Selusien koa helamu ten
1 Korin
?Isei mutis selusien koanik?
Pol, koa vi eiloheh tai onen Iesu Kristo mutis leta koanik✡1Kor 1:1 en sua 55 AD (sua keil koa katau en avong Iesu avasi), navong sua etel onen en out Efeses vesesal vavus.✡1Kor 16:8-9; Umen 20:31
?Isei vuli selusien koanik mulamu?
Pol mutis selusien koanek va min Kristin keil koa amul en taon ten out Korin. Kei va rohtoh ven keil en sua 52 AD✡Umen 18:1-18 ka ro ral min keil avati teindan outel (18).✡Umen 18:11 En out enek kei visu min Akuila keilu Prisila ka lumusili telva en taon ten out Efeses.✡Umen 18:18 Evus, Pol ling keilu en out Efeses keke luhoum hetal min meatin keil ekonek. Navong keilu lumum, luvisu min Apolos ka luvisein revi usil more longlongien koa lukuri.✡Umen 18:24-26 Evus, lusila vaha vakataun Kristin keil en out Korin ka out sav keil en provins ten out Akea.✡Umen 18:27-28
Taon ten out Korin vi mari taon tai koa sip houlu ason angka eni, sakini meatin houlu amumon bisnis keil houlu ien. Vesesal meatin vasi keil en out enek uva netan min ahi Apafrodaeti, koa avit vi ahi ten envatien. Ka navong meatin keil umai keke avaha netan mini, akanian vituai ka amatil ral min hoeaso keil koa aro en eim votut enek.✡1Kor 8:1-13; 10:14-22 Sakini, meatin keil ten out Korin avotin keih keke avalokovein sakien tisa enek.✡1Kor 5:1; 6:12-20 Ka tounah sav koa kur out, Kristin keil en out Korin amul ariti vas keil en vangite keil ka amul asel min keil eris.✡1Kor 1:10-17; 3:1-9
En ualien etel onen Pol,✡Umen 18:23–21:16 Pol va ris en out Efeses en sua 53 AD ka mum ekonek.✡Umen 19:1–20:1,31 Navong Pol long usil tounah koa mul sak vis Kristin keil en out Korin, kei mutis leta koanek.
?Pol mutis selusien koanik vensa?
Pol en vati vatalimal en rendemien one keke mal avousil isei – Kristin keil en out Korin amul ariti vas keil en vangite keil musil avat tateisav keil.✡1Kor 1:10-12; 3:3-4 Ka Pol viteni min keil keke mal avousil Iesu enges, ka eiloheh keil ka tiser sav keil one avi meatin toumien enges onen koa kei sani vakataun keil.✡1Kor 1:13-17; 3:5-11,21-23
Pol en vati vatalimal en rendemien one usil sakien koa amatil vituai ral min koakeil arvitei asoe keil – Kristin keil en out Korin amul amatil ral min meatin sav keil koa arvitei asoe keil kati musil sakien matu one.✡1Kor 6:13; 7:5 Ka Pol viteni min keil keke sakien enek romaltei en koakeil avit avi Kristin,✡1Kor 6:15-20 ka romaltei keke avalah ruai vatal min Kristin sav keil koa amul amumon sakien tisa enek.✡1Kor 5:2-13
Pol en vati vatalimal en rendemien one usil tounah koa Ahi maen Kristin tai voumoni – Kristin keil en out Korin amundemi keke Ahi maen keil avoumon tounah vasi koa e vati avoumoni,✡1Kor 6:12 ka maen keil avaan tounah vasi emun.✡1Kor 6:13 Ka Pol viteni min keil keke vi anatin koa Ahi maen Kristin keil avaan anien vasi,✡1Kor 8:8; 10:25-27 ka sakien keil koa umoni nasakintei Kristin sav keil koa ales tounah enek vi tisaen anamot en demkatien one.✡1Kor 8:7-13; 10:28-30 Ka sakien koa meatin mumoni en aven hetolas✡1Kor 6:9-11,18-20 veni aven vi usi aven Iesu Kristo✡1Kor 6:15 ka aven vi Eim Votut onen Ahi koa Ninin Votut onen mul ien.✡1Kor 6:19
Pol en vati vatalimal en rendemien one usil sanien keil koa Ninin Votut mul sani min keil, ka sakien koa um hetali – Kristin keil en out Korin avasi keil veni Ninin Votut san sanien houlu min keil,✡1Kor 1:4-7 ka navong alah ruai keke avaha netan min Ahi, keil vasi asak visi avoum vatal min sanien one en avong vatas.✡1Kor 14:39-40 Ka Pol viteni min keil keke sakien enek rokatauntei meatin sav keil. Sakini kei visein keil keke Ahi mul san sanien keil ekek vakataun Kristin vasi keil✡1Kor 12:1-31 navong amum ral min sanien keil one en sakien ten envatien,✡1Kor 13:1-13 ka mal avoum vatal min keil vousil oda kati teni.✡1Kor 14:26-40
Pol en vati vatalimal en rendemien one keke Iesu moul eris ran matien ka Kristin keil umoni hesuvali – Tei en Kristin keil en out Korin aviteni keke koakeil umat asakras avamoul eris ran matien.✡1Kor 15:12 Ka Pol viteni min keil keke anatinien keke meatin imoul eris ran matien vi vatte ten demkatien onen Kristin keil.✡1Kor 15:1-58
Mari rendemien tai ten selusien koanik mul en 1 Korin 1:10
Tuak ka ahinkuli keil en demkatien, en isen Iesu Kristo, asuv orer, nasel kat kami keke miheto en tomat hetal min kami. Anatin, en tounah vasi koa mimul mimumoni, mihoum vituai eni. Ka en tounah koa mikur anatin eni, rendemien onami hetas. Sakien ten selien ka tasilien hetovuol en kami.
Mari rendemien tamun ten selusien koanik mul en 1 Korin 6:19-20
Kami mimumoni suval koa mireingeingeni keke avemi vi Eim Votut ka Ninin Votut koa Ahi sani min kami mul ro ien. Tahos mikilea keke moulien onami rovitei mun onami, avi onen Ahi. Veni kei vul lat kami ral min moulien onen Natnali koa vi tounah tai koa mariso vis mariso mok. Sakini, mihehati lat isen Ahi en tounah vasi koa mimul mimumoni hetal min avemi.
?Asa mul en selusien koanik?
1. Pol visein keil vit sakien ten tasilien romaltei. (1:1–4:21)
2. Pol visein keil vit sakien koa amatil ral min koakeil arvitei asoe kati keil romaltei. (5:1–6:20)
3. Pol visein keil usil tounah koa avisi.
a. usil sakien ten tetaliheien. (7:1-40)
b. usil sakien koa uva ris en eim votut onen ahi sav keil. (8:1–11:1)
c. usil sakien koa umoni navong alah ruai keke uva netan min Ahi. (11:2–14:40)
d. usil sakien koa Kristin keil imoul eris ran matien. (15:1-58)
e. usil mukave isak mesein keil avasan kataunien min Kristin sav keil ten out Serusalem. (16:1-4)
4. Selusien ekor. (16:5-24)
1
Hitkileaen onen Pol usil leta koanik
1 Inau, Pol, koa Ahi vise nau mahi eiloheh onen Iesu Kristo musil rendemien onen, namul namutis leta koanik ral min Sostenis koa vi tuer en demkatien.
2 Namutis vat min kami koa mivi Sios onen Ahi en out Korin, koa Ahi mumon kami mivi onen ka en asa koa Iesu Kristo mumoni. Anatin, Ahi vise kami mivi meatin votut keil onen, suval koa mumoni en moulien onen Kristin vasi keil en out vasi koa amul aling demkatien one en Iesu Kristo, Asuv one ka Asuv orer. ✡1Kor 6:11; Umen 9:14; 18:1
3 Navisi keke Ahi Tamer ka Asuv Iesu Kristo luhesan more envatien ka tomat onealu hel en kami. ✡Rom 1:7
Pol masmas Ahi ven tounah koa kei mumoni en moulien onen Kristin keil ten out Korin
4 Lisenges namasmas Ahi ven kami veni kei rie lat more envatien onen min kami koa mikapil ral min Iesu Kristo. 5 Anatin, veni navong mikapil ral mini, mimai mivilelau en tounah vasi keil ten demkatien en usite koa Ahi maen kami mikilea en selusien onen ka mikilea mivahit luvati. 6 En sise koanik, more longlongien usil Iesu Kristo koa komai meviteni min kami kur heite en moulien onami keke meatin sav keil akilea avalesi. 7 Anatin, kami mirtamureitei en etai sanien koa Ninin Votut mul sani. Ka mimul mimum ral min sanien keil enek navong mirosin avong koa Ahi hehothot en Iesu Kristo, Asuv orer. ✡Luk 17:30; 2Tes 1:7; Taet 2:13 8 Ahi hesan keihoen min kami keke mihelomal hekeih en demkatien onami hetokol avong koa Iesu Kristo hemai ris eni. Houmoni hemukonek keke navong kei houmon kot en meatin keil, tounah hetovuol hehotini hetisa en usite onami. ✡Plp 1:6; 1Tes 3:13; 5:23 9 Ahi vinvin keke mivaling desien onami eni. Kei varei vise kami mivapil vatal min Natnali, koa vi Iesu Kristo, Asuv orer. ✡Dut 7:9; 1Kor 10:13; 1Tes 5:24; 1Sion 1:3
Hihiseien keke Kristin keil anatasiltei ka mukave more longlongien usil Iesu Kristo teisav en selusien sav keil ten out netan
10 Tuak ka ahinkuli keil en demkatien, en isen Iesu Kristo, Asuv orer, nasel kat kami keke miheto en tomat hetal min kami. Anatin, en tounah vasi koa mimul mimumoni, mihoum vituai eni. Ka en tounah koa mikur anatin eni, rendemien onami hetas. Sakien ten selien ka tasilien hetovuol en kami. ✡Plp 2:2 11 Namul naviteni mukok veni nakur longlongien ka ven koakeil en teim sen Kloe keke kami, tuak ka ahinkuli keil, mimul mimusel en kami eris. 12 Anatin, naraengoni keke mimul miriti vas kami mukok: tei en kami mivit, “Komai memusil kat Pol.” Ka kami koa mun mivit, “Komai memusil kat Apolos.” Ka teimun en kami avit, “Komai memusil kat Pita.” Ka tei sav emun en kami amul avit, “Komai memusil kat Kristo.” ✡1Kor 3:4; Sion 1:42; Umen 18:24-28 13 ?!Mukave, mimundemi keke mikilea mivatali vas aven Iesu Kristo vamukonek!? ?Mukave? ?Inau, Pol, numat en aiveave navinat kami? ?Avi baptaes en kami en isok keke mivamai mivahi meatin keil onak? !Vuo, romukteinek!
14 Navong naraengoni mukonek, namasmas Ahi keke narvi baptaes entei houlu en kami. Namumonis en Krispas ka Geas. ✡Umen 18:8; Rom 16:23; Umen 19:29 15 Nasi nau, veni, mukonek, tovuol en kami kilea vahiteni keke navi baptaes en kei en isok. 16 O anatin eli, ek vobongeni keke navi baptaes en Stefanas ka onen keil. Ka narmundem kat etai mun en kami koa navi baptaes eni. ✡1Kor 16:15 17 Veni navong Iesu Kristo sila nau, rovitei keke mal mahi baptaes en meatin keil. Vuo. Kei sila nau mahitehiten more longlongien usil kei en sakien koa romusiltei meteisauen onen meatin keil enges. Veni hertahostei munak aling desien one en more selusien keil onak ka irlingtei desien one en keihoen koa ka en matien onen Iesu Kristo en aiveave. ✡Mat 28:19; Sion 4:2
18 Narsantei selusien onak natal min meteisauen onen meatin keil, veni navong koakeil amul en sise ten matien akur longlongien usil matien onen Kristo en aiveave avit, “Selusien enek vi varu.” ✡2Kor 4:3; Rom 1:16
Ka navong ir koa Ahi mul mutut ir ran mahien ten tisaen keil orer rolong usili, rovit, “Selusien koanek mul rie lat keihoen onen Ahi.”
19 Suval koa Tus Votut viteni koa vit,
“Nu rasilin meteisauen onen koakeil avi meteisau,
ka nisakin ileilien onen meatin keil akileile hehi heisav enges.” Aesea 29:14
20 ?Sakini, mukave en koakeil avit avi meteisau? ?Vuo koakeil avit akileile? ?Vuo koakeil ten avong enek koa e vati mok avaselus rahit en tounah houlu? Ahi varei mul sakin meteisauen vasi keil onen meatin keil koa amukonek ten out netan mai vi varu enges. ✡Siob 12:7; Aes 19:12; 33:18; 44:25 21 Koanek anatin veni Ahi koa vi meteisau imok mumoni keke meatin keil ten out netan asakras avahotin kei vaka en sise ten vati meteisauen one. Vuo, Ahi lingi keke selusien orer, koa keil avit vi varu, hemai hehi sise koa houtut meatin keil koa imai ikur anatin en Iesu Kristo heka eni. ✡Mat 11:25
22 Anatin, alonge suval selusien orer vi varu. Veni Siu keil e vati avales merikel keil keke avakur anatin en tounah, ka koakeil arvitei Siu e vati avataengon selusien ten meteisauen keke avakur anatin en tounah. ✡Mat 12:38; Sion 4:48; Umen 17:18,32 23 Ka ir, navong rovitehiten asa koa Iesu Kristo mumoni ven ir navong amuti kati en aiveave, Siu keil arkurtei anatin eni, veni romaltei en rendemien one; ka koakeil arvitei Siu emun arkurtei anatin eni, veni amundemi avit vi varu enges. ✡Rom 9:32; 1Kor 2:14 24 Ka min koakeil Ahi vise keil, avaseini avi Siu vuo arvitei Siu, more longlongien koanik usil Kristo rie lat keihoen ka meteisauen onen Ahi. ✡Kol 2:3 25 Veni asa koa avit rie lat varuen onen Ahi, kei rie lati keke Ahi vi meteisau imok mulin meteisauen onen meatin keil ten out netan. Ka asa koa avit rie lat merauen onen Ahi, kei rie lati keke Ahi keih imok mulin keihoen onen meatin vasi keil. ✡2Kor 13:4
26 Tuak ka ahinkuli keil, en usite ten rendemien koanik mihendem visi, mimukave navong Ahi vise kami mivi onen. En rendemien onen meatin keil ten out netan, rovitei houlu en kami koa mivi meteisau, vuo mikur keihoen, vuo mivi hetetamen keil. Houlu en kami mivi meatin kuren enges. ✡Mat 11:25; Sion 7:48; Tiem 2:1-5 27 Ka Ahi rie lat kami koa mivi varu en meten meatin keil ten out netan keke mivahi onen vasakin koakeil avi meteisau avamemou eni. Ka Ahi rie lat koakeil arkurtei keihoen en out netan vasakin koakeil akur keihoen avamemou eni. 28 Anatin, Ahi rie lat meatin kuren keil koa meatin sav keil alei sesein keil ka amundem heisav en keil. Mumoni mukonek vasakin hetetamenien ten out netan hemai hehi heisav enges. 29 Sakini, meatin tovuol kilea vahasi kei sasen en meten Ahi. ✡Rom 3:27; Efes 2:9 30 Veni Ahi enges sakin kami mikapil ral min Iesu Kristo. Ka Iesu esuk, kei mai vi meteisauen ka maluen orer, kei enges sakin ir rovi votut ka romaluv ran tisaen orer. ✡Ser 23:5-6; Sion 17:19; 2Kor 5:21 31 Sakini, suval koa Tus Votut viteni, “Kei koa en vati vahasi, kei hehasi en tounah enges koa Iahova mumoni.” Seremaea 9:24
✡1:2: 1Kor 6:11; Umen 9:14; 18:1
✡1:7: Luk 17:30; 2Tes 1:7; Taet 2:13
✡1:8: Plp 1:6; 1Tes 3:13; 5:23
✡1:9: Dut 7:9; 1Kor 10:13; 1Tes 5:24; 1Sion 1:3
✡1:12: 1Kor 3:4; Sion 1:42; Umen 18:24-28
✡1:14: Umen 18:8; Rom 16:23; Umen 19:29
✡1:20: Siob 12:7; Aes 19:12; 33:18; 44:25
✡1:22: Mat 12:38; Sion 4:48; Umen 17:18,32
✡1:26: Mat 11:25; Sion 7:48; Tiem 2:1-5
✡1:30: Ser 23:5-6; Sion 17:19; 2Kor 5:21