aman-esǝnlik! Aman-esǝnlik!» dǝp hǝlⱪimning ⱪizining yarisini susluⱪ bilǝn ⱪol uqida qala tengip ⱪoydi. Lekin aman-esǝnlik yoⱪtur! 12 Ular yirginqlik ixlarni sadir ⱪilƣinidin hijil boldimu? — Yaⱪ, ular ⱨeq hijil bolmidi, ⱨǝtta ⱪizirixnimu ular ⱨeq bilmǝydu. Xunga ular yiⱪilip ɵlgǝnlǝr iqidǝ yiⱪilip ɵlidu; ularni jazalaxⱪa kǝlginimdǝ ular putlixip ketidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar. 13 Mǝn ularning ⱨosulini elip taxlaymǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar; üzüm telida üzümlǝr, ǝnjür dǝrihidǝ ǝnjürlǝr ⱨeq ⱪalmidi; yopurmaⱪliri solixip kǝtti; Mǝn ularƣa nemǝ beƣixliƣan bolsam, ǝmdi xular ulardin ɵtküzüwelinidu.«...Mǝn ularƣa nemǝ beƣixliƣan bolsam, ǝmdi xular ulardin ɵtküzüwelinidu» — oⱪurmǝnlǝr baxⱪa hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin.  Yǝx. 5:1-7; Mat. 21:19; Luⱪa 13:6-9
 
Kelidiƣan ⱨalakǝt — Yǝrǝmiya sɵz ⱪilidu
14 «Biz nemixⱪa muxu yǝrdǝ bikar olturuwerimiz? Yiƣilayli, mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrgǝ kirip xu yǝrlǝrdǝ kürǝx ⱪilip tügixǝyli! Qünki Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizni tügǝxtürüp, bizgǝ ɵt süyini bǝrdi; qünki biz Pǝrwǝrdigar aldida gunaⱨ sadir ⱪilduⱪ. «Yiƣilayli, mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrgǝ kirip xu yǝrlǝrdǝ kürǝx ⱪilip tügixǝyli» — yaki «Yiƣilayli, mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrgǝ kirip xu yǝrlǝrdǝ süküt ⱪilayli!» ibraniy tilida «süküt ⱪilix» wǝ «tügǝxmǝk» ohxax bir sɵz bilǝnla ipadilinidu. «Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizni tügǝxtürüp,...» — yaki «Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizni süküt ⱪildurup...». Ibraniy tilida «süküt ⱪilix» wǝ «ɵlüx, tügǝx» birla sɵz (damam) bilǝn ipadilinidu.  Yǝr. 4:5; 9:15; 23:15 15 Aman-tinqliⱪni ümid ⱪilip kütüp kǝlduⱪ, lekin ⱨeq yahxiliⱪ bolmidi; xipa waⱪtini küttuⱪ, lekin mana, wǝⱨimǝ basti! Yǝr. 14:19 16 Düxmǝn atlirining hartildaxliri Dan zeminidin tartip anglanmaⱪta; ayƣirlirining kixnǝxliri pütkül zeminni ⱪorⱪitip tǝwrǝtmǝktǝ. Ular zemin wǝ uningda turuwatⱪan ⱨǝmmini, xǝⱨǝrni wǝ uningda turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisini yoⱪitixⱪa kelidu!».«Dan zemini» — Israil zeminining ximaliy qetidǝ idi; demǝk, düxmǝnlǝr alliⱪaqan xu zeminƣa yetip boldi.  Yǝr. 4:15
17 — Mana, Mǝn aranglarƣa yilanlarni, yǝni ⱨeqkim seⱨirliyǝlmǝydiƣan zǝⱨǝrlik yilanlarni ǝwǝtimǝn, ular silǝrni qaⱪidu» — dǝydu Pǝrwǝrdigar.«Mǝn aranglarƣa yilanlarni, yǝni ⱨeqkim seⱨirliyǝlmǝydiƣan zǝⱨǝrlik yilanlarni ǝwǝtimǝn, ular silǝrni qaⱪidu» — bu yilanlar xübⱨisizki, kɵqmǝ mǝnidǝ bolup düxmǝnlǝrni kɵrsitidu.  Zǝb. 58:4, 5
 
Pǝyƣǝmbǝrning nalǝ-pǝryadi
18 Mǝn: «Mening dǝrd-ǝlimim dawaliƣusiz! Yürikim zǝyiplixip kǝtti!» — dedim. «Mening dǝrd-ǝlimim dawaliƣusiz! Yürikim zǝyiplixip kǝtti!» — bu sɵzlǝr pǝyƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsi boluxi kerǝk.
«Mening dǝrd-ǝlimim dawaliƣusiz!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «I dǝrd-ǝlimimgǝ tǝsǝlli bǝrguqi!».
 
Pǝrwǝrdigarning mǝrsiyǝ sɵzliri
19 «Mana, hǝlⱪimning ⱪizining intayin yiraⱪ yurttin kɵtürülgǝn pǝryadining sadasi! Ular — «Pǝrwǝrdigar Zionda ǝmǝsmu? Zionning padixaⱨi u yǝrdǝ turmamdu?!» — dǝydu».
«Nemixⱪa ǝmdi ular Meni oyma mǝbudliri bilǝn, ǝrzimǝs yat nǝrsilǝr bilǝn ƣǝzǝplǝndüridu?!» ««Mana, hǝlⱪimning ⱪizining intayin yiraⱪ yurttin kɵtürülgǝn pǝryadining sadasi! Ular — «Pǝrwǝrdigar Zionda ǝmǝsmu? Zionning padixaⱨi u yǝrdǝ turmamdu?!» — dǝydu» — bu sɵzlǝr yaki Pǝrwǝrdigarningki boluxi kerǝk, bolmisa pǝyƣǝmbǝrningki bolidu. Keyin biz hǝlⱪning pǝryadini anglaymiz: — (ular... dǝydu).
«intayin yiraⱪ yurttin kɵtürülgǝn pǝryadining sadasi!» — yaki «zemindiki ⱨǝrbir bulung-puqⱪaⱪliridin qikkan pǝryadining sadasi!». «Nemixⱪa ǝmdi ular Meni oyma mǝbudliri bilǝn, ǝrzimǝs yat nǝrsilǝr bilǝn ƣǝzǝplǝndüridu?!» — bu sɵzlǝr Pǝrwǝrdigarning pǝyƣǝmbǝrgǝ, xundaⱪla ihlassiz hǝlⱪⱪǝ bǝrgǝn jawabidur.
 
Hǝlⱪning bolidiƣan nalǝ-pǝryadi
20 — «Orma waⱪti ɵtüp kǝtti, yaz tügidi, lekin biz bolsaⱪ yǝnila ⱪutⱪuzulmiduⱪ!»
 
Pǝyƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsi
21 «Hǝlⱪimning ⱪizining sunuⱪ yarisi tüpǝylidin ɵzüm sunuⱪmǝn; matǝm tutimǝn;
Dǝkkǝ-dükkǝ meni besiwaldi, —«Hǝlⱪimning ⱪizining sunuⱪ yarisi tüpǝylidin ɵzüm sunuⱪmǝn; matǝm tutimǝn; dǝkkǝ-dükkǝ meni besiwaldi» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ⱪaytidin tǝkrarlap uⱪturimizki, mawzularni (mǝsilǝn muxu yǝrdǝ «Pǝyƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsi») ɵzimiz ⱨɵrmǝtlik oⱪurmǝnlǝrgǝ yardimi bolsun dǝp ⱪoxup kirgüzduⱪ. Ular muⱪǝddǝs tekistning bir ⱪismi ǝmǝs.
8-babtiki 21-ayǝttin 9-babtiki 2-ayǝtkiqǝ ⱨǝmmisi yalƣuz Yǝrǝmiya pǝrƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsimu, yaki buning iqidǝ Pǝrwǝrdigarning sɵzliri barmu? Ⱪandaⱪla bolmisun, sɵzlǝr yalƣuz pǝyƣǝmbǝrning sɵzliri bolsun, bolmisun, xubⱨisizki pǝyƣǝmbǝrning ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtlik sɵzliri ohxaxla Pǝrwǝrdigarningmu ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtlik sɵzlidur.
22 Gileadta tutiya tepilmamdikǝn?
U yǝrdǝ tewip yoⱪmikǝn?
Nemixⱪa ǝmdi mening hǝlⱪimning ⱪiziƣa dawa tepilmaydu?!».«Gileadta tutiya tepilmamdikǝn?» — Gilead rayonida ⱨǝrhil xipaliⱪ dorilar ⱨǝm usta tewiplarning dangⱪi bar idi. Xunga bu sɵz pǝyƣǝmbǝrning: «Jismaniy jǝⱨǝttǝ Pǝrwǝrdigar silǝr mening hǝlⱪimgǝ xundaⱪ rǝⱨimdilliⱪ ⱪilip, ǝtrapliⱪ oylap, xipaliⱪ dorilarni wǝ dangliⱪ tewiplarni tǝminligǝn yǝrdǝ, Uning roⱨiy jǝⱨǝttimu silǝrning ⱨǝrhil gunaⱨiy kesǝlliringlarni saⱪaytixⱪa dora-amalliri mol ǝmǝsmu? — Əmdi nemixⱪa silǝr Uning yenƣa kǝlmǝysilǝr?!» degǝndǝk bir soali ohxaydu.
Bu 22-ayǝt Pǝrwǝrdigarning Ɵzining sɵzliri boluximu mumkin.
  Yar. 37:25; Yǝr. 46:11; 51:8
 
 

8:2 Yǝr. 7:18; 19:13

8:7 Yǝr. 5:4, 5

8:8 «ɵlima-kɵqürgüqilǝrning yalƣanqi ⱪǝlimi uni burmiliƣan» — «ɵlima-kɵqürgüqilǝr»ning roli bǝlkim Tǝwrat-ⱪanunni kɵqürüx wǝ uningƣa xǝrⱨ berix boluxi mumkin. «Basmihanilar» bolmiƣaqⱪa Tǝwratni kɵqürüx intayin muⱨim hizmǝt, ǝlwǝttǝ. Oⱪurmǝnlǝr baxⱪa hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin.

8:10 Yǝx. 56:11; Yǝr. 6:12,13,14,15

8:13 «...Mǝn ularƣa nemǝ beƣixliƣan bolsam, ǝmdi xular ulardin ɵtküzüwelinidu» — oⱪurmǝnlǝr baxⱪa hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin.

8:13 Yǝx. 5:1-7; Mat. 21:19; Luⱪa 13:6-9

8:14 «Yiƣilayli, mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrgǝ kirip xu yǝrlǝrdǝ kürǝx ⱪilip tügixǝyli» — yaki «Yiƣilayli, mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrgǝ kirip xu yǝrlǝrdǝ süküt ⱪilayli!» ibraniy tilida «süküt ⱪilix» wǝ «tügǝxmǝk» ohxax bir sɵz bilǝnla ipadilinidu. «Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizni tügǝxtürüp,...» — yaki «Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizni süküt ⱪildurup...». Ibraniy tilida «süküt ⱪilix» wǝ «ɵlüx, tügǝx» birla sɵz (damam) bilǝn ipadilinidu.

8:14 Yǝr. 4:5; 9:15; 23:15

8:15 Yǝr. 14:19

8:16 «Dan zemini» — Israil zeminining ximaliy qetidǝ idi; demǝk, düxmǝnlǝr alliⱪaqan xu zeminƣa yetip boldi.

8:16 Yǝr. 4:15

8:17 «Mǝn aranglarƣa yilanlarni, yǝni ⱨeqkim seⱨirliyǝlmǝydiƣan zǝⱨǝrlik yilanlarni ǝwǝtimǝn, ular silǝrni qaⱪidu» — bu yilanlar xübⱨisizki, kɵqmǝ mǝnidǝ bolup düxmǝnlǝrni kɵrsitidu.

8:17 Zǝb. 58:4, 5

8:18 «Mening dǝrd-ǝlimim dawaliƣusiz! Yürikim zǝyiplixip kǝtti!» — bu sɵzlǝr pǝyƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsi boluxi kerǝk. «Mening dǝrd-ǝlimim dawaliƣusiz!» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «I dǝrd-ǝlimimgǝ tǝsǝlli bǝrguqi!».

8:19 ««Mana, hǝlⱪimning ⱪizining intayin yiraⱪ yurttin kɵtürülgǝn pǝryadining sadasi! Ular — «Pǝrwǝrdigar Zionda ǝmǝsmu? Zionning padixaⱨi u yǝrdǝ turmamdu?!» — dǝydu» — bu sɵzlǝr yaki Pǝrwǝrdigarningki boluxi kerǝk, bolmisa pǝyƣǝmbǝrningki bolidu. Keyin biz hǝlⱪning pǝryadini anglaymiz: — (ular... dǝydu). «intayin yiraⱪ yurttin kɵtürülgǝn pǝryadining sadasi!» — yaki «zemindiki ⱨǝrbir bulung-puqⱪaⱪliridin qikkan pǝryadining sadasi!». «Nemixⱪa ǝmdi ular Meni oyma mǝbudliri bilǝn, ǝrzimǝs yat nǝrsilǝr bilǝn ƣǝzǝplǝndüridu?!» — bu sɵzlǝr Pǝrwǝrdigarning pǝyƣǝmbǝrgǝ, xundaⱪla ihlassiz hǝlⱪⱪǝ bǝrgǝn jawabidur.

8:21 «Hǝlⱪimning ⱪizining sunuⱪ yarisi tüpǝylidin ɵzüm sunuⱪmǝn; matǝm tutimǝn; dǝkkǝ-dükkǝ meni besiwaldi» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ⱪaytidin tǝkrarlap uⱪturimizki, mawzularni (mǝsilǝn muxu yǝrdǝ «Pǝyƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsi») ɵzimiz ⱨɵrmǝtlik oⱪurmǝnlǝrgǝ yardimi bolsun dǝp ⱪoxup kirgüzduⱪ. Ular muⱪǝddǝs tekistning bir ⱪismi ǝmǝs. 8-babtiki 21-ayǝttin 9-babtiki 2-ayǝtkiqǝ ⱨǝmmisi yalƣuz Yǝrǝmiya pǝrƣǝmbǝrning mǝrsiyǝsimu, yaki buning iqidǝ Pǝrwǝrdigarning sɵzliri barmu? Ⱪandaⱪla bolmisun, sɵzlǝr yalƣuz pǝyƣǝmbǝrning sɵzliri bolsun, bolmisun, xubⱨisizki pǝyƣǝmbǝrning ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtlik sɵzliri ohxaxla Pǝrwǝrdigarningmu ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtlik sɵzlidur.

8:22 «Gileadta tutiya tepilmamdikǝn?» — Gilead rayonida ⱨǝrhil xipaliⱪ dorilar ⱨǝm usta tewiplarning dangⱪi bar idi. Xunga bu sɵz pǝyƣǝmbǝrning: «Jismaniy jǝⱨǝttǝ Pǝrwǝrdigar silǝr mening hǝlⱪimgǝ xundaⱪ rǝⱨimdilliⱪ ⱪilip, ǝtrapliⱪ oylap, xipaliⱪ dorilarni wǝ dangliⱪ tewiplarni tǝminligǝn yǝrdǝ, Uning roⱨiy jǝⱨǝttimu silǝrning ⱨǝrhil gunaⱨiy kesǝlliringlarni saⱪaytixⱪa dora-amalliri mol ǝmǝsmu? — Əmdi nemixⱪa silǝr Uning yenƣa kǝlmǝysilǝr?!» degǝndǝk bir soali ohxaydu. Bu 22-ayǝt Pǝrwǝrdigarning Ɵzining sɵzliri boluximu mumkin.

8:22 Yar. 37:25; Yǝr. 46:11; 51:8