Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝrǝmiya 46

46-51-bablar — Əllǝr toƣruluⱪ bexarǝtlǝr •••• «1» Misir — Misirning ⱪoxuni Karxemix xǝⱨiridǝ mǝƣlup bolidu

1 Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝrgǝ kǝlgǝn Pǝrwǝrdigarning ǝllǝr toƣruluⱪ sɵzi tɵwǝndǝ: —

2 Misir toƣruluⱪ: Əfrat dǝryasi boyidiki Karkemix xǝⱨirining yenida turuwatⱪan, Pirǝwn-Nǝⱪoning ⱪoxuni toƣruluⱪ (bu ⱪoxunni Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar Yǝⱨuda padixaⱨi Yǝⱨoakimning tɵtinqi yili bitqit ⱪilƣan): — □ 3 «Ⱪalⱪan-siparlarni elip sǝpkǝ qüxünglar! Jǝnggǝ qiⱪixⱪa tǝyyarlininglar! 4 Atlarni ⱨarwilarƣa ⱪetinglar! Atliringlarƣa mininglar! Bexinglarƣa dubulƣa selip sǝptǝ turunglar! Nǝyziliringlarni bilǝp ittiklitinglar! Sawut-ⱪuyaⱪlarni kiyiwelinglar!■

5 Lekin Mǝn nemini kɵrimǝn?! — dǝydu Pǝrwǝrdigar; — Mana, muxu lǝxkǝrlǝr dǝkkǝ-dükkigǝ qüxüp qekinidu; batur-palwanliri bitqit ⱪilinip kǝynigǝ ⱪarimay bǝdǝr ⱪaqidu! Tǝrǝp-tǝrǝplǝrni wǝⱨimǝ basidu! — dǝydu Pǝrwǝrdigar. 6 — Əmdi ǝng qaⱪⱪanlarmu ⱪaqalmaydu, batur-palwanlarmu aman-esǝn ⱪutulup ⱪalmaydu; mana, ximal tǝripidǝ, Əfrat dǝryasi boyida ular putlixip yiⱪilidu!

7 Suliri dǝryalardǝk ɵzlirini dolⱪunlitip, Nil dǝryasi kǝlkün kǝbi kɵtürülgǝndǝk ɵzini kɵtürgǝn kimdur!? □ 8 Suliri dǝryalardǝk ɵzlirini dolⱪunlitip, Nil dǝryasidǝk ɵzini kɵtürgǝn dǝl Misir ɵzidur; u: «Mǝn ɵzümni kɵtürüp pütkül yǝr yüzini ⱪaplaymǝn; mǝn xǝⱨǝrlǝr ⱨǝm ularda turuwatⱪanlarni yoⱪitimǝn!» — dǝydu.

9 Etilinglar, i atlar! Ⱨǝ dǝp alƣa besip qepinglar, i jǝng ⱨarwiliri! Ⱪalⱪan kɵtürgǝn Efiopiyǝ ⱨǝm Liwiyǝdikilǝr, oⱪyalirini egildürgǝn Lidiyǝdikilǝr, palwan-baturlar jǝnggǝ qiⱪsun! □ ■ 10 Lekin bu kün bolsa samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning künidur; u ⱪisasliⱪ bir kün, yǝni Ɵz yawliridin ⱪisas alidiƣan küni bolidu; Uning ⱪiliqi kixilǝrni toyƣuqǝ yutidu; u ⱪanƣuqǝ ularning ⱪanlirini iqidu; qünki samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigarning ximaliy zeminda, Əfrat dǝryasi boyida ⱪilmaⱪqi bolƣan bir ⱪurbanliⱪi bar! □ 11 Gileadⱪa qiⱪip tutiya izdǝp tap, i Misirning ⱪizi! Lekin sǝn ɵzünggǝ nurƣun dorilarni alsangmu bikar; sǝn üqün ⱨeq xipaliⱪ yoⱪtur! ■ 12 Əllǝr hijaliting toƣruluⱪ anglaydu, sening pǝryadliring pütkül yǝr yüzigǝ pur ketidu; palwan palwanƣa putlixidu, ikkisi tǝng mǝƣlup bolup yiⱪilidu!

Neboⱪadnǝsarning Misir zeminiƣa besip kirixi toƣruluⱪ bexarǝt

13 Pǝrwǝrdigarning Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsarning Misir zeminiƣa tajawuz ⱪilip kirixi toƣruluⱪ Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝrgǝ eytⱪan sɵzi: —

14 Misirda jakarla, Migdolda elan ⱪil, Nofta wǝ Taⱨpanǝstimu elan ⱪil: Qing tur, jǝnggǝ bǝl baƣla; qünki ⱪiliq ǝtrapingdikilǝrni yutuwatidu; □ 15 Sening baturliring nemixⱪa süpürüp taxlinidu? Ular qing turalmaydu; qünki Pǝrwǝrdigar ularni sǝptin ittirip yiⱪitiwetidu. 16 U ulardin kɵplirini putlaxturidu; bǝrⱨǝⱪ, ular ⱪaqⱪanda bir-birigǝ putlixip yiⱪilidu; xuning bilǝn ular: «Bolǝ, turayli, zomigǝrning ⱪiliqidin ⱪeqip ɵz hǝlⱪimizgǝ wǝ ana yurtimizƣa ⱪaytip ketǝyli!» — dǝydu; □ 17 Xu yǝrgǝ ⱪaytⱪanda ular: «Misir padixaⱨi Pirǝwn pǝⱪǝt bir ⱪiyⱪas-sürǝn, halas! U pǝytni bilmǝy ɵtküziwǝtti!» — dǝydu. 18 Ɵz ⱨayatim bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, — dǝydu Padixaⱨ, nami samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, — taƣlar arisida Tabor teƣi bolƣandǝk, Karmǝl teƣi dengiz boyida asmanƣa taⱪixip turƣandǝk birsi kelidu. □ 19 Əmdi sǝn, i Misirda turuwatⱪan ⱪiz, sürgün boluxⱪa layiⱪ yük-taⱪlarni tǝyyarlap ⱪoy; qünki Nof harabǝ bolup kɵydürülidu, ⱨeq adǝmzatsiz bolidu.

20 Misir bolsa qirayliⱪ bir inǝktur; lekin uni nixan ⱪilƣan bir kɵküyün keliwatidu, ximaldin keliwatidu! □ 21 Uning arisidiki yallanma lǝxkǝrlǝr bolsa bordaⱪ torpaⱪlardǝk bolidu; ularmu arⱪiƣa burulup, birliktǝ ⱪeqixidu; ular qing turuwalmaydu; qünki külpǝtlik kün, yǝni jazalinix küni ularning bexiƣa qüxkǝn bolidu. □ 22 Misirning awazi yilanningkidǝk «küx-küx» ⱪilip anglinidu; qünki düxmǝn ⱪoxunliri bilǝn atlinip, otun kǝsküqilǝrdǝk uningƣa ⱪarxi paltilarni kɵtürüp kelidu. □ 23 Ormanliⱪi ⱪoyuⱪluⱪidin kirgüsiz bolsimu, ular uni kesip yiⱪitidu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — qünki kǝsküqilǝr qekǝtkǝ topidin kɵp, san-sanaⱪsiz bolidu. □ 24 Misirning ⱪizi hijalǝttǝ ⱪaldurulidu; u ximaliy ǝlning ⱪoliƣa tapxurulidu.

25 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar — Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn No xǝⱨiridiki but Amonni, Pirǝwnni, xundaⱪla Misir wǝ uning ilaⱨliri bilǝn padixaⱨlirini jazalaymǝn; bǝrⱨǝⱪ, Pirǝwn wǝ uningƣa tayanƣanlarning ⱨǝmmisini jazalaymǝn; □ 26 Mǝn ularni ularning jenini izdigüqilǝr, yǝni Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsarning ⱪoliƣa ⱨǝm hizmǝtkarlirining ⱪoliƣa tapxurimǝn. Biraⱪ keyin, Misir ⱪǝdimki zamanlardǝk ⱪaytidin aⱨalilik bolidu — dǝydu Pǝrwǝrdigar.

Israil üqün ümid

27 Lekin sǝn, i ⱪulum Yaⱪup, ⱪorⱪma, alaⱪzadǝ bolma, i Israil; qünki mana, Mǝn seni yiraⱪ yurttin, nǝslingni sürgün bolƣan zemindin ⱪutⱪuzup qiⱪirimǝn; xuning bilǝn Yaⱪup ⱪaytip, hatirjǝmlik wǝ arambǝhxtǝ turidu, ⱨeqkim uni ⱪorⱪutmaydu. ■ 28 Ⱪorⱪma, i ⱪulum Yaⱪup, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — qünki Mǝn sǝn bilǝn billidurmǝn; Mǝn seni tarⱪitiwǝtkǝn ǝllǝrning ⱨǝmmisini tügǝxtürsǝmmu, lekin seni pütünlǝy tügǝxtürmǝymǝn; pǝⱪǝt üstüngdin ⱨɵküm qiⱪirip tǝrbiyǝ-sawaⱪ berimǝn; seni jazalimay ⱪoymaymǝn.■

□46:2 «Misir toƣruluⱪ: Əfrat dǝryasi boyidiki Karkemix xǝⱨirining yenida turuwatⱪan, Pirǝwn-Nǝⱪoning ⱪoxuni toƣruluⱪ (bu ⱪoxunni Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar Yǝⱨuda padixaⱨi Yǝⱨoakimning tɵtinqi yili bitqit ⱪilƣan): — ....» — Misir toƣruluⱪ bu bexarǝt Pirǝwnning ⱪoxuni bitqit ⱪilinixtin ilgiri berilgǝn, muxu yǝrdǝ keyinki waⱪitta hatirilǝngǝn, ǝlwǝttǝ. Oⱪurmǝnlǝrning diⱪⱪitigǝ ǝrziyduki, «Yǝⱨudaning padixaⱨi Yǝⱨoakimning tɵtinqi yili» Yǝⱨudaning kǝlgüsi üqün ⱨǝm Yǝrǝmiyaning bexarǝtliri üqün intayin muⱨim yil bolƣan. Xu yil ottura xǝrⱪtiki «küq tǝngpungluⱪi» Babilning padixaⱨi Neboⱪadnǝsarƣa ɵtkǝn.

■46:4 Yǝr. 51:11

□46:7 «Suliri dǝryalardǝk ɵzlirini dolⱪunlitip, Nil dǝryasi kǝlkün kǝbi kɵtürülgǝndǝk ɵzini kɵtürgǝn kimdur!? » — ⱨǝr yil Nil dǝryasiƣa kǝlkündǝk uluƣ su kelidu. Bu su Misirning pütkül zeminini besip suƣiridu, Misirning zeminini baⱪidu, desǝkmu bolidu.

□46:9 «Efiopiyǝ».. «Liwiyǝ»... «Lidiyǝ» — «Efiopiyǝ» ibraniy tilida «Kux» deyilidu, «Liwiyǝ» («Libya») ibraniy tilida «Put» deyilidu, «Lidiyǝ» (ⱨazirⱪi Türkiyǝdǝ) ibraniy tilida «Lud» deyilidu. Bu yǝrlǝrdiki adǝmlǝrning ⱨǝmmisi «yallanma lǝxkǝrlǝr» idi.

■46:9 Yǝx. 66:19

□46:10 «(Pǝrwǝrdigar) Ɵz yawliridin ⱪisas alidiƣan küni» — mumkinqiliki barki, bexarǝttiki «ⱪisas», Pǝrwǝrdigarning ɵzigǝ sadiⱪ bolƣan padixaⱨ Yosiyani (miladiyǝdin ilgiriki 609-yili) ɵltürüwǝtkǝn Pirǝwn-Nǝko üstidin alƣan bir ⱪisasni kɵrsitidu («2Pad.» 23:29 wǝ 33-35ni kɵrüng). Uning üstigǝ «Pǝrwǝrdigarning küni» adǝttǝ ahirⱪi zamandiki ⱪiyamǝt künini kɵrsitidu, xunga bexarǝtning xu küni toƣruluⱪ mǝlumatliri bar boluximu mumkin.

■46:11 Yǝr. 8:22

□46:14 «Misirda ... Migdol... Nof ... Taⱨpanǝs...» — bu xǝⱨǝrlǝrning ⱨǝmmisi Misirda, ǝlwǝttǝ. «Qing tur, jǝnggǝ bǝl baƣla; qünki ⱪiliq ǝtrapingdikilǝrni yutuwatidu» — bexarǝt berilgǝn waⱪti bǝlkim miladiyǝdin ilgirki 604-yili boluxi mumkin. Xu qaƣda Neboⱪadnǝsar Filistiyǝni ixƣal ⱪilip Misirning qegrisida tajawuz ⱪilixⱪa tǝyyar turatti. Miladiyǝdin ilgirki 568-yili Neboⱪadnǝsar Misirƣa tajawuz ⱪilƣan; bu wǝⱪǝdin ilgiri baxⱪa bir tajawuzluⱪ bar-yoⱪluⱪi toƣruluⱪ tehi hǝwǝrimiz yoⱪ.

□46:16 «Bolǝ, turayli, zomigǝrning ⱪiliqidin ⱪeqip ɵz hǝlⱪimizgǝ wǝ ana yurtimizƣa ⱪaytip ketǝyli!» — bu sɵzlǝrni bǝlkim Misir ⱪoxunidiki qǝtǝl «yallanma lǝxkǝrlǝr»i eytidu (21ni kɵrüng).

□46:18 «Tabor» wǝ «Karmǝl» — taƣliri bǝk egiz bolmisimu, ular ǝtrapidiki yǝrlǝrgǝ ⱪariƣanda kɵkkǝ taⱪaxⱪandǝk kɵrünidu. Mǝnisi Neboⱪadnǝsar ⱪoxuni bilǝn besip kirgǝndǝ, ular baxⱪa padixaⱨlar wǝ ularning ⱪoxunliridin zor dǝrijidǝ küqlük kɵrünidu.

□46:20 «kɵküyün» — mal-waranlarni qaⱪidiƣan birhil qiwin. Bu dǝⱨxǝtlik kɵküyün «qirayliⱪ inǝk» bolƣan Misir wǝ barliⱪ «torpaⱪliri»ni (21-ayǝt) tarmar ⱪilip ⱨǝydǝydu! Misirliⱪlar qoⱪunƣan but «buⱪa ilaⱨi» (Afis) bolƣaqⱪa, muxu «inǝk» wǝ «torpaⱪlar»ƣa nisbǝtǝn 20-21-ayǝtlǝr intayin kinayilik, ⱨǝjwiy sɵzlǝrdur.

□46:21 «uning arisidiki yallanma lǝxkǝrlǝr bolsa bordaⱪ torpaⱪlardǝk bolidu; ularmu arⱪiƣa burulup, birliktǝ ⱪeqixidu; ular qing turuwalmaydu» — ottura xǝrⱪtiki bǝzi kɵküyünlǝr intayin zǝⱨǝrlik, wǝⱨxiy bolup, inǝk-torpaⱪlarni sǝwdayi, tǝlwǝ ⱪilip, uyan-buyan yügürtüp qeqiwetidu. «jazalinix küni» — ibraniy tilida «yoⱪlinix küni».

□46:22 «Misirning awazi yilanningkidǝk «küx-küx» ⱪilip anglinidu» — mǝnisi bǝlkim Misir ⱪorⱪunqtin qekingǝn amalsiz ⱪalƣan yilandǝk, uningƣa pǝⱪǝt «küx-küx» ⱪilip hapaliⱪini bildürüxtin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ amal ⱪilalmaydu.

□46:23 «Ormanliⱪi ⱪoyuⱪluⱪidin kirgüsiz bolsimu, ular uni kesip yiⱪitidu» — Misirda dǝrǝhlǝr az bolidu; xunga bu selixturma-ohxitix boluxi kerǝk, bǝlkim «orman» nurƣunliƣan hǝlⱪ aⱨalisini kɵrsitidu.

□46:25 «Mana, Mǝn No xǝⱨiridiki but Amonni, Pirǝwnni, xundaⱪla Misir wǝ uning ilaⱨliri bilǝn padixaⱨlirini jazalaymǝn» — Huda «Amon» degǝn but wǝ «Misirning ilaⱨliri»ni ⱪandaⱪ jazalaydu? Ⱨeq bolmiƣanda, bu sɵz Hudaning muxu butlarning «nam-abruy»lirini pütünlǝy yoⱪitixini kɵrsitidu. Bu tema toƣruluⱪ «Misirdin qiⱪix»tiki «ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.

■46:27 Yǝx. 41:13; 43:5; 44:1; Yǝr. 30:10

■46:28 Yǝr. 10:24; 30:11