19
Qeⱪilƣan kozidin alƣan sawaⱪ
Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Barƣin, sapalqidin bir sapal kozini alƣin; andin ǝlning aⱪsaⱪalliridin wǝ kaⱨinlarning aⱪsaⱪalliridin birnǝqqini apirip, «Sapal parqiliri» dǝrwazisiƣa yeⱪin bolƣan «Ⱨinnomning oƣlining jilƣisi»ƣa berip xu yǝrdǝ Mǝn sanga eytidiƣan sɵzlǝrni jakarliƣin. «Ⱨinnomning oƣlining jilƣisi» — bǝzidǝ «Ⱨinnomning jilƣisi» (ibraniy tilida «Gǝ-Ⱨinnom») dǝp atilidu. Kɵrünüp turuptiki, bǝlkim sapalqilar xu yǝrdǝ sapal parqilirini taxliwetǝtti. Keyin, hǝlⱪ xu yǝrgǝ ⱨǝrhil ǝhlǝtlǝrni tɵkkǝqkǝ, u yǝr «dozah»ning bir simwoli bolup ⱪalƣan. Xuning bilǝn «gǝ-ⱨinnom» degǝn sɵz «dozah»ni bildüridiƣan sɵz bolup ⱪalƣan. Ərǝb tili arⱪiliⱪ bu sɵz «jǝⱨǝnnǝm» xǝklidǝ uyƣur tiliƣa kirgǝn. Mundaⱪ degin: — Pǝrwǝrdigarning sɵzini anglanglar, i Yǝⱨudaning padixaⱨliri wǝ Yerusalemdikilǝr! Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn muxu yǝrgǝ balayi’apǝtni qüxürimǝnki, kimki uni anglisila ⱪulaⱪliri zingildap ketidu. 1Sam. 3:11; 2Pad. 21:12 Qünki bu hǝlⱪ Mǝndin waz keqip, bu yǝrni Manga «yat» ⱪilƣan, uningda nǝ ɵzliri, nǝ ata-bowiliri, nǝ Yǝⱨuda padixaⱨliri ⱨeq tonumiƣan baxⱪa ilaⱨlarƣa huxbuy yaⱪⱪan; ular bu yǝrni gunaⱨsizlarning ⱪanliri bilǝn toldurƣan. Yǝx. 65:11; Yǝr. 2:13,17,19; 5:7,19; 7:6; 15:6; 17:13 Ular Baalƣa ɵz balilirini kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar süpitidǝ kɵydürüx üqün Baalning «yuⱪiri jaylar»ini ⱪurƣan; Mǝn bundaⱪ bir ixni ⱨeqⱪaqan buyrup baⱪmiƣan, ⱨeq eytmiƣan, u ⱨǝrgiz oyumƣa kirip baⱪmiƣan. Xunga mana, xundaⱪ künlǝr keliduki, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — bu yǝr kǝlgüsidǝ «Tofǝt», yaki «Ⱨinnomning oƣlining jilƣisi» dǝp atalmaydu, bǝlki «Ⱪǝtl jilƣisi» dǝp atilidu. Yǝr. 7:32 Mǝn bu yǝrdǝ Yǝⱨuda ⱨǝm Yerusalemning pilan-tǝdbirlirini ⱪuruⱪ ⱪiliwetimǝn; Mǝn ularni düxmǝnlirining ⱪiliqi bilǝn, yǝni janlirini izdigüqilǝrning ⱪolida yiⱪitimǝn; Mǝn jǝsǝtlirini asmandiki uqar-ⱪanatlarƣa wǝ yǝr-zemindiki ⱨaywanatlarƣa ozuⱪ boluxⱪa beriwetimǝn. Yǝr. 15:3; 16:4 Mǝn bu xǝⱨǝrni dǝⱨxǝt basidiƣan ⱨǝm kixilǝr ux-ux ⱪilidiƣan obyekt ⱪilimǝn; uningdin ɵtüwatⱪanlarning ⱨǝmmisi uning barliⱪ yara-wabaliri tüpǝylidin dǝⱨxǝt besip üxⱪirtidu. Mǝn ularni düxmǝnlirining ⱨǝm janlirini izdigüqilǝrning ⱪattiⱪ ⱪistaydiƣan ⱪorxawining besimi astida oƣullirining gɵxini ⱨǝm ⱪizlirining gɵxini yǝydiƣan ⱪilimǝn, ularning ⱨǝrbiri ɵz yeⱪinining gɵxini yǝydu.Law. 26:29; Ⱪan. 28:53; Yiƣ. 4:10
10 Əmdi sǝn ɵzüng bilǝn billǝ aparƣan ⱨǝmraⱨliringning kɵz aldida ⱨeliⱪi kozini qeⱪiwǝtkin; 11 xundaⱪ ⱪilip ularƣa mundaⱪ degin: — Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Birsi sapalqining kozisini ⱪaytidin ⱨeq yasiyalmiƣudǝk dǝrijidǝ qeⱪiwǝtkinidǝk Mǝnmu bu hǝlⱪ wǝ bu xǝⱨǝrni xundaⱪ qeⱪiwetimǝn. Ular jǝsǝtlirini Tofǝttǝ kɵmidu, ⱨǝtta kɵmgüdǝk yǝr ⱪalmiƣuqǝ. Yǝr. 7:32 12 Mǝn bu yǝrni wǝ buningda turuwatⱪanlarnimu muxundaⱪ ⱪilimǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — bu xǝⱨǝrni Tofǝtkǝ ohxax ⱪilimǝn. «Tofǝt» — bu yǝr toƣruluⱪ 7:31ni wǝ izaⱨatni kɵrüng. «Tofǝt» degǝn sɵz ibraniy tilida «oqaⱪ» ⱨǝm «uyat» degǝnnimu bildüridu. U yǝnǝ «tükürük» degǝn sɵzning aⱨangiƣimu ohxap ketidu. Bu yǝr «Ⱨinnomning oƣli (Ibn-Ⱨinnom)ning jilƣisi»ƣa jaylaxⱪan, Yerusalem xǝⱨirining jǝnubiy tǝripidǝ idi. Hǝlⱪ axu yǝrdǝ ǝhlǝtlǝrni wǝ napak nǝrsilǝrni taxlap kɵydürǝtti. Xuning bilǝn u intayin «ⱨaram», ǝng bulƣanƣan jay dǝp ⱨesablandi. 13 Yerusalemdiki ɵylǝr wǝ Yǝⱨuda padixaⱨlirining ɵyliri, — yǝni ularning ɵgziliridǝ turup asmandiki barliⱪ yultuz-sǝyyarilǝrgǝ huxbuy yaⱪⱪan wǝ Mǝndin baxⱪa yat ilaⱨlarƣa «xarab ⱨǝdiyǝ»lǝrni tɵkkǝn barliⱪ ɵyliri huddi Tofǝt degǝn jaydǝk bulƣanƣan jaylar bolidu.Yǝr. 7:18
 
14 Wǝ Yǝrǝmiya Pǝrwǝrdigar uni bexarǝt berixkǝ ǝwǝtkǝn Tofǝttin ⱪaytip kelip, Pǝrwǝrdigarning ɵyining ⱨoylisiƣa kirip turup barliⱪ hǝlⱪⱪǝ mundaⱪ dedi: 15 — Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn bu xǝⱨǝr wǝ uning barliⱪ xǝⱨǝrlirigǝ ⱪarap eytⱪan balayi’apǝtning ⱨǝmmisini ularning bexiƣa qüxürimǝn; qünki ular boynini ⱪattiⱪ ⱪilip Mening sɵzlirimni ⱨeqⱪaqan anglimiƣan.Yǝr. 7:26; 17:23
 
 

19:2 «Ⱨinnomning oƣlining jilƣisi» — bǝzidǝ «Ⱨinnomning jilƣisi» (ibraniy tilida «Gǝ-Ⱨinnom») dǝp atilidu. Kɵrünüp turuptiki, bǝlkim sapalqilar xu yǝrdǝ sapal parqilirini taxliwetǝtti. Keyin, hǝlⱪ xu yǝrgǝ ⱨǝrhil ǝhlǝtlǝrni tɵkkǝqkǝ, u yǝr «dozah»ning bir simwoli bolup ⱪalƣan. Xuning bilǝn «gǝ-ⱨinnom» degǝn sɵz «dozah»ni bildüridiƣan sɵz bolup ⱪalƣan. Ərǝb tili arⱪiliⱪ bu sɵz «jǝⱨǝnnǝm» xǝklidǝ uyƣur tiliƣa kirgǝn.

19:3 1Sam. 3:11; 2Pad. 21:12

19:4 Yǝx. 65:11; Yǝr. 2:13,17,19; 5:7,19; 7:6; 15:6; 17:13

19:6 Yǝr. 7:32

19:7 Yǝr. 15:3; 16:4

19:9 Law. 26:29; Ⱪan. 28:53; Yiƣ. 4:10

19:11 Yǝr. 7:32

19:12 «Tofǝt» — bu yǝr toƣruluⱪ 7:31ni wǝ izaⱨatni kɵrüng. «Tofǝt» degǝn sɵz ibraniy tilida «oqaⱪ» ⱨǝm «uyat» degǝnnimu bildüridu. U yǝnǝ «tükürük» degǝn sɵzning aⱨangiƣimu ohxap ketidu. Bu yǝr «Ⱨinnomning oƣli (Ibn-Ⱨinnom)ning jilƣisi»ƣa jaylaxⱪan, Yerusalem xǝⱨirining jǝnubiy tǝripidǝ idi. Hǝlⱪ axu yǝrdǝ ǝhlǝtlǝrni wǝ napak nǝrsilǝrni taxlap kɵydürǝtti. Xuning bilǝn u intayin «ⱨaram», ǝng bulƣanƣan jay dǝp ⱨesablandi.

19:13 Yǝr. 7:18

19:15 Yǝr. 7:26; 17:23