15
Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — «Musa yaki Samuil pǝyƣǝmbǝrlǝr aldimda turƣan bolsimu, kɵnglüm bu hǝlⱪⱪǝ ⱨeq ⱪarimaytti. Ularni kɵz aldimdin kǝtküzüwǝt! Ular Mǝndin neri qiⱪip kǝtsun! «Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — «Musa yaki Samuil (pǝyƣǝmbǝrlǝr) aldimda turƣan bolsimu,...» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayan boliduki, Musa wǝ Samuil ⱨǝzrǝtlǝr Israil hǝlⱪi üqün kɵp ⱪetim gunaⱨlirini tiliwalƣan (mǝsilǝn, «Mis.» 32-bab, «1Sam.» 7-babni kɵrüng).  Mis. 32:14; 1Sam. 7:9; Əz. 14:14 Əgǝr ular sǝndin: «Biz nǝgǝ qiⱪip ketimiz?» desǝ, sǝn ularƣa: «Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Ɵlümgǝ bekitilgǝnlǝr ɵlümgǝ, ⱪiliqⱪa bekitilgǝnlǝr ⱪiliqⱪa, ⱪǝⱨǝtqilikkǝ bekitilgǝnlǝr ⱪǝⱨǝtqilikkǝ, sürgün boluxⱪa bekitilgǝnlǝr sürgün boluxⱪa ketidu» — dǝysǝn. «ɵlümgǝ bekitilgǝnlǝr ɵlümgǝ... ketidu» — muxu yǝrdǝ «ɵlüm» bǝlkim waba arⱪiliⱪ bolƣan ɵlümni kɵrsitidu.  Zǝk. 11:9 Qünki Mǝn tɵt hil jaza bilǝn ularning üstigǝ qüximǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — ɵltürüx üqün ⱪiliq, titma-titma ⱪilix üqün itlar, yutux wǝ ⱨalak ⱪilix üqün asmandiki uqar-ⱪanatlar wǝ yǝr-zemindiki ⱨaywanatlarni jaza boluxⱪa bekittim; Law. 26:16; Yǝr. 7:33 Yǝⱨuda padixaⱨi Ⱨǝzǝkiyaning oƣli Manassǝⱨning Yerusalemda ⱪilƣanliri tüpǝylidin Mǝn ularni yǝr yüzidiki barliⱪ padixaⱨliⱪlar arisida wǝⱨimigǝ salƣuqi bir obyekt ⱪilimǝn.«Yǝⱨuda padixaⱨi Ⱨǝzǝkiyaning oƣli Manassǝⱨning Yerusalemda ⱪilƣanliri ...» — «2Pad.» 21-babni kɵrüng.  Ⱪan. 28:25
Qünki kim sanga iqini aƣritidu, i Yerusalem? Kim sǝn üqün aⱨ-zar uridu? Kim ǝⱨwalingni soraxⱪa yolda tohtap yeningƣa baridu? Yǝx. 51:19 Sǝn Meni taxliwǝtkǝnsǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — sǝn qekinip kǝtting; Mǝn üstünggǝ ⱪolumni sozup seni nabut ⱪilixⱪa turdum; Mǝn sanga iqimni aƣritixtin ⱨalsirap kǝttim. Yǝr. 5:7 Xunga Mǝn ularni zemindiki xǝⱨǝr ⱪowuⱪlirida yǝlpügüq bilǝn soriwetimǝn; Mǝn ularni balilardin juda ⱪilimǝn wǝ hǝlⱪimni nabut ⱪilimǝn; ular ɵz yolliridin ⱨeq yanmidi. Yǝr. 4:11 Kɵz aldimda ularning tul hotunliri dengiz ⱪumliridin kɵpiyip ketidu; qüx waⱪtida Mǝn ularƣa, yǝni yigitlǝrning anisiƣa bir ⱨalak ⱪilƣuqini elip kelimǝn; Mǝn uxtumtut ularning bexiƣa dǝrd wǝ wǝⱨimǝ qüxürimǝn. «qüx waⱪtida Mǝn ularƣa, yǝni yigitlǝrning anisiƣa bir ⱨalak ⱪilƣuqini elip kelimǝn» — «qüx waⱪti» bǝlkim dǝm alidiƣan waⱪit, ⱨujum ⱪilixⱪa muwapiⱪ idi. Yǝttǝ balini tuƣⱪan ana solixip tiniⱪidin ⱪalay dǝp ⱪalidu; küpkündüzdǝ bu anining ⱪuyaxi tuyuⱪsiz mǝƣripkǝ patidu; u xǝrmǝndǝ bolup horluⱪ-ⱨaⱪarǝtlǝrgǝ uqraydu. Ulardin ⱪalƣanlarni bolsa Mǝn düxmǝnlǝr aldida ⱪiliqⱪa tapxurimǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar.Am. 8:9
 
Yǝrǝmiya dad-pǝryad kɵtüridu, Pǝrwǝrdigar jawab beridu
10 Aⱨ, ana, ⱨalimƣa way, qünki sǝn meni pütkül zemin bilǝn ⱪarixilixidiƣan bir adǝm, ular bilǝn elixidiƣan bir adǝm süpitidǝ tuƣⱪansǝn! Mǝn ularƣa ɵsümgǝ ⱪǝrzmu bǝrmidim, yaki ulardin ɵsümgǝ ⱪǝrzmu almidim; lekin ularning ⱨǝrbiri meni ⱪarƣaydu!Ayup 3; Yǝr. 20:14-18
11 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dedi: — Bǝrⱨǝⱪ, Mǝn bǝhtinggǝ seni azad ⱪilimǝn; külpǝt wǝ balayi’apǝt bolƣan künidǝ Mǝn sanga düxmǝnni qirayliⱪ uqraxturimǝn.«Bǝrⱨǝⱪ, Mǝn bǝhtinggǝ seni azad ⱪilimǝn; külpǝt wǝ balayi’apǝt bolƣan künidǝ Mǝn sanga düxmǝnni qirayliⱪ uqraxturimǝn» — bu ayǝttiki ibraniy tilini qüxinix tǝs. Ⱨalⱪiliⱪ mǝsilǝ xuki, bu sɵzlǝrni Huda Yǝrǝmiyaƣa, yaki hǝlⱪⱪǝ eytⱪanmu? Hǝlⱪⱪǝ bolsa, tǝrjimisi bǝlkim: «Mǝn sanga (ahirida) yahxi bolsun dǝp seni (zeminingdin) neri kǝtküzimǝn (demǝk, sürgün ⱪilimǝn); külpǝt wǝ balayi’apǝt bolƣan künidǝ Mǝn seni düxmǝn bilǝn kɵrüxtürimǝn».
Bizningqǝ sɵzlǝr Yǝrǝmiyaƣa eytilƣan; 40-bab, 1-5-ayǝtlǝrni kɵrüng.
 
Hǝlⱪⱪǝ bolƣan sɵz
12 Tɵmür sunamdu? Ximaldin qiⱪⱪan tɵmür, yaki mis sunamdu? «Ximaldin qiⱪⱪan tɵmür, yaki mis sunamdu?» — xu dǝwrdǝ «ⱪara dengiz» boyida (ximaldin) intayin ⱪattiⱪ birhil tɵmür (ǝmǝliyǝttǝ, polat) ixlǝp qiⱪirilatti. Əsli tekistni qüxinix tǝs. Baxⱪa bir tǝrjimisi: «(Silǝr) tɵmür wǝ mistǝk bir hǝlⱪsilǝr, silǝr ximaldin kǝlgǝn tɵmürni sunduralamsilǝr?».  Yǝr. 6:28 13 Bǝlki ⱪilƣan barliⱪ gunaⱨliring tüpǝylidin, u qetingdin bu qetinggiqǝ Mǝn bayliⱪliring ⱨǝm hǝziniliringni olja boluxⱪa ⱨǝⱪsiz tapxurimǝn; «Bǝlki ⱪilƣan barliⱪ gunaⱨliring tüpǝylidin, u qetingdin bu qetinggiqǝ mǝn bayliⱪliring ⱨǝm hǝziniliringni olja boluxⱪa ⱨǝⱪsiz tapxurimǝn; » — ayǝtning baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «Bǝlki u qetingdin bu qetinggiqǝ ⱪilƣan barliⱪ gunaⱨliring tüpǝylidin Mǝn bayliⱪliring ⱨǝm hǝziniliringni olja boluxⱪa ⱨǝⱪsiz tapxurimǝn».  Yǝr. 17:3 14 Mǝn seni düxmǝnliring bilǝn billǝ sǝn ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminƣa ɵtküzimǝn; qünki ƣǝzipimdǝ bir ot ⱪozƣaldi, u üstünggǝ qüxüp seni kɵydüridu.«Mǝn seni düxmǝnliring bilǝn billǝ sǝn ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminƣa ɵtküzimǝn» — baxⱪa ikki hil tǝrjimisi: «... Mǝn ularni (bayliⱪliringni) düxmǝnliring bilǝn sǝn ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminƣa ɵtküzüp berimǝn» yaki «Silǝrni ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminda düxmǝnliringning ⱪulluⱪiƣa ɵtküzüp berimǝn».  Ⱪan. 32:22
 
Yǝrǝmiya yǝnǝ dad eytidu
15 I Pǝrwǝrdigar, Sǝn ⱨalimni bilisǝn; meni esingdǝ tutⱪaysǝn, manga yeⱪin kelip mǝndin hǝwǝr alƣaysǝn wǝ manga ziyankǝxlik ⱪilƣuqilardin intiⱪamimni alƣaysǝn; Sǝn ularƣa sǝwr-taⱪǝt kɵrsǝtküng bolsimu, meni yoⱪatmiƣaysǝn! Mening Seni dǝp horliniwaⱪanliⱪimni bilgǝysǝn. «Manga yeⱪin kelip mǝndin hǝwǝr alƣaysǝn» — ibraniy tilida «meni yoⱪliƣaysǝn». «Sǝn ularƣa sǝwr-taⱪǝt kɵrsǝtküng bolsimu, meni yoⱪatmiƣaysǝn! Mening Seni dǝp horliniwaⱪanliⱪimni bilgǝysǝn» — Yǝrǝmiyaning demǝkqi bolƣini, Huda düxmǝnlirigǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilip, ɵzini (Yǝrǝmiyani) yǝnǝ ǝwǝtip, ɵzi arⱪiliⱪ ularƣa towa ⱪilix pursiti bǝrmǝkqi bolsa, undaⱪta, ǝksiqǝ, ular towa ⱪilmay, Yǝrǝmiyani ɵltürüwetix hǝwp-hǝtiri bar idi.  Yǝr. 11:20 16 Sɵzliringgǝ erixip, ularni yǝwaldim; sɵzliring ⱨǝm meni xadlandurƣuqi wǝ ⱪǝlbimning huxalliⱪi bolƣan; qünki mǝn Sening naming bilǝn atalƣanmǝn, i Pǝrwǝrdigar, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda! 17 Mǝn bǝzmǝ ⱪilƣuqilarning sorunida oynap-külüp olturmidim; Sening meni tutⱪan ⱪolung tüpǝylidin yalƣuz olturdum; qünki Sǝn meni ularning ⱪilƣanliri bilǝn ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndürdüng. Zǝb. 1:1 18 Mening azabim nemixⱪa tohtimaydu, mening yaramning dawasi yoⱪ, nemixⱪa xipa tapmaydu? Sǝn manga huddi «aldamqi eriⱪ» wǝ tuyuⱪsiz ƣayib bolidiƣan sulardǝk bolmaⱪqisǝn?«Sǝn manga huddi «aldamqi eriⱪ» wǝ tuyuⱪsiz ƣayib bolidiƣan sulardǝk bolmaⱪqisǝn?» — ottura xǝrⱪtǝ, qɵl-bayawanda bǝzi eriⱪlar tosattin yoⱪap kǝtkǝqkǝ, «aldamqi eriⱪ»lar dǝp atilidu. Xularƣa ixǝngǝn, boylap mangidiƣan yoluqilar bǝlkim ussuzluⱪtin ɵlüp ketixi mumkin.  Ayup 6:15-30; Yǝr. 30:15
 
Pǝrwǝrdigarning Yǝrǝmiyaƣa bolƣan jawabi
19 Xunga Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Sǝn ⱨazirⱪi ⱨalitingdin yenip yenimƣa ⱪaytsang, Mǝn ⱪaytidin seni aldimdiki hizmǝttǝ turuxⱪa yandurup kelimǝn; sǝn ⱪimmǝtlik sɵzlǝr bilǝn ǝrzimǝs sɵzlǝrni pǝrⱪlǝndürǝlisǝng, sǝn yǝnǝ aƣzimdǝk bolisǝn; bu hǝlⱪ sǝn tǝrǝpkǝ ⱪaytip kǝlsun, lekin sǝn ularning tǝripigǝ ⱨǝrgiz ⱪaytmasliⱪing kerǝk; 20 Wǝ Mǝn seni bu hǝlⱪⱪǝ nisbǝtǝn mistin ⱪopurulƣan, mustǝⱨkǝm bir sepil ⱪilimǝn; ular sanga ⱨujum ⱪilidu, lekin ular üstüngdin ƣǝlibǝ ⱪilalmaydu; qünki Mǝn seni ⱪutⱪuzuxⱪa, ulardin halas ⱪilixⱪa sǝn bilǝn billidurmǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar. Yǝr. 1:18 21 — Bǝrⱨǝⱪ, Mǝn seni rǝzillǝrning qanggilidin ⱪutⱪuzimǝn; ǝxǝddiylǝrning qanggilidin ⱪutⱪuzidiƣan nijatkaring bolimǝn.
 
 

15:1 «Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — «Musa yaki Samuil (pǝyƣǝmbǝrlǝr) aldimda turƣan bolsimu,...» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayan boliduki, Musa wǝ Samuil ⱨǝzrǝtlǝr Israil hǝlⱪi üqün kɵp ⱪetim gunaⱨlirini tiliwalƣan (mǝsilǝn, «Mis.» 32-bab, «1Sam.» 7-babni kɵrüng).

15:1 Mis. 32:14; 1Sam. 7:9; Əz. 14:14

15:2 «ɵlümgǝ bekitilgǝnlǝr ɵlümgǝ... ketidu» — muxu yǝrdǝ «ɵlüm» bǝlkim waba arⱪiliⱪ bolƣan ɵlümni kɵrsitidu.

15:2 Zǝk. 11:9

15:3 Law. 26:16; Yǝr. 7:33

15:4 «Yǝⱨuda padixaⱨi Ⱨǝzǝkiyaning oƣli Manassǝⱨning Yerusalemda ⱪilƣanliri ...» — «2Pad.» 21-babni kɵrüng.

15:4 Ⱪan. 28:25

15:5 Yǝx. 51:19

15:6 Yǝr. 5:7

15:7 Yǝr. 4:11

15:8 «qüx waⱪtida Mǝn ularƣa, yǝni yigitlǝrning anisiƣa bir ⱨalak ⱪilƣuqini elip kelimǝn» — «qüx waⱪti» bǝlkim dǝm alidiƣan waⱪit, ⱨujum ⱪilixⱪa muwapiⱪ idi.

15:9 Am. 8:9

15:10 Ayup 3; Yǝr. 20:14-18

15:11 «Bǝrⱨǝⱪ, Mǝn bǝhtinggǝ seni azad ⱪilimǝn; külpǝt wǝ balayi’apǝt bolƣan künidǝ Mǝn sanga düxmǝnni qirayliⱪ uqraxturimǝn» — bu ayǝttiki ibraniy tilini qüxinix tǝs. Ⱨalⱪiliⱪ mǝsilǝ xuki, bu sɵzlǝrni Huda Yǝrǝmiyaƣa, yaki hǝlⱪⱪǝ eytⱪanmu? Hǝlⱪⱪǝ bolsa, tǝrjimisi bǝlkim: «Mǝn sanga (ahirida) yahxi bolsun dǝp seni (zeminingdin) neri kǝtküzimǝn (demǝk, sürgün ⱪilimǝn); külpǝt wǝ balayi’apǝt bolƣan künidǝ Mǝn seni düxmǝn bilǝn kɵrüxtürimǝn». Bizningqǝ sɵzlǝr Yǝrǝmiyaƣa eytilƣan; 40-bab, 1-5-ayǝtlǝrni kɵrüng.

15:12 «Ximaldin qiⱪⱪan tɵmür, yaki mis sunamdu?» — xu dǝwrdǝ «ⱪara dengiz» boyida (ximaldin) intayin ⱪattiⱪ birhil tɵmür (ǝmǝliyǝttǝ, polat) ixlǝp qiⱪirilatti. Əsli tekistni qüxinix tǝs. Baxⱪa bir tǝrjimisi: «(Silǝr) tɵmür wǝ mistǝk bir hǝlⱪsilǝr, silǝr ximaldin kǝlgǝn tɵmürni sunduralamsilǝr?».

15:12 Yǝr. 6:28

15:13 «Bǝlki ⱪilƣan barliⱪ gunaⱨliring tüpǝylidin, u qetingdin bu qetinggiqǝ mǝn bayliⱪliring ⱨǝm hǝziniliringni olja boluxⱪa ⱨǝⱪsiz tapxurimǝn; » — ayǝtning baxⱪa bir hil tǝrjimisi: «Bǝlki u qetingdin bu qetinggiqǝ ⱪilƣan barliⱪ gunaⱨliring tüpǝylidin Mǝn bayliⱪliring ⱨǝm hǝziniliringni olja boluxⱪa ⱨǝⱪsiz tapxurimǝn».

15:13 Yǝr. 17:3

15:14 «Mǝn seni düxmǝnliring bilǝn billǝ sǝn ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminƣa ɵtküzimǝn» — baxⱪa ikki hil tǝrjimisi: «... Mǝn ularni (bayliⱪliringni) düxmǝnliring bilǝn sǝn ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminƣa ɵtküzüp berimǝn» yaki «Silǝrni ⱨeq bilmǝydiƣan bir zeminda düxmǝnliringning ⱪulluⱪiƣa ɵtküzüp berimǝn».

15:14 Ⱪan. 32:22

15:15 «Manga yeⱪin kelip mǝndin hǝwǝr alƣaysǝn» — ibraniy tilida «meni yoⱪliƣaysǝn». «Sǝn ularƣa sǝwr-taⱪǝt kɵrsǝtküng bolsimu, meni yoⱪatmiƣaysǝn! Mening Seni dǝp horliniwaⱪanliⱪimni bilgǝysǝn» — Yǝrǝmiyaning demǝkqi bolƣini, Huda düxmǝnlirigǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilip, ɵzini (Yǝrǝmiyani) yǝnǝ ǝwǝtip, ɵzi arⱪiliⱪ ularƣa towa ⱪilix pursiti bǝrmǝkqi bolsa, undaⱪta, ǝksiqǝ, ular towa ⱪilmay, Yǝrǝmiyani ɵltürüwetix hǝwp-hǝtiri bar idi.

15:15 Yǝr. 11:20

15:17 Zǝb. 1:1

15:18 «Sǝn manga huddi «aldamqi eriⱪ» wǝ tuyuⱪsiz ƣayib bolidiƣan sulardǝk bolmaⱪqisǝn?» — ottura xǝrⱪtǝ, qɵl-bayawanda bǝzi eriⱪlar tosattin yoⱪap kǝtkǝqkǝ, «aldamqi eriⱪ»lar dǝp atilidu. Xularƣa ixǝngǝn, boylap mangidiƣan yoluqilar bǝlkim ussuzluⱪtin ɵlüp ketixi mumkin.

15:18 Ayup 6:15-30; Yǝr. 30:15

15:20 Yǝr. 1:18